فینتک چیست؟ +کاربردها و تحولات عظیم آن در صنایع مالی

فینتک، تکنولوژی که جای خالی آن در صنعت بانکداری بسیار خالی بود. فینتک (fintech) حاصل دو کلمه مجزا financial و technology می‌باشد. در اصل فینتک کلمه‌ای مدرن است و زمانی بوجود آمد که نظام بانکداری و دنیای فناوری باهم ادغام شدند و برای اولین‌بار توانستیم اسکناس چاپ کنیم و سرعت ضرب سکه را بالا ببریم. با ورود فینتک به دنیا و با گسترش آن، زندگی مردم روز به روز به سمت آسایش و ثروت بیشتر حرکت کرد و اکنون کمتر کسی حاضر است تا بدون امکاناتی که فینتک در اختیارش قرار داده زندگی خود را بگذراند.

شرکت‌هایی که در این صنعت فعالیت دارند جزو شرکت های استارت آپی قرار دارند و انتظار می‌رود این شرکت‌ها تا چندسال دیگر بخش بزرگی از نظام بانکداری را به سمت ارائه خدمات بصورت آنلاین پیش ببرند و دیگر نیازی نباشد ما برای حل مسائل مالی به بانک مراجعه کنیم.

برای آشنایی بیشتر با فینتک همراه من در دانشگاه کسب و کار باشید.

فینتک چیست؟

فینتک اصطلاحی است که شرکت‌ها برای ارائه خدمات مالی خود از تکنولوژی و فناوری استفاده می‌کنند. در واقع این شرکت‌ها تلاش می‌کنند خدمات مالی را با تکنولوژی ادغام کنند تا انجام کارهای مالی برای کاربرها راحت‌تر باشد. در واقع اپلیکیشن‌هایی که از طریق آن می‌توانید خدمات مالی خودتان را بدون نیاز به حضور در بانک انجام دهید از فینتک استفاده می‌کنند.

تاریخچه استفاده از فینتک

در قرن 18ام بود که برای اولین بار فناوری ارتباطات در کشورهای غربی قدم گذاشت و نظام بانکداری را دچار تحول کرد. نظام بانکداری از زمانی که اولین ارزها وارد عرصه تجارت شدند در جامعه حضور پیدا کردند و مکانی امن برای ثروتمندان شدند تا پول خودرا در آنجا ذخیره کنند.

همچنین امپراتوری‌های باستان به محلی نیاز داشتند تا بتوانند به تجارت خود تسهیل ببخشند و همچنین پول دریافتی از مالیات را نیز در مکانی مناسب جمع آوری کنند. به مرور زمان این صنعت راه‌های دریافت و انتقال پول را برای تاجران و همچنین ثروتمندان راحت‌تر کرد تا حدی که افراد می‌توانستند تنها با یک امضا مبالغ خود را جابجا کنند. در این زمان بود که پانتلگراف برای اولین بار و برای اثبات جعلی نبودن امضاها توسط جووانی کازلی اختراع شد.

پانتلگراف و افزایش امنیت بانک‌ها

جدای مبحث دستگاه چاپ پول و ضرب سکه، پانتلگراف جزو اولین دستگاه‌های صنعت فینتیک به شمار می‌آید. پانتلگراف مانند دستگاه فکس کار می‌کرد و این دستگاه می‌توانست تصاویر را از طریق خطوط تلگراف برای شهرهای دیگر ارسال کند. با اینکه این دستگاه سرعت بسیار پایینی داشت و حتی دیجیتالی نبود به سرعت بین بانک‌ها محبوب شد. بانک‌ها از طریق این دستگاه می‌توانستند صحت امضاها و عدم جعلی بودن آن‌ها را در فاصله‌های بین شهری تایید کنند.

طریقه کارکرد به این صورت بود که این دستگاه با سرعت بسیار پایین شکل امضا را در صفحه کاغذی باز طراحی می‌کرد. این کار ممکن بود چندین دقیقه زمان ببرد ولی با این حال خیلی بهتر از انتقال سند به شهرهای دیگر بود.

