ملت عشق، روایتی عارفانه و عاشقانه

رمان ملت عشق یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های عاشقانه در چند سال اخیر کشور بوده است. حتی اکنون هم پس از گذشت چند سال از انتشار این کتاب می‌توانید نام آن را در میان کتب پرفروش کتاب‌فروشی‌ها مشاهده کنید. ملت عشق نوشته الیف شافاک نویسنده ترک است که داستانی عارفانه و عاشقانه را برای ما روایت می‌کند. او در کتاب ملت عشق به طرز هنرمندانه‌ای دو داستان در دو تاریخ متفاوت را بازگو می‌کند. داستان زندگی زنی به نام اللا که در یکی از کشورهای غربی و در قرن حاضر زندگی می‌کند و روایت بی نظیر میان شمس و مولانا در شرق که در قرن هفتم هجری جریان دارد.

این رمان همچنین به پرفروش‌ترین رمان در تاریخ ترکیه نیز تبدیل شده است و تا کنون بیش از 50 بار به تجدید چاپ رسیده است. ملت عشق تا کنون به بیش از 49 زبان زنده دنیا به ترجمه و چاپ رسیده است و در سراسر جهان طرفداران بسیاری پیدا کرده است. نام اصلی این کتاب The Forty Rules of Love یا چهل قانون عشق است که در زبان فارسی به نام ملت عشق انتشار یافته است. در ادامه این مطلب از دانشگاه کسب و کار به بیان خلاصه‌ای از این کتاب محبوب و بررسی برخی از ابعاد آن می‌پردازیم.

درباره الیف شافاک نویسنده ملت عشق

الیف شافاک را می‌توان از موفق‌ترین و پرآوازه‌ترین نویسندگان زن ترک تبار نام برد. البته بهتر است بدانید که نام اصلی او الیف بیلگین است و البته برخی نیز نام او را به فارسی الیف شفق نیز می‌گویند. الیف متولد سال 1971 در استراسبورگ فرانسه است. او به همراه مادرش که یک دیپلمات بود زندگی می‌کرد و به دلیل وضعیت شغلی مادر زندگی در شهرهای مختلفی در جهان را تجربه کرده بود. می‌توان گفت که همین مسئله منجر به جهان بینی گسترده الیف شافاک در رمان‌ها و نوشته‌هایش شده است. شافاک به زبان‌های ترکی، فرانسه و انگلیسی مسلط است و در حوزه روابط بین‌الملل، مطالعات زنان و علوم سیاسی به تحصیل پرداخته است.

الیف اولین کتابش به نام آناتولی‌ای برای چشم‌های بد را در سال 1994 منتشر کرد. او در آن زمان دانشجو بود و پس از آن تمرکز اصلی خود را بر روی نویسندگی قرار داد. الیف شافاک دغدغه زنان داشت و مسائل اجتماعی بسیاری بر نوشته‌های او اثر می‌گذاشت. از دیگر کتب نوشته شده توسط او می‌توان به کتاب‌هایی همچون پنهان، آینه‌های شهر و محرم اشاره کرد. او برای نویسندگی کتاب محرم توانست جایزه اتحادیه نویسندگان ترکیه را در سال 2000 دریافت کند. کتاب حرام‌زاده استانبول نیز یکی از کتب موفق نوشته شده توسط الیف شافاک بود که در سال 2006 منتشر شد، الیف برای این کتاب جایزه ادبیات داستانی زنان در سال 2008 را دریافت کرد.

اما اوج شهرت و محبوبیت الیف شافاک در زمان انتشار رمان ملت عشق توسط او رخ داد. این رمان در سال 2010 به دو زبان انگلیسی و ترکی به چاپ رسید و توانست به پرفروش‌ترین کتاب تاریخ ترکیه تبدیل شود. ملت عشق تا کنون به بیش از 49 زبان زنده دنیا ترجمه شده و به بیش از 500 بار تجدید چاپ در ترکیه رسیده است.

