تا به حال به این فکر کرده‌اید که نقشه شغلی هر کشور، مانند یک آینه، فرهنگ، تکنولوژی، اقتصاد و حتی ترس‌ها و رویاهای آن ملت را بازتاب می‌دهد؟ هر نیازی که در یک جامعه متولد می‌شود، پتانسیل خلق یک شغل جدید را با خود به همراه دارد. در حالی که ما در ایران با مشاغلی مانند پزشکی، مهندسی یا مدیریت آشنا هستیم، در گوشه و کنار جهان، حرفه‌هایی وجود دارند، شغل هایی که در ایران نیست و شنیدن نامشان ممکن است ما را به خنده، تعجب یا تفکر عمیق وادارد.
این مقاله از دانشگاه کسب و کار یک فهرست ساده از مشاغل عجیب نیست. بلکه یک «سفرنامه شغلی» است؛ پنجره‌ای به سبک زندگی جوامع دیگر و نگاهی به آینده‌ای که شاید چندان هم دور نباشد. ما قصد نداریم بگوییم چرا این شغل‌ها در ایران «نیست»، بلکه می‌خواهیم بپرسیم «چرا در جای دیگری هستند؟» و با این کار، تخیل خود را برای فرصت‌های بکر و کشف‌نشده‌ای که در جامعه ما نیز وجود دارد، به پرواز درآوریم. پس همراه ما باشید تا در ادامه، با مشاغل عجیبی آشنا شوید که در ایران نیست.
شغل هایی که در ایران نیست
در این بخش از مقاله دانشگاه کسب و کار با ۲۰ شغل شگفت‌انگیز آشنا می‌شویم که در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار گرفته‌اند. آماده شوید تا دیدگاهتان نسبت به واژه «شغل» برای همیشه تغییر کند.
دسته اول: مشاغل مبتنی بر سبک زندگی و خدمات شهری مدرن
این شغل‌ها در پاسخ به پیچیدگی‌ها، نیازها و اولویت‌های جدید زندگی در شهرهای بزرگ و جوامع پرسرعت به وجود آمده‌اند.
۱. مرتب‌کننده حرفه‌ای منازل
فکرش را بکنید فردی را استخدام کنید تا به کمد لباس، آشپزخانه یا انبار به‌هم‌ریخته شما سر و سامان دهد. این افراد فقط وسایل را مرتب نمی‌کنند؛ آن‌ها با آموزش سیستم‌های سازماندهی، به شما کمک می‌کنند تا برای همیشه از شر بی‌نظمی خلاص شوید و فضای زندگی آرام‌تری داشته باشید. این شغل در کشورهایی مانند آمریکا و ژاپن یک صنعت پردرآمد است.
۲. شغل هایی که در ایران نیست: خریدار شخصی
این افراد متخصصان مد و استایلی هستند که بر اساس بودجه، سلیقه و نیازهای شما، برایتان خرید می‌کنند. آن‌ها به جای شما ساعت‌ها در فروشگاه‌ها می‌چرخند، بهترین لباس‌ها را پیدا کرده و به شما کمک می‌کنند تا یک کمد لباس هوشمندانه و هماهنگ داشته باشید. این شغل به خصوص برای افراد پرمشغله یا کسانی که در انتخاب لباس مشکل دارند، بسیار محبوب است.
۳. پرستار حرفه‌ای حیوانات خانگی
فراتر از یک نگهداری ساده، این افراد متخصصان آموزش‌دیده‌ای هستند که در زمان سفر یا مشغله کاری شما، به خانه شما آمده و از حیوان خانگی‌تان (سگ، گربه، پرنده و…) به صورت حرفه‌ای مراقبت می‌کنند. وظایف این شغل شامل تغذیه، بازی، پیاده‌روی روزانه و حتی دادن دارو در صورت نیاز است و در کشورهای غربی یک کسب‌وکار کاملاً جدی و رسمی محسوب می‌شود.
