حتما میدانید که حیات بازارهای مالی به نوسان وابسته است. این نوسانات هستند که کسب درآمد برای معاملهگران و سرمایهگذاران را تضمین میکند. هرچه پیشبینیهایتان دربارهی روند این تغییرات دقیقتر باشد، احتمال کسب سود از معاملاتتان نیز بیشتر خواهد بود. به همین دلیل، مهم است که عوامل اثرگذار بر وضعیت بازارهای مالی را بشناسیم و بدانیم که چه عواملی آنها را صعودی یا نزولی میکنند.
در هر بازار مالی، عوامل اثرگذار متفاوتی را میتوان برشمرد. بااینحال برخی فاکتورها کلی بوده و کل اقتصاد جهان ازجمله بازارهای مالی را تحت تاثیر قرار میدهند. در این مقاله، چهار مورد از مهمترین این عوامل را معرفی خواهیم کرد. با ما همراه شده و خود را به ابزارهای پیشبینی دقیقتر بازارهای مالی مجهز کنید.
تاثیر تصمیمات دولتی بر بازارهای مالی
میتوان گفت که در هر کشور، این تصمیمات دولتش است که بیشترین تاثیر را دربارهی وضعیت بازارهای مالیاش دارد. منظور از دولت، نهادهای مالی و پولی متمرکز آن کشور است. بانک مرکزی در کشور ما و فدرال رزرو در آمریکا ازجمله این نهادها هستند. این نهادها با تصمیمات خود که تابعی از عوامل سیاسی، اقتصادی، صنعتی و غیره هستند، بیش از هر چیز، بر سود سرمایهگذاری در هریک از بازار مالی در مقایسه با دیگر بازارها را تاثیر میگذارند.
افزایش و کاهش نرخ بهرهی بانکی، یکی از مهمترین تصمیمات نهادهای مالی مرکزی است که هم تابعی از شاخصهای اقتصاد کلان بوده و هم بر آنها تاثیر میگذارد. بهعنوان مثال از افزایش نرخ بهره معمولا بهعنوان نشانهای از کاهش ارزش ملی پول یک کشور یاد میشود. وضعیتی که معمولا تقاضا برای ارز آن کشور در بازار فارکس را کاهش میدهد و از سویی میتواند به سرمایهگذاری بیشتر در بازار اوراق قرضه، کالا و حتی ارز دیجیتال منجر شود. مثال ذکرشده کلی است و در عمل میتوان شاهد استثناهایی بود که به کشور، سابقهی رفتار اقتصادی، وضعیت ارز آن در برابر دیگر کشورها و جایگاه بینالمللیاش نیز بستگی دارد.
دراینمیان، تصمیمات برخی نهادهای مالی مرکزی تاثیرات بینالمللی دارد. هرچه نهاد موردنظر متعلق به کشور یا منطقهی اقتصادی قدرتمندتری باشد، اثرگذاری تصمیماتش جهانیتر خواهد بود. به همین دلیل است که افزایش نرخ بهره در آمریکا و سقوط بازار سهام تکنولوژی در این کشور، میتواند بر بازار اروپا و کشورهای دیگر اثرگذار باشد.
تاثیر معاملات بین المللی بر بازارهای مالی
تاثیر معاملات بینالمللی و جهت آنها را از داخل یک کشور باید بررسی کرد که بتوان به تاثیر آن بر بازارهای مالیاش پی برد. کشورهایی که بیشتر واردات دارند، خروجی ارز بینالمللی بیشتری را تجربه کرده و معمولا اقتصاد و ارز ملی ضعیفتری هم دارند. به همین دلیل و بهعنوانمثال، وضعیت قدرت ملیشان در بازار فارکس، چندان مناسب نیست.
عکس این موضوع نیز در مورد صادرات صادق است. با ورود بیشتر پول به یک کشور، وضعیت سرمایهگذاری در بازارهای مالی آن نیز بهبود مییابد. ازسویدیگر، صادرات بیشتر به معنی وضعیت تولید بهتر در آن کشور است، وضعیتی که بازار سهام و بورس کالای آن کشور را رونق بیشتری میبخشد. همچنین با ورود بیشتر ارز به یک کشور، تقاضا برای آن ارز در بازار فارکس کاهش یافته و درنتیجه تاثیر مثبتی بر نرخ مبادلهی آن با ارزهای بینالمللی دیگر میگذارد.
تاثیر احساسات بازار و تحلیل ها بر بازارهای مالی
در مورد تاثیر پیشبینیها بر بازارهای مالی بهطورساده میتوان گفت که یک چشم معاملهگران و سرمایهگذاران همیشه به دهان مفسران اقتصادی است. ازسویدیگر مفسران نیز معمولا از احساسات بازار برای پیشبینیهای خود استفاده میکنند. شاخصهای متعددی برای سنجش احساسات بازار وجود دارند که تجزیهوتحلیل آنها کار مفسران و تحلیلگران است. بر این اساس، حتی یک توییت یک سایت تحلیل بازارهای مالی نیز میتواند حداقل تاثیرات کوتاهمدتی بر روند بازار داشته باشد.
