تعداد زیادی از افراد علاقه‌مند به سیاست و رشته مدیریت دولتی، آرزو دارند که در این زمینه فعالیت کنند. این علاقه باعث می‌شود که آنها رشته چالش برانگیز و جذاب مدیریت دولتی را برای تحصیل انتخاب کنند. در این مقاله از مجموعه مقالات دانشگاه کسب و کار، ما به بررسی مهارت‌های مورد نیاز، فرصت های شغلی و علایق مختلف می‌پردازیم تا شما بتوانید با آسودگی بیشتری در مورد انتخاب این رشته تصمیم بگیرید. بنابراین اگر به این رشته علاقه‌مند هستید و یا دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کنید، تیم ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.
نگاهی کلی به رشته مدیریت دولتی
کسانی که با موفقیت از مرحله آزمون سراسری کنکور عبور کرده‌اند، در حال جستجو برای داده‌های مورد نیاز برای انتخاب رشته کنکور هستند. انتخاب رشته کنکور یکی از مراحل حیاتی و تعیین کننده موفقیت در دانشگاه و کسب شغل مناسب است. لذا باید با دقت فراوان در انتخاب آن اقدام کرد. رشته مدیریت دولتی یکی از گزینه‌های مطرح در کنکور سراسری است. بسیاری از شرکت کنندگان که نمره مناسبی برای انتخاب این رشته کسب کرده‌اند، به دنبال فهمیدن جزئیاتی درباره این رشته هستند. آنها می‌خواهند بدانند مدیریت دولتی دقیقاً چیست؟ چه موضوعاتی را پوشش می‌دهد و فرصت های شغلی آن پس از فارغ‌التحصیلی چگونه است؟ در ادامه این مقاله، ما این رشته را بیشتر بررسی می‌کنیم و به تمامی سؤالات شما در این حوزه پاسخ می‌دهیم.
مدیریت دولتی یکی از شاخه‌های مدیریت است که تمرکز آن بر روی مسائل سیاسی و دولتی سازمان‌ها است. فارغ التحصیلان این موضوع باید با کلیه قوانین مرتبط با سازمان‌های اداری و به ویژه سازمان‌های دولتی آشنا باشند تا بتوانند پس از پذیرش در سازمان‌های دولتی از طریق آزمون‌های استخدامی کار کنند.
می توان گفت که دانش آموختگان در حوزه مدیریت دولتی باید توانایی‌های خاصی را در طول دوره تحصیلی خود کسب کنند تا بتوانند در مذاکرات سیاسی چه در سطح بین‌المللی و چه در سطح داخلی در ادارات مختلف به خوبی عمل کنند. در حقیقت، این افراد با گذراندن دوره تحصیلی در مدیریت دولتی می‌توانند به یک کارشناس حرفه‌ای و ماهر در علم مدیریت برای سازمان‌ها تبدیل شوند و با بهره گیری از توانایی‌های بیانی خود و استفاده از زبان بدن مناسب در مذاکرات و قراردادهای رسمی، مطابق با نیازهای کسب و کار یا سازمان مورد نظر عمل کنند.
بررسی هدف از این رشته تحصیلی
این رشته تحصیلی با هدف تربیت افراد متخصص و کارآمد برای سازمان‌ها، ادارات و شرکت‌های دولتی و خصوصی طراحی شده است. این رشته به دانشجویان امکان می‌دهد تا با استفاده از روش‌های علمی در حوزه مدیریت آشنا شوند. همچنین، این رشته تحصیلی به تربیت مدیرانی می‌پردازد که قادر به انجام وظایف پنج‌گانه محوله در سازمان‌ها و تشکیلات دولتی کشور به بهترین شکل ممکن هستند.
