مهندسی صنایع غذایی: راهنمای کامل برای علاقه‌مندان به دنیای غذا

هنگامی که از علم غذا صحبت می‌کنیم، ممکن است فوراً به یاد تغذیه و صنایع غذایی بیفتیم. با این حال، در یک توضیح سریع، می‌توان گفت که با وجود اینکه برخی از دروس ارائه شده در این رشته‌ها با هم شباهت دارند، اما در کل، هدف علم تغذیه افزایش سلامت و طول عمر انسان‌ها است، در حالی که هدف اصلی علوم و مهندسی صنایع غذایی، افزایش طول عمر مواد غذایی (افزایش مدت زمان نگهداری) و کاهش ضایعات آن‌ها است. علوم صنایع غذایی خود به دو رشته اصلی تقسیم می‌شود.

رشته علوم و صنایع غذایی با گرایش کنترل کیفیت که به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وابسته است و بیشتر به کنترل بهداشت و سلامت مواد غذایی می‌پردازد. رشته مهندسی علوم و صنایع غذایی، که به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وابسته است و بیشتر به نحوه تبدیل مواد غذایی نظارت دارد. در این مقاله از مجموعه مقالات دانشگاه کسب و کار قصد داریم به طور کامل به معرفی رشته مهندسی صنایع غذایی بپردازیم. اگر شما نیز به این رشته علاقه‌مند هستید و یا قصد دارید بیشتر درباره مهندسی صنایع غذایی بدانید، حتماً تیم ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

معرفی رشته مهندسی صنایع غذایی

علوم و مهندسی صنایع غذایی یک رشته علمی و صنعتی است که به تولید، برداشت و فراوری مواد خام غذایی گیاهی و حیوانی می‌پردازد تا به دست مصرف کننده برسد. این رشته با استفاده از بهترین روش‌های موجود برای استفاده از منابع خام گیاهی و حیوانی، سعی دارد تا بهره وری و کیفیت بالاتری را از این منابع به دست آورد. مهندسان علوم و مهندسی صنایع غذایی در زمینه‌های مختلف فعالیت دارند، از جمله تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانجات، هدایت و نظارت بر فعالیت‌های فنی واحدهای تولید مختلف غذایی و…

چرا این رشته از اهمیت بالایی برخوردار است؟

دانش و فناوری مرتبط با غذا و نوشیدنی‌ها، که به عنوان علوم و صنایع غذایی شناخته می‌شود، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون جامعه به تأمین غذا و مقابله با رشد جمعیت، از اهمیت بالایی برخوردار است. این حوزه دانش، که به سلامت جسم و روح افراد و تولید محصولات غذایی با کیفیت مرتبط است، در جامعه نقش بسزایی ایفا می‌کند. علوم و صنایع غذایی در چهار حوزه اصلی فعال می‌باشد. این چهار حوزه عبارت‌اند از:

• تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز برای تولید غذا: این حوزه شامل آموزش دانش و مهارت‌های لازم برای راه‌اندازی و نگهداری تجهیزات صنعتی است.
• فرایندهای تولید: در این بخش، مراحل تبدیل محصولات کشاورزی و دامپروری به فرآورده‌های غذایی در کارخانجات مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• نگهداری و بسته‌بندی: این حوزه شامل بررسی شرایط مناسب برای نگهداری فرآورده‌های غذایی و روش‌های بسته‌بندی مناسب است.
• کنترل کیفیت: در این بخش، رعایت استانداردهای لازم برای نگهداری مواد غذایی و کنترل کیفیت محصولات تولید شده مورد توجه قرار می‌گیرد.

مقالات مرتبط: برای آشنایی با رشته‌های مختلف توصیه می‌کنیم مقالات رشته مدیریت خانواده، رشته طب سنتی و مهندسی پزشکی را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

نگاهی به تاریخچه مهندسی صنایع غذایی

در سال 1342، گروهی با تمرکز بر علوم و صنایع غذایی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران شکل گرفت. این گروه، که اولین گروه آموزشی تخصصی در این حوزه در ایران بود، تحت ریاست مهندس ابراهیم ریاحی و سپس مهندس جعفر شریف قرار گرفت. برنامه توسعه اولیه آن شامل استخدام 18 عضو هیئت علمی و راه‌اندازی چهار رشته تحصیلی بود. این رشته‌ها عبارت بودند از:

• مواد غذایی: با تمرکز بر نانوایی، میکروبیولوژی صنعتی و کشاورزی، تکنولوژی کنسروسازی، خشکبارسازی، سردخانه و انبار، بسته‌بندی
• لبنیات سازی: با تمرکز بر صنایع شیر و فرآورده‌های شیر
• مواد استخراجی: با تمرکز بر قندسازی، تهیه سیلو برای دامداری، چای، توتون، الیاف نباتی
• صنایع تخمیری: با تمرکز بر تقطیر و الکل‌کشی، سرکه‌سازی و تهیه مایه­‌ها

برای آموزش دروس علمی و عملی مانند کنسرو سازی و خشکبار، از کارشناسان یونسکو استفاده شد. در سال 1371، نام رسمی این رشته از مهندسی کشاورزی– صنایع فرآورده‌های کشاورزی به علوم و صنایع غذایی تغییر پیدا کرد.

یک مهندس صنایع غذایی چه وظایفی را برعهده دارد؟

در این قسمت، ما به طور کلی وظایف یک متخصص در صنعت غذا را بررسی می‌کنیم. برخی از این وظایف در تمامی حوزه‌های تخصصی این رشته مشترک هستند و برخی دیگر فقط به یک حوزه خاص اختصاص دارند:

• تهیه اطلاعات دقیق درباره غذا برای برچسب‌های محصولات
• بررسی روش‌های نگهداری امن و تازه کردن مواد غذایی
• پیدا کردن روش‌های ساخت سریع و اقتصادی مواد غذایی
• آزمون سلامت و کیفیت مواد غذایی
• کار کردن بر روی مواد جدید برای ساخت ترکیبات غذایی جدید
• بهبود مواد غذایی، مانند ساخت محصولات بدون چربی
• اجرای آزمایش‌های لازم و ساخت نمونه‌های محصول
• کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
• طراحی فرایندهای تولید انبوه محصولات غذایی
• طراحی دستگاه‌ها و کارخانجات تولید مواد غذایی

برای ورود به این رشته به چه دانش و مهارتی نیاز داریم؟

برخی از مهارت‌هایی که برای فعالیت به عنوان یک مهندس صنایع غذایی احتیاج دارید، عبارت‌اند از:

• مهارت‌های پیشرفته در علوم شیمی، بیولوژی و ریاضی
• تمایل به فعالیت در زمینه تولید محصولات غذایی
• دقت فوق‌العاده و تمرکز بر جزئیات
• رعایت کامل دستورالعمل‌های بهداشتی
• قابلیت همکاری در گروه
• وضعیت جسمانی مناسب
• قابلیت کار در محیط‌های صنعتی (که معمولاً در شهرهای کوچک یا خارج از شهرهای بزرگ قرار دارند)
• آگاهی از قوانین و مقررات مربوط به بهداشت و کیفیت
  این مقاله را هم بخوانید:  معرفی رشته معماری داخلی: هنر ترکیب رنگ‌ها، نور و بافت‌ها

نگاهی به بازارکار مهندسی صنایع غذایی

در حوزه علوم و صنایع غذایی، فارغ‌التحصیلان مهندسی کشاورزی و مهندسی شیمی با تمرکز بر صنایع غذایی می‌توانند به عنوان کارشناسان صنایع غذایی فعالیت کنند. با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روزافزون به مواد غذایی، تولید مواد غذایی با کیفیت و سالم، کاهش ضایعات کشاورزی و دامپروری اهمیت بسزایی پیدا کرده است. در این زمینه، تعداد زیادی از کارخانجات تولید مواد غذایی در سراسر کشور در حال فعالیت هستند. کارشناسان صنایع غذایی با داشتن دانش و تخصص لازم، علاقه و پشتکار در کار خود، می‌توانند فرصت‌های شغلی مناسب را در بازارکار پیدا کنند. این افراد می‌توانند در بخش‌های مختلف مانند آزمایشگاه‌ها، خطوط تولید کارخانجات، مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها فعالیت کنند.

بسته به نقش و مسئولیت‌های خود، یک کارشناس صنایع غذایی ممکن است در بخش‌های مختلف چون آزمایشگاه‌ها، بخش تحقیقات، بخش کنترل کیفیت یا خط تولید کارخانجات فعال باشد. همچنین این افراد ممکن است نقش‌های مختلفی از جمله مدیر تولید، مسئول فنی، مسئول آزمایشگاه، مسئول بخش تحقیق و توسعه و حتى مشاور را در گروه‌های تولید مواد غذایي بر عهده داشته باشند.

