قانون کار چیست؟ همه‌ی چیزهایی که باید از قوانین کار ایران بدانید

قانون کار چیست؟ چه میزان از قوانین کار موجود در کشور خود اطلاع دارید؟ آیا تا به حال چیزی در رابطه با این قوانین شنیده‌اید؟ شما چه هنگام در دسته‌ی کارگران قرار می‌گیرید و چه هنگام در دسته‌ی کارفرمایان؟ با قوانینی که در هر یک از این جایگاه‌ها شامل حال شما می‌شود آشنایی دارید؟

بسیاری از افراد در کشور ما و در بسیاری نقاط کشور ضعف‌هایی جدی در زمینه اطلاعات حقوقی دارند. حقوق خود را نمی‌شناسند و نمی‌دانند در جایگاه‌های مختلف چه قوانینی بر آن‌ها حاکم است. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم گرفتیم تا به بررسی برخی از حقوق و قوانین کاری در کشورمان بپردازیم. همچنین با برخی از قوانین حاکم بر کارگران و کارفرمایان آشنا شویم و بدانیم که قانون کار چیست. پس به شما پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله با دانشگاه کسب و کار همراه باشید؛ چرا که قطعاً در محیط کار به این اطلاعات نیاز پیدا خواهید کرد.

قانون کار چیست؟

در ابتدا به بررسی این سؤال می‌پردازیم که قانون کار چیست؟ لزوم وجود قوانین کار چیست؟ و چرا به تدوین همچنین قوانینی در محیط کار و بین کارفرما و کارگران نیاز داریم؟ جالب است بدانید که اولین قانون کار ایران در سال 1325 توسط مجلس شورای ملی به تصویب رسید. این قانون با پیگیری برخی اتحادیه‌های کارگری در ایران به تصویب رسید و تلاش‌های این اتحادیه‌ها در زنده کردن حقوق از دست رفته خود با تدوین یک قانون دقیق برای امور کار به نتیجه رسید.

در سال‌های بعدی این قوانین اصلاحیه‌هایی خورد و سال به سال تکمیل شد. حال ببینیم زمان آخرین تصویب قانون کار چه زمانی است. قانون کار حال حاضر کشور در سال 1368 شمسی توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد و با بررسی‌هایی توسط شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس نهایتاً در سال 1369 در کشور به اجرا درآمد.

حتماً می‌دانید که برای موفقیت در هر حوزه‌ای باید با قوانین حاکم در آن حوزه و آن فعالیت آشنایی کامل داشته باشید؛ تا به مشکلات ریز و درشت در مسیر فعالیت خود برخورد نکنید و با راه‌های قانونی عبور از مسائل و مشکلات موجود آشنایی لازم را داشته باشید.

قانون کار چیست؟ قانون کار از جمله قوانین اجرا شده در کشور برای تمام افرادی است که در هر حوزه‌ای از کسب و کار اعم از فعالیت‌های عمرانی، تولیدی، خدماتی، کشاورزی و بسیار حوزه‌های دیگر مشغول به فعالیت هستند. تمام افراد در هر سمت و در هر حوزه فعالیتی نیاز به آشنایی نسبی با قوانین کار جاری در حوزه فعالیت خود دارند.

وظیفه وزارت کار چیست؟

چقدر با وظایف وزارت کار آشنایی دارید؟ به نظر شما وظیفه این وزارتخانه چیست؟ اگر شما هم از آن دسته از افرادی هستید که فکر می‌کنید وظیفه وزارت کار تنها تدوین و بررسی مواردی همچون حقوق پایه و ساعات کاری کارگران است سخت در اشتباه هستید. وزارت کار مسئولیت‌های بسیاری دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به بررسی امور و مسائل بین کارگر و کارفرما و رسیدگی به اختلافات و شکایات در مباحث مرتبط با مسائل کارگری و کارفرمایی اشاره کرد.