۴. بغل‌درمانگر حرفه‌ای: از شغل هایی که در ایران نیست
شاید عجیب‌ترین شغل این لیست باشد، اما کاملاً واقعی و در حال رشد است. در جوامعی که حس تنهایی و انزوای اجتماعی رو به افزایش است، این افراد خدمات درمانی غیرجنسی «آغوش درمانی» را برای کاهش استرس، ایجاد حس امنیت و ترشح هورمون اکسی‌توسین ارائه می‌دهند. این کار تحت قوانین و اصول روانشناختی خاصی انجام می‌شود.
۵. خریدار مرموز
شرکت‌های بزرگ این افراد را استخدام می‌کنند تا به صورت ناشناس، مانند یک مشتری عادی، به فروشگاه‌ها یا شعب آن‌ها مراجعه کرده و کیفیت خدمات، برخورد کارکنان، تمیزی محیط و فرآیند خرید را ارزیابی کنند.
گزارش‌های این خریداران مرموز، به مدیران کمک می‌کند تا نقاط ضعف کسب‌وکار خود را از نگاه یک مشتری واقعی ببینند.
دسته دوم: مشاغل زاده تکنولوژی و آینده
این شغل‌ها تا چند سال پیش وجود خارجی نداشتند و مستقیماً از دل پیشرفت‌های تکنولوژیک مانند هوش مصنوعی، پهپادها و واقعیت مجازی بیرون آمده‌اند.
۶. مسئول اخلاق هوش مصنوعی
همزمان با قدرتمندتر شدن هوش مصنوعی، نگرانی‌ها در مورد تصمیم‌گیری‌های غیراخلاقی یا تبعیض‌آمیز الگوریتم‌ها نیز افزایش یافته است. شرکت‌های بزرگی مانند گوگل و مایکروسافت، فیلسوفان، جامعه‌شناسان و متخصصان اخلاقی را استخدام می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که سیستم‌های هوش مصنوعی آن‌ها منصفانه و شفاف است و به نفع بشریت عمل می‌کنند.
۷. شغل هایی که در ایران نیست: کنترل‌کننده ترافیک پهپادها
تصور کنید آسمان شهر پر از پهپادهایی باشد که در حال تحویل بسته از آمازون، یا پیتزا و دارو هستند. برای جلوگیری از هرج‌ومرج و تصادف، به یک سیستم کنترل ترافیک هوایی برای این پرنده‌های بدون سرنشین نیاز است. این افراد، متخصصان آینده‌نگری هستند که مسئولیت طراحی و مدیریت این مسیرهای هوایی شلوغ را بر عهده خواهند داشت.
۸. طراح تجربه واقعیت مجازی
این افراد معماران دنیاهای مجازی هستند. آن‌ها تجربیات سه‌بعدی و فراگیری را برای اهداف مختلف طراحی می‌کنند؛ از شبیه‌سازی‌های آموزشی پیچیده برای جراحان و خلبانان گرفته تا تورهای مجازی موزه‌ها و بازی‌های سرگرم‌کننده. این شغل ترکیبی از هنر داستان‌سرایی، روانشناسی و طراحی فنی است.
۹. کارآگاه داده: از شغل هایی که در ایران نیست
در آینده‌ای نزدیک، هر سازمان بزرگی با اقیانوسی از داده‌های تولید شده توسط میلیاردها سنسور اینترنت اشیا (IoT) و سوابق دیجیتال روبرو خواهد بود. کارآگاهان داده، متخصصانی هستند که با بررسی این داده‌های عظیم و ظاهراً بی‌ربط، الگوها، ناهنجاری‌ها و داستان‌های پنهان را کشف کرده و به مدیران در تصمیم‌گیری‌های بزرگ کمک می‌کنند. این حوزه در بعضی از کشورها وجود دارد اما یکی از شغل هایی که در ایران نیست محسوب می‌شود.