مقالات مرتبط: برای آشنایی با رشته‌های مختلف توصیه می‌کنیم مقالات مهندسی صنایع، مهندسی برق، مهندسی عمران و مهندسی کامپیوتر را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

بررسی شرایط تحصیل در این رشته

در حال حاضر، دو بخش مجزا در زمینه علوم و صنایع غذایی در سطح دانشگاهی وجود دارد. بخش اول، با نام علوم و صنایع غذایی و کد 40، در زیر مجموعه یک گروه تجربی قرار دارد و برای پذیرش در سراسر کشور در نظر گرفته شده است. بخش دوم، با عنوان علوم و مهندسی صنایع غذایی (کشاورزی) و کد 106، در زیر مجموعه 5 گروه تجربی قرار دارد و پذیرش در آن به‌صورت منطقه‌ای است.

علوم و صنایع غذایی یکی از رشته‌های علوم تجربی است که از مقطع کارشناسی تا دکتری برای داوطلبان در سراسر کشور قابل تحصیل است. برای تحصیل در این رشته، می‌توانید در آزمون سراسری شرکت کنید. همچنین، برخی از دانشگاه‌ها مانند پیام نور، علمی کاربردی و آزاد، امکان تحصیل بدون کنکور را فراهم کرده‌اند. همچنین، شما می‌توانید در زمان ثبت نام بدون کنکور دانشگاه سراسری، برای تحصیل در این رشته ثبت نام کنید. در ادامه تحصیل در مهندسی صنایع غذایی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را بررسی می‌کنیم. تا انتهای این مقاله تیم دانشگاه کسب و کار را همراهی کنید.

دوره کارشناسی مهندسی صنایع غذایی

برای اخذ مدرک کارشناسی در رشته علوم و صنایع غذایی، به طور معمول نیاز به چهار سال تحصیل دارید. با این حال، بر اساس قوانین و مقررات آموزشی، حداکثر مدت زمان مجاز برای اتمام این دوره تحصیلی 6 سال است. هر سال تحصیلی شامل دو نیمسال 16 هفته‌ای است. در این دوره تحصیلی، سیستم آموزشی بر اساس واحدهای درسی است و برای هر واحد درس نظری، 16 ساعت آموزش کلاسی در هر نیمسال در نظر گرفته شده است. تعداد واحدهای درسی این رشته عبارت است از:

برای اخذ مدرک کارشناسی در رشته علوم و صنایع غذائی، باید 140 واحد درسی را با موفقیت پشت سر بگذارید. این واحدهای درسی به شکل زیر تقسیم‌بندی شده‌اند:

• دروس عمومی: 20 واحد
• دروس علوم پایه: 35 واحد
• دروس اصلی: 17 واحد
• دروس تخصصی: 68 واحد (که 59 واحد آن الزامی و 9 واحد آن اختیاری است)
  این مقاله را هم بخوانید:  کشف دنیای مهندسی مواد و متالورژی: راهنمای کامل شما

نگاهی به گرایش‌های این رشته در دوره کارشناسی ارشد

در مقطع کارشناسی ارشد، این رشته در چندین گرایش و ابعاد مختلف مطرح می‌شود:

• فناوری تبدیل مواد غذایی: این گرایش به بررسی راه‌های تبدیل محصولات کشاورزی، دامپروری و دریایی به محصولات با ارزش افزوده بالا و قابل نگهداری می‌پردازد. همچنین، تربیت افراد متخصص با توانایی‌های مدیریتی و تحقیقاتی در این زمینه از وظایف این گرایش است.
• علوم مواد غذایی: در این گرایش، علوم پایه‌ای که برای فراوری و تبدیل صنایع غذایی لازم است، بررسی می‌شود. تخصص‌های علمی در این زمینه به سایر گرایش‌ها کمک می‌کند تا تکنیک‌های مناسب را اتخاذ کنند.
• مهندسی صنایع غذایی: هدف از این گرایش، بومی‌سازی تجهیزات و فناوری‌های جدید که در صنایع غذایی استفاده می‌شود، است.
• بیوتکنولوژی مواد غذایی: در این گرایش، روش‌های علمی جدید که در صنایع غذایی استفاده می‌شود، بررسی می‌شود. هدف از این گرایش، افزودن ارزش به محصولات جانبی و استفاده بهینه از ضایعات است.