بهترین ترجمه کتاب ملت عشق به زبان فارسی

ملت عشق چند سالی است که در کشور ما توسط مترجمین و نشرهای مختلفی به چاپ رسیده است. به عنوان معروف‌ترین و معتبرترین ترجمه کتاب The Forty Rules of Love می‌توان به ترجمه ارسلان فصیحی منتشر شده توسط انتشارات ققنوس اشاره کرد. ارسالان فصیحی در انتشارات ققنوس این کتاب را به نام ملت عشق منتشر کرده است. از دیگر ترجمه‌های کتاب The Forty Rules of Love الیف شافاک می‌توان به ترجمه عفت دیبایی از انتشارات نیماژ به نام عشق و ترجمه‌ی راضیه عبدلی از انتشارات روزگار به نام چهل قانون عشق اشاره کرد.

البته فراموش نکنید که بهترین ترجمه هر اثر نهایتاً به دیدگاه شما و معیارهای شما از یک ترجمه خوب بستگی دارد؛ اما معیارهایی عمومی نیز برای این انتخاب وجود دارد. در هر صورت ترجمه ارسلان فصیحی را می‌توان به عنوان پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین ترجمه این اثر معرفی کرد.

خلاصه کتاب پیشنهادی: توصیه می‌کنیم خلاصه کتاب بیشعوری را مطالعه کنید.

روایت اول، اللا و زندگی در قرن حاضر

همان‌طور که پیش تر گفتیم الیف شافاک در کتاب ملت عشق دو داستان مجزا را به صورت موازی برای ما روایت می‌کند. داستان اول داستان زنی به نام اللا روبنشتاین است، اللا زنی خانه دار است که در قرن حاضر و در ایالت بوستون امریکا زندگی می‌کند. او سه فرزند دارد و تمام زندگی خود را تا کنون که 40 سال دارد صرف همسر و فرزندانش کرده است. همسر اللا یک دندان‌پزشک است. او روابط عاطفی خوبی با همسرش ندارد و از این باب احساس نارضایتی وجودش را فراگرفته است. اللا همچنین این اواخر نشانه‌هایی را از خیانت شوهرش مشاهده کرده است.

اللا که در آستانه چهل سالگی به سر می‌برد از زندگی روزمره و سرد خانوادگی خود احساس خستگی می‌کند و به تازگی در یک انتشارات مشغول به کار شده است. در خلال اموری که در این انتشارات بر عهده او قرار می‌گیرد اللا درگیر نوشتن گزارشی برای کتاب کفر شیرین و ویراستاری آن می‌شود. کتاب کفر شیرین نوشته عزیز زاهاراست که روایتی از دیدار شمس و مولانا را روایت می‌کند. این کتاب مسیری برای شروع داستان دوم راوی کتاب یعنی الیف شافاک می‌شود.

روایت دوم، دیدار شمس و مولانا

روایت دوم در رابطه با دیدار شمس و مولانا و سفر شمس تبریزی به قونیه است. ما از طریق رمانی که اللا مشغول به ویراستاری آن است به قرن هفتم هجری می‌رویم. همان دوره‌ای از تاریخ که شمس و مولانا یکدیگر را ملاقات می‌کنند و در اصطلاح آن دو دریای ژرف با یکدیگر تلاقی پیدا می‌کنند. قرن هفتم هجری در شهر قونیه ترکیه، زمانی که مولانا عالمی بزرگ و شناخته شده در آن شهر است، پیروان بسیاری دارد و حاکمان و مردن شهر احترام بسیاری برای او قائل هستند. مولانا در زمینه‌های بسیاری از جمله ریاضیات، فلسفه و کیمیا عالم و استادی بزرگ بود؛ اما همیشه چیزی را در درون خود گم شده می‌دید. مولوی دریایی وسیع و عمیق در عرفان و فلسفه و دانش بود؛ اما از نبود عشق در زندگی‌اش رنج می‌برد. او از عشق بهره‌ای نبرده بود و به دنبال آن در وجود خود می‌گشت.

