اگر شما یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی در مقطع کارشناسی ارشد یا دکترا باشید، حتما در بخشی از پژوهش‌های تحصیلی خود به نوشتن پروپوزال نیاز دارید. پروپوزال یا پیشنهاده یک محتوای کلی و مختصر است که موضوع پایان‌نامه، روش تحقیق، اهداف و منابع شما را مشخص می‌کند. شما باید در این بخش مطالب خاصی با زیرعنوان‌های مرتبط بنویسید و نکات خاصی را رعایت کنید. در غیر این‌صورت نمی‌توانید تایید اساتید و استاد راهنمای خود را دریافت کنید.
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به تعریف پروپوزال پرداختیم. سپس آنچه را که باید در آن بررسی کنید را شرح دادیم. علاوه بر این، از چند نکته مهم گفتیم که می‌تواند موفقیت شما در آن را تضمین کند. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با این نکات و راهنمای نگارش طرح کلی پایان‌نامه آشنا شوید.
پروپوزال چیست؟
پروپوزال یا پیشنهاده خلاصه‌ای مختصر و منسجم از تحقیق پیشنهادی شماست که مسائل یا سؤالات اصلی را که قصد دارید به آنها بپردازید را مشخص می‌کند. شما با نوشتن پروپوزال حوزه کلی مطالعه‌ای را که تحقیق شما در آن قرار می‌گیرد، مشخص کرده و همچنین اصالت تحقیق پیشنهادی خود را نشان می‌دهید.
پروپوزال مهم‌ترین سندی است که به عنوان بخشی از فرایند درخواست خود ارسال می‌کنید. این کار فرصتی را به شما می‌دهد تا نشان دهید که استعداد پژوهش در سطح کارشناسی ارشد را دارید. (با نشان دادن این موضوع که توانایی برقراری ارتباط میان ایده‌های پیچیده را به وضوح و با دیدگاه مختصر و انتقادی دارید.) پروپوزال به مدیرگروه و اساتید نیز کمک می‌کند تا علایق تحقیقاتی شما را با یک استاد راهنمای مناسب مطابقت دهند.
اهداف نگارش یک پیشنهاد پژوهشی
یک پروپوزال تحقیقی باید توضیح دهد که؛ شما قصد دارید چه چیزی را بررسی کنید – چرا این موضوع برای رشته شما مهم است- و چگونه تحقیق خود را انجام خواهید داد؟ به عبارت دیگر، پروپوزال برنامه شما برای تحقیقی است که قصد انجام آن را دارید. معمولا بیشتر پروپوزال‌های تحقیقاتی برای متقاعد کردن دیگران در مورد اینکه چگونه و چرا پروژه مورد نظر شما ارزشمند است طراحی شده‌اند.
شما در پروپوزال باید انتخاب‌های خود را توضیح دهید و از آنها دفاع کنید. بنابراین قبل از نگارش آن به دلایل دقیقی فکر کنید که چرا این موضوع خاص را انتخاب کرده‌اید و چرا آن موضوع، بهترین گزینه موجود برای شما و پروژه شما است.
اهداف پیشنهادی تحقیق شما در پروپوزال باید بر محورهای زیر باشد
1. ارتباط
شما می‌خواهید خواننده را متقاعد کنید که چگونه و چرا تحقیق شما مهم است و چه ارتباطی با رشته تحصیلی شما دارد. این موضوع معمولاً در بخش‌هایی از مقدمه و چکیده تحقیق بررسی می‌شود.
2. زمینه
شما باید به مخاطبانتان نشان دهید که با این رشته آشنا هستید، وضعیت فعلی تحقیق در مورد موضوع را درک می‌کنید و ایده‌های شما پایه علمی مستند و محکمی دارند (نه صرفاً بر اساس غرایز یا دیدگاه‌های شخصی شما). این موضوع در بخش دوم پروپوزال شما خواهد بود.
3. رویکرد
شما باید روشی را برای تحقیق خود انتخاب کنید و نشان دهید که به دقت در مورد داده‌ها، ابزارها و رویه‌هایی که برای انجام تحقیق نیاز دارید فکر کرده‌اید. علاوه بر این، باید به صراحت از تمام انتخاب‌های خود دفاع کنید. این موضوع در بخشی با عنوان روش تحقیق ارائه خواهد شد.
4. امکان تحقیق
شما باید به وضوح نشان دهید که پروژه شما در چارچوب محدودیت‌های عملی دوره، بازه‌های زمانی، رویکرد دانشگاه و حتی بودجه خودتان، هم معقول و هم امکان‌پذیر است. شما باید مطمئن شوید که زمان و دسترسی به منابع لازم برای تکمیل پروژه در یک دوره زمانی معقول را دارید.
