یادگیری زبان انگلیسی را می‌توان همانند بالا رفتن از یک نردبان در نظر گرفت؛ اگر از پله درست شروع نشود، احتمال خستگی، توقف یا حتی انصراف از ادامه مسیر بسیار زیاد خواهد بود. یکی از اشتباهات رایج میان زبان‌آموزان این است که بدون توجه به سطح واقعی خود، سراغ هر کتابی می‌روند. برای مثال، فردی که تنها الفبای انگلیسی را یاد گرفته است، مطالعه English File Intermediate را آغاز می‌کند و نتیجه آن چیزی جز دلسردی و احساس ناتوانی نخواهد بود.
این اتفاق در ابتدای مسیر یادگیری برای خود من نیز رخ داد. اولین کتابی که انتخاب کردم، مناسب سطح B1 بود، در حالی که سطح واقعی من A1 بود. پس از چند هفته احساس کردم یادگیری زبان بسیار دشوار است و شاید این مسیر برای من مناسب نباشد. اما زمانی که با راهنمایی یک مدرس متخصص و از سطح صحیح آغاز کردم، روند یادگیری برایم لذت‌بخش و قابل‌درک شد.
در این مقاله تلاش شده است مسیر یادگیری زبان انگلیسی با کتاب‌های مختلف از پایه تا پیشرفته به شکلی منظم، مرحله‌به‌مرحله و کاملاً روشن ارائه شود تا بتوانید بدانید چه زمانی و با چه کتابی باید شروع کنید.
شناخت سطح‌های زبان انگلیسی به زبان ساده
پیش از معرفی کتاب‌ها، آشنایی با طبقه‌بندی سطح‌های زبان انگلیسی ضروری است. سطح زبان در استاندارد CEFR از A1 تا C2 تقسیم‌بندی می‌شود:
- A1 و A2: سطح مبتدی (Beginner & Elementary)
- B1 و B2: سطح متوسط (Intermediate & Upper-Intermediate)
- C1 و C2: سطح پیشرفته (Advanced & Proficient)
اغلب مجموعه‌های آموزشی از سطح A1 آغاز می‌شوند و تا سطوح بالاتر ادامه می‌یابند. بنابراین آگاهی از سطح فعلی، نقش مهمی در انتخاب کتاب مناسب دارد.
بخش اول: کتاب‌های زبان انگلیسی مخصوص کودکان (۶ تا ۱۲ سال)
کودکان معمولاً از طریق بازی، تصویر و تکرار بهتر یاد می‌گیرند. به همین دلیل کتاب‌های مناسب این بازه سنی، تصویری، رنگی و متمرکز بر مهارت‌های پایه مانند تلفظ و واژگان روزمره هستند.
۱. مجموعه Let’s Go (انتشارات Oxford)
این مجموعه یکی از محبوب‌ترین منابع آموزشی برای کودکان است و از سطح Starter تا Level 6 ادامه دارد. هر سطح شامل آهنگ، بازی، گفت‌وگوهای ساده و فعالیت‌های تصویری است.
نکات مثبت:
- طراحی جذاب و رنگی متناسب با سن کودک
- تمرکز ویژه بر Speaking و Listening
- قابل‌استفاده برای کلاس‌های حضوری و آنلاین
خواهرزاده من یادگیری را با همین مجموعه آغاز کرد. ابتدا تنها آهنگ‌ها را همراهی می‌کرد، اما پس از چند ماه توانست جملات کوتاه بسازد و بدون اینکه متوجه شود، شروع به صحبت کردن به زبان انگلیسی کرد.
۲. مجموعه Family and Friends (Oxford)
Family and Friends یکی از کامل‌ترین و منظم‌ترین مجموعه‌ها برای کودکان است. این مجموعه از سطح Starter تا Level 6 ارائه می‌شود و هر سطح به‌طور دقیق متناسب با نیاز سنی طراحی شده است. ویرایش دوم این کتاب دارای تمرین‌های بیشتر، توجه ویژه به فصاحت گفتار، آشنایی با فرهنگ کشورهای انگلیسی‌زبان، فایل‌های صوتی با لهجه‌های معتبر و ساختاری فشرده و هدفمند است؛ به‌طوری‌که زبان‌آموز در مسیر یادگیری احساس خستگی نخواهد کرد.