از طرفی دیگر شمس تبریزی یک صوفی پیرو قلندریه و یک عارف و استاد معرفت الهی به تمام معنا بود. او به کشف و شهود می‌پرداخت و یک صوفی وارسته عاشق بود. در آن سال‌ها شمس در آستانه چهل سالگی به سر می‌برد و در الهامات و شهودات خود دریافته است که رسالت دارد تا معرفت و یافته‌های درونی عمیقش را به فردی عالم که او نیز از فیلسوفان بزرگ است انتقال دهد. شمس تبریزی برای یافتن مولانا سفری را آغاز می‌کند.

شمس در نهایت به قونیه سفر می‌کند و دیداری شگفت انگیز میان او و مولانا شکل می‌گیرد. دیداری که به یک دوستی عمیق میان آن دو تبدیل می‌شود. در حدی که خانواده مولانا از این ارتباط عمیق آزرده می‌شوند. دیدار میان صوفی و عالم یکی از بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین دیدارها و ارتباطات انسانی را رقم میزند. صوفی چهل قانون عشق خود را در این سفر با عالم در میان می‌گذارد.

خلاصه کتاب پیشنهادی: توصیه می‌کنیم خلاصه کتاب روان صد سال تنهایی را از دست ندهید.

روایت ماهرانه الیف شافاک

الیف شافاک در کتاب ملت عشق روایتی حرفه‌ای و ماهرانه دارد. روایتی که مدام شما را در میان این دو مقطع زمانی و این دو داستان موازی جا به جا می‌کند، بدون اینکه ذره‌ای باعث آزردگی و آشفتگی شما شود. البته احتمالاً شما هم در هنگام مطالعه کتاب به حدی غرق در داستان شمس و مولانا و روایت قرن هفتم هجری می‌شوید که دوست نداشته باشید به داستان زندگی اللا برگردید؛ اما این مسئله چیزی از رفت و برگشت ماهرانه نویسنده در میان دو روایت کم نمی‌کند.

نویسنده به طرز ماهرانه و خوش سلیقه‌ای این کتاب را به پنج فصل اصلی تقسیم کرده است. پنج فصلی که به نام پنج عنصر اصلی طبیعت نام گذاری شده‌اند و این نام‌گذاری ارتباط عمقی با شخصیت‌های داستان و روایت پیش رو ایجاد کرده است. پنج فصل اصلی کتاب عبارت‌اند از:

1. خاک: عمق و آرامش
2. آب: تغییر و جریان یافتن
3. باد: رفتن و کوچ کردن
4. آتش: گرما و نابودی
5. خلأ: تأثیر عدم وجود

هر یک از فصل‌های کتاب به زبان یک راوی مجزا روایت شده است و این مسئله یکی از جذابیت‌های مطالعه ملت عشق است. به طوری که کشش مخاطب را به مطالعه فصل‌ها بسیار بیشتر کرده است و فصل‌های کتاب را از یکنواختی خارج می‌کند . این پنج فصل ارتباط زنجیرواری با یکدیگر دارند و داستان به صورت یکپارچه روایت شده است.

خلاصه کتاب پیشنهادی: اگر به کتاب‌های انگیزشی موفقیت علاقه دارید حتما خلاصه کتاب جادوی فکر بزرگ را مطالعه کنید.

نقدی بر ملت عشق

قبل از خواندن این رمان باید بدانید که ملت عشق را صرفاً باید به چشم یک رمان نگاه کنید. اگر به دنبال کتابی برای مطالعه زندگی شمس و مولانا هستید ما ملت عشق را به شما توصیه نمی‌کنیم. به دلیل اینکه همه‌ی اتفاقات و جزئیاتی که در این کتاب آورده شده را نمی‌توان منطبق بر مستندات تاریخی مربوط به آن برهه زمانی دانست. البته نمی‌توانیم از روایت جذاب و ماهرانه الیف شافاک و ترجمه خوب ارسلان فصیحی در این رمان غافل شویم؛ چرا که بخش زیادی از جذابیت کتاب ملت عشق مربوط به بخش‌ها و روایت‌های شمس و مولانا و روایت قونیه است.

