بازار ارز و طلا همیشه رابطه‌ای تنگاتنگ و مستقیم با یکدیگر داشته‌اند؛ رابطه‌ای که با هر تغییر کوچک در نرخ ارز، واکنش‌های بزرگ و سریعی را در بازار طلا ایجاد می‌کند. در سال‌های اخیر، افزایش بی‌سابقۀ نوسانات دلار باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران رفتارهای متفاوتی نسبت به گذشته نشان دهند. برخی بازار ارز را انتخاب می‌کنند و برخی دیگر، با نگاه هوشمندانه‌تر، به سمت طلا به‌ویژه طلای آبشده متمایل می‌شوند؛ چرا که این نوع طلا کمترین اجرت، بیشترین نقدشوندگی و بیشترین تطابق با تغییرات قیمت جهانی را دارد.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که بازار طلا در برابر نوسانات دلار چگونه واکنش نشان می‌دهد و چرا طلا همچنان امن‌ترین پناهگاه سرمایه‌گذاران است.
از نوسانات دلار و واکنش بازار طلا به آن چه خبر؟
بازار ارز در ایران یکی از حساس‌ترین بازارهای مالی است؛ زیرا کوچک‌ترین تغییر در نرخ دلار، مستقیم و بدون وقفه روی بازار طلا اثر می‌گذارد. وقتی نوسانات دلار افزایش پیدا می‌کند، فعالان اقتصادی برای حفظ ارزش دارایی خود به سمت دارایی‌هایی می‌روند که از تورم و کاهش ارزش پول ملی محافظت کنند. طلا یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین ابزارهای حفظ ارزش سرمایه است.
در دوره‌هایی که دلار جهش ناگهانی دارد، قیمت طلای آبشده نیز هم‌زمان افزایش پیدا می‌کند. اما نکته مهم این است که بازار طلا نسبت به بازار ارز، رفتار منطقی‌تر و قابل‌پیش‌بینی‌تری دارد. در حالی که دلار ممکن است تحت تأثیر اخبار سیاسی، تصمیمات بین‌المللی یا حتی شایعات کوتاه‌مدت دچار افزایش و کاهش شدید شود، طلا از یک منبع قوی‌تر و پایدارتر، یعنی قیمت جهانی طلا و اونس جهانی، پیروی می‌کند.
به همین دلیل بسیاری از کارشناسان معتقدند که وقتی نوسانات دلار شدت می‌گیرد، بازار طلا به‌عنوان یک سپر محافظتی عمل کرده و سرمایه‌گذاران را از ریسک‌های غیرقابل‌پیش‌بینی بازار ارز دور می‌کند.
به نقل از سایت گلدیکا:
«افزایش یا کاهش نرخ بهره ارزش دلار و به‌تبع آن قیمت طلا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ همچنین با افزایش شاخص دلار، قیمت طلا تغییر می‌کند؛»
چرا طلا در نوسانات دلار باز هم قیمت خود را حفظ می‌کند؟
بازار طلا ویژگی‌هایی دارد که باعث می‌شود حتی در شدیدترین دوره‌های نوسانات دلار نیز همچنان ارزش خود را حفظ کند. این ویژگی‌ها دلیل اصلی اقبال سرمایه‌گذاران به طلای آبشده و سایر انواع طلا است.
۱. هم‌جهت بودن با دلار
هر افزایش در نرخ ارز، مستقیماً روی قیمت طلا اثر می‌گذارد. این یعنی اگر دلار رشد کند، طلا نیز بلافاصله خود را با آن تطبیق می‌دهد و ارزش سرمایه حفظ می‌شود. برخلاف بسیاری از دارایی‌ها که ممکن است در برابر تغییرات شدید دلار مقاوم نباشند، طلا با رشد قیمت دلار نه‌تنها کاهش نمی‌یابد، بلکه افزایش ارزش پیدا می‌کند.
۲. پذیرش جهانی و نقدشوندگی بالا
طلای فیزیکی همیشه خریدار دارد. در هر کجای دنیا باشید، طلا یک دارایی قابل‌فروش، معتبر و قابل‌ارزش‌گذاری است. همین ویژگی باعث می‌شود که در دوره‌های نوسانات دلار، سرمایه‌گذاران با خیال آسوده‌تری طلا خریداری کنند؛ چون می‌دانند در هر زمان که بخواهند، می‌توانند آن را نقد کنند. طلای آبشده نیز به دلیل اجرت کم و شفافیت وزنی، نقدشوندگی بالاتری نسبت به سکه و طلای زینتی دارد.
