بیزنس پلن چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

بیزنس پلن یا نقشه‌­ی راه کسب و کار را جدی بگیرید! اگر به دنبال راه‌اندازی یک استارت اپ، شروع یک کسب و کار گسترده و یا توسعه­‌ی آن هستید، اولین چیزی که به آن نیاز دارید یک طرح حساب شده و کامل است. نه اینکه اگر در ابتدای راه، نقشه­‌ی کسب و کار خود را طراحی نکنید و برآوردهای لازم را انجام ندهید محکوم به شکست هستید؛ اما احتمال تقابل شما با مشکلات فراوان پیش‌بینی نشده و در نتیجه احتمال شکست شما در آن کسب و کار بالا می‌­رود. پس ما به شما توصیه می­‌کنیم ریسک این مسئله را نپذیرید و در شروع کارتان دقیق و حساب شده قدم بردارید.

حال سؤالی که ممکن است ذهن همه­‌ی ما را به خود مشغول کند این است که یک بیزنس پلن مفید چطور نوشته می­‌شود؟ چه تفاوتی با یک بیزنس مدل دارد؟ چه مواردی را باید در آن مکتوب کنیم؟ و چرا به آن نیازمندیم؟

با دانشگاه کسب و کار در این مقاله همراه شوید تا به بررسی پاسخ سؤالاتی از این قبیل بپردازیم.

بیزنس پلن چیست؟

در ابتدا باید توضیح مختصری در مورد ماهیت یک نقشه­‌ی راه کسب و کار بدهیم. بیزنس پلن در واقع یک سند نوشته‌شده‌ی گاها چندین صفحه­‌ای است که ما در آن از ابتدای مسیر کسب و کارمان را ترسیم می­‌کنیم. توجه داشته باشید که بیزنس پلن سندی با جزئیات کامل است و با بیزنس مدل که معمولاً به صورت طرح کلی یک صفحه‌­ای آن را می­‌شناسیم تفاوت­‌هایی دارد.

جزئیاتی که در این نقشه راه به آن نیاز داریم عبارت‌اند از؛ اهداف کوتاه مدت و بلند مدت ما از راه اندازی کسب و کار، مسیری برای رسیدن به این اهداف از جمله میزان سرمایه مورد نیاز، نوع سرمایه‌گذاری و تأمین اعتبار، سرمایه‌گذاران احتمالی، مشکلات موجود در مسیر و راه حل­‌هایی برای آن­‌ها، منابع انسانی مورد نیاز، تحقیقات در مورد بازار هدف و آنالیز جامعه‌­ی هدف دریافت کننده کالا یا محصول، برنامه ما برای تبلیغات و دیده شدن این کسب و کار و بسیاری موارد دیگر که در کسب و کارهای مختلف با یکدیگر متفاوت است.

 همانطور که تا حدودی در جریان قرار گرفتیم بیزنس پلن یک پرونده­‌ی مکتوب جامع و کامل از تمامی اموری است که شما از ابتدای کسب وکار و در مسیر با آن­ها دست و پنجه نرم می­‌کنید.

چطور یک بیزنس پلن مفید بنویسیم؟

در ابتدای راه لازم است تا به معرفی جامع کسب و کار بپردازید. اینکه در چه زمینه‌­ای فعالیت می­‌کنید و در حالت کلی توضیحی از نوع کسب و کارتان بدهید. در ادامه می‌­توانید به بیان اهداف و استراتژی­‌های بلند مدت و کوتاه مدت خود از راه اندازی این کسب و کار و یا مسیر توسعه‌­ی آن بنویسید. این بخش یکی از مهم‌ترین رکن­‌های یک طرح مفید است. پس به‌طور دقیق و با تعیین محدوده­‌ای زمانی آن را مشخص کنید و هدف‌گذاری‌های منطقی و اصولی داشته باشید.

حال باید به نیازمندی‌­ها برای رسیدن به این اهداف و به ثمر نشستن کسب و کار بپردازیم. نیازمندی­‌هایی از جمله منابع انسانی، سرمایه مورد نیاز و مکانی برای راه‌اندازی کسب و کارمان. ضروری است که این موارد را به صورت دقیق پیش‌بینی و در بیزنس پلن خود ثبت کنیم. اینکه چه مقدار نیروی انسانی و در چه زمینه­‌هایی نیاز داریم؟ چه مقدار سرمایه‌­ی اولیه باید به کار تزریق کنیم و منابع پیشنهادی ما برای این سرمایه‌گذاری کدام است؟ همچنین باید تعیین کنیم در چه مکانی می­‌خواهیم کار خود را استارت بزنیم.