برنامه کارشناسی در رشته مدیریت دولتی، یکی از برنامه‌های آموزشی در سطح عالی می‌باشد. این برنامه با هدف تربیت کارشناسان متخصص برای برآورده کردن نیازهای سازمان‌ها، دفاتر، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و خصوصی تشکیل شده است. همچنین، این برنامه به دانشجویان اجازه می‌دهد تا با استفاده از روش‌های علمی در حوزه مدیریت آشنا شوند. در این دوره آموزشی، شرکت کنندگان و علاقه‌مندان به علم مدیریت با مفاهیم نظری و کاربردی این حوزه آشنا می‌شوند. این دوره با هدف آگاهی بخشی به مدیران سطوح مختلف از اهمیت و نقش مدیریت در سازمان‌ها و چگونگی استفاده از این دانش طراحی شده است. همچنین، این دوره به تربیت افراد متخصص که نقش پلی بین مدیران و کارکنان اداری و فنی را بازی می‌کنند و معمولاً مسئولیت‌های اجرایی و مدیریت واحدها را بر عهده دارند، می‌پردازد.
تاریخچه رشته مدیریت دولتی در ایران
هنگامی که انسان برای اولین بار تمدن را شکل داد، سازماندهی و مدیریت بخش‌های مختلف آن از ابتدا وجود داشت، اما به صورت علمی و رسمی تعریف نشده بود. توماس ویلسون، ماکس وبر و فردریک تیلور اولین بار اصول علمی مدیریت دولتی را مطرح کردند و می توان آنها را پدران مدیریت دولتی دانست. با انتشار مقاله ویلسون در سال 1887 با عنوان مطالعه اداره، علم مدیریت دولتی به وجود آمد.
مبحث مدیریت دولتی در ایران ریشه در دوران پیش از انقلاب اسلامی دارد و به عنوان قدیمی‌ترین مبحث مدیریتی در این کشور شناخته می‌شود. در سال 1333 شمسی، با همکاری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، دانشکده حقوق دانشگاه تهران یک مبحث جدید با نام علوم اداری را راه اندازی کرد. این مبحث به مرور زمان از دانشکده حقوق جدا شد و در سال 1441 شمسی به عنوان یک مبحث مستقل در دانشکده مدیریت آموخته تدریس شد. سید مهدی الوانی و حسین میرزایی اهرنجانی در ایران به عنوان پیش‌گامان رشته مدیریت دولتی شناخته شده‌اند. این رشته که در ابتدا به نام علوم اداری و بازرگانی شناخته می‌شد، در سال 1374 شمسی به مدیریت دولتی تغییر نام داد. این رشته تحصیلی در دانشگاه‌های مختلف ایران تدریس شد و در نهایت، دانشگاه‌های پیام نور بیشترین تعداد دانشجویان را در این رشته پذیرفتند.
چه افرادی مناسب تحصیل در این رشته هستند؟
همان طور که متوجه شدید، رشته مدیریت دولتی یکی از شاخه‌های مدیریت است که برای اولین بار در دهه ۱۳۳۰ شمسی با عنوان علوم اداری به ایران آمد. این رشته در دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی معرفی شد. به طور طبیعی، اگر کسی قصد دارد مدیر شود یا در رشته مدیریت تحصیل کند، باید دارای شخصیت مناسب با آن باشد. مدیریت نیازمند فردی است که برون‌گرا و در عین حال متمرکز بر وظیفه باشد. بنابراین، اگر توانایی ارتباطات اجتماعی خوبی دارید و به آسانی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنید، می‌توانید یک مدیر موفق باشید یا در رشته مدیریت تحصیل کنید.
یکی از خصوصیات مهم یک رهبر، توانایی ارائه و تأثیرگذاری بر دیگران است. کسانی که می‌توانند در گفت‌وگوها، بحث‌ها و مناظره‌ها با قدرت بیان بالا صحبت کنند و با استدلال قوی طرف مقابل را قانع کنند، این خصوصیت را دارا هستند. مرتب بودن و هدفمندی خصوصیت دیگری است که برای موفقیت در این حوزه آموزشی به آن احتیاج دارید. اگر برای آینده زندگی و تحصیلی خود هدف و دیدگاهی تعریف کرده‌اید و برای رسیدن به این دیدگاه برنامه‌ریزی کرده‌اید، این خصوصیت در شما وجود دارد.