وسیله‌ای که سرعت انتقال اطلاعات بر روی کاغذ را افزایش داد

با ورود اولین سری فناوری به بانک‌ها، شدت سختی کار بانک‌ها کمتر شد و سرعت انجام کارهای بانکی بالا رفت. بنابراین بانک‌ها تمایل خود را برای داشتن فناوری و تکنولوژی بیشتر، نشان دادند. در این زمان بود که یک وسیله‌ی فلزی ساختند که اطلاعات بر روی آن هک شده بود و با قرار دادن در جوهر می‌توانستن  اطلاعات را بر روی کاغذ پیاده سازی کند.

روی این وسیله شماره حساب مشتری کنده کاری شده بود و می‌توانستند مانند مهر، شماره حساب را بر روی کاغذ هک کنند. استفاده از این روش مشخص می‌کرد که کدام حساب مخصوص کدام صورت حساب است. بر روی این وسیله نام دارنده حساب و همچنین محل امضا هک شده بود. این شی را بر روی دستگاه مخصوص به خود قرار می‌دادند و پس از آن به راحتی از آن استفاده می‌کردند. با این حال اما مورد استقبال قرار نگرفت.

تکنولوژی و فینتک در دهه 1900

در قرن 19 سرعت پیشرفت تکنولوژی به طرز چشم گیری افزایش پیدا کرد. برای اولین بار در اواسط قرن 18 بود که کامپیوتر توسط چالرز بابیج اختراع شد. با ورود کامپبوتر به عرصه تکنولوژی انقلاب عظیمی رخ داد ولی با این حال کمی اغراق آمیز است که بگویم فینتک در این قرن رشد پیدا کرده است. در واقع بهتر است بگوییم صنعت فینتک در این قرن پایه گذاری شده است؛ زیرا در این قرن توانستند اولین کابل‌های تلگراف ترانس آتلانتیک را بر بستر اقیانوس اطلس قرار دهند.

تا قبل از دهه 1900 کسی نمی‌توانست ارتباط ماهواره‌ای برقرار کند و این ایده ژول ورن بود که در کتاب سفر به ماه که در سال 1865 نوشت برای اولین بار سفر به فضا را تجسم سازی کرد. پس از کابل کشی مردم تنها می‌توانستند به شهرهای دیگر تلگراف بزنند و هنوز بستری برای خرید و فروش در بازارهای بین المللی محیا نشده بود.

تولد فدوایر در آمریکا و آغاز رشد فینتک

در سال 1918 بانک ذخیره فدرال آمریکا به فکر راهی بود تا بتواند به کمک تلگراف پول‌ها را به بانک‌های دیگر انتقال دهد و بتواند به بانک‌های دیگر متصل شود.  اینگونه بود که فدوایر را راه اندازی کردند. فدوایر به این صورت بود که با کمک گرفتن از کدهای مورس و تلگراف می‌توانست مبالغی با ارقام بالا را به سایر بانک‌ها انتقال دهد. این صنعت با گذر زمان ارتقا زیادی پیدا کرد و در زمان حال بانک‌ها می‌توانند با سرعت بسیار بالا انتقال پول را انجام دهند.

نحوه عملکرد فد‌‌وایر

بانک ذخیره فدرال آمریکا توانست با استفاده کردن از کد مورس و تلگراف، 12 بانک فدرال رزرو و بانک خزانه‌داری آمریکا را به‌ همدیگر متصل کند و سیستم فدوایر را راه اندازی کند. بانک‌ها از فدوایر تا دهه 1970 همچنان استفاده می‌کردند تا اینکه استفاده از تلگراف و کد مورس دیگر از دور خارج شد و پس از آن  فناوری telex Teleprinter Exchange وارد بازار شد.

دوران رکود اقتصادی و عدم رشد فینتک

دو سال از پایان یافتن جنگ جهانی اول می‌گذشت و در این زمان تمام استارت‌آپ‌‌های نوپا از دست رفته بودند و آسیب فراوانی به اقتصاد کشورها وارد شده بود. در این زمان بود که جان مینارد کینز، اقتصاد دان معروف بریتانیایی کتابی را با عنوان پیامدهای اقتصادی صلح منتشر کرد و در آن کتاب بیان کرد که اگر جنگ جهانی اول رخ نمی‌داد لندن نشینان می‎‌توانستند تنها با استفاده از تلفن همراه خود کالاهای مورد نیاز خود را تهیه کنند و حتی می‌توانستند سرمایه و ثروت خود را بدون هیچ دردسری در شرکت های معتبر دنیا وارد کنند و اقدام به سرمایه گذاری کنند.