۱۰. تکنسین چاپ سه‌بعدی اعضای بدن
فراتر از چاپ اشیاء پلاستیکی، این شغل در خط مقدم پزشکی مدرن قرار دارد. این تکنسین‌ها با استفاده از پرینترهای سه‌بعدی بیولوژیکی، پروتزهای کاملاً شخصی‌سازی‌شده، مدل‌هایی دقیق از اندام‌ها برای برنامه‌ریزی جراحی ایجاد کرده و حتی در آینده‌ای نزدیک، بافت‌ها و اعضای زنده بدن را برای پیوند تولید می‌کنند.
دسته سوم: مشاغل مبتنی بر فرهنگ و خدمات اجتماعی خاص
این شغل‌ها عمیقاً در فرهنگ و ارزش‌های یک جامعه ریشه دارند و نشان می‌دهند که چگونه می‌توان برای نیازهای احساسی و اجتماعی نیز یک حرفه تعریف کرد.
۱۱. عذرخواه حرفه‌ای
این شغل که در ژاپن بسیار شناخته‌شده است، بازتابی از اهمیت بالای «حفظ آبرو» در فرهنگ این کشور است. افراد یا شرکت‌ها، این متخصصان را استخدام می‌کنند تا به جای آن‌ها، با نهایت احترام و آداب‌دانی، از فرد یا گروهی دیگر عذرخواهی کنند. این عذرخواهی می‌تواند به صورت حضوری، تلفنی یا با ارسال نامه انجام شود.
۱۲. مشاور سوگ یا مرگ
مرگ، مانند تولد، یک فرآیند است. مشاور مرگ، فردی آموزش‌دیده است که به بیماران در مراحل پایانی زندگی کمک کرده و به آن‌ها و خانواده‌هایشان، حمایت عاطفی، روانی و عملی ارائه می‌دهد. او به فرد کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری با مرگ روبرو شود و به خانواده یاری می‌رساند تا فرآیند سوگواری را به شکلی سالم‌تر طی کنند.
۱۳. داستان‌سرای سازمانی: از شغل هایی که در ایران نیست
امروزه شرکت‌های بزرگ دریافته‌اند که بهترین راه برای ارتباط با مشتریان و کارمندان، نه از طریق آمار و ارقام خشک، که از طریق «داستان» است. یک داستان‌سرای سازمانی مسئولیت پیدا کردن، شکل دادن و روایت کردن داستان‌های جذاب شرکت (از تاریخچه شکل‌گیری گرفته تا داستان موفقیت کارمندان) را برعهده دارد تا یک هویت انسانی و به‌یادماندنی برای برند بسازد.
۱۴. نویسنده متن شیرینی شانس
یک شغل عجیب اما واقعی و خلاقانه! تولیدکنندگان شیرینی‌های شانس (Fortune Cookies) که در رستوران‌های چینی در سراسر جهان محبوب هستند، نویسندگانی را استخدام می‌کنند تا هزاران جمله کوتاه، الهام‌بخش، طنزآمیز یا پیش‌گویانه را برای قرار دادن در داخل این شیرینی‌ها بنویسند و از این طریق کسب درآمد کنند.
۱۵. هکر اخلاقی
اگرچه متخصصان امنیت شبکه در ایران وجود دارند، اما شغل رسمی «هکر اخلاقی» که توسط یک شرکت استخدام می‌شود تا به صورت قانونی و برنامه‌ریزی‌شده به سیستم‌های همان شرکت حمله کرده و نقاط ضعف امنیتی آن را قبل از هکرهای واقعی پیدا کند، در خارج از کشور یک حرفه بسیار پردرآمد و جاافتاده است.
دسته چهارم: شغل هایی چالش‌برانگیز که در ایران نیست
اکنون با ۱۵ شغل عجیب از شغل هایی که در ایران نیست آشنا شدیم. در ادامه این مقاله از دانشگاه کسب و کار پنج شغل دیگر را بررسی می‌کنیم که هر کدام نشان‌دهنده یک نیاز جدید یا یک سطح جدید از تخصص در دنیای مدرن هستند.