کتاب به نمایی از طریقت تصوف در مکتب شمس می‌پردازد و تحولاتی که برای مولانا پس از آشنایی با او صورت می‌پذیرد را توصیف می‌کند. الیف شافاک در این کتاب به صورت کاملاً عامی و عوام گرایانه به بیان و تفسیر تصوف و صوفی گری می‌پردازد و اگر به دنبال کسب دانش تخصصی در این رابطه هستید تنها به این کتاب بسنده نکنید؛ چرا که ملت عشق مقدمه‌ای قوی و قابل درک برای اندیشه‌های تصوف ارائه نمی‌دهد.

یکی دیگر از نقدهایی که به کتاب ملت عشق وارد می‌شود رها کردن همه چیز برای عشق است. همان‌جا که اللا در آستانه چهل سالگی و در میانه زندگی از خود می‌پرسد که آیا نباید همه چیز را بگذارم و بروم دنبال عشق؟ این تفکر از علاقه شدید ایجاد شده میان او و عزیز زاهارا ایجاد می‌شود. منتقدین معتقدند که شخصیت اللا که در ابتدای داستان زنی به دور از حاشیه بوده و بدون هیچ خطر و جنجالی به زندگی روی یک خط صاف پرداخته چطور اکنون می‌تواند در دل خطر بزند و همه چیز را به خاطر عشق رها کند؟ به اعتقاد آن‌ها این مسئله باور پذیری این بخش از رمان را برای مخاطب کم می‌کند.

خلاصه کتاب پیشنهادی: خلاصه کتاب ملت عشق را حتما مطالعه کنید.

چهل قانون عشق شمس تبریزی

به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کتاب می‌توانیم به چهل قاعده شمس در باب عشق اشاره کنیم. چهل قانون که در خلال داستان و از زبان شمس تبریزی به آن‌ها اشاره شده و شمس آن‌ها را سرلوحه رفتار و کردار خویش قرار می‌دهد. چهل قاعده عشق که در باب معرفت، فلسفه و عرفان عشق است. این قوانین و قواعد را می‌توان ارزشمندترین و آموزنده‌ترین بخش کتاب در نظر گرفت. جایی که در خلال داستان و در بطن متن قاعده‌ای به نام قاعده‌ی چندم بیان می‌شود و شما را به فکر فرو می‌برد. جملاتی که اساس کار شمس است و رفتار و کردار او را به خوبی برای ما بیان می‌کند. این قواعد چه از جستجو و مطالعه آثار شمس و مولانا استخراج شده باشد و چه زاییده ذهن نویسنده باشد بسیار ارزشمند هستند.

در ادامه بخشی از این قوانین چهل گانه شمس را با یکدیگر می‌خوانیم.

قانون اول

کلماتی که برای توصیف خداوند به کار می‌بریم، همچون آیینه‌ای است که خود را در آن می‌بینیم. هنگامی که نام خدا را می‌شنوی، ابتدا اگر موجودی ترسناک و شرم آور به ذهنت برسد، به این معناست که تو در ترس و شرم به سر می‌بری؛ اما اگر هنگامی که نام خدا را می‌شنوی، عشق و لطف و مهربانی به یادت بیاید بدین معناست که این صفات در وجود تو نیز فراوان است.

قانون دوم

پیمودن راه حق کار دل است نه کار عقل. راهنمایت همیشه دلت باشد نه سری که بالای شانه‌هایت است. از کسانی باش که به نفس خود آگاه‌اند، نه از کسانی که نفس خود را نادیده می‌گیرند.