این بخش از کتاب ایده‌ای برای ظهور فینتک بود و جان مینارد کینز اولین جزو اولین انسان‌ها بود که ایده ادغام فناوری و خدمات مالی را بیان کرد. ولی متاسفانه به این ایده توجهی نشد. در قرن بیستم بود که بزرگ‌ترین بحران اقتصادی آغاز شد و به مدت خیلی طولانی این بحران ادامه داشت. هنگامی که اقتصاد جهانی می‌توانست رشد خود را آغاز کند جنگ جهانی دوم آغاز شد و همه این اتفاقات دست به دست هم دادند تا اقتصاد برای مدت طولانی بدون رشد باقی بماند.

ظهور اولین کارت‌های اعتباری در بازار

پنج سال از پایان یافتن جنگ جهانی دوم می‌گذشت که دوباره بحث فینتک در میان شرکت‌ها داغ شد. این بار کارت‌های اعتباری وارد دنیا فینتک شدند. اولین بار کارت‌های همه کاره اعتباری توسط فرانک مک نامارا اختراع شد. ایده این اختراع زمانی به ذهن فرانک رسید که هنگام پرداخت پول در رستوران متوجه شد که وجه نقد کافی ندارد و این ایده به ذهن فرانک خطور کرد که کاش وسیله ای بود که می‌توانست بدون استفاده از پول به صورت مجازی هزینه کند و پس از مدتی می‌توانست بدهی خود را به بانک پرداخت کند.

فرانک مک نامارا این ایده را عملی کرد و اولین کارت اعتباری به نام داینزر کلاب ساخته و در مدت زمان خیلی کم بین مردم بسیار محبوب شد. کارت‌های اعتباری داینزر کلاب آنقدر محبوبیت پیدا کره بود که بانک سرمایه گذاری Citicorp تصمیم به خرید شرکت داینزر کلاب گرفت.

فینتک و سراشیبی پیشرفت

پس از اختراع کارت‌های اعتباری داینزر کلاب، صنعت فینتک وارد سراشیبی پیشرفت شد و رفته رفته سرعت رشد خود را افزایش داد. بطوری که ده سال پس از داستان داینزر کلاب، سیستمی توسط شرکت کواترون ساخته شد. این سیستم قادر بود قیمت لحظه‌ای سهام را بر روی یک صفحه الکترونیکی به مشتریان و سهامداران نشان دهد. این پروژه نیز موفقیت زیادی کسب کرد و در سال 1986  شرکت کواترون توسط بانک سرمایه گذاری Citicorp خریداری شد.

با گذشت زمان بیشتر مردم به سمت داشتن کارت اعتباری روی آوردند و روزانه کارت‌های اعتباری خدمات زیادی به مردم ارائه می‌داد تا جایی که ایده ساخت دستگاه خودپرداز  به ذهن لوتر جورج سیمجیان رسید. در سال 1960  اولین دستگاه خودپرداز و یا همان ATM اختراع شد که خدمات 24 ساعته داشت و به مشتریان خود پول نقد می‌داد این دستگاه برای اولین در 27  ژوئن  سال 1967 در یکی از شعب بانک بارکلیز در شهر اینفیلد لندن راه اندازی شد.

تاسیس بازار الکترونیکی سهام

برای اولین بار بازار الکترونیکی سهام در سال 1971 توسط انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار  NASDAQ ایجاد شد. در این بازار شرکت‌های نوپا و در حال رشد فرصت این را داشتند تا از طریق بازار عمومی جذب سرمایه پیدا کنند. این بازار تا قبل از تشکیل SWIFT توانایی معامله بین المللی را نداشت ولی پس از تشکیل آن 239 بانک از 15 کشور مختلف انجمن SWIFT را تشکیل دادند. هدف انجمن سوئیفت برطرف کردن مشکلات معاملات بین مرزی بود. و پس از تشکیل انجمن بازار بین المللی الکترونیکی سهام دایر شد و مردم توانایی این را داشتند که تجارت و سرمایه گذاری خودشان را فراتر از مرزها انجام دهند.

