ایستگاه پمپاژ فاضلاب یکی از تجهیزات ضروری در ساختمان های دارای طبقات منفی و محیط هایی است که امکان اتصال به سیستم فاضلاب شهری را دارا نمی باشند. با استفاده از این ایستگاه، فاضلاب جمع آوری شده در ارتفاع های پایین تر از مسیر فاضلاب شهری، به کمک پمپ در جهت بالا حرکت نموده و وارد سیستم اگو میشود. این تجهیزات با نام های دیگری همچون دستگاه لیفتینگ فاضلاب و لیفت استیشن فاضلاب نیز شناخته شده هستند و نوعی مخزن جمع آوری و بالابر فاضلاب به شمار می رود.

ایستگاه پمپاژ فاضلاب چیست؟

تصفیه فاضلاب یکی از اقدامات بسیار مهم برای جلوگیری از آلوده شدن آب های زیرزمینی و بازچرخانی پساب است که به شیوه های مختلف قابل انجام است. در مناطق شهری در گذشته از چاه های جذبی استفاده میشد که به دلیل نفوذ آلاینده ها به سفره های آب زیرزمینی به مرور با سیستم فاضلاب شهری جایگزین شدند. در بسیاری از ساختمان ها و برج های مسکونی و اداری و تجاری تعداد طبقات منفی زیادی در نظر گرفته میشود. فاضلاب جمع آوری شده در طبقات منفی به دلیل فاصله زیاد از مسیر سیستم فاضلاب شهری برای ورود به آن با چالش مواجه میشود. ایستگاه پمپاژ فاضلاب یکی از تجهیزات تصفیه است که در این شرایط استفاده میشود.

ایستگاه پمپاژ فاضلاب دستگاهی تشکیل شده از مخزن فایبرگلاس عمودی در ظرفیت های مختلف است که برای نگهداری فاضلاب استفاده میشود. درون این مخزن پمپ های لجن کش و خردکن تعبیه میشود تا فاضلاب را با فشار زیاد به بالا حرکت دهند. انتقال فاضلاب با فشار پمپ انجام شده و در نهایت وارد سیستم فاضلاب شهری میشود. درون این دستگاه ها گاها از پمپ های خردکن برای کوچک کردن ذرات جامد و درشت معلق در فاضلاب نیز ممکن است استفاده شود.

اجزای ایستگاه پمپاژ فاضلاب

در ساختار لیفت استیشن اجزای متعددی تعبیه میشود تا در نهایت جمع آوری و هدایت فاضلاب بدرستی انجام شود. از مهم ترین اجزای ایستگاه پمپاژ فاضلاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مخزن فایبرگلاس عمودی

یکی از اصلی ترین اجزای این ایستگاه ها، مخزن عمودی از جنس فایبرگلاس است که برای جمع آوری فاضلاب کاربرد دارد. این مخزن در واقع نوعی پوشش برای سایر اجزای ایستگاه نیز به شمار می رود. مخازن ایستگاه پمپاژ فاضلاب به صورت تک جداره و دوجداره از جنس فایبر گلاس تولید میشوند. مدل های تک جداره استحکام و مقاومت کمتری نسبت به نوع دوجداره داشته و به همین دلیل طول عمر پایینی دارند. بهترین نوع، مخازن فایبرگلاس دوجداره هستند که در برابر خوردگی با مواد موجود در فاضلاب مقاوم هستند.

ظرفیت مخزن عمودی ایستگاه پمپاژ فاضلاب بر اساس فاکتورهای مختلفی از جمله دبی فاضلاب ورودی، اختلاف ارتفاع تا مسیر لوله های فاضلاب شهری محاسبه میشود. لازم به ذکر است، بر حسب شرایط محیط این مخازن به صورت افقی نیز قابل اجرا هستند.

پمپ لیفت استیشن

پمپ از مهم ترین اجزای موجود در این دستگاه ها، پمپ های لجن کش قوی هستند. این پمپ ها که به صورت مستغرق طراحی میشوند، وظیفه ایجاد فشار برای هدایت فاضلاب در جهت بالا را برعهده دارند. در واقع این پمپ های نیروی مورد نیاز برای حرکت فاضلاب در جهت بالا را تامین می کنند. علاوه بر هدایت فاضلاب، برخی از این پمپ ها همزمان نقش خردکن را ایفا می کنند. پمپ های خردکن تاثیر زیادی بر جلوگیری از انسداد لوله های انتقال فاضلاب دارند.

سنسور سنجش ارتفاع

برای تنظیم دقیق زمان روشن و خاموش شدن پمپ در این ایستگاه ها نیاز به سنسورهای ارتفاع سنج وجود دارد. سنسورهای تعبیه شده در این دستگاه برای اندازه گیری حداکثر و حداقل ارتفاع فاضلاب درون مخزن است. بعد از اینکه ارتفاع فاضلاب جمع آوری شده به ارتفاع حداکثر رسید، پمپ روشن شده و عملیات انتقال را انجام می دهد. بعد از روشن بودن پمپ برای مدت طولانی، فاضلاب از مخزن تخلیه شده و ارتفاع آن به کمتر از حداقل میرسد. در این شرایط برای جلوگیری از هدر رفتن انرژی و کمک به افزایش طول عمر اینن گروه از تجهیزات تصفیه فاضلاب، پمپ خاموش میشود.

سیستم کنترل مرکزی

سیستم کنترل مرکزی همان طور که از نامش مشخص است، برای کنترل عملکرد دستگاه استفاده میشود. در واقع این سیستم است که به پمپ دستور روشن و خاموش را ارسال می کند.