اما منظور از احساسات بازار در یک بازار مالی چیست؟ بازارهای مالی همواره انتظارات نهانی دارند که تاثیر خود را بر تصمیمات روزمرهی معاملهگران نشان میدهند. این انتظارات ناشی از هر موضوعی میتوانند باشند که مهمترین آنها عبارتند از:
- وضعیت سیاسی کشوری، منطقهای یا جهانی (مانند آغاز و پایان جنگ)
- اعلام شاخصهای اقتصادی توسط نهادهای مرکزی
- وضعیت داخلی شرکتها و نهادهای مالی
- هر اتفاق بزرگ و کوچک مانند تغییرات آبوهوایی، کشف یک معدن بزرگ طلا، وقوع خشکسالی و بحران کشاورزی یا صنعتی در یک کشور
اخیرا با همهگیری بیماری کرونا شاهد تاثیر انتظارات و احساسات بازار بر بازارهای مالی بودیم. بسیار مهم است که واسطه یا کارگزاری شما در هر بازار مالی، پیشبینیهای دقیق، ابزارهای تحلیلی و اخبار بهروزی را در اختیارتان قرار دهد.
رابطه عرضه و تقاضا و بازارهای مالی
عرضه و تقاضا یک فاکتور و المان مهم در اقتصاد خرد است که تاثیر مهمی نیز بر روند بازارهای مالی دارد. بهطورکلی، هرچه تقاضا برای یک ابزار مالی اعم از سهام یک شرکت، ارز، توکن و غیره بیشتر باشد قیمت آن نیز افزایش پیدا میکند. این افزایش قیمت در قراردادهای مشتقهی شامل آن دارایی نیز محسوس است.
علاوه بر تقاضا، مسئلهی عرضه نیز مهم است. هرچه عرضهی یک ابزار مالی بیشتر باشد، برای حفظ قیمت و رونق بازارش باید تقاضای متناسبی نیز با آن وجود داشته باشد. عرضه و تقاضای یک ابزار مالی، خود متاثر از عوامل زیادی است. بهعنوانمثال افزایش یا کاهش نرخ بهره در یک کشور میتواند بر تقاضای آن در بازارهای مالی اثرگذار باشد. ازسویدیگر، چاپ پول بهعنوان یک راهکار موقت مبارزه با تورم، نیز در طولانیمدت تاثیر منفی بر قدرت ارز آن کشور خواهد داشت.
بهعنوان یک مثال دیگر، میتوانیم به بازار ارزهای دیجیتال اشاره کنیم. یکی از عوامل موثر بر عرضه و تقاضای توکنها و کوینهای این بازار، کاربردیتر شدن آنهاست. برایناساس، هرچه پروژههای کاربردی یک ارز دیجیتال، بیشتر شوند، تقاضا برای آن بیشتر شده و قیمت آن احتمالا صعودی خواهد شد.
ازسویدیگر، کاهش تقاضای کلی برای سرمایهگذاری در یک بازار، میتواند به رونق بازارهای دیگر منجر شود. بهعنوان مثال، کاهش سرمایهگذاری در بازار اوراق قرضهی آمریکا معمولا با رونق و صعودی شدن قیمت دلار در بازار فارکس همراه است. یا زمانی که بازارهای سهام آمریکا و ارزهای دیجیتال با بحران مواجه شدند، شاهد رشد سرمایهگذاری در بازار فلزات گرانبها و حتی انرژی بودیم.
چهار عامل تاثیرگذار بر بازارهای مالی در سال ۲۰۲۲
از میان عواملی که در بخشهای قبلی بررسی کردیم به گزارش CNBC در اواخر سپتامبر ۲۰۲۲ چهار عامل زیر، بیشترین تاثیر را بر اقتصاد جهانی و نیز بازارهای مالی در این سال داشتند:
- افزایش نرخ بهرهی دلار از سوی فدرال رزرو آمریکا
- وضعیت تورم جهانی بهخصوص در اروپا و آمریکا
- بهبود نسبی قدرت دلار
- جنگ اوکراین
جنگ اوکراین، بحران انرژی و برخی کالاهای اساسی را در اروپا و دیگر نقاط جهان سبب شده که بهویژه بر بازارهای کالا و فارکس تاثیر چشمگیری داشته است. بحران اقتصادی در آمریکا نیز از اواخر سال ۲۰۱۹ شروع شد که با افزایش مدام نرخ بهره در این کشور همراه بود. روندی که بهویژه وضعیت بازار سهام تکنولوژی، وضعیت این ارز در فارکس و ارز دیجیتال را متزلزل کرد. در ابتدای سال ۲۰۲۳، شاهد خروج تدریجی آمریکا از این بحران هستیم. موضوعی که انتظار میرود با توجه به وضعیت نهچندان مطلوب اروپا، بر بازارهای مالی این منطقه اثر منفی بیشتری بگذارد.
سخن آخر
پیش از ورود به دنیای بازارهای مالی و فعالیت در هریک از آنها باید عوامل اثرگذار بر وضعیت رونق یا رکودشان را بشناسید. فارغ از عوامل درونی بازارها، چهار عامل تصمیمات دولتها، وضعیت معاملات بینالمللی، احساسات بازار و پیشبینیها و عرضه و تقاضا برای ابزارهای مالی، بیش از همه وضعیت این بازارها را تعیین میکنند.