ارتقا بازار الکترونیکی سهام

شرکت‌ها و کارگزاری بورس تا قبل از سال 1981 به معنای راهکار نوآورانه بازار، به صورت دستی اقدام به تجزیه و تحلیل داده‌های بازار و همچنین صورت‌های مالی اساسی شرکت‌ها می‌کردند. تا اینکه مایکل بلومبرگ سامانه IMS را تاسیس کرد و در اختیار شرکت‌ها و کارگزاری‌های خیابان وال استریت قرار داد. این سامانه می‌توانست به صورت آنی داده‌های بازار و همچنین محاسبات و تجزیه و تحلیل‌های مالی را در اختیار شرکت‌های وال استریت قرار دهد.

همچنین در سال 1982 trade plus توسط ویلیام پورتر ایجاد شد که این سامانه هزینه معاملات سهام را به طرز چشم گیری کاهش داد و  مشتریان توانستند به راحتی وارد بازار سهام شوند و معاملات سهام را به صورت شخصی انجام دهند. همه این‌ها به رشد فینتیک و همینطور بازار سهام سرعت می‌بخشید ولی بالاخره هر موفقیتی چندین شکست پشت خود دارد و بازار سهام و همچنین فینتک هم مستثنی از این قضیه نبودند.

دوران رکود بازار سهام و فینتک

 فینتک و بازار سهام بطور موازی و وابسته بهم در حال رشد بودند که در 19 اکتبر سال 1987 پدیده‌ای که بعدها دوشنبه سیاه نام گرفت رخ داد. در این اتفاق تمام بازارهای مالی سراسر دنیا دچار ریزش و افت قیمت سهام شدند. این پیشامد سهامداران را دچار ضررهای سنگین و غیر قابل جبران کرد و شوک بزرگی به رونق و رشد اقتصادی بازار وارد کرد.

به دلیل وابستگی بازارهای مالی کشورهای مختلف بهم دیگر، این سقوط اثرش را بر تمام شرکت های بورسی سراسر دنیا گذاشت. اولین بازاری که آسیب دید هنگ کنگ و پس از آن آروپا و آمریکا بود. معاملات برنامه ریزی شده و کامپیوتری عامل این ریزش شدند. این بحران خسارات فراوانی وارد کرد و بطور موقت عصر فینتک به پایان رسید.

ظهور کسب و کارهای اینترنتی و شروع دوباره عصر فینتک

فینتک هیچگاه به عنوان صنعتی جدا بوجود نیامد بلکه زمانی بوجود آمد و ارتقا پیدا کرد که جهان وابستگی خود را به پول و خدمات مالی بیشتر کرد و صنعت فینتک هربار ارتقا یافته وارد می‌شد و فشار و همینطور نیاز بازارهای مالی را رفع می‌کرد. با ظهور کسب و کارهای اینترنتی عصر جدیدی از فینتک آغاز شد. استفاده از کلمه فینتک برای اولین بار در سال 1993 توسط بانک سرمایه گذاری Citicorp  رایج شد زمانی که این بانک با بوجود آوردن کنسرسیوم فناوری خدمات مالی، شرکت‌های اراده دهنده خدمات مالی را ترغیب کرد تا با شرکت‌های فناوری همکاری کنند و صنعت فینتک را راه اندازی کنند.

تاسیس بانک اینترنتی

پس از راه اندازی کسب و کارهای اینترنتی حالا نیاز بود تا بانکی تاسیس شود که افراد بتوانند بدون نیاز به حضور در بانک‌ها کارهای بانکی و مالی خود را انجام دهند و اینگونه بود که SFNB ایجاد شد. این بانک بدون شعبه، تمام خدمات خود را از طریق اینترنت به مشتریان ارائه می‌داد. پس از راه اندازی بانک اینترنتی کوکاکولا اولین شرکتی بود که برای مشتریان خود بستر  mobile payment و یا پرداخت از طریق تلفن همراه را فراهم کرد تا آن‌ها بتوانند از طریق اس ام اس و همچنین دستگاه‌های فروش اتوماتیک نوشیدنی خودشان را خریداری کنند.