رشته مهندسی صنایع غذایی در مقطع دکتری

علوم و مهندسی صنایع غذایی، یک رشته ی تحصیلی است که به بررسی و تحقیق در زمینه ی تولید و فراوری مواد غذایی می‌پردازد. این رشته، با استفاده از دانش علمی و فناوری، مواد خام گیاهی و حیوانی را به محصولات غذایی تبدیل می‌کند که برای مصرف عموم قابل دسترس هستند. با توجه به افزایش جمعیت جهان و نیاز به مدیریت منابع غذایی، این رشته ی تحصیلی اهمیت زیادی پیدا کرده است. هدف از این رشته، استفاده ی بهینه از منابع محدود برای تأمین نیازهای غذایی جامعه است.

برنامه ی دکتری علوم و مهندسی صنایع غذایی، بالاترین سطح تحصیلات در این رشته است. در این برنامه، دانشجویان با جدیدترین پژوهش‌ها و دستاوردهای علمی در زمینه ی مختلف علوم و صنایع غذایی آشنا می‌شوند. برخلاف سطح کارشناسی که فقط برای دانشجویان علوم تجربی و ریاضی قابل دسترس است، در سطح دکترا، دانشجویان از همه گروه‌های تحصيلي قادر به شرکت در آزمون هستند.

نگاهی به اهداف دکتری در این رشته

برنامه دکتری در علوم و مهندسی صنایع غذایی با هدف تربیت افراد متخصص که با استفاده از دانش و خلاقیت خود، از آخرین دستاوردهای علمی در حوزه تخصص خود بهره ببرند و نیازهای علمی و تحقیقاتی کشور را در زمینه‌های مختلف برآورده کنند، طراحی شده است. این افراد قادر خواهند بود در زمینه‌های آموزش، تحقیق، برنامه ریزی، طراحی خطوط تولید، مدیریت و ارتقای کمی و کیفی علوم و صنایع غذایی در کشور به صورت مطلوب فعال باشند. مدت زمان مرحله آموزشی این برنامه دکتری 2 سال (4 نیمسال) است. علوم و مهندسی صنایع غذایی شامل 4 گرایش صنایع غذایی، شیمی مواد غذایی، فناوری مواد غذایی و زیست فناوری مواد غذایی است که در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، دوره دکتری در گرایش فناوری مواد غذایی (تکنولوژی) اجرا می‌شود.

معرفی دانشگاه‌های برتر جهان در رشته مهندسی صنایع غذایی

در دنیای امروز، مهندسی صنایع غذایی یکی از رشته‌های مهم و پرطرف‌دار است. این رشته به بررسی و بهبود فرایندهای تولید و فراوری مواد غذایی می‌پردازد. در این قسمت، به معرفی برخی از دانشگاه‌های برتر جهان در این رشته خواهیم پرداخت:

• دانشگاه Wageningen در هلند، یکی از دانشگاه‌های برجسته در زمینه علوم غذایی است. این دانشگاه با توجه به تحقیقات پیشرو و برنامه‌های آموزشی کاربردی خود، جایگاه بالایی در رده‌بندی‌های جهانی کسب کرده است.
• دانشگاه Massachusetts Amherst در ایالات متحده، نیز یک مرکز تحقیقاتی برجسته در زمینه علوم غذایی است. این دانشگاه با تأکید بر تحقیقات کاربردی و همکاری با صنعت، به آمادگی دانشجویان برای ورود به بازار کار کمک می‌کند.
• دانشگاه Northwest A&F در چین، نیز یک موسسه قابل توجه در زمینه علوم غذایی است. این دانشگاه با توجه به تحقیقات پژوهشگران خود در زمینه فناوری‌های نوین تولید و فراوری مواد غذایی، جایگاه بالایی در رده‌بندی‌های جهانی دارد.
• دانشگاه کپنهاگ در دانمارک، نیز چند سال اخیر به عنوان یک مرکز پژوهش و آموزش برجسته در زمینه علوم غذایی شناخته شده است.

با توجه به اینکه هر دانشگاه خصوصیات منحصر به فرد خود را دارد، هنگام انتخاب دانشگاه مناسب برای تحصيلات تكميلي، لازم است كلیه عواملي چون سطح علمي دانشگاه، فضاي آكادميك، فرصت‌های شغلي و … را در نظر گرفت.