۱۶. مدیر تأمین منابع اخلاقی
این فرد، وجدان بیدار یک شرکت بزرگ است. وظیفه او این است که اطمینان حاصل کند تمام مواد اولیه شرکت (از پنبه در صنعت پوشاک گرفته تا دانه‌های قهوه) از منابعی تأمین می‌شوند که به محیط زیست آسیب نمی‌زنند، از کارگران به صورت منصفانه استفاده می‌کنند و حقوق بشر را نقض نمی‌کنند. با افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان، این شغل برای حفظ اعتبار برندها حیاتی شده است و ممکن است دیگر جزو شغل هایی که در ایران نیست نباشد.
۱۷. متخصص یا آب‌شناس آب!
شبیه به متخصص نوشیدنی در رستوران‌های لوکس، یک متخصص آب در رستوران‌های بسیار سطح بالا به مشتریان مشاوره می‌دهد که کدام نوع آب معدنی (با توجه به میزان املاح، منشأ و طعم آن) بهتر با غذایشان هماهنگ می‌شود.
این شغل نمادی از فرهنگ مصرف‌گرایی است که در آن حتی ساده‌ترین عناصر نیز می‌توانند به یک تجربه لوکس و تخصصی تبدیل شوند.
۱8. درمانگر سم‌زدایی دیجیتال: از شغل هایی که در ایران نیست
در عصر اعتیاد به صفحه‌نمایش، این درمانگران به افراد کمک می‌کنند تا رابطه سالم‌تری با تکنولوژی برقرار کنند. آن‌ها با ارائه راهکارهای عملی و روانشناختی، به مراجعان خود یاری می‌دهند تا از استرس ناشی از شبکه‌های اجتماعی رها شوند، تمرکز خود را بازیابند و مرزهای مشخصی بین دنیای آنلاین و آفلاین خود ایجاد کنند.
۱۹. ساقدوش حرفه‌ای مجالس
گاهی عروس یا داماد دوست صمیمی و مناسبی برای نقش ساقدوش در مهم‌ترین روز زندگی‌شان ندارند. ساقدوش حرفه‌ای فردی است که استخدام می‌شود تا این نقش را ایفا کند. او نه تنها در روز عروسی به عنوان یک حامی عاطفی در کنار عروس است، بلکه در برنامه‌ریزی‌ها کمک کرده و تلاش می‌کند همه چیز به آرامی پیش برود.
۲۰. مدیر ارشد شادی سازمان: از شغل هایی که در ایران نیست
این یک نقش استراتژیک در شرکت‌های مدرن، به خصوص در صنعت تکنولوژی است. مدیر شادمانی فراتر از مدیر منابع انسانی عمل می‌کند و مسئولیت مستقیم ایجاد یک محیط کاری مثبت، افزایش روحیه، کاهش فرسودگی شغلی و در نهایت، حفظ استعدادهای ارزشمند شرکت را بر عهده دارد. او معمار فرهنگ سازمانی شاد و پویا است.
چرا این شغل‌ها هنوز در ایران فراگیر نشده‌اند؟
دلایل عدم وجود یا نادر بودن این مشاغل در ایران را می‌توان در چند عامل جستجو کرد:
- تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی: مشاغلی مانند «عذرخواه حرفه‌ای» یا «بغل‌درمانگر» عمیقاً با فرهنگ‌های خاصی گره خورده‌اند.
- زیرساخت‌های اقتصادی و قانونی: شکل‌گیری مشاغلی مانند «کنترل‌کننده ترافیک پهپادها» نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان دولتی و تدوین قوانین پیچیده است.
- مراحل توسعه تکنولوژی: بسیاری از مشاغل آینده‌نگر، زمانی فراگیر می‌شوند که تکنولوژی‌های مرتبط با آن‌ها (مانند هوش مصنوعی یا واقعیت مجازی) به بلوغ و استفاده عمومی برسند.
- اولویت‌ها و سبک زندگی: در جامعه‌ای که بسیاری از نیازهای اولیه هنوز یک چالش هستند، تقاضا برای خدماتی مانند «مرتب‌کننده حرفه‌ای منازل» به صورت یک شغل رسمی و گسترده، دیرتر شکل می‌گیرد.