فرمت و قالب پیشنهادی برای پروپوزال
قالب پروپوزال تحقیق در بین رشته‌ها و سطوح تحصیلی مختلف متفاوت است، اما اکثر پروپوزال‌ها باید حداقل شامل این عناصر باشند: مقدمه، بررسی ، روش تحقیق و فهرست منابع. به طور کلی، پروپوزال تحقیق می‌تواند از 500 تا 1500 کلمه یا یک تا چند صفحه باشد. اما معمولا پروپوزال‌ها برای پروژه‌های بزرگ‌تر مانند پایان‌نامه دکترا یا درخواست‌های بودجه برای کسب و کار، طولانی‌تر و بسیار دقیق‌تر هستند.
به یاد داشته باشید، هدف پروپوزال تحقیق شما این است که به طور واضح و مختصر دقیقاً آنچه را که تحقیق شما مستلزم انجام آن است، چگونگی انجام آن و چرایی اهمیت آن را مشخص کنید. بنابراین اگر در حال نوشتن با تعداد کلماتی هستید که بیشتر از این تعداد است، این پیشنهاد تحقیق می‌تواند یک آزمون عالی برای بررسی توانایی شما در بیان خلاصه‌نویسی و توجه به نکات مهم‌تر باشد!
چه مواردی باید در پروپوزال بررسی شود؟
بخش اول پروپوزال، طرح اولیه پروژه شما است؛ بنابراین مطمئن شوید که به طور خلاصه توضیح می‌دهد که چه کاری می‌خواهید در آن انجام دهید و چرا. به عبارت دیگر، اینجا جایی است که شما به “برای چی؟” خواننده پاسخ می‌دهید. معمولاً پروپوزال باید شامل موارد زیر باشد: معرفی موضوع، شرح و بررسی مسئله، پرسش‌های تحقیق و ارائه پیشینه و زمینه آن. برخی از سؤالات مهم برای شکل دادن به مقدمه شما عبارت‌اند از:
- چه کسی به این موضوع علاقه دارد (به عنوان مثال دانشمندان، پزشکان، سیاست‌گذاران، اعضای خاص جامعه)؟
- این تحقیق تا چه اندازه در مورد مشکل شناخته شده است و چرا مهم است؟
- تحقیقات شما چه بینش جدیدی را به همراه خواهد داشت؟
- چرا این تحقیق ارزش انجام دادن دارد؟
اگر پروپوزال شما بسیار طولانی است، ممکن است بتوانید بخش‌های جداگانه‌ای با اطلاعات دقیق‌تر در مورد پیش‌زمینه تحقیق، بیان مسئله، اهداف و اهمیت تحقیق را در بگنجانید. سایر موارد مهم در پروپوزال شامل موارد زیر است:
عنوان
عنوان شما باید نشانه روشنی از رویکرد تحقیق پیشنهادی یا سوال کلیدی شما باشد. سعی کنید عنوانی را انتخاب کنید که تکراری نباشد و برای مخاطب جذاب و گیرا باشد.
پیشینه تحقیق
پیشینه شما در پروپوزال باید شامل: پیشینه تحقیق و مسائل پیشنهادی شما، شناسایی رشته تحصیلی شما، توضیح مختصر درباره آن و خلاصه‌ای از بحث‌ها و تحولات کلیدی در این زمینه باشد. این مهم است که نشان دهید با مهم‌ترین تحقیقات در مورد موضوع خود آشنا هستید.
یک بررسی قوی از پیشینه، خواننده را متقاعد می‌کند که پروژه شما پایه محکمی در دانش یا تئوری موجود دارد (یعنی نحوه ارتباط آن با تحقیقات تثبیت شده در این زمینه). همچنین نشان خواهد داد که شما به سادگی آنچه را که دیگران قبلاً انجام داده‌اند یا گفته‌اند تکرار نمی‌کنید. علاوه بر این، توضیح می‌دهید که چرا تحقیق شما ضروری است و چه هدف مهمی دارد.
سوال‌های پژوهشی
شما باید در این بخش سوالات را به وضوح بررسی کنید و توضیح دهید که چه مشکلات و مسائلی باید بررسی شوند و چرا ارزش بررسی دارند.