یک رهبر واقعی کسی است که با قدرت و جذابیت خود بر دیگران تأثیر می‌گذارد. اگر شما تا به حال در میان گروه‌های مختلف مانند تیم‌های ورزشی یا گروه‌های دانش‌آموزی قرار داشته‌اید و افراد دیگر شما را به عنوان رهبر خود پذیرفته‌اند، این نشان می‌دهد که شما توانایی تأثیرگذاری بر دیگران را دارید و این یکی از ویژگی‌های کلیدی یک مدیر است. در مجموع، بزرگان در زمینه مدیریت معتقدند که مدیریت هم علم است و هم هنر. بنابراین، برای موفقیت در این زمینه، داشتن دانش و تحصیلات به تنهایی کافی نیست و باید فرد دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی باشد که در بالا به آن اشاره شد.
مهم‌ترین دروس دبیرستان برای رشته مدیریت دولتی
دروس مربوط به مدیریت دولتی در دو بخش محاسباتی و غیر محاسباتی مورد بررسی قرار می‌گیرند. بنابراین دروس مهم در بخش محاسباتی عبارت‌اند از:
- ریاضی و آمار: این دو موضوع در هر رشته‌ای نقش مهمی ایفا می‌کنند، به خصوص آمار که در تحصیلات و تخصص کاربرد بسیاری دارد. بخش‌هایی از ریاضیات که در مدیریت دولتی کاربرد دارد، پیچیدگی زیادی ندارند و در سطح اولیه نیازهای این رشته است. همچنین برای موفقیت در درس تحقیق در عملیات، لازم است که شما این درس را با موفقیت پشت سر بگذارید.
- اقتصاد: اصول اقتصاد در دو سطح میکرو و ماکرو به طور جامع در این رشته تدریس خواهد شد. آشنایی اولیه با این حوزه بسیار مفید است.
دروس مهم در بخش غیر محاسباتی عبارت‌اند از:
- روانشناسی: داشتن دانش در روانشناسی و درس‌هایی که به مباحث ارتباطات انسانی مرتبط هستند، مانند روانشناسی کار، مدیریت منابع انسانی و روابط کار در سازمان، به پیشرفت شما کمک خواهد کرد.
- تاریخ و جغرافیا: در مدیریت دولتی، شما باید با الگوهای موفقیت در مدیریت آشنا شوید و از آنها الهام بگیرید. درک این الگوها در مدیریت دولتی نیازمند درک بافت تاریخی و جغرافیایی آنها است، بنابراین دروس تاریخ و جغرافیا در این زمینه به شما کمک خواهند کرد.
- جامعه شناسی: فضای عمومی که بر مدیریت دولتی حاکم است، شناخت جامعه و کشور است. بنابراین، آشنایی با این درس در این شناخت تأثیرگذار خواهد بود.
مزایا و معایب این رشته تحصیلی
بازار کار برای رشته مدیریت دولتی چندان جذاب نیست و تنها افرادی می‌توانند در آن موفق شوند که علاوه بر تکمیل واحدهای درسی، مهارت‌های متنوعی را نیز فرا گرفته باشند. همچنین، رشته مدیریت دولتی با بسیاری از زمینه‌های مدیریتی دیگر همپوشانی دارد و سازمان‌ها و مؤسسات در استخدام، لزوماً به فارغ التحصیلان این رشته توجه خاصی نمی‌کنند و ممکن است از فارغ التحصیلان زیر رشته های دیگر مدیریت استخدام کنند.
رشته مدیریت دولتی در دانشگاه‌ها به دلیل میزان پذیرش بالا، به حد اشباع خود رسیده است. با این حال، این رشته برای رشد و گسترش سازمان‌ها اهمیت زیادی دارد و باعث بهبود عملکرد سازمانی می‌شود. علاوه بر این، بیشتر آزمون‌های استخدامی که سالانه برگزار می‌شوند، به دانش آموختگان این رشته نیاز دارند. در ادامه در کنار هم درآمد رشته مدیریت دولتی را بررسی می‌کنیم. تا انتهای این مقاله تیم دانشگاه کسب و کار را همراهی کنید.
