به دلیل افزایش دانش و آگاهی مردم و همچنین رفاه آن‌ها در سراسر جهان، پیش‌بینی می‌شود که کسب و کار گیاهان دارویی به یکی از پررونق‌ترین حوزه‌های اقتصادی تبدیل شود. شبکه خبری در حوزه آموزش گیاهان دارویی این خبر را منتشر کرد که در آینده نام کسب و کار گیاهان دارویی را در ردیف اول تا سوم اقتصاد خواهید دید. برای این که متوجه اهمیت این رشته شویم و از آینده روشن آن باخبر شویم تنها کافی است نگاهی به آمار رسمی مصرف گیاهان دارویی بیندازیم. حجم تجارت در این کسب و کار نشان می‌دهد که احتمالاً تا سال 2050 ارزش مبادلات در این کسب و کار به حدود پنج تریلیون دلار برسد!
سازمان کشاورزی و همچنین خواربار سازمان ملل، کنفرانس‌های معتبر مربوط به این حوزه و همچنین سازمان فائو همواره گزارش‌هایی از رشد روزافزون این کسب و کار منتشر می‌کنند. جالب است بدانید در حال حاضر حجم تجارت در این کسب و کار حدود یک درصد از مقداری است که برای سال 2050 پیش‌بینی شده است. همین موضوع نشان دهنده آینده درخشان این حوزه می‌باشد. در این مقاله از مجموعه مقالات دانشگاه کسب و کار می‌خواهیم به موضوع کسب و کار گیاهان دارویی و فعالیت‌هایی که می‌توانید در این زمینه انجام دهید بپردازیم. تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
از اسانس گیری تا تولید و بسته بندی
فعالیت‌هایی که می‌توانید در حوزه کسب و کار گیاهان دارویی انجام دهید بسیار گسترده می‌باشد. اگر به کشاورزی علاقه دارید می‌توانید درباره کشت و صنعت این گیاهان فکر کنید. اما باید توجه داشته باشید که این نوع فعالیت نیازمند سرمایه اولیه نسبتاً بزرگی می‌باشد. بسته به زمینی که می‌خواهید در آن گیاهان دارویی را کشت کنید ممکن است سرمایه اولیه مورد نیاز شما از دو میلیون شروع شده تا به دو میلیارد نیز برسد!
نوع کشاورزی و تولید شما نیز می‌تواند بر روی میزان سرمایه اولیه شما تأثیرگذار باشد. عرضه کردن این گیاهان و بسته بندی آن‌ها نیز حوزه‌ای دیگر در این کسب و کار است که می‌توانید برای فعالیت آن را انتخاب کنید. می‌توانید تنها با چند میلیون تومان سرمایه فعالیت خود را در این حوزه شروع کنید. فروشگاه‌هایی که گیاهان دارویی را عرضه می‌کنند در سال‌های اخیر به سرعت در حال پیشرفت و رشد هستند. حوزه‌های بعد از گام فراوری نیز حوزه‌های جذابی برای فعالیت کردن هستند. از جمله این حوزه‌ها می‌توان به عرق گیری از گیاهان دارویی و اسانس گیری از آن‌ها اشاره کرد.
گلخانه و یا مزرعه نمونه‌ای دیگر از کسب و کار گیاهان دارویی
با تأسیس یک مزرعه می‌توانید تعدادی از گیاهان دارویی را کشت و تولید کنید. ایجاد یک مزرعه ایده‌ای بسیار جذاب و در عین حال پر زحمت می‌تواند باشد. جالب است بدانید که در کشور ما ایران حدود هشت هزار نوع مختلف از گیاهان شناسایی شده است. یک سوم از این هشت هزار نوع دارای خواصی دارویی هستند. شما می‌توانید از بین این هزاران نوع گیاه که دارای خاصیت‌های دارویی هستند به انتخاب خود برخی را در مزرعه تولید کنید. اما در وهله اول باید بدانید که کدام یک از انواع گیاهان مناسب آب و هوای منطقه شما، خاک، آب، وضعیت بازار و … می‌باشد.
پس از این که گیاهی که می‌خواهید تولید کنید را انتخاب کردید در گام بعدی می‌توانید درباره نحوه احداث مزرعه خود تفکر کنید. گل محمدی، آویشن، نعناع، آلوئه‌ورا، پونه، کاسنی، بابونه و … از جمله گیاهانی هستند که تیم دانشگاه کسب و کار به شما توصیه می‌کند. مزیتی که تولید در کسب و کار گیاهان دارویی دارد این موضوع است که شما می‌توانید با توجه به سرمایه اولیه‌ای که در دست دارید گونه گیاهی خاصی را برای تولید انتخاب کنید.
به‌عنوان‌مثال اگر حدود پنجاه الی صد میلیون سرمایه اولیه دارید می‌توانید درباره احداث مزرعه‌ای سه هزار متری از آلوئه‌ورا فکر کنید. این در حالی است که شما می‌توانید با داشتن تنها پنج میلیون تومان مزرعه‌ای به روش سنتی از گل محمدی را احداث کنید. قبل از شروع فعالیت‌های خود در کسب و کار گیاهان دارویی فراموش نکنید که گذراندن دوره‌های مختلف در مرکز فنی و حرفه‌ای می‌تواند بسیار برای شما مفید واقع شود.
تنها با ده میلیون تومان مغازه کوچک خود را تأسیس کنید!