طراحی و روش تحقیق
پس از بررسی موضوع، ایده خوبی است که اهداف اصلی خود را مجدداً در پروپوزال بیان کنید و تمرکز را به پروژه خود بازگردانید. بخش طراحی یا روش تحقیق باید رویکرد کلی و گام‌های عملی را که برای پاسخ به سؤالات تحقیق خود برمی‌دارید، تشریح کند. همچنین باید در آن، امکان انجام پروژه را با در نظر گرفتن زمان و سایر محدودیت‌ها نشان دهید. این بخش باید شامل موارد زیر باشد:
نوع تحقیق
← آیا داده‌های اصلی را جمع‌آوری می‌کنید یا با منابع اولیه/ثانویه کار می‌کنید؟
← آیا طرح تحقیق شما توصیفی، همبستگی یا تجربی است؟ یا چیزی کاملا متفاوت محسوب می‌شود؟
←چه زمانی و از کجا داده‌ها را جمع‌آوری می‌کنید؟ چگونه موضوعات یا منابع را انتخاب می‌کنید؟
←برای جمع‌آوری داده‌های خود از چه ابزارها و روش‌هایی استفاده خواهید کرد؟ (مثلاً بررسی‌های منظم، نظرسنجی، مصاحبه، مشاهده، آزمایش، داده‌های کتاب‌شناختی)
← و این سوال که چرا این موارد بهترین روش ها برای پاسخ به سوالات تحقیق شما هستند؟
اینجاست که باید انتخاب‌های خود را توجیه کنید. مطمئن شوید که به سادگی فهرستی از روش‌ها را جمع‌آوری نمی‌کنید. درعوض، سعی کنید بنویسید که چرا این مناسب‌ترین، معتبرترین و قابل اعتمادترین راه برای پاسخگویی به سوال شما است. به یاد داشته باشید که باید بتوانید به شکل منطقی از انتخاب‌های خود دفاع کنید!
مفاهیم اصلی تحقیق
برای اطمینان از اینکه پروپوزال خود را با یک نتیجه قوی به پایان می‌رسانید، ایده خوبی است که پیامدهای بالقوه تحقیق را بررسی کنید. یعنی به این درک برسید که: آیا قصد دارید به دانش موجود در مورد موضوع کمک کنید؟
اگرچه تا زمانی که واقعاً کار را انجام ندهید، نمی‌توانید از نتایج تحقیق خود مطلع شوید، باید در پروپوزال خود با ایده روشنی در مورد اینکه چگونه کار شما به این موضوع کمک می‌کند بنویسید. حتی ممکن است این بخش برای استدلال پیشنهادی تحقیق شما بسیار مهم در نظر گرفته شود؛ زیرا دقیقاً بیان می‌کند که چرا تحقیق شما ضروری و مهم است.
نتیجه‌گیری
این بخش جایی است که محتوای کلی پروپوزال و پیشنهاد تحقیقی شما را مشخص می‌کند و در واقع مانند یک پاراگراف پایانی است که شما ساختار آن را برای مقاله‌ای معمولی می‌سازید. در این بخش باید به طور خلاصه پیشنهاد تحقیق خود را خلاصه کنید و هدف از انجام آن را شرح دهید.
فهرست مرجع یا کتاب‌شناسی
پروپوزال تحقیق شما باید شامل نقل‌قول‌های مناسب برای هر منبعی که استفاده کرده‌اید و فهرست منابع کامل درباره آن موضوع باشد. پیش از نگارش این بخش، بهتر است درباره سبک‌های ارجاع‌دهی دانشگاه خود تحقیق کنید تا مطمئن شوید که به شیوه‌ای مناسب استناد و ارجاع می‌دهید.
اشتباهات رایجی که باید در نگارش پروپوزال از آنها اجتناب کرد
هنگام نوشتن پروپوزال تحقیقاتی خود، لازم است از چند مسئله رایج اجتناب کنید. این مسائل می‌توانند در فرایند نگارش پروپوزال شما اختلال ایجاد کنند و حتی موجب عدم تایید آن توسط استاد راهنما و مدیر گروه تحصیلات تکمیلی شوند:
1. توضیحات بیش از حد
شما باید هدفتان در نگارش پروپوزال این باشد که نوشته خود را تا حد امکان مختصر و قابل درک نگه دارید. هرچه بتوانید اهداف و ایده‌های خود را بیشتر به‌صورت خلاصه و مفید بیان کنید، بهتر است. به این ترتیب می‌توانید به راحتی اهداف و طرح کلی تحقیق خود را توضیح دهید و نظر مثبت اساتید را جلب کنید.
2. عدم استناد به اطلاعات و منابع مرتبط
شما با نوشتن پایان‌نامه در یک موضوع خاص، به مجموعه دانش موجود در مورد آن اضافه می‌کنید؛ بنابراین، پروپوزال تحقیق شما باید به بخش‌های اصلی پژوهشی در رشته شما ارجاع داده شود (ارجاع صحیح و مستند) و پروپوزال شما را به نحوی با این آثار مرتبط کند. این کار فقط به معنای ارتباط با موضوع تحقیق شما نیست، بلکه باید به صراحت آشنایی شما را با این رشته و اهداف آن نشان دهد.