همچنین وزارت کار وظیفه بررسی و بازرسی مستمر انواع حوزه‌های کسب و کار برای بررسی به اجرا درآمدن و اجرای درست قوانین تصویب شده کار و کارگری از جمله بیمه، ساعات کاری، حداقل حقوق پرداختی و بسیاری موارد دیگر در این زمینه را به عهده دارد و از کارگاه‌ها، تولیدی‌ها، کارخانه‌ها و بسیاری مراکز کاری در حوزه‌های مختلف بازدید می‌کند.

مقالات پیشنهادی مرتبط: برای تکمیل دانسته‌های خودتان در این زمینه توصیه میکنیم مقالات شرکت مایکروسافت، پورتر و ثروتمندترین افراد جهان را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

موارد ذکر شده در قانون کار

حال ببینیم موارد ذکر شده و بیان شده در قانون کار چه مواردی هستد. چه قوانینی در فصول مختلف آن در نظر گرفته شده است. قانون کار کشور دارای 12 فصل است که در هر یک از فصل‌ها به موضوع مشخصی می‌پردازد. هر فصل شامل چندین ماده است که در ادامه به اختصار به آن‌ها می‌پردازیم.

فصل اول:

در این فصل از قانون کار جمهوری اسلامی ایران به بررسی تعاریف کلی و اصول مرتبط با حوزه‌های مختلف کاری و کارگر و کارفرما پرداخته شده است. این بخش تعاریف کاملی از مفهوم‌های کارگر، کارفرما، کارگاه، کارآموز و برخی از مفاهیم مرتبط با آن‌ها ارائه کرده است. در ماده 5 از این فصل بیان شده که تمامی کارگران، کارفرمایان، نمایندگان آن‌ها، کارآموزان و نیز کارگاه‌ها مشمول مقررات این قانون می‌شوند.

فصل دوم:

فصل دوم این قوانین به تعریف کامل قرارداد و شرایط اساسی انعقاد آن پرداخته شده است. موارد و اصولی که باید برای صحت قرارداد بسته شده میان کارگر و کارفرما در نظر گرفت و تمام مواردی که نیاز است تا در یک قرارداد رعایت شود نیز بیان شده است. برای مثال در بخشی از این فصل می‌خوانیم که «طرفین می‌توانند با توافق یکدیگر مدتی را به عنوان دوره آموزشی کار تعیین نمایند و در خلال این دوره هر یک از طرفین حق دارد بدون اخطار قبلی و بی آنکه الزام به پرداخت خسارت داشته باشد، رابطه کار را قطع نماید.»

در ادامه این فصل قوانین و شرایطی در رابطه با تعلیق و خاتمه قرارداد و خساراتی از هر قبیل بیان شده است.

فصل سوم:

این فصل از قوانین به بیان شرایط کار می‌پردازد. در رابطه با قوانین مرتبط با مرخصی‌ها و تعطیلات، شرایط کار زنان و نوجوانان مواردی بیان شده است و به تعریف حق السعی پرداخته شده است. حق السعی در واقع همان دریافتی قانونی کارگر با احتساب هزینه‌های ایجاد شده و طبق قرارداد است.

فصل چهارم:

در این فصل از قوانین به حفاظت‌های فنی و بهداشت در محیط کار پرداخته شده است. برای صیانت و حفاظت از نیروی انسانی که از طریق شورای وزارت بهداشت تدوین شده است و رعایت این قوانین برای کلیه کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، کارفرمایان و کارگران مشغول در آنجا ضروری است.

فصل پنجم:

قوانین آموزش و اشتغال در محل کار چیست؟ این فصل به بررسی این موارد می‌پردازد، اینکه وزارت کار موظف است به منظور اشتغال مولد و بالا بردن دانش فنی کارگران امکانات آموزشی را فراهم کند. در این فصل شرایط و نکاتی را در رابطه با کارآموزی و قوانین مورد نظر برای قرارداد کارآموزی فرا می‌گیریم. همچنین در ادامه‌ی این فصل به قوانین اشتغال اتباع بیگانه پرداخته می‌شود.

