تاکنون چیزی از واژه ایکیگای شنیده‌اید؟ یا متوجه مفهوم آن در کتاب‌های خودیاری و روانشناسی شده‌اید؟ ایکیگای به معنای یافتن دلیلی برای بودن یا خوشحالی همیشگی است. علاوه بر این، روشی برای پیدا کردن علل عمر طولانی ژاپنی‌ها خصوصا در جزیره‌ای به نام اوکیناوا است که براساس آمار، 24 درصد آن‌ها طول عمری بیش از صد سال دارند! کتاب ایکیگای که توسط دو نویسنده‌ی نه چندان مشهور و پرکار به نگارش درآمده است، به همین موضوع اختصاص دارد.
شما با خواندن این کتاب می‌توانید علاوه بر آشنایی با علت‌های زندگی طولانی در ژاپن، با به‌کارگیری روش‌های آنان زندگی سالم و طولانی‌ای داشته باشید. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به معرفی این کتاب می‌پردازیم و مطالب مهم آن را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
ایده نگارش کتاب ایکیگای چگونه شگل گرفت؟
ایده‌ی اصلی نگارش کتاب ایکیگای زمانی شکل گرفت که نویسندگان آن به واسطه یک دوست، در رستورانی در توکیو یکدیگر را ملاقات کردند. آن‌ها طی سخنانی به این توافق رسیدند که معنا درمانی دکتر فرانکل در روانشناسی قدیمی شده است و دیگر پاسخگوی سوالات مردم درباره‌ی معنا و هدف زندگی نیست. آن‌ها در این میان با مفهومی به نام ایکیگای برخورد کردند که در مطالعاتی به جست‌وجوی حقایق عمر طولانی مردم ژاپن می‌پرداخت.
سفر به اکیناوا
نویسندگان کتاب برای یافتن این حقیقت روزی با دوربین و وسایل ضبط صدا به روستای اوکیناوا رفتند تا با مشاهدات عینی خود علت عمر طولانی مردم آن را بررسی کنند. آن‌ها به چندین نتیجه دست یافتند که بر خوراک، روابط اجتماعی و محیط زندگی آنان دلالت می‌کرد. سپس این نتایج را در کتاب ایکیگای جمع‌آوری کردند تا مردم با خواندن آن، علاوه بر کشف دلیل عمر صدساله‌های ژاپنی بتوانند ایکیگای زندگی خود را کشف کنند و زندگی‌ای شاد و طولانی داشته باشند.
خواندن این کتاب به شما کمک می‌کند تا معنای زندگی خود را کشف کنید و با به‌کارگیری راهکارهای مردم ژاپن سالم‌تر از گذشته زندگی کنید.
نویسندگان کتاب ایکیگای
کتاب ایکیگای دو نویسنده جوان دارد؛ فرانسس میرالس و هکتور گارسیا. فرانسس میرالس یک نویسنده‌ی اسپانیایی است که در سال 1968 در بارسلونا متولد شد. او مدتی به تحصیل در رشته‌ی روزنامه‌نگاری پرداخت و پس از استعفا، به رشته ادبیات انگلیسی روی آورد. میرالس علاوه بر نگارش کتاب ایکیگای و ایچیگو ایچی با هکتور، رمانی به نام عشق با حروف کوچک نوشت که از استقبال خوبی در میان خوانندگان برخوردار شد. این آثار در ایران نیز ترجمه و منتشر شده‌اند.
هکتور گارسیا نیز نویسنده‌ای اسپانیایی است که مدتی در ژاپن اقامت داشت. او در این کشور نرم‌افزاری برای تشخیص صدا و فناوری در شرکت‌های سیلیکونی ابداع کرد و آن را توسعه داد. علاوه بر این وبلاگ موفقی راه‌اندازی کرد که موجب شهرت و موفقیت او در ژاپن شد. گارسیا چندین کتاب در موضوع ایکیگای نوشت که اکثر آن‌ها با همکاری فرانسس میرالس بود.
سرفصل‌های کتاب ایکیگای
اگر تا این بخش از مقاله دانشگاه کسب و کار به خواندن کتاب ایکیگای ترغیب نشده‌اید، مطمئنا آگاهی از سرفصل‌ها و محتوای آن می‌تواند انگیزه‌ی شما برای خواندن کتاب باشد. این اثر از 9 فصل جذاب تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از:
- ایکیگایی: هنر جوان ماندن در حالی که دوران پیری را می‌گذرانید.
- رازهای مقابله با پیری: چیزهای کوچکی که باعث طول عمری شادمانه می‌شوند.
- از لوگوتراپی تا ایکیگای: چگونه با یافتن هدفتان بهتر و بیشتر زندگی کنید.