مقالات مرتبط: برای آشنایی با رشته‌های مختلف توصیه می‌کنیم مقالات رشته معماری، آزمون نظام مهندسی و مهندسی مکانیک را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

تحصیل در این رشته چه چالش‌هایی دارد؟

مهندسی صنایع غذایی یکی از رشته‌های مهم علوم کشاورزی است که با چالش‌های متعددی روبرو است. این چالش‌ها می‌توانند از جنبه‌های مختلفی نظیر آموزشی، پژوهشی و کاربردی باشند. از جمله چالش‌های آموزشی، می‌توان به کمبود منابع آموزشی مناسب و به‌روز در زبان مادری اشاره کرد. بسیاری از دانشجویان با مشکلاتی در فهم منابع آموزشی انگلیسی روبرو هستند و این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر روند یادگیری آن‌ها داشته باشد. در حوزه پژوهش، چالش‌های اصلی عبارت‌اند از کمبود همکاری بین دانشگاه‌ها و صنعت، کمبود تجهیزات پژوهشی مناسب و به‌روز، و نبود بودجه کافی برای انجام پروژه‌های پژوهشی و…

از نظر کاربردی، چالش‌های عمده شامل نبود فرصت‌های شغلی مناسب برای فارغ‌التحصیلان، عدم همخوانی بین آموزش دانشگاه و نیاز بازار کار، و عدم آگاهی عموم مردم از این رشته و کاربردهای آن است. برای مقابله با این چالش‌ها، لازم است تلاش‌های جدی صورت گیرد. به عنوان مثال، می‌توان منابع آموزشی به زبان مادری تولید کرد، همکاری بین دانشگاه و صنعت را تقویت کرد، بودجه پژوهش را افزایش داد و برنامه‌های آموزش عمومی را برای افزایش آگاهی مردم اجرا کرد. با این حال، حل این چالش‌ها نیاز به تلاش همگان دارد.

بررسی مزیت‌های تحصیل در رشته مهندسی صنایع غذایی

مهندسی صنایع غذایی یکی از رشته‌های مهم علوم کشاورزی است که با بررسی و بهبود فرایندهای تولید، فراوری و بسته‌بندی مواد غذایی سراسر جهان را تغذیه می‌کند. این رشته با توجه به اهمیت غذا در زندگی روزمره انسان‌ها، دارای مزایای فراوانی است که در ادامه به برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

گستردگی بازار کار: با توجه به نیاز روزافزون جامعه به مواد غذایی سالم و با کیفیت، بازار کار برای مهندسان صنایع غذایی بسیار گسترده است. این مهندسان می‌توانند در صنایع غذایی، شرکت‌های تحقیقاتی، دانشگاه‌ها و حتی سازمان‌های دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند.

امکان کسب درآمد بالا: با توجه به تخصص لازم برای این حرفه و نقش حیاتی آن در تأمین سلامت جامعه، درآمد حاصل از این شغل معمولاً بالاتر از بسیاری از حرفه‌های دیگر است.

پاسخگویی به چالش‌های جامعه: مطالعات نشان داده‌اند که تولید غذا به صورت پایدار یکی از چالش‌های عصر ما است. با تحصيل در رشته مهندسي صنايع غذايي، شما قادر خواهید بود به پاسخگويي به این چالش‌ها کمک کنید.

فرصت برای خلاقیت: در نظر گرفتن نکات جدید در فرایندهای تولید و فراوری غذا، طراحی بسته‌بندی جدید و خلاقانه، و توسعه محصولات غذایی جدید فقط چند نمونه از فرصت‌های خلاقانه این رشته علمي هستند.

چند مثال از گزینه‌های شغلی مهندسی صنایع غذایی

در این بخش، قصد داریم گزینه‌های شغلی مرتبط با صنعت غذا را مورد بررسی قرار دهم تا شما بهتر متوجه شوید که بازار کار در این حوزه چگونه است. به عنوان یک متخصص در زمینه صنایع غذایی، شما می‌توانید در مشاغل زیر فعالیت خود را آغاز کنید.