نحوه کار ایستگاه پمپاژ فاضلاب

برای درک بهتر ایستگاه پمپاژ فاضلاب، بهتر است به روش کار آن نگاهی داشته باشیم. روند کار در این دستگاه به صورت زیر است:

مخزن عمودی یا افقی دستگاه در محل مناسب نصب میشود.
فاضلاب از طریق شیرهای ورودی به داخل مخزن هدایت میشوند.
سنسورهای ارتفاع سنج بررسی می کنند که آیا حجم فاضلاب به ارتفاع مورد نظر رسیده است یا خیر؟
بعد از افزایش ارتفاع فاضلاب درون مخزن، پمپ ها روشن شده و فاضلاب را رو به بالا هدایت می کنند.
سیستم کنترل مرکزی به محض دریافت دیتا از سنسور ارتفاع سنج مبنی بر کاهش ارتفاع فاضلاب، دستور خاموشی را برای پمپ فاضلاب ارسال می کند.
این روند به صورت چرخه ای ادامه پیدا می کند.

کاربرد ایستگاه پمپاژ فاضلاب

از مهم ترین موارد کاربرد ایستگاه پمپاژ فاضلاب می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:

جمع آوری فاضلاب طبقات منفی

بر اساس استانداردهای ارائه شده برای طراحی سیستم فاضلاب شهری، اختلاف سطح فاضلاب با مسیر هدایت آنها نباید زیاد باشد. به همین دلیل برای فاضلاب جمع آوری شده از سطح صاف زمین و طبقات بالایی ساختمان ها مشکلی در این زمینه وجود ندارد. اما فاضلاب طبقات منفی در این زمینه با چالش مواجه خواهند شد. در طبقات پایین ساختمان ها با نصب ایستگاه پمپاژ فاضلاب می توان فاضلاب را در مسیر سیستم فاضلاب شهری قرار داد.

جمع آوری فاضلاب در شمال ایران

با توجه به اینکه در مناطق شمال ایران آب های زیرزمینی فاصله کمی از سطح زمین دارند، حفر چاه جذبی فاضلاب ممنوع است. در این شرایط از سپتیک تانک برای جمع آوری فاضلاب استفاده میشود. درون سپتیک تانک ها این ایستگاه ها قابل پیاده سازی هستند تا پساب ها در مسیر تصفیه قرار بگیرند.

استفاده از پمپاژ فاضلاب در تصفیه خانه

در محیط هایی که تصفیه خانه ها بالاتر از سطح زمین راه اندازی میشوند، با استفاده از دستگاه لیفتینگ فاضلاب می توان فاضلاب را به حوضچه های تصفیه انتقال داد. این پمپ ها بعد از آشغالگیر نصب میشوند.

انواع ایستگاه پمپاژ فاضلاب

ایستگاه های پمپاژ فاضلاب دارای تنوع بسیار بالایی از نظر شکل ظاهری، ظرفیت مخزن، جنس بدنه و نوع اجزای به کار رفته در داخل آنها هستند. از نظر جنس بدنه مخزن می توان آنها را در گروه های بتنی و فایبرگلاس دسته بندی کرد. مدل های فایبرگلاس برای ساختمان های مسکونی و مناطق شهری کاربرد دارد و برای تصفیه خانه های بزرگ از مدل های بتنی استفاده میشود.

علاوه براین، ایستگاه های پمپاژ را می توان به دو گروه چاهک خشک و چاهک مرطوب شناور دسته بندی کرد. در مدل های چاه خشک، فاضلاب در مخزن یا چاهک مرطوب جمع آوری میشود. چاهک خشک که در مجاورت مرطوب راه اندازی میشود، حاوی پمپ و سیستم کنترل مرکزی هستند. مدل چاهک مرطوب از یک مخزن یا چاهک تشکیل شده و یک یا چند پمپ شناور درون آن تعبیه میشود. ایستگاه چاهک مرطوب نسبت به مدل چاهک خشک هزینه راه اندازی کمتری داشته و فضای کمی اشغال می کند.

مزایای ایستگاه لیفتینگ فاضلاب

دلایل کاربرد گسترده ایستگاه پمپاژ فاضلاب در محیط های مختلف عبارتند از:

هدایت سریع فاضلاب بدون اختلال در روند تصفیه
جلوگیری از انتشار بوی زننده
جمع آوری فاضلاب طبقات منفی و هدایت آنها به سیستم فاضلاب شهری
اشغال فضای بسیار کم و امکان نصب دفنی
جمع آوری فاضلاب بدون نیاز به سپتیک تانک
جلوگیری از نفوذ فاضلاب به سفره های آب زیرزمینی

جمع بندی

ایستگاه پمپاژ فاضلاب یا لیفتیگ فاضلاب، به تجهیزاتی گفته میشود که دارای مخزن بوده و فاضلاب درون آنها جمع آوری میشود. بعد از جمع آوری فاضلاب پمپ های درون دستگاه روشن شده و آنها را به سمت بالا هدایت می کند. این تجهیزات بیشترین کاربرد را در جمع آوری فاضلاب طبقات منفی ساختمان ها دارند؛ در طبقات منفی ساختمان ها فاضلاب به دلیل اختلاف سطح به صورت طبیعی نمی تواند وارد فاضلاب شهری شود. در لیفت استیشن از مخزن عمودی فایبرگلاس، پمپ های لجن کش و خردکن و تابلو برق و سیستم کنترل مرکزی و چندین سنسور ارتفاع سنج استفاده میشود.