مزایا:
- تمرکز بر واژگان و گرامر پایه
- کتاب کار استاندارد با تمرین‌های متنوع
- وجود نرم‌افزار و ویدئوهای آموزشی مکمل
ترتیب مطالعه پیشنهادی برای کودکان:
Let’s Go Starter → Let’s Go 1 تا 6 → Family and Friends 1 تا 6
۳. مجموعه Super Minds (Cambridge)
این مجموعه برای کودکانی مناسب است که علاوه بر یادگیری زبان، نیاز به تقویت مهارت‌های ذهنی، خلاقیت و حل مسئله دارند. Super Minds یک مجموعه کامل و استاندارد برای آموزشگاه‌ها و مدارس دو‌زبانه محسوب می‌شود.
نقاط قوت:
- طراحی بسیار جذاب و حرفه‌ای
- وجود داستان‌های کوتاه و تصویری
- مناسب آموزشگاه‌ها و مدارس دو‌زبانه
بخش دوم: کتاب‌های زبان انگلیسی مخصوص نوجوانان (۱۳ تا ۱۸ سال)
نوجوانان معمولاً علاقه کمتری به تصاویر کودکانه دارند. بنابراین کتاب‌های این گروه سنی، جدی‌تر هستند و بیشتر بر گفت‌وگوی واقعی، فیلم، شنیداری و موقعیت‌های روزمره تمرکز دارند.
۱. مجموعه Teen2Teen (Oxford)
Teen2Teen مجموعه‌ای است که به‌طور ویژه برای نوجوانان طراحی شده است و از سطح Beginner تا Intermediate ارائه می‌شود. زبان کتاب ساده اما کاملاً متناسب با فضای ذهنی نوجوان است؛ موضوعاتی مانند مدرسه، دوستان، سرگرمی و شبکه‌های اجتماعی در آن دیده می‌شود. این مجموعه تمام مهارت‌های اصلی (Reading، Writing، Listening، Speaking) را آموزش می‌دهد و نوجوان را برای ورود به دوره‌های سطح بزرگسال آماده می‌کند.
مزایا:
- محتوای کاملاً متناسب با سن نوجوان
- تمرکز ویژه بر مهارت Speaking
- دارای ویدئوهای آموزشی با لهجه آمریکایی
یکی از زبان‌آموزان ۱۵ ساله من پس از گذراندن Teen2Teen 4 توانست به‌راحتی با گردشگران انگلیسی‌زبان صحبت کند و در آزمون مدرسه نمره کامل بگیرد. یکی دیگر از مزایای این مجموعه آن است که کتاب کار درون کتاب اصلی قرار دارد و نیاز به تهیه منبع اضافی نیست.
۲. مجموعه Oxford Discover Futures
این مجموعه برای نوجوانانی مناسب است که قصد دارند پایه محکم‌تری برای سطوح B1 و B2 بسازند. موضوعات جذابی مانند علم، آینده، محیط زیست و فناوری در آن گنجانده شده است.
مزایا:
- ترکیب بسیار خوب Reading و Listening
- تقویت تفکر انتقادی
- مناسب نوجوانانی که قصد تحصیل در خارج دارند
۳. مجموعه English Time و Smart Choice
برای نوجوانانی که می‌خواهند مهارت مکالمه خود را تقویت کنند، English Time و Smart Choice گزینه‌های بسیار مناسبی هستند. Smart Choice به‌خصوص برای کلاس‌های آنلاین به دلیل دارا بودن ویدئو و پادکست، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شود.
بخش سوم: کتاب‌های زبان انگلیسی مخصوص جوانان و بزرگسالان (۱۸ سال به بالا)
از این مرحله به بعد کتاب‌ها ساختار جدی‌تر و نزدیک‌تر به زبان واقعی دارند. تصاویر کارتونی حذف شده و تمرکز اصلی بر مهارت‌های ارتباطی، گرامر، واژگان و لهجه است.
۱. مجموعه American English File (Oxford)
اگر بخواهیم یک مجموعه کامل و استاندارد برای یادگیری زبان معرفی کنیم، American English File بدون تردید از بهترین گزینه‌هاست. این مجموعه از سطح Starter تا Level 5 ادامه دارد و به‌صورت هم‌زمان مهارت‌های مختلف را تقویت می‌کند.