1.معرفی شغل مدیریت خط تولید

به عنوان یک متخصص در صنایع غذایی، شما می‌توانید نقش یک رهبر خط تولید در یک کارخانه را بازی کنید. برای نمونه، در یک کارخانه تولید محصولات لبنی، شما می‌توانید ناظر خط تولید شیر استریلیزه باشید، یا در یک کارخانه ساخت سوسیس و کالباس، شما می‌توانید رهبر خط تولید سوسیس و کالباس باشید. در یک کارخانه صنایع غذایی با چندین خط تولید، هر خط تولید یک رهبر دارد که بر فرایند تولید آن محصول غذایی نظارت می‌کند. به طور کلی، وظایف یک رهبر تولید عبارت‌اند از:

• تصمیم گیری در مورد چگونگی استفاده بهینه از نیروی انسانی و تجهیزات برای دستیابی به اهداف تولید
• نظارت بر تولید محصولات بر اساس برنامه‌های زمان‌بندی و بودجه اختصاص داده شده
• استخدام، آموزش و ارزشیابی کارگران به منظور فراهم کردن نیروی انسانی کافی و ماهر برای بخش تولید یا کارخانه
• تجزیه و تحليل داده‌های مربوط به تولید به منظور بررسی سازگاري عمليات توليد با برنامه ريزي انجام شده
• نگارش گزارشات روزانه تولید و ارائه آن به مدیران ارشد شرکت
• نظارت بر عملکرد و امنيت كارگران كارخانه
• پيشنهاد راه‌های جديد برای بهبود فرایندهای تولید با استفاده از فناوری‌های جديد
• تعيين نياز به ماشین‌های جديد و ساعات اضافي كارگران
• حل هرگونه مشكلات توليدي در صورت پيش آمد

2.معرفی حرفه مسئول فنی صنایع غذایی

هر کارخانه‌ای با هدف تولید محصولات بی نقص و با کیفیت عالی فعالیت می‌کند. به عنوان یک مهندس صنایع غذایی، شما باید از ابتدا تا انتهای فرایند تولید، از جمله انتخاب مواد اولیه، فرایندهای تبدیل و بسته بندی نهایی، نظارت دقیق داشته باشید. مسئول فنی کارخانه وظیفه انجام این کار را دارد. با توجه به ارتباط مستقیم محصولات غذایی با سلامت افراد، نقش مسئول فنی در کنترل کیفیت و بهداشت محصولات بسیار حائز اهمیت است. این نقش حائز اهمیت به عنوان مسئول فنی صنایع غذایی شناخته شده است که در طول فرایند تولید، نظارت و کنترل دائمی را بر عهده دارد.

مقالات مرتبط: برای آشنایی با رشته‌های مختلف توصیه می‌کنیم مقالات مهندسی شیمی، رشته معماری داخلی و مهندسی مواد و متالورژی را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

3.فعالیت در بخش R&D یا همان تحقیق و توسعه

معمولاً افرادی که در بخش توسعه و تحقیقات فعالیت می‌کنند، خلاق هستند و ایده‌های تازه برای محصولات جدید دارند. به عنوان مثال، شما به عنوان یک مهندس صنایع غذایی در بخش توسعه و تحقیقات می‌توانید روی فرمولاسیون جدید کار کنید یا فرمولاسیون یک محصول قبلی را با اعمال تغییرات جزئی که می‌تواند باعث بهبود محصول قبلی شود، تغییر دهید. در بخش توسعه و تحقیقات، افراد معمولاً به صورت گروهی کار می‌کنند و بیشتر حالت پژوهشی دارد. برخی از وظایف واحدهای تحقیق و توسعه عبارت‌اند از:

• اجرای تحقیقات توسعه­ای و کاربردی
• جذب، هماهنگ سازی، اصلاح و نوآوری و گسترش فناوری
• مدیریت ضایعات و کاهش آلاینده‌ها
• افزایش بهره وری از طریق سنجش و ارتقای عوامل
• بهینه سازی فرایندهای موجود با تأکید بر ارتقای سطح اتوماسیون
• توسعه محصولات بر اساس استانداردهای کیفی
• طراحی محصولات جدید با توجه به مزایای کاربردی آن
• بهینه سازی مصرف انرژی
• افزایش استفاده از منابع داخلی در تولید
• کاهش قیمت نهایی و مواد اولیه تولید
• فراوری مواد غذایی تا حصول به محصول نهایی
  این مقاله را هم بخوانید:  معرفی رشته قضاوت و بازار کار آن + راهنمای کامل مسیر شغلی برای قاضی شدن‌