سخن پایانی
این سفر به دنیای شغل هایی که در ایران نیست، بیش از آنکه لیستی از فرصت‌های از دست رفته باشد، دعوتی است به باز کردن ذهن و افزایش خلاقیت. این مشاغل به ما نشان می‌دهند که «کار» می‌تواند هر شکلی به خود بگیرد و به ما یادآوری می‌کنند که برای هر مشکلی، هر نیازی و هر علاقه‌ای، می‌توان یک «راه حل» و یک «حرفه» خلق کرد. شاید شغل بعدی که اقتصاد و فرهنگ ایران را متحول خواهد کرد، یکی از همین ایده‌های عجیب باشد که امروز خواندید، و شاید این شما باشید که آن را برای اولین بار در ایران بنا می‌کنید.
پس نیروی خلاقیت خود را به کار بگیرید و سعی کنید از دل شرایط و موقعیت‌های مختلف، به ایده‌های نوآورانه و جدیدی فکر کنید که کمتر کسی به آن‌ها توجه کرده است و از این طریق موجب ایجاد مشاغلی با عنوان “شغل هایی که در ایران نیست” شوید. اکنون برای ما بنویسید: به نظر شما چه فرصت‌هایی برای ایجاد این مشاغل و سایر مشاغل جدید در ایران وجود دارد؟ شما چه شغل های دیگری در این دسته‌بندی‌های عجیب می‌شناسید؟ خواننده نظرات ارزشمند شما در دانشگاه کسب و کار هستیم.
منبع: CareerAddict
سوالات متداول
۱. آیا ممکن است این شغل‌ها در آینده در ایران هم به وجود بیایند؟
قطعاً بله. با تغییرات سبک زندگی، پیشرفت تکنولوژی و ارتباط بیشتر با فرهنگ‌های جهانی، بسیاری از این مشاغل، به خصوص موارد مرتبط با خدمات شهری مدرن و تکنولوژی (مانند پرستاری حیوانات خانگی یا طراحی تجربه کاربری برای اپلیکیشن‌ها)، به تدریج در ایران نیز شکل خواهند گرفت و فراگیر خواهند شد.
۲. آیا در ایران شغل‌های منحصر به فردی وجود دارد که در خارج از کشور کمتر دیده می‌شود؟
بله. مشاغلی که با فرهنگ، سنت و مذهب گره خورده‌اند، می‌توانند در ایران بسیار خاص باشند. برای مثال، مشاغل مرتبط با هنرهای سنتی و صنایع دستی بسیار خاص (مانند قلم‌زنی، میناکاری)، یا مشاغل مرتبط با آیین‌ها و مراسم مذهبی و فرهنگی، نمونه‌هایی هستند که در خارج از ایران کمتر به این شکل دیده می‌شوند.
۳. برای آماده شدن برای شغل‌های آینده، چه مهارت‌هایی را باید یاد بگیریم؟
به جای تمرکز بر یک شغل خاص، بر «مهارت‌های بنیادین» تمرکز کنید. مهارت‌هایی مانند حل مسئله پیچیده، تفکر انتقادی، خلاقیت، هوش هیجانی، سواد دیجیتال و توانایی یادگیری مداوم، شما را برای هر شغل آینده‌ای، حتی آن‌هایی که هنوز اختراع نشده‌اند، آماده خواهد کرد.
۴. آیا می‌توانم نسخه‌ای از این شغل‌ها را در مقیاس کوچک در ایران راه‌اندازی کنم؟
بله و این یک استراتژی بسیار هوشمندانه است. شما می‌توانید اولین «مرتب‌کننده حرفه‌ای» یا «خریدار شخصی» در شهر خود باشید. با شروع در مقیاس کوچک و بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی، می‌توانید یک نیاز پنهان را در جامعه خود کشف کرده و به تدریج کسب‌وکار خود را رشد دهید و به یک پیشگام در حوزه کاری خود تبدیل شوید.