مزایا:
- لهجه طبیعی و قابل‌درک آمریکایی
- تمرکز زیاد بر Speaking
- شامل Student Book، Workbook و فایل صوتی
ترتیب مطالعه پیشنهادی:
A1: Starter → A2: Level 1 → B1: Level 2 → B2: Level 3 → C1: Level 4 و 5
من خودم پس از گذراندن Level 3 این مجموعه توانستم برای اولین بار بدون زیرنویس فیلم تماشا کنم؛ تجربه‌ای بسیار لذت‌بخش و انگیزه‌بخش.
۲. مجموعه Interchange (Cambridge)
Interchange یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین منابع آموزشی در جهان است. این مجموعه از Intro تا Level 4 ارائه می‌شود و به‌دلیل دستور زبان ساده، برای یادگیری خودآموز نیز مناسب است.
ویژگی‌ها:
- لهجه استاندارد آمریکایی
- مکالمه‌های کاربردی روزمره
- مناسب کلاس‌های حضوری و خودآموز
۳. مجموعه Headway (Oxford)
این مجموعه مناسب افرادی است که به دنبال یادگیری دقیق‌تر و ساختاریافته‌تر هستند. Headway از لهجه بریتیش استفاده می‌کند و تمرکز بالایی بر Writing و Grammar دارد.
مزایا:
- مناسب دانشجویان و آزمون‌های علمی
- تقویت Writing و Grammar
- ارائه با لهجه بریتیش معتبر
۴. مجموعه Top Notch و Summit (Pearson)
این دو مجموعه به‌همراه یکدیگر یکی از مسیرهای طلایی برای یادگیری مکالمه حرفه‌ای و همچنین آمادگی برای آزمون‌های بین‌المللی محسوب می‌شوند. Top Notch از سطح Beginner تا Intermediate و Summit برای سطح Advanced طراحی شده است. Top Notch 3rd Edition از کامل‌ترین مجموعه‌ها برای بزرگسالان است و با ارائه ورودی کافی، تمرین‌های منظم و مرور مکرر، روند یادگیری را بسیار سریع‌تر و مؤثرتر می‌کند.
ویژگی‌ها:
- ویدئوهای آموزشی با بازیگران واقعی
- تمرکز بر موقعیت‌های کاری و اجتماعی
- ساختار منظمی که فرایند یادگیری را هدفمند می‌کند
- کلاس را با اهداف روشن و ارتباطی در هر درس هدایت کنید.
- برای کلاس‌هایی با سطوح متفاوت، فعالیت‌های گروهی و فردی متنوع ارائه شده است.
- پشتیبانی کامل برای مدرس، کتاب کار و انواع آزمون‌های آماده‌سازی وجود دارد.
نکات طلایی برای انتخاب کتاب مناسب
- اگر در سطح مبتدی هستید، کتاب‌هایی با تصاویر و دیالوگ‌های ساده انتخاب کنید.
- اگر در سطح متوسط قرار دارید، کتاب‌های Speakingمحور مانند American English File مناسب‌تر هستند.
- اگر هدف شما شرکت در آزمون‌های بین‌المللی است، کتاب‌های آکادمیک مانند Headway و Summit گزینه‌های بهتری محسوب می‌شوند.
- پیش از خرید هر کتاب، تعیین سطح آنلاین انجام دهید تا بهترین مسیر یادگیری را انتخاب کنید.
یکی از زبان‌آموزان من که همیشه از یادگیری ناامید بود، با شروع از Interchange Intro توانست تنها طی ۹ ماه خود را به سطح Upper-Intermediate برساند. رمز موفقیت او، آغاز از سطح صحیح و مطالعه منظم بود. اگر قصد دارید هر یک از این کتاب‌ها را دانلود کنید، می‌توانید به سایت feralan.com مراجعه کرده و آن‌ها را به‌صورت رایگان دریافت کنید.
یادگیری زبان انگلیسی همانند یک سفر است؛ اگر مسیر درست انتخاب شود، هر مرحله آن لذت‌بخش خواهد بود. کتاب‌های بسیاری در بازار وجود دارند، اما مهم‌ترین نکته این است که بدانید از کجا باید شروع کنید. از Let’s Go برای کودکان گرفته تا American English File و Headway برای بزرگسالان، همه این منابع در صورتی که به ترتیب صحیح مطالعه شوند، شما را از سطح پایه تا تسلط کامل همراهی خواهند کرد.
