اگر اهل سرمایه‌گذاری و مطالعه در حوزه‌ی بورس و سرمایه باشید، حتما پیش از این اصطلاح سبدگردانی را شنیده‌اید. سبدگردانی یک مفهوم بورسی است که به آن مدیریت پرتفوی نیز گفته می‌شود و بیشتر برای افرادی مناسب است که دانش و مهارت چندانی در سرمایه‌گذاری ندارند.
شما با این کار سرمایه‌ی خود را در اختیار افرادی قرار می‌دهید که در این حوزه فعالیت دارند و برای کسب درآمد به مدیریت دارایی شما می‌پردازند. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به تعریف این مفهوم می‌پردازیم و چند سوال رایج درباره‌ی آن را پاسخ می‌دهیم.
سرمایه‌گذاری در بورس و انواع آن
سرمایه‌گذاری اشکال و روش‌های مختلفی دارد. یکی از انواع آن، سرمایه‌گذاری و کسب درآمد از بورس است که در دو نوع مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌گیرد.
- در نوع مستقیم آن با خرید سهام یا عرضه اولیه به سرمایه‌گذاری دارایی خود می‌پردازید و در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت یا بلند مدت به سود می‌رسید. این نوع سرمایه‌گذاری تا حد زیادی به کسب اطلاعات و مهارت نیاز دارد. چرا که ممکن است با تصمیم‌گیری و اقدامات نادرست ضرر کنید و حتی اصل سرمایه‌ی خود را از دست بدهید. به همین دلیل عده‌ی بسیاری از مردم به سرمایه گذاری غیرمستقیم روی می‌آورند که ساده‌تر و کاربردی‌تر از انواع دیگر آن است.
- سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس نیز در دو شیوه‌ی صندوق سهامی و سبدگردانی صورت می‌گیرند. صندوق سهامی خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که می‌تواند در بازارهای مختلفی نظیر طلا، مسکن و یا ترکیبی از آن‌ها باشد. این صندوق‌ها ریسک کمتری دارند و در صورت انتخاب درست و هوشمندانه می‌توانند سود خوبی برایتان به ارمغان بیاورند.
1. منظور از سبدگردانی چیست؟
سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی عملیاتی است که طی آن با بستن قراردادی، سرمایه و دارایی خود را در اختیار شخصی به نام سبدگردان قرار می‌دهید. این فرد با دانش و تجربه‌ای که دارد به خرید و فروش سهام می‌پردازد تا سرمایه‌ی شما را از حالت راکد نجات دهد و به سود برساند. اصل اساسی در این مفهوم این است که تمام دارایی‌های فرد به یک سهم خاص محدود نشود و با تنوع سهام، از میزان ریسک و ضرر آن کم شود.
2. سرمایه‌گذاری با این روش به چه کسانی توصیه می‌شود؟
استفاده از خدمات سبدگردانی و سپردن سرمایه به سبدگردان بیشتر برای کسانی مفید است که دانش چندانی در حوزه‌ی بورس و سرمایه‌گذاری ندارند. علاوه بر این، فرصت آن را هم ندارند که به خرید و فروش سهام بپردازند و با بررسی مداوم بازار بورس از ضرر و زیان احتمالی جلوگیری کنند. این افراد با اندکی مشورت و جست‌وجو می‌توانند دارایی خود را به یک سبدگردان بسپارند تا به خرید و فروش بپردازد و با بررسی دائم بازار، سود و اصل سرمایه را حفظ کند.
لازم به ذکر است که این فعالیت برای سرمایه‌های زیاد مناسب‌‌تر است و برای سرمایه‌های کمتر، سایر روش‌های سرمایه‌گذاری مثل خرید سکه، دلار، عرضه اولیه و… توصیه می‌شود.