مقالات پیشنهادی مرتبط: برای تکمیل دانسته‌های خودتان در این زمینه توصیه میکنیم مقالات شرکت علی بابا، ایده های پولساز و توییچ را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

فصل ششم:

فصل ششم به بررسی تشکل‌های کارگری و کارفرمایی می‌پردازد. انجمن‌هایی که مجوز فعالیت در واحدهای صنفی و تولیدی را دارند و قوانینی در رابطه با آن‌ها.

فصل هفتم:

این فصل قوانین مذاکرات و پیمان‌های دسته جمعی کار را بررسی می‌کند. هدف از این مذاکرات پیشگیری و یا حل مشکلات حرفه‌ای و یا شغلی و یا بهبود شرایط تولید و یا امور رفاهی کارگران است.

فصل هشتم:

در فصل هشتم از این قوانین به مطالعه در رابطه با خدمات رفاهی کارگران می‌پردازیم. اینکه حق رفاهی در نظر گرفته شده برای کارگران در قانون کار چیست؟ در این بخش می‌خوانیم که دولت مکلف است خدمات بهداشتی و بیمه‌های درمانی را برای کارگران و خانواده‌های آنان فراهم کند و کارفرماها ملزم به اجرای این قوانین هستند.

فصل نهم:

در این بخش از قوانین کار به بررسی مراجع اختلاف و مراحل بررسی و رسیدگی به اختلافات ایجاد شده در بین کارگران با یکدیگر و یا کارگران با کارفرماها پرداخته می‌شود. در این بخش با قوانین حل اختلاف در محیط‌های کاری آشنا می‌شویم.

فصل دهم:

فصل دهم از این آیین نامه به معرفی شورای عالی کار می‌پردازد. در وزارت كار و امور اجتماعي شورایی به نام شوراي عالي كار تشكيل می‌شود. وظيفه شورا انجام كليه تكاليفي است كه به موجب اين قانون و ساير قوانين مربوطه به عهده آن واگذار شده است. این شورا جلساتی را به صورت ماهیانه برای رسیدگی به امور جاری و وظایف محوله در این آیین نامه برگزار می‌کند.

فصل یازدهم:

در فصل یازدهم از این آیین نامه به قوانینی در رابطه با جرائم و مجازات در حوزه کسب و کار پرداخته می‌شود. اینکه جرائم مشخص شده برای متخلفان و متناقضان موارد ذکر شده در قانون کار چیست. این فصل به بررسی دقیق مجازات متخلفان می‌پردازد.

فصل دوازدهم:

در این بخش به بررسی برخی قوانین متفرقه در رابطه با کار، کارفرما و کارگران در محل کار پرداخته شده است. قوانینی که در هیچ یک از فصول دیگر جای نگرفته‌اند.

مقالات پیشنهادی مرتبط: برای تکمیل دانسته‌های خودتان در این زمینه توصیه میکنیم مقالات استارباکس، شرکت های ایلان ماسک و تسلا موتورز را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

کلام پایانی

در همه‌ی کشورها قوانینی برای حمایت از کارگر و کارفرما در محیط کاری تدوین شده است. این قوانین به نظم بهتر و ساماندهی کاربردی‌تر مراکز مختلف از کارگاه‌های کوچک تا کارخانه‌های بزرگ کمک می‌کند و تمام کارگران، کارمندان و کارفرمایان مشغول در انواع حوزه‌های کاری را در برمی‌گیرد. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی سؤالی که ممکن است در ذهن بسیاری از افراد باشد پرداختیم، قانون کار چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

تلاش کردیم تا در حجمی کم و با زبانی ساده، به صورت خلاصه‌وار بخش‌ها و فصل‌های مختلف قانون کار ایران را بررسی کنیم و بدانیم که در هر یک از این بخش‌ها به چه نکاتی پرداخته شده است. ما به شما توصیه می‌کنیم تا به مطالعه دقیق قوانین حقوقی مربوط به خود بپردازید تا با بالا بردن آگاهی خود بدانید که هدف از تدوین قوانین کار چیست. به نظر شما در حوزه‌های مختلف کاری این قوانین رعایت می‌شود؟ نظر شما در رابطه با قوانین مرتبط با کسب و کار چیست؟