3. تمرکز بیش از حد روی مسائل جزئی
پایان‌نامه و تحقیق شما به دلایل بسیار زیادی مهم است. با این حال، لازم نیست تمام این دلایل در پروپوزال تحقیق شما ذکر شوند. به طور کلی، گنجاندن سؤالات و مسائل بیش از حد در پروپوزال، می‌تواند به عنوان یک پرچم قرمز عمل کند و شما را از اهداف اصلی دور کند.
این موضوع به نوبه خود تحقیق شما را ضعیف می‌کند. بنابراین سعی کنید فقط مسائل کلیدی خاصی را که قصد دارید به آنها بپردازید عنوان کنید.
4. عدم ارائه یک استدلال قوی برای تحقیق
این ساده‌ترین راه برای تضعیف پروپوزال شما است. پیشنهاد تحقیقی شما یک نوشته متقاعدکننده و انتقادی است. این بدان معنی است که اگرچه شما پیشنهاد خود را به شیوه‌ای آکادمیک و عینی ارائه می‌کنید، اما هدف این است که خواننده را وادار کنید که به کار شما “بله” بگوید.
5. عدم ویرایش دقیق فنی و زبانی پروپوزال
اگر پیشنهاد شما دارای اشتباهات املایی یا دستوری، لحن متناقض یا نامناسب و حتی عبارت‌های نامناسب باشد، می‌تواند اعتبار شما را تضعیف کند. برخی از این منابع را بررسی کنید تا شما را در مسیر درست راهنمایی کنند: فرهنگ لغت، برنامه‌های ویرایش مقاله و راهنمای دستور زبان. به یاد داشته باشید که کار نهایی خود را دو یا سه بار بررسی کنید.
پاسخ به چند سوال متداول درباره فرایند نگارش پروپوزال
منظور از پروپوزال چیست؟
پروپوزال یک متن خلاصه‌شده و پیشنهادی است که موضوع و هدف تحقیقی که قرار است در آینده انجام دهید را شرح می‌دهد. پروپوزال بخش مهمی از پایان‌نامه تحصیلی است که دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا باید قبل از شروع کار خود به دانشگاه ارائه دهند.
هدف از نگارش پروپوزال چیست؟
پروپوزال می‌تواند خلاصه‌ای از اهداف تحقیقاتی و مسائلی که قرار است به آن بپردازید را به مخاطب نشان دهد. افراد با نوشتن پروپوزال، علاوه بر گرفتن تایید برای تحقیق خود نوآوری و خلاقیت خود را در موضوع نیز نشان می‌دهند. یعنی به مخاطبان خود نشان می‌دهند که این موضوع تازه است و قبلا به آن پرداخته نشده است.
یک پروپوزال تحقیق باید چند کلمه باشد؟
تعداد کلمات پروپوزال بسیار متفاوت است و به عواملی چون دانشگاه، رشته تحصیلی، سطح مدرک (به عنوان مثال، کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکترا) بستگی دارد. بنابراین همیشه بهتر است از طریق دانشگاه خود بررسی کنید که پروپوزال پیشنهادی شما باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد.
به عنوان یک راهنمای تقریبی، یک پروپوزال تحقیق رسمی در سطح کارشناسی ارشد اغلب بین 2000 تا3000 کلمه است. در حالی که یک پروپوزال در سطح دکترا می‌تواند بسیار دقیق‌تر و بیشتر باشد؛ یعنی از 5000 تا8000 کلمه. در برخی موارد، نوشتن یک طرح کلی از موضوع تنها چیزی است که مورد نیاز است. در حالی که در موارد دیگر، دانشگاه‌ها انتظار یک پیشنهاد بسیار دقیق را دارند که اساساً سه فصل اول پایان‌نامه را تشکیل می‌دهد.
نوشتن پروپوزال را از کجا آغاز کنیم؟
برای نوشتن پروپوزال لازم است ابتدا با استاد راهنما و مدیر گروه رشته خود برای انتخاب موضوع صحبت کنید. پس از آن باید چند مقاله و منبع محدود را مطالعه کنید تا بتوانید موضوع و اهداف پیشنهاد تحقیقی خود را درک کرده و آن را به نگارش درآورید. مطالعه پروپوزال‌های مرتبط سایر دانشجویان نیز می‌تواند در این مسیر مفید باشد.
نگارش یک پروپوزال تحقیقی چند روز زمان می‌برد؟
معمولا نگارش یک پروپوزال بیشتر از سه تا هفت روز زمان نمی‌برد. این زمان به تلاش شما و رعایت نکات پروپوزال‌‌نویسی بستگی دارد. زیرا در صورت وجود مشکل و مسائل خاص، ممکن است پیشنهاد شما تایید نشود و به زمان بیشتری برای تحقیق و ویرایش نیاز داشته باشد.