3. سبدگردان چه کسی است؟
سبدگردان به فردی گفته می‌شود که مدیریت و مسئولیت دارایی شما را برعهده می‌گیرد. این فرد باید دانش سرمایه گذاری داشته باشد، توانایی پیش‌بینی و تحلیل بازار را دارا باشد و مطابق با مجوزهای قانونی فعالیت کند. سبدگردان‌ها درآمد و دارایی خود را از کارمزد سبدگردانی کسب می‌کنند و حتی می‌توانند با شرکت‌های بزرگ قرارداد ببندند تا سهام آن‌ها را به سود برسانند.
به همین علت شغل سبدگردانی یکی از انواع کسب و کار پردرآمد است که به صرف دانش و زمان زیادی نیاز دارد. اگر فردی هستید که استعداد مدیریت سرمایه و تحلیل بازار را دارید، مهارت خود را در این کسب و کار امتحان کنید.
4. چگونه با سبدگردان‌ها و نحوه‌ی کار آن‌ها آشنا شویم؟
اکثر سبدگردان‌ها در مذاکرات اولیه قراردادی را به شما نشان می‌دهند که شامل میزان تجربه‌ی آن‌ها، نحوه کار و درصد سود دریافتی‌شان است. به این ترتیب می‌توانید با روند فعالیت آن‌ها آشنا شوید و با اندکی جست‌وجو و مشورت بهترین انتخاب را داشته باشید.
علاوه بر این، امروزه بسیاری از کارگزاری‌ها مانند آگاه و مفید امکان استفاده از خدمات سبدگردانی اختصاصی دارند. مراجعه به این مراکز و بستن قرارداد با آن‌ها امنیت بیشتری نسبت به سبدگردان‌های خصوصی دارد و سرمایه‌ی شما را از خطرات کلاهبرداری حفظ می‌کند.
5.هزینه‌ی خدمات سبدگردانی چقدر است؟
هزینه‌ی خدمات سبدگردانی تعرفه و قیمت خاصی ندارد و در افراد و موسسات مختلف می‌تواند متفاوت باشد. اما معمولا حقوق سبدگردان‌ها به دو صورت پرداخت می‌شود:
دریافت کارمزد و تعرفه‌ی معین
برخی از سبدگردان‌ها و موسسات سبدگردانی مبلغ معینی برای خدمات خود تعیین می‌کنند و آن را براساس میزان دارایی افراد و مدت زمانی که قصد سرمایه‌گذاری دارند از آن‌ها دریافت می‌کنند. این مبلغ ممکن است در سرمایه‌های مختلف متفاوت باشد؛ مثلا در سرمایه‌ی صد میلیونی بین پنج تا ده میلیون و در سرمایه‌های میلیاردی، مبالغی تا صد میلیون باشند.
میزان این مبلغ به تعرفه‌ی خدماتی افراد بستگی دارد و بر اساس قرارداد در دو مرحله‌ی پیش پرداخت و پایان کار دریافت می‌گردد. در این روش، سبدگردان کاری به سود یا ضرر نهایی سرمایه‌ی شما ندارد و در هر صورت مبلغ تعیین‌شده را دریافت می‌کند. به همین علت ریسک سرمایه‌گذاری در آن بالاتر است و امکان ضرر و زیان نیز وجود دارد.
دریافت درصدی از سود نهایی
شکل دیگری که برای هزینه‌ی خدمات سبدگردانی وجود دارد، دریافت درصد خاصی از سود پایان کار است. مثلا سبدگردان به شما اطمینان می‌دهد که طی یک سال می‌تواند صد میلیون شما را تبدیل به صد و پنجاه میلیون کند. او قرارداد می‌بندد که در پایان کار بیست تا چهل درصد از سود حاصل را به عنوان کارمزد خود دریافت کند.