فینتک و شرکت paypal

فینتک دنیای جذابی برای تمام افراد درست کرده بود. مردم دیگر می‌توانستند با استفاده از تلفن همراه خود معاملات سهام انجام دهند، از هر نقطه از دنیا خرید کنند و همچنین قبوض خودرا پرداخت نمایند. در این میان شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های زیادی به‌وجود آمدند و از میان رفتند.

با این حال شرکت‌های زیادی هم وجود داشتند که استراتژی قوی برای مبارزه به بحران‌ها داشتند و توانستد در صنعت در حال رشد فینتک خودشان را وفق دهند. یکی از این شرکت‌ها paypal نام داشت. در واقع پی پال توانست با استفاده از ایده پرداخت آنلاین، نسل جدیدی از کیف پول‎‌های دیجیتالی را وارد بستر اینترنت کند. پی پال توانایی کارت به کارت را نیز به اپلیکشن خودش اضافه کرد بود و این موضوع پی پال را بسیار جذاب و خاص می‌کرد.

دومین موج بحران مالی

در سال 2008 دومین موج بحران مالی رخ داد. این بحران به علت هجوم نقدینگی به سمت بازار مسکن و مستغلات آمریکایی بوجود آمد و باعث بوجود آمدن حبابی بزرگ در بازار مسکن شد که پس از مدتی این حباب ترکید و آسیب فراوانی به بازار مسکن و همچنین به ثروت و نقدینگی در دست مردم وارد کرد و اثر منفی نیز بر سایر بازارهای مالی گذاشت.

با آگاهی افراد زیادی از بحران مالی جهانی، اعتماد خودشان را نسبت به این بازارها از دست می‌دادند. این رخداد باعث بوجود آمدن سکوی پرتابی در صنعت فینتک شد و نسل سوم فینتک ظهور پیدا کرد.

ورود رمز ارزها به دنیای سرمایه گذاری و مالی

در سال 2009 بود که اولین نسخه بیت کوین وارد دنیای مجازی شد و به عنوان رمز ارز شناخته شد. این رمز ارز توسط فناوری بلاک چین ارائه شد. کسی که این رمز ارز را ساخت نام مستعار خود را ساتوشی ناکاموتو گذاشت و هویت اصلی خود را پشت نقاب اسم مستعار مخفی کرد.

ورود بیت کوین و فناوری بلاک چین به دنیای مالی، موج جدیدی از مردم را به سمت سرمایه گذاری به سمت رمز ارزها کشاند . تا به الان بازارهای رمزارز جذابیت خودشان را حفظ کرده‌اند و بین مردم محبوبیت زیادی کسب کرده است.

دسته بندی فینتک نسل سوم

• فن آوری پرداختی (pay tech)
• فن آوری بیمه  (insure tech)
• فن آوری‌های مدیریت ثروت (wealth tech)
• فن آوری‌های قرض و وام(lend tech)
• فن آوری انتقال بین المللی پول (remittance)
• فینتک‌های تامین مالی جمعی (crowdfunding)
• فینتک‌های رمز ارز ( cryptocurrency)
• فن‌آوری‌های تطبیق مقررات (reg tech)
• فن‌آوری‌های بانکی( bank tech)
• مدیریت مالی شخصی (PFM)

سخن آخر

در دنیا امروزی مبحث مالی و سرمایه گذاری یک بحث جذاب و پرکشش در میان مردم است. داشتن دانش مالی و سرمایه‌گذاری باعث می‌شود ما بتوانیم در زمینه کسب و کار شخصی خود موفق تر باشیم و بیزینس خودرا بهتر اداره کنیم.

هدف ما در دانشگاه کسب و کار این است که مباحث کسب و کار و سرمایه گذاری را برای شما ارائه دهیم. تا شما بتوانید با دانش و اطلاعاتی که در اختیارتان گذاشتیم به کسب و کار شخصی خود بپردازید و آن را ارتقا دهید. به نظر شما داشتن دانش مالی تا چه حد مهم است و می تواند باعث رونق سرمایه گذاری ما شود؟