- در هر کاری که می‌کنید حرکت را مدنظر داشته باشید: چگونه کار و اوقات فراغت را به فضاهایی برای رشد تبدیل کنیم؟
- هنرمندان و نامداران زندگی طولانی: گفتارهایی خردمندانه از کسانی که بیشترین طول عمر را در جهان داشته‌اند.
- درس‌هایی از صدساله‌های ژاپنی: داستان‌ها و ضرب‌المثل‌هایی برای خوشبختی و طول عمر.
- رژیم غذایی ایکیگایی: کهنسال‌ترین مردم جهان چه می‌خورند و چه می‌نوشند؟
- حرکت‌های ظریف، زندگی طولانی‌تر: تمرین‌ها و ورزش‌هایی از مشرق زمین که تندرستی و طول عمر را افزایش می‌دهند
- مقاومت و وابی – سابی: چگونه با چالش‌های زندگی روبه‌رو شویم بدون اینکه اجازه دهیم استرس و نگرانی پیرمان کند؟
توصیه‌هایی از کتاب ایکیگای برای زندگی سالم و طولانی
اکنون که با سرفصل‌ها و محتوای کلی کتاب ایکیگای آشنا شدید، ما در چند بخش به شرح راهکارهای کتاب برای حفظ سلامتی می‌پردازیم. خوشبختانه این راهکارها چندان دشوار نیستند و شما می‌توانید به راحتی آن‌ها را در زندگی خود به‌کار بگیرید و از مزایای آن بهره‌مند شوید.
ذهن و جسم فعال برای شادابی در زندگی در کتاب ایکیگای
سخن خردمندانه‌ای از دوران گذشته وجود داشت که می‌گفت: “عقل سالم در بدن سالم است” مطابق با این سخن، ذهن و جسم از کارکرد و تاثیری دوگانه در مقابل یکدیگر برخوردار هستند و سلامت هر یک از آن‌ها موجب سلامت دیگری می‌شود.
مردم اکیناوا برای آن‌که سلامت جسم و روان خود را حفظ کنند، در وهله‌ی اول ورزش و انجام فعالیت‌های بدنی را هر روز انجام می‌دهند. آن‌ها تلاش می‌کنند با کاهش استرس و فیلتر کردن عبور اخبار و حوادث بد از دریچه‌ی ذهن خود، فکر خود را در آرامش نگه دارند. علاوه بر این با فعالیت‌هایی نظیر ساخت وسایل سنتی، بازی‌های ذهنی، صحبت و برقراری روابط اجتماعی سعی می‌کنند ذهن خود را به کار بگیرند تا از خطر آلزایمر و زوال عقل دور شوند.
ایکیگای و رعایت رژیم غذایی
منطقه‌ی اوکیناوا از کمترین میزان بیماری‌های قلبی و عروقی در سراسر ژاپن برخوردار است. بسیاری از پژوهشگران، رژیم غذایی سالم آن‌ها را علت اصلی آن می‌دانند. آن‌ها تنوع گسترده‌ای در غذا خوردن دارند و لیستی از 206 نوع غذا دارند که در طول هر ماه درست کرده و می‌خورند. نویسندگان کتاب در مصاحبه و تحقیقات خود به چند نکته‌ی سلامتی در تغذیه آن‌ها دست یافتند که به این صورت است:
← مصرف میوه و سبزی
مردم اوکیناوا هر روز پنج وعده میوه و سبزی مصرف می‌کنند که عامل اصلی سلامتی آن‌ها محسوب می‌شود. سبزیجاتی چون هویج، اسفناج، گل کلم، بادمجان، گوجه فرنگی و… در اکثر وعده‌های غذایی آنان وجود دارد.
← استفاده از غلات روزانه
غذای اصلی مردم ژاپن غلات است. آن‌ها هر روز برنج سفید می‌خورند و گاهی با اضافه کردن نودل به سفره‌های خود، غلات موردنیاز بدنشان را تامین می‌کنند. آن‌ها شکر مصرف نمی‌کنند و در صورت لزوم از عصاره‌های نیشکر استفاده می‌کنند که سرشار از مواد معدنی مختلف با خواص ضد سرطانی است.
← مصرف غذاهای دریایی و بخارپز
مردم اوکیناوا بر خلاف سایر نقاط ژاپن از گوشت خوک به میزان کمتری استفاده می‌کنند و به جای آن ماهی و غذاهای دریایی می‌خورند. علاوه بر این با رعایت اصول و سنت‌های پیشین، از روش‌های بخارپز و آب‌پز برای پخت غذا استفاده می‌کنند؛ به این ترتیب مصرف روغن‌های چرب و مضر در میان آن‌ها بسیار کم است.