۳. ریسک پایین‌تر نسبت به ارز و رمزارزها
بازار ارز و رمزارز به‌شدت تحت تأثیر اخبار سیاسی و تصمیمات دولت‌هاست. اگر دولت سیاست جدیدی برای کنترل بازار ارز اجرا کند، یا اگر یک خبر سیاسی منتشر شود، قیمت دلار ممکن است در چند دقیقه جهش کند یا سقوط کند؛ اما طلا ارزش ذاتی دارد. این ارزش بر پایه عرضه و تقاضای جهانی، معدن‌های طلا، اونس جهانی و شاخص‌های اقتصادی بین‌المللی تعیین می‌شود. به همین دلیل سرمایه‌گذاری روی طلا، ریسک بسیار کمتری نسبت به ارز و رمزارز دارد.
۴. سرمایه‌گذاری بلندمدت و قابل‌اطمینان
طلا برخلاف ارز، به ندرت کاهش ارزش بلندمدت دارد. اگر نمودار ۲۰ ساله طلا را بررسی کنید، متوجه می‌شوید که این فلز ارزشمند همیشه در مسیر صعودی قرار داشته است، حتی اگر در دوره‌های کوتاه‌مدت نوسان داشته باشد. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند که در دوره‌های نوسانات دلار، بخشی از سرمایه به صورت طلا نگهداری شود تا از کاهش ارزش نقدینگی جلوگیری شود.
به نقل از سایت www.scb.co.th:
«از آنجا که قیمت طلا با دلار معامله می‌شود، بنابراین وقتی دلار ضعیف می‌شود، طلا در مقایسه با سایر ارزهایی که سرمایه‌گذاران در اختیار دارند، ارزان‌تر است. بنابراین، فشار خرید ایجاد می‌کند و باعث افزایش قیمت طلا می‌شود.»
با رشد نوسان دلار، سرمایه‌گذار سمت دلار رفتند یا طلا؟
پاسخ این سوال به دو دسته سرمایه‌گذار بستگی دارد:
۱. سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت (نوسان‌گیرها)
این گروه معمولاً به سمت دلار می‌روند. آن‌ها با هدف کسب سود سریع، از نوسانات لحظه‌ای دلار استفاده می‌کنند و خرید و فروش‌های متعدد انجام می‌دهند؛ اما این روش ریسک بسیار بالایی دارد؛ چون دلار ممکن است در اثر یک تصمیم سیاسی یا یک خبر داخلی، ناگهان کاهش پیدا کند.
۲. سرمایه‌گذاران میان‌مدت و بلندمدت
در سال‌های اخیر، آمارها و تحلیل‌های اقتصادی نشان می‌دهد که بیشتر سرمایه‌گذاران بلندمدت به سمت طلا، به‌ویژه طلای آبشده، حرکت کرده‌اند. چرا؟ پاسخ به موارد زیر باز می‌گردد:
- طلا برخلاف دلار سقوط‌های ناگهانی ندارد.
- ارزش ذاتی دارد.
- هم‌جهت با دلار رشد می‌کند.
- ریسک دستوری و دولتی ندارد.
- نقدشوندگی بالایی دارد.
- نیاز به دانش تخصصی زیاد مانند رمزارزها و فارکس ندارد.
در واقع، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند به‌جای تبدیل سرمایه به دلار و نگرانی از تصمیمات دولت یا تغییرات سیاسی، سرمایه خود را وارد بازار طلا کنند و با خیال راحت‌تری ارزش آن را حفظ نمایند.
به نقل از سایت کارگزاری فارابی:
«اگرچه دلار همچنان شاخصی کلیدی برای انتظارات تورمی و نوسانات اقتصادی در ایران باقی خواهد ماند، اما سرمایه‌گذاری در طلا به‌ویژه از طریق صندوق‌های بورسی، گزینه‌ای مناسب‌تر و ایمن‌تر برای میان‌مدت و بلندمدت است و می‌تواند به‌عنوان یک بیمه سرمایه در پرتفوی هر فرد عمل کند.»
جمع‌بندی: طلا بهترین پناهگاه در نوسانات دلار
افزایش شدید نوسانات دلار در سال‌های اخیر نشان داده که بازار ارز یکی از پرریسک‌ترین بازارهای ایران است. در این بین، طلا به‌خصوص طلای آبشده به دلیل نقدشوندگی بالا، ارزش ذاتی، هماهنگی مستقیم با نرخ ارز و ثبات بلندمدت، تبدیل به یکی از مطمئن‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری شده است. اگر سرمایه‌گذار کوتاه‌مدت و ریسک‌پذیر هستید، شاید خرید دلار جذاب باشد؛ اما اگر هدف شما حفظ ارزش سرمایه، امنیت مالی و جلوگیری از ضررهای ناگهانی است، طلا انتخابی هوشمندانه‌تر است. در دوره‌های شدید نوسانات دلار، طلا همان پناهگاه امنی است که سرمایه‌گذاران به آن تکیه کرده و خیالشان از حفظ ارزش دارایی‌شان راحت‌تر است.