قانون سوم

قرآن را می‌توان در 4 سطح خواند. سطح اول معنای ظاهری است. بعدی معنای باطنی است. سومی بطن بطن است و سطح چهارم چنان عمیق است که در وصف نمی‌گنجد.

قانون چهارم

صفات خدا را می‌توانی در هر ذره کائنات ببینی. چون او نه در مسجد و کلیسا و صومعه بلکه در همه جا هست. همان‌طوری که کسی نیست که او را دیده و زنده مانده باشد و کسی هم نیست که او را دیده و مرده باشد.

قانون پنجم

کیمیای عقل با کیمیای عشق فرق دارد. عقل محتاط است و ترسان و لرزان گام بر می‌دارد. با خودش می‌گوید: مراقب باش آسیب نبینی. اما مگر عشق این‌طور است؟ او میگوید خود را رها کن، بگذار برود. عقل به آسانی خراب نمی‌شود اما عشق خودش را ویران می‌کند. گنج‌ها و خزانه‌ها هم در دل ویرانه‌ها یافت می‌شود پس هر چه هست، در دل خراب است.

قانون ششم

اکثر درگیری‌ها و دشمنی‌ها در این دنیا از زبان منشاء می‌گیرد. تو خودت باش و به کلمه‌ها زیاد بها نده زیرا در دیار عشق، زبان حکم نمی‌راند. عشق بی زبان است.

قانون هفتم

در زندگانی اگر تنها و در گوشه‌ای منزوی بمانی، نمی‌توانی حقیقت را کشف کنی، فقط در آینه انسانی دیگر است که می‌توانی خودت را کامل ببینی.

قانون هشتم

هیچ‌گاه ناامید نشو. این را بدان اگر همه درها به روی تو بسته شوند، او کوره راهی مخفی که از چشم همه پنهان مانده را به روی تو خواهد گشود. حتی اگر اکنون قادر به دیدن آن نباشی، بدان که در پس گذرگاه‌های دشوار، باغ‌های بهشتی قرار دارد. بنابراین اکنون شکر کن زیرا پس از رسیدن به خواسته‌ها شکر کردن آسان است. صوفی و مؤمن کسی است که حتی وقتی به خواسته‌اش نرسید هم شکر گذار باشد.

قانون نهم

به هر سو که می‌خواهی برو اما هر سفری را که آغاز می‌کنی، سیاحتی به درون بدان. آن کس که به درون خود سفر می‌کند، سرانجام ارض را طی می‌کند.

قانون دهم

صبر کردن به معنای ماندن و انتظار کشیدن نیست بلکه به معنای آینده‌نگر بودن است. صبر چیست؟ به تیغ نگریستن و گل را پیش چشم مجسم کردن است. به شب نگریستن و روز را در خیال دیدن است. عاشقان خدا صبر را همچون شهد شیرین به کام می‌کشند و هضم می‌کنند. این را بدان زمان لازم است تا هلال ماه به بدر کامل تبدیل شود.

قانون یازدهم

قابله می‌داند که زایمان بی درد نمی‌شود و برای آنکه تویی تازه و نو ظهور کند، باید برای تحمل سختی‌ها و دردها آماده باشی.

قانون دوازدهم

عشق سفر است. مسافر این سفر چه بخواهد و چه نخواهد، از سر تا پا عوض می‌شود و کسی نیست که رهرو این سفر باشد و تغییر نکند.

قانون سیزدهم

بجای مقاومت در برابر تغییراتی که خداوند برایت مقدر ساخته تسلیم شو، بگذار زندگی با تو جریان یابد نه بی تو. نگران این نباش که زندگی‌ات زیر و رو شود. از کجا معلوم زیر زندگی‌ات بهتر از رویش نباشد.

قانون چهاردهم

در این دنیای بزرگ، بیش از ستاره‌های آسمان، مرشد نما و شیخ نما است. حقیقت آن است که تو را به دیدن درون خودت و زیبایی باطنت رهنمون کند نه آنکه به مرید پروری مشغول شود.