← قانون هاراهاچی بو در کتاب ایکیگای
مردم ژاپن از قانون جالبی به نام هاراهاچی بو یا قانون 80 درصد پیروی می‌کنند که می‌گوید: “وقتی متوجه می‌شوی تقریبا سیر شده‌ای ولی می‌توانی کمی دیگر بخوری از خوردن دست بکش.” این شیوه از تغذیه از گذشته‌های دور در شرق وجود داشت؛ چنان‌که برخی از منابع از تاکید آیین بودا بر کم کردن کالری برای افزایش عمر نوشته‌اند.
← تاثیرات کم کردن کالری بر افزایش طول عمر در ایکیگای
شاید برایتان جالب باشد بدانید قانون هاراهاچی بو در علوم مختلف نیز اثبات شده است. دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که کم کردن کالری موجب سلامت بدن و افزایش عمر انسان می‌شود. علاوه بر این با کم کردن ترشح انسولین و کاهش پروتئین بدن، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون و سرطان را کاهش می‌دهد.
راهکار مردم اوکیناوا در این مرحله، یک یا دو روز روزه گرفتن در هفته است. این شیوه موجب کاهش کالری دریافتی آن‌ها می‌شود و به سیستم گوارشی آنان اجازه می‌دهد تا با استراحت کردن تصفیه شود و سالم‌تر بماند.
اهمیت یوگا و ورزش در کتاب ایکیگای
در ژاپن یک برنامه رادیویی ورزش صبحگاهی وجود دارد که فعالیت خود را پس از جنگ جهانی دوم آغاز کرده است. سی درصد از مردم ژاپن هر روز با این برنامه ورزش می‌کنند. این در حالی است که به گفته‌ی نویسندگان کتاب، تمام ساکنان اکیناوا روز خود را با این برنامه آغاز می‌کنند و حتی پنج دقیقه هم که شده ورزش می‌کنند. این کار موجب می‌شود گردش خون آن‌ها افزایش پیدا کند و به این ترتیب سلامت جسم و روانشان افزایش یابد.
علاوه بر این مردم ژاپن به مدیتیشن، یوگا و برخی از ورزش‌های رزمی مانند تای چی، کی گونگ و شیتاسو نیز علاقه دارند که هرکدام با روش‌های خاص خود می‌توانند بر بهبود برخی از مشکلات جسمی و روانی تمرکز کنند. در کتاب ایکیگای شرح نسبتا کاملی از تاریخچه‌ی این ورزش‌ها و روش‌های انجام آن وجود دارد که با خواندن و یادگیری آن‌ها می‌توانید از فواید آن در زندگی بهره‌مند شوید.
تاکید بر صبر و مقاومت در برابر چالش‌های زندگی در ایکیگای
از منظر علم ایکیگای، مقاومت نگرشی است که به انسان کمک می‌کند بر چیزهایی که در زندگی اهمیت دارد تمرکز کند و نگذارد احساسات و عواطف بر او چیره شوند. یک ضرب‌المثل ژاپنی وجود دارد که می‌گوید: “هفت بار زمین بخور، هشت بار از جا برخیز”
بر اساس این کتاب، مقاومت، توانایی افراد در پرداختن به مشکلات است. انسان‌های مقاوم می‌توانند به راحتی از بحران‌ها و مشکلات زندگی بیرون بیایند و تسلیم ناامیدی نشوند. آن‌ها می‌دانند چگونه انعطاف‌پذیر باشند و با تمرکز بر اهداف خود، نگران چیزهایی که از کنترلشان خارج است، نباشند. این نوع تفکر که در میان مردم ژاپن و ساکنان اکیناوا رایج است، در آیین بودا نیز وجود دارد و در مراحل مختلفی انسان را به صبر و مقاومت در برابر مشکلات تشویق می‌کند.
سخن پایانی
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به شرح کتاب ایکیگای و برخی از نکات مهم آن برای حفظ سلامتی و افزایش طول عمر پرداختیم. ویژگی مهم کتاب ایکیگای این است که برخلاف سایر آثار خودیاری به ذکر مباحث تکراری و غالبا کم کاربرد نمی‌پردازد. بلکه تلاش می‌کند با آگاهی‌بخشی از سبک زندگی ساکنان اکیناوا (که رکورد طولانی‌ترین طول عمر در دنیا را دارند) به افزایش شادابی و سلامتی زندگی شما کمک کنند. در این کتاب از زبان یک پیرزن ژاپنی که در آستانه صدسالگی قرار دارد آمده است:
“اگر می‌خواهید زندگی سالم و عمر طولانی داشته باشید، هر غذایی را به مقدار کم و با شور و شوق میل کنید. دیر نخوابید، صبح زود بیدار شوید و پیاده‌روی کنید.”
نظر شما درباره این کتاب چیست؟ به نظر شما سبک زندگی مردم اکیناوا برای حفظ سلامت جسم و ذهنشان در دنیای متمدن و پرهیاهوی شهری قابل اجرا است؟