نگاهی تخصصی به بازارکار مهندسی صنایع غذایی برای خانم‌ها

گاهی اوقات برخی از افراد می‌خواهند بدانند که آیا زنان در صنعت غذایی فرصت‌های شغلی مناسبی دارند یا خیر؟ این سؤال اغلب به خاطر این است که بسیاری از افراد فکر می‌کنند که کار در صنعت برای زنان سخت است. با این حال، اگر به کارخانجات بزرگ صنایع غذایی نگاه کنید، متوجه خواهید شد که زنان نقش مهمی در آنها دارند. یک مهندس صنایع غذایی خانم می‌تواند در بخش‌های مختلفی مانند مدیریت تولید، کنترل کیفیت، تحقیق و توسعه و … فعال باشد. همچنین، فرصت‌های شغلی برای یک مهندس صنایع غذایی خانم فقط محدود به صنعت نیست. او می‌تواند در آزمایشگاه‌ها، شرکت‌های تولید و توزیع محصولات غذایی، پژوهشگاه‌ها و سازمان‌ها نیز فعال باشد.

البته، بازار کار برای زنان و مردان در رشته صنایع غذایی ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. برخی از صنایع بسیار بزرگ هستند و کار در آنها نیاز به تلاش فزاینده دارد. شاید برای یک مهندس صنایع غذایی خانم، کار در این صنایع چالش برانگیز باشد. با این حال، تعداد این صنایع محدود است و صنعت غذا دارای تنوع بسیار بالایی است. بنابراین، فرصت‌های شغلی برای زنان در صنعت وجود دارد. به علاوه، در بسیاری از بخش‌های مربوط به صنعت غذا، خصوصاً در بخش کنترل کیفی و آزمایشگاه‌ها، خانم‌های بسیاری فعال و موفق هستند.

نگاهی به مسئله کارآفرینی در این حوزه

در دنیای کار و فعالیت، افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند: کسانی که به دنبال فرصت‌های شغلی هستند و کسانی که خود فرصت‌های شغلی را می‌سازند. افراد اول در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کنند، در حالی که گروه دوم، یعنی کارآفرینان، به دنبال خلق ایده‌های جدید هستند و سعی می‌کنند با تمرکز بر روی این ایده‌ها، آن‌ها را به شغل ایده‌آل خود تبدیل کنند. اینکه شما چقدر در کارآفرینی موفق خواهید بود، بستگی به روحیات و شخصیت شما دارد. اگر شخصی کنجکاو هستید و علاقه دارید ایده‌های جدید داشته باشید و همچنین توانایی مقابله با چالش‌ها را دارید، احتمالاً به سمت کارآفرینی گرایش پیدا خواهید کرد. اما سؤال اصلی این است که چگونه می‌توان در صنعت غذایی کارآفرین شد؟

چگونه می‌توان در این صنعت کارآفرین شد؟

صنعت غذایی یکی از صنایع حائز اهمیت در جهان است. بدون تردید، سرمایه‌گذاری و کارآفرینی در این حوزه بسیار با ارزش است. اما چطور می‌توان در صنعت غذایی، نقش یک کارآفرین را بازی کرد؟ شاید نخستین فکر ما، راه‌اندازی یک کارخانه تولید غذا باشد. البته برای راه‌اندازی چنین کارخانه‌ای نیاز به سرمایه زیاد است. ولی باید در نظر داشت کارآفرین شدن در صنعت غذایی به معنای راه‌اندازی یک کارخانه بزرگ نمی‌باشد. شما ممکن است دارای چالش و ایده جدید باشید. چالش و ایده‌ای که ممکن است منجر به پیدایش چالش جدید شود.

ممکن است یک ایده خلاقانه در ذهن شما وجود داشته باشد که می‌تواند منجر به ایجاد یک محصول نوپا شود. اگر می‌توانید با دیگران همکاری کنید و سرمایه را جذب کنید، حتی می‌توانید در یک فضای کوچک، فعالیت خود را آغاز کنید. افراد با روحیه کارآفرین باید توانایی کار تیمی را نیز داشته باشند. بسیاری از مواقع، همکاری با دیگران برای کارآفرینی ضرورت دارد. برای شروع کسب و کار در صنعت غذایی، لازم نیست از ابتدا با پروژه‌های بزرگ شروع کنید. با افزایش دانش خود در این حوزه، می‌توانید آینده روشنی را برای خود رقم بزنید. همان‌طور که ناپلئون هیل می‌گوید: اگر نمی‌توانید پروژه‌های بزرگ را اجرا کنید، پروژه‌های کوچک را به بهترین شکل ممکن اجرا کنید!