نگاهی به درآمد و بازار کار رشته مدیریت دولتی
در بازار کار کنونی، رشته مدیریت دولتی به نظر نمی‌رسد که فرصت‌های زیادی داشته باشد. این موضوع به این معنی نیست که فارغ‌التحصیلان این رشته بدون شغل هستند، بلکه می‌توانند در زمینه‌های متنوعی فعالیت کنند، اما ممکن است کاری که انجام می‌دهند، ارتباط چندانی با تخصص آنها نداشته باشد. همان طور که در قسمت قبلی اشاره کردیم، هر ساله، بیشترین استخدام در حوزه مدیریت دولتی از طریق آزمون‌های استخدامی انجام می‌شود.
افراد فارغ‌التحصیل در رشته مدیریت دولتی قادر به کار در زمینه‌های متنوعی در یک سازمان هستند. این افراد می‌توانند در بخش‌های مختلفی مانند منابع انسانی، سیستم‌های اطلاعاتی یا ساختار سازمانی به عنوان کارشناس اداری، مدیریت کارکنان، برنامه ریزی نیروی کار، ارزیابی عملکرد، حقوق و دستمزدها، تغییرات اداری و غیره فعالیت کنند. فارغ التحصیلان مدیریت دولتی می‌توانند در تمام سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی از جمله واحدهای اداری و خدماتی وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و غیره فعالیت کنند.
وضعیت ادامه تحصیل در این حوزه
در ایران، علاوه بر سطح کارشناسی، رشته مدیریت دولتی نیز در سطوح بالاتری مانند کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می‌شود. دانش آموختگان این رشته پس از قبول شدن در آزمون کارشناسی ارشد و انتخاب مدیریت دولتی می‌توانند در یکی از گرایش‌های این رشته شامل توسعه منابع انسانی، طراحی سازمان‌های دولتی، بودجه و مالی عمومی، خط مشی گذاری عمومی، مدیریت پیشرفته و توسعه شهری و روستایی، مدیریت تحول، و مدیریت رفتار سازمانی در سطح کارشناسی ارشد تحصیل کنند.
در صورتی که افرادی که در رشته مدیریت دولتی تحصیل کرده‌اند، تمایل داشته باشند، می‌توانند در مقطع کارشناسی ارشد و در گرایش‌های مختلفی از مدیریت‌های دیگر نیز ادامه تحصیل دهند. این گرایش‌ها شامل مدیریت بازاریابی جهانگردی، برنامه ریزی توسعه جهانگردی، مدیریت مالی، مدیریت دولتی، مدیریت صنعتی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت تکنولوژی، مالی، کارآفرینی، مدیریت منابع انسانی، مدیریت حمل و نقل دریایی بین قاره‌ای، مدیریت بازرگانی دریایی، مدیریت اجرایی، مدیریت امور شهری و مدیریت کسب و کار می‌باشد. همچنین در برخی از این گرایش‌ها، گرایش‌های فرعی نیز وجود دارد.
مهاجرت از طریق رشته مدیریت دولتی
تعداد زیادی از دانشجویان مدیریت دولتی، به خصوص افرادی که در دانشگاه‌های برجسته کشور تحصیل می‌کنند، برای ادامه تحصیل یا زندگی در خارج از ایران تمایل دارند. دانشگاه‌های متعددی در سراسر دنیا، به دلیل اهمیت بالای رشته مدیریت در بیشتر کشورها، هر ساله دانشجویان زیادی را در این رشته پذیرش می‌کنند. بدیهی است که دانشجویانی که بر پایه علمی قوی‌تری تکیه می‌کنند، فرصت های پذیرش بهتری خواهند داشت و در دانشگاه‌های برتر جهان پذیرفته می‌شوند. دانشگاه‌های برتر جهان که رشته مدیریت را ارائه می‌کنند، عبارت‌اند از:
- دانشگاه آکسفورد
- دانشگاه ماساچوستMIT
- دانشگاه کمبریج
- دانشگاه هاروارد، قدیمی‌ترین مؤسسه آموزش عالی در ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه لندن (LSE)
- دانشگاه استنفورد
به طور کلی، دانشگاه‌های معتبر جهانی، مانند هاروارد و آکسفورد، از استانداردهای بسیار سختی برای پذیرش دانشجویان استفاده می‌کنند. این استانداردها ممکن است شامل امتحانات مانند GRE یا GMAT، مصاحبه‌های شخصی و حتی نمرات زبان انگلیسی باشند. برای مثال، برخی از این دانشگاه‌ها ممکن است نمره IELTS بالای 7.5 یا نمره TOEFL بین 100 تا 110 را مورد نیاز قرار دهند. علاوه بر این، بورسیه‌های تحصیلی در این دانشگاه‌ها معمولاً محدود هستند و ممکن است به دانشجویانی با ویژگی‌های خاص اعطا شوند. از سوی دیگر، دانشگاه‌های کشورهایی مانند استرالیا، چین، روسیه و ترکیه، ممکن است فرایند پذیرش ساده‌تری داشته باشند و بورسیه‌های تحصیلی را به صورت گسترده‌تری ارائه دهند. در برخی موارد، ممکن است حتی نیازی به ارائه مدرک زبان نباشد.