این روش اگر چه سود شما را کم می‌کند و موجب سودجویی دلال‌ها می‌شود یک مزیت مهم دارد. آن مزیت این است که چون سود و درآمد سبدگردان به سود پایانی اختصاص دارد، تمام تلاش و دانش خود را جمع می‌کند تا سرمایه‌ی شما را از زیان حفظ کند. به این ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری کمتر می‌شود و شما می‌توانید با اعتماد بیشتری دارایی خود را به سبدگردان بسپارید.
6. چگونه فعالیت سبدگردانی را آغاز کنیم؟
تا این بخش از مقاله‌ی دانشگاه کسب و کار با مفهوم کلی سبدگردانی و سبدگردان آشنا شدیم. اگر قصد دارید با استفاده از خدمات سبدگردانی به سرمایه‌گذاری بپردازید ما در ادامه به توضیح مراحل اولیه‌ی انجام آن می‌پردازیم:
بررسی شرایط
نخستین قدم در سرمایه‌گذاری با سبدگردانی، بررسی شرایط حال و آینده‌ی خودتان است. شما باید بتوانید به چند پرسش پاسخ دهید:
• هدف من از سرمایه‌گذاری چیست؟
• بهترین سرمایه‌گذاری از نظر من در چه چیزی است؟
• قصد دارم تا چه مدت به چه میزان سودی دست یابم؟
• قدرت ریسک و خطرپذیری من چقدر است؟
• اگر بنابر شرایطی تمام یا بخشی از سرمایه خود را از دست بدهم، زندگی من تا چه حد خسارت می‌بیند؟
پاسخ شما به این شرایط می‌تواند وضعیت مالی شما را تعیین کند و مشخص کند که آیا سبدگردانی مناسب شما هست یا خیر؟
مشورت با سبدگردان
پس از آن‌که از انجام سبدگردانی مطمئن شدید، لازم است با چند سبدگردان و موسسات سبدگردانی مشورت کنید. جست‌وجو و پرسش خود را تنها به یک یا دو نفر محدود نکنید. این کار مستقیما با آینده شما سر و کار دارد، بنابراین با صاحب‌نظران این حوزه مشورت کنید تا انتخاب درست و هوشمندانه‌ای داشته باشید.
بستن قرارداد
سومین و اصلی‌ترین گام در مراحل سبدگردانی، بستن قرارداد با سبدگردان است. در این قرارداد اطلاعاتی چون مدت زمان سرمایه‌گذاری، نحوه‌ی کار، میزان دریافت سود، کارمزد سبدگردان و… وجود دارد. سعی کنید تمام موارد را با دقت مطالعه کنید و تمام ابهامات و سوالات خود را کاملا برطرف کنید؛ چرا که بعد از عقد قرارداد امکان تغییر در مفاد آن وجود ندارد.
واگذاری سرمایه به سبدگردان
پس از عقد قرارداد و تعیین مدت زمان و میزان سرمایه، نوبت به واگذاری سرمایه به سبدگردان می‌رسد. دارایی شما می‌تواند به صورت چک یا یک حساب بانکی جداگانه باشد، یا می‌تواند پرتفوی شما در بورس باشد که با سرمایه‌ی مشخصی به سبدگردان واگذار می‌شود. علاوه بر این، روش دیگری وجود دارد که در آن می‌توانید خودتان با نظر و برنامه‌ی سبدگردان مسئولیت خرید و فروش را برعهده بگیرید و آن را به صورت کامل به فرد دیگری واگذار نکنید. انتخاب نحوه‌ی سبدگردانی به قرارداد شما و سبدگردان اختصاص دارد.
7. سپردن سرمایه به سبدگردان چه مزایایی دارد؟
- نخستین و مهم‌ترین مزیت آن این است که در وقت و زمان شما صرفه‌جویی می‌شود و مانع از اتلاف آن برای یادگیری دانش و مهارت بورسی، خرید و فروش و بررسی مداوم بازار می‌شود. شما با هزینه‌ی اندکی مدیریت سرمایه و پرتفوی خود را به سبدگردان می‌سپارید و پس از مدتی به راحتی اصل سرمایه و سود خود را دریافت می‌کنید.