مقالات مرتبط در حوزه استارتاپ: برای تکمیل دانش خودتان در زمینه استارتاپ توصیه می‌کنیم مقالات گزارش نویسی، مارکت پلیس و گیمیفیکیشن را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

اصول اولیه:

بهتر است در ابتدای مسیر، بازار هدف کالا و یا خدمات خود را ارزیابی و آنالیز کنیم. همچنین بررسی روش‌­های بازاریابی برای کسب و کار و تعیین بهترین روش برای یافتن بازار کالا و یا خدمات یکی از مهم‌ترین بخش­‌های هر طرحی است. چرا که این بخش یکی از بخش­‌های مهم و تعیین‌کننده برای سرمایه‌گذارانی است که تصمیم به همکاری با شما دارند. اگر دقیق و حساب شده چیده نشده باشد ممکن است قوی­‌ترین سرمایه‌گذاران را از فعالیت در کنار شما منصرف کند.

در یک نقشه‌­ی کسب و کار دقیق باید مشکلاتی که ممکن است در مسیر کاری شما قرار بگیرد پیش‌بینی کنید و راه حل‌­هایی را برای مرتفع کردن آن­ها در نظر بگیرید. شاید برای این کار بهتر باشد از تجربیات افراد فعال در همان حوزه بهره ببرید. در نظر داشته باشید که نقشه­‌ی کسب و کار یک پرونده پویاست که شما همواره در مسیر کاری خود به آن مراجعه می­‌کنید و می‌­توانید اصلاحاتی را در آن ایجاد کنید. 

نکاتی که در نوشتن بیزنس پلن باید رعایت کنید

به غیر از عناوین و سرفصل‌­هایی که برای نوشتن یک طرح کسب و کار در نظر می­‌گیرید، بهتر است نکاتی را نیز برای مفیدتر بودن آن رعایت کنید. در ابتدا اینکه سعی کنید طرحی که مکتوب می­‌کنید خیلی طولانی نباشد. درست است که شما نیاز دارید تمام جزئیات را در آن ذکر کنید؛ اما به این نکته نیز توجه داشته باشید که خواندن یک نقشه­‌ی کسب و کار چند صد صفحه‌­ای از حوصله‌ی افراد و حتی خود شما خارج است.

همچنین باید سعی کنید پرونده‌­ای که می‌­نویسید بسیار پیچیده و تخصصی نباشد؛ تا سرمایه گذاران و افرادی که دانش کافی را در زمینه کسب و کار شما ندارند به راحتی بتوانند آن را مطالعه کنند و در صورت تمایل در کسب و کار شما سرمایه گذاری کنند. در کل اگر دانش کافی برای نوشتن یک بیزنس پلن تخصصی و پیشرفته را ندارید نگران نباشید. سعی کنید در سطح معلومات خود آن را بنویسید و یا در کسب و کارهای بزرگ که نیازمند جذب سرمایه هستند از متخصصین امر مشورت بگیرید.

در چه نوع کسب و کارهایی به بیزنس پلن نیاز داریم؟

پاسخ به این سوال را با یک مثال شروع می‌­کنیم. فرض کنید شما تصمیم به ساخت یک ساختمان در قطعه زمینی با مساحتی نسبتا بزرگ و یا حتی کوچک گرفته‌­اید. برای شروع کار چه می­‌کنید؟ بله درست است، شما به یک فرد متخصص برای بررسی میزان مصالح، افراد و سرمایه مورد نیاز و همچنین یک نقشه برای این کار نیازمندید.

در تمام کسب و کارهای کوچک و بزرگ نیز ما به شما توصیه می­‌کنیم که طرحی مفید و تخصصی بنویسید. چه در کسب و کارهای کوچک و چه در مواردی که میزان زیادی از انرژی و سرمایه شما را درگیر می­‌کنند.