مقالات مرتبط: برای آشنایی با رشته‌های مختلف توصیه می‌کنیم مقالات مهندسی صنایع غذایی، مهندسی کشاورزی، رشته حقوق و رشته قضاوت را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

چه افرادی برای تحصیل در رشته مهندسی صنایع غذایی مناسب هستند؟

افرادی که قصد دارند در این رشته تحصیل کنند، باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند. در ادامه برخی از این ویژگی‌های را برای شما آورده‌ایم:

• علاقه و انگیزه: اولین و مهم‌ترین ویژگی، علاقه و انگیزه برای یادگیری و کشف این حوزه است. بدون علاقه، یادگیری و پیشرفت در هر رشته‌ای دشوار خواهد بود.
• توانایی در حل مسائل: مهندسان صنایع غذایی باید قادر باشند مسائل پیچیده را حل کنند. این موضوع نیاز به تفکر منطقی و تحلیلی دارد.
• مهارت‌های علمی: دانش آموختگان این رشته باید دارای دانش قوی در زمینه شیمی، فیزیک، بیولوژی و ریاضیات باشند. این موضوعات پایه‌ای هستند که در فرایندهای تولید و فراوری مواد غذایی نقش مهمی دارند.
• مهارت‌های ارتباطی: مهندسان صنایع غذایی باید قادر باشند نتایج کار خود را به صورت شفاهی و کتبی به دقت ارائه دهند. همچنین باید قادر باشند با تیم‌ها همکاری کنند و در محيط‌های گروهي كار كنند.
• روحيه كارآفريني: با توجه به اینکه بسياري از فارغ‌التحصیلان ممكن است خود را در شغل‌هایی كه نياز به خلاقيت و نوآوري دارند، مانند تولید محصولات جديد يا بهبود فرایندهای تولید موجود، پیدا کنند، روحيه كارآفريني يك ويژگي كلیدي است.
• روحيه اخلاق حرفه‌اي: مسائل اخلاق حرفه‌اي در صنعت غذا بسيار حائز اهميت هستند. فارغ‌التحصیلان بايستي قادر باشند تصميمات مناسب اخلاق حرفه‌اي را در مورد مسائل پيچیده اخلاق حرفه‌اي بگيرند.

با توجه به نکاتی که در بالا بررسی کردیم علاقه‌مندان رشته مهندسی صنایع غذایی می‌توانند با تقویت این ویژگی‌ها در این حوزه بسیار موفق عمل کنند.

خلاصه‌ای از آن چه با هم خواندیم

خیلی خوشحالیم که تا انتهای این مقاله همراه تیم دانشگاه کسب و کار بودید. در این مقاله در کنار هم یاد گرفتیم که برای اطمینان از ارائه محصولات با کیفیت و سالم به مشتریان، فرایندهای متعددی در کارخانه‌ها انجام می‌شود. این فرایندها شامل استفاده از روش‌های بهینه در تولید مواد غذایی، طراحی فرایندهای مناسب برای تولید، و نظارت مستمر بر سلامت مواد اولیه و محصولات تولیدی است. کارشناس و مهندس صنایع غذایی دارای دانش و تخصص لازم در زمینه اصول و روش‌های نگهداری، بسته‌بندی و کنترل کیفی مواد غذایی است. وی به عنوان یک حلقه از زنجیره تولید، معمولاً نقش فنی در کارخانجات تولید مواد غذایی را بر عهده دارد و از زمان ورود مواد اولیه به کارخانه تا زمان بسته‌بندی و عرضه محصولات، نظارت کافی بر فرایند تولید دارد.

این فرد در مراحل مختلف تولید، نمونه‌برداری از مواد در حال تولید انجام می‌دهد و آن را در آزمایشگاه بررسی می‌کند. کارشناس و مهندس صنایع غذایی در یکی از رشته‌های علوم و مهندسی صنایع غذایی، مهندسی کشاورزی یا مهندسی شیمی تحصیل کرده است. بسته به رشته تحصیلی و تخصص خود، وظایف خاص خود را در فرایند تولید مواد غذایی بر عهده دارد. بعضی از این وظایف با هم همپوشان هستند. کارشناس صنایع غذایی که در رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی تحصیل کرده است، نقش کنترل کیفی و بهداشت مواد غذایی در فرایند تولید را دارد. کار این فرد با سلامت جامعه رابطه نزدیک دارد. حالا شما برای ما بنویسید. به نظر شما برای قبولی در رشته مهندسی صنایع غذایی در کنکور باید بر روی کدام دروس دبیرستان تمرکز کنیم؟