نگاهی به مهم‌ترین وظایف یک مدیر دولتی
- تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های لازم برای دستیابی به اهداف مورد نظر و پیاده سازی آنها به صورت مناسب و به هنگام
- مدیریت فعالیت‌های سازمان، تعیین نیازها و مسئولیت‌های مرتبط و قرار دادن آنها در یک ساختار تصمیم گیری یا سازمانی منظم
- توزیع منصفانه وزنه کار بین اعضای تیم
- مدیریت و هدایت اعضای سازمان به منظور تبیین اهداف و دستیابی به آنها
- بررسی و پایش عملکرد و روش اجرای وظایف کارمندان در جهت رسیدن به اهداف سازمان
- فرایند استخدام یا انتخاب کارکنان جدید
خلاصه‌ای از آن چه با هم خواندیم
خیلی خوشحالیم که تا انتهای این مقاله همراه تیم دانشگاه کسب و کار بودید. در این مقاله در کنار هم یاد گرفتیم که در بسیاری از مواقع، رفع مشکلات و موانع سازمانی به مدیریت دولتی بستگی دارد. با نگاهی به گذشته، می‌توان فهمید که فعالیت‌های دولتی از دیرباز در بخش‌های متنوعی از کسب و کار حضور قابل توجهی داشته‌اند. برای کمترین مواجهه با مشکلات و چالش‌ها در این زمینه، باید دانش کاملی از رشته مدیریت دولتی داشته باشیم. اما باید به یاد داشت که مدیریت دولتی نه تنها با نیم قرن پیش، بلکه حتی با چند سال اخیر نیز تفاوت‌های بسیاری دارد. این موضوع بیشتر به خاطر ورود و تأثیر تکنولوژی‌های جدید و استفاده از فناوری‌های مدرن در بخش‌های مختلف کسب و کار است.
اگر می‌خواهید با مدیریت حرفه‌ای و مدرن کاملاً آشنا شوید و بتوانید بهترین قابلیت‌های خود را در اداره امور دولتی به نمایش بگذارید، باید در نظر داشته باشید که در یک دوره مدیریت دولتی شرکت کنید یا در این زمینه تحصیل کنید. به طور کلی، بازار کار برای مدیریت دولتی در ایران چندان جذاب نیست و بیشتر فارغ‌التحصیلان این رشته در حوزه‌هایی که با تخصص آنها ارتباطی ندارد فعالیت می‌کنند. با این حال، دانشجویان مدیریت دولتی می‌توانند امیدوار باشند که اگر با دانش کافی، علاقه و توجه به خصوصیات شخصیتی خود این رشته را انتخاب کنند، با تمرکز بیشتر در تحصیلات خود و توسعه مهارت‌های جانبی، می‌توانند در بازار کار آینده نقشی بسیار مؤثرتر نسبت به فارغ‌التحصیلان سایر رشته‌های مدیریت ایفا کنند. حالا شما برای ما بنویسید. به نظر شما بزرگ‌ترین مزیت تحصیل در رشته مدیریت دولتی چیست؟