قانون پانزدهم

این را بدان خداوند در هر لحظه در حال کامل کردن ماست. چه از درون و چه از برون. هر کدام از ما اثر هنری ناتمامی است که با هر حادثه‌ای که تجربه می‌کنیم و هر مخاطره‌ای که پشت سر می‌گذاریم، برای رفع نقصمان طرح ریزی شده است. خداوند به کمبودهایمان جداگانه می‌پردازد زیرا اثری که انسان نام دارد، در پی کمال است.

قانون شانزدهم

آلودگی اصلی نه در بیرون بلکه در درون و دل است. لکه ظاهری هر قدر هم بد به نظر بیاید، با شستن پاک می‌شود اما تنها کثافتی که با شستن پاک نمی‌شود حسد و خباثت است که قلب را مثل پیله در میان می‌گیرد.

قانون هفدهم

خداوند بی نقص است. او را دوست داشتن آسان است. دشوار آن است که انسان فانی را با خطا و صوابش دوست داشته باشی. فراموش نکن که انسان هر چیزی را فقط تا آن حد که دوستش دارد، می‌تواند بشناسد. پس تا دیگری را حقیقتاً در آغوش خود نگرفتی، تا آفریده را بخاطر آفریدگار دوست نداشته باشی، نه به قدر کافی ممکن است بدانی و نه به قدر کافی ممکن است دوست داشته باشی.

قانون هجدهم

اگر چشم انتظار احترام و محبت دیگرانی، در ابتدا این‌ها را به خودت بدهکاری. کسی که خودش را دوست داشته باشد ممکن نیست دیگران دوستش نداشته باشند. خودت را که دوست داشته باشی، اگر دنیا پر از خار هم شود، ناامید نشو چون بزودی خارها گل می‌شوند.

قانون نوزدهم

تمام کائنات با همه لایه‌ها و بغرنج‌هایش در درون انسان پنهان است. شیطان مخلوقی ترسناک نیست که بیرون از ما در پی فریب دادنمان باشد، بلکه صدایی است در درون ما. پس در درون خودت به دنبال شیطان بگرد و فراموش نکن هرکس نفسش را بشناسد، پروردگارش را شناخته است.

قانون بیستم

فکر کردن به پایان راه کار بیهوده‌ای است. وظیفه تو فقط اندیشیدن به نخستین گامی است که برمی‌داری.

خلاصه کتاب پیشنهادی: خلاصه کتاب انسان خردمند را حتما مطالعه کنید.

کلام آخر

کتاب ملت عشق یکی از پرطرفدارترین رمان‌ها در سال‌های اخیر بوده است. این کتاب توانست بسیاری از افراد را که از دنیای کتاب دور مانده بودند با کتاب‌خوانی و مطالعه آشتی دهد. ملت عشق نوشته خانم الیف شافاک نویسنده ترک تبار است که توسط ارسلان فصیحی و نشر ققنوس در کشور ما منتشر شده است.

اگر می‌خواهید به فردی که تصمیم به شروع مطالعه دارد کتابی معرفی کنید ما کتاب ملت عشق را به شما پیشنهاد می‌کنیم. البته این کتاب نیز مانند بسیاری کتب پرطرفدار و محبوب دیگر منتقدانی دارد و نقدهایی نیز بر آن وارد است. اما همه‌ی این نقدها نمی‌تواند مهارت نویسنده و کشش و جذابیت داستان ملت عشق را زیر سؤال ببرد. به شما قول می‌دهیم با شروع ملت عشق نمی‌توانید آن را زمین بگذارید. در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تلاش کردیم تا به معرفی و بررسی مختصر این کتاب بپردازیم.

شما کتاب ملت عشق را مطالعه کرده‌اید؟ نظرات خود را در رابطه با این کتاب الیف شافاک با ما در دانشگاه کسب و کار در میان بگذارید.