- در سبدگردانی، سرمایه و دارایی شما در اختیار یک فرد یا یک تیم کاردان و مجرب قرار می‌گیرد. این افراد با سال‌ها فعالیت و کسب دانش در این حوزه به این مقطع رسیده‌اند. بنابراین می‌توانند به‌خوبی از عهده‌ی مدیریت دارایی شما بربیایند و شما را سود و درآمد برسانند.
- سرمایه‌گذاری از طریق سبدگردانی دارایی شما را از تصمیمات هیجانی و خطرناک حفظ می‌کند. چرا که در این روش، سرمایه‌ی شما در دست سبدگردان است و در صورت ایجاد تورم یا سقوط سهام، شما امکان دخالت در سبدگردانی و خرید و فروش آن را ندارید.
- از آن‌جا که سود و درآمد سبدگردان به سود شما اختصاص دارد، او تمام سعی خود را می‌کند تا درست سرمایه‌گذاری کند و مانع از ضرر شما شود. به این ترتیب در این روش با ریسک کمتری در مقایسه با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری مواجه هستید.
8. معایب سرمایه‌گذاری با سبدگردانی چیست؟
نداشتن تضمین سود
سبدگردانی با تمام مزایا و شرایط خوبی که دارد، معایبی نیز به همراه دارد. نخستین مشکل آن این است که مانند تمام روش‌های سرمایه‌گذاری تضمین سود ندارد. یعنی در قرارداد آن بندی وجود ندارد که براساس آن سبدگردان را موظف کند که تحت هر شرایطی سود معینی را به شما برگرداند. بنابراین ممکن است شرایط اقتصادی یا سیاسی خاصی در کشور ایجاد شود و سرمایه‌ی شما نیز مانند تمام بازارهای مالی سقوط کند. به همین علت لازم است تمام جوانب کار را بسنجید و بعد اقدام به سرمایه‌گذاری کنید.
امکان کلاهبرداری در سبدگردانی
دومین مشکل سبدگردانی امکان کلاهبرداری و دزدی پول شماست. اگر با مشورت و تحقیق اقدام به انتخاب سبدگردان و موسسات سبدگردانی نکنید، ممکن است به دام افرادی گرفتار شوید که قصد کلاهبرداری از شما را دارند. شما در این روش تمام دارایی خود را در اختیار فرد قرار می‌دهید، بنابراین چنین چیزی نمیتواند دور از تصور باشد.
توصیه‌ی ما به شما این است که حتما از افراد صاحب‌نظر پرس‌وجو کنید و به جای عقد سرمایه‌گذاری با اشخاص خصوصی، با کارگزاری‌ها و عوامل آن قرارداد ببندید.
نتیجه‌گیری
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به تعریف مفهوم سبدگردانی و مزایا و معایب آن پرداختیم. سبدگردانی یک اقدام مفید در حوزه‌ی خرید و فروش بورسی است که طی آن مدیریت پرتفوی و خرید و فروش سهام را به سبدگردان اختصاص می‌دهید. این اقدام علاوه بر واگذاری سرمایه به افراد کاردان و باتجربه، موجب صرفه‌جویی در وقت و زمان شما می‌شود و شما را از یادگیری مهارت‌های بورسی خلاص می‌کند. با تمام این موارد، سبدگردانی معایبی نیز دارد که نداشتن تضمینی برای سود و امکان کلاهبرداری دلال‌ها، از جمله‌ی آن‌هاست. بنابراین سعی کنید هوشمندانه تصمیم بگیرید و قبل از هر اقدامی با افراد باتجربه و کاردان مشورت کنید.
نظر شما درباره‌ی سبدگردانی چیست؟ آیا آن را اقدامی مفید برای سرمایه‌گذاری می‌دانید یا به معایب آن توجه بیشتری دارید؟