البته اگر کسب و کار کوچکی دارید و یا به فکر توسعه‌­ی کسب و کارتان نیستید می‌­توانید از نوشتن آن صرف نظر کنید. اما دانشگاه کسب و کار این کار را به تمامی صاحبان مشاغل و کارآفرینان توصیه می­‌کند. توجه کنید که نوشتن یک بیزنس پلن حساب شده تنها محدود به افرادی که در ابتدای راه کسب و کار قرار دارند نیست.

اگر شما در میانه راهید، تصمیم دارید کار خود را گسترش دهید و به فکر توسعه و تزریق سرمایه در آن هستید ما به صورت جدی داشتن یک نقشه­‌ی کامل را به شما پیشنهاد می‌­کنیم. جالب است بدانید که داشتن یک نقشه‌­ی راه کامل احتمال همکاری سرمایه گذاران از جمله بانک­‌ها را با شما بسیار بالا می­‌برد.

مقالات مرتبط در حوزه استارتاپ: برای تکمیل دانش خودتان در زمینه استارتاپ توصیه می‌کنیم مقالات مدیریت، سایت های فریلنسری و استارت آپ را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

انواع بیزنس پلن‌­ها

با توجه به نوع کسب و کار و استارت اپی که تصمیم به راه اندازی آن دارید، نقشه‌­ی راه، عناوین و سرفصل­‌هایی که در پرونده­‌ی بیزنس خود مکتوب می‌­کنید متفاوت است. برای مثال اگر شرکت شما تولیدی باشد، نیاز به تحلیل بازار و همچنین بررسی مواد اولیه کالاهای خود به صورت دقیق دارید.

این بخش در بیزنس پلن شما بسیار کلیدی است؛ یا اگر تصمیم به راه اندازی شرکت صادراتی و بازرگانی دارید باید رقبا و مقاصد هدف را به طور دقیق موشکافی کنید. همچنین ممکن است کسب و کار شما خدماتی و یا در حوزه فروش باشد. در هر صورت بهتر است نقشه­‌ی کسب و کار شما هماهنگ با زمینه فعالیتتان باشد.

همانطور که گفتیم تهیه­‌ی یک طرح دقیق و با جزئیات یکی از مراحل مهم و ضروری برای یک کسب و کار است. از استارت اپ­‌های کوچک و نوپا تا کسب و کارهای بزرگی که تصمیم به توسعه و گسترش دارند. تجربه ثابت کرده است که بسیاری از افرادی که برنامه دقیقی از ادامه­‌ی مسیر و راه حل­‌هایی برای مشکلات احتمالی ندارند و یا نقشه­‌‌ی کسب کارشان به طور کامل و دقیق ترسیم نشده است، احتمال شکستشان نسبت به دیگر افراد بیشتر است.

برای درک عمیق‌تر این مقاله توصیه می‌کنیم مقاله بوم کسب و کار را به هیچ عنوان از دست ندهید.

مقالات مرتبط در حوزه استارتاپ: برای تکمیل دانش خودتان در زمینه استارتاپ توصیه می‌کنیم مقالات کارآموزی چیست، kpi چیست و swot چیست را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.

کلام آخر

در آخر دانشگاه کسب و کار به شما توصیه می­‌کند اگر تصمیم به شروع کسب و کاری جدی و یا استارت اپی دارید، قبل از هر قدمی ابتدا نقشه­‌ی راه خود را ترسیم کنید و آن را به طور کامل پیاده سازی نمایید. این کار به شما کمک می‌کند تا به طور دقیق به بررسی این مسئله بپردازید که آیا ایده‌­­‌ی شما ارزش تزریق سرمایه دارد یا خیر؟

همچنین شما را یاری می‌­کند تا در تصمیم گیری‌­هایتان دید بازتری داشته باشید و بتوانید مشکلات را با راه حل­‌های بهتری پشت سر بگذارید. مهم­‌تر از همه داشتن یک برنامه مدون به شما کمک می­‌کند تا بتوانید سرمایه گذاران بهتری را در کسب و کار خود جذب کنید.

به نظر شما بیزنس پلن­‌ها چقدر در روند پیشرفت یک پروژه­‌ی کاری موثر هستند؟ شما چه ضرورت­‌هایی در تدوین یک نقشه­‌ی مفید برای شروع کسب و کار می­‌بینید؟