اگر کار کردن با خاک و آب و همچنین تولید کردن در خون شما نیست! می‌توانید بخش عرضه را در کسب و کار گیاهان دارویی انتخاب کنید. البته که فعالیت در این زمینه نیازمند گذراندن دوره‌های مخصوص و آموزش‌های مربوطه در کلاس‌ها و دوره‌های مختلف است. علت این آموزش‌ها شناخت هر چه بیشتر انواع گیاهان دارویی و خواص مختلف هرکدام از آن‌ها می‌باشد. در آخر برای فعالیت در این عرصه نیازمند مجوز نیز می‌باشید. با توجه به این که مغازه گیاهان دارویی نیازی به داشتن فریزر و یا حتی یخچال ندارد؛ بنابراین تجهیز کردن این مغازه نیازمند سرمایه خیلی زیاد نیست!
آن چه بیش از همه در مغازه خود نیاز دارید یک دکور مناسب و شیک است که مشتری‌ها را به خود جذب کند و همچنین قفسه بندی‌هایی برای نگهداری گیاهان دارویی. تمام این موارد را می‌توانید با حدود یک میلیون تومان انجام دهید. ادامه هزینه‌هایی که در این حوزه دارید صرف مسائلی مانند تهیه گیاهان دارویی، کلاس‌ها و دوره‌های مختلف آموزشی و همچنین اجاره مغازه می‌شود. همه این کارها را می‌توانید با سرمایه‌ای حدود ده میلیون انجام دهید. یکی از کارآفرینان موفق در حوزه عرضه گیاهان دارویی خانم اکبری می‌باشد. خانم اکبری کسب و کار گیاهان دارویی خود را ابتدا با شاگردی کردن آغاز کرده است. سپس ایشان تصمیم می‌گیرد یک وام ده میلیونی بگیرد و کسب و کار خود را شروع کند. خانم اکبری هم اکنون یکی از موفق‌ترین کارآفرین‌ها در حوزه گیاهان دارویی در شهر مشهد می‌باشد.
اسانس و عرق گیری نمونه‌ای از کسب و کار گیاهان دارویی
یکی دیگر از ایده‌هایی که می‌توانید در حوزه کسب و کار گیاهان دارویی انجام دهید، اسانس و عرق گیری می‌باشد. به مجموعه از ترکیب‌های روغنی و فرار در گیاهان اسانس گفته می‌شود. اسانس از قسمت‌های مختلفی از گیاه مانند ساقه، ریشه، دانه، برگ و یا گل گرفته می‌شود. عرق گیری و یا همان اسانس گیری فرایندی است که در طول آن اسانس از گونه خاصی از گیاهان دارویی گرفته می‌شود. از طریق روش‌های مختلفی می‌توان این عمل را انجام داد. فشرده کردن، تقطیر و یا بخار، استخراج کردن از طریق حلال و… از جمله این روش‌ها می‌باشد. متداول‌ترین روش در عملیات اسانس گیری همان تقطیر می‌باشد.
در روش تقطیر گیاه دارویی را در کنار بخار آب قرار می‌دهند. سپس در اثر حرارتی که بخار آب دارد خواص اصلی و یا ماده معطر گیاه از آن خارج می‌شود. دستگاه تقطیر این خواص اصلی را به سمت لوله‌های با نام مبرد و یا همان سرد کننده می‌برد. ماده معطر گیاه در این لوله‌ها از حالت گاز به حالت مایع تبدیل می‌شود. اگر می‌خواهید عرقیات گیاهان دارویی را تولید کنید در نتیجه نیازی نیست که خروجی دستگاه تقطیر را خیلی غلیظ کنید. اما اگر هدف شما تولید اسانس گیاهان دارویی است لازم است چند مرحله دیگر نیز طی کنید تا خروجی دستگاه تقطیر غلیظ‌تر شود.
روش‌های مهارت آموزی در کسب و کار گیاهان دارویی
سازمان فنی حرفه‌ای خوشبختانه دوره‌های مختلفی را برگزار می‌کند که در آن‌ها به صورت کاربردی عرق گیری و اسانس گیری را آموزش می‌دهد. شما می‌توانید با شرکت کردن در این دوره‌ها دانش اولیه مورد نیاز در مورد فرایندهای مختلف عرق گیری و همچنین آشنایی اولیه با دستگاه‌های مختلف را پیدا کنید. اگرچه پیشنهاد دانشگاه کسب و کار به شما این است که اگر می‌خواهید در حوزه عرق گیری فعالیت کنید بهتر است کار خود را با شاگردی کردن آغاز نمایید. چرا که شاگردی کردن همواره به شرکت کردن در کلاس‌های گوناگون ارجحیت دارد.
غیر از سازمان فنی حرفه‌ای برخی مؤسسات دیگر نیز وجود دارند که به صورت خصوصی دوره‌هایی را در این حوزه برگزار می‌کنند. علاوه بر این که لازم است مهارت‌های مختلف این حوزه را فرا بگیرید شما به یک طرح توجیهی اقتصادی بسیار قوی در کسب و کار خود نیاز دارید. این طرح توجیهی را خودتان نیز می‌توانید بنویسید. تنها کافی است از جوانب مختلف به موضوع‌های گوناگون در این حوزه نگاه کنید. برای راهی که قرار است کسب و کار گیاهان دارویی شما طی کند یک نقشه راه بکشید. برای این کار می‌توانید از شرکت‌هایی که در زمینه کسب و کار مشاوره می‌دهند نیز کمک بگیرید.
هزینه و سرمایه لازم برای ورود به کسب و کار گیاهان دارویی
مهم‌ترین جذابیت فعالیت در کسب و کار گیاهان دارویی این موضوع است که شما در مقیاس فعالیت خود کاملاً آزاد هستید. این موضوع برخلاف بسیاری از خط تولیدهای مختلف در حوزه‌های گوناگون صنعت است که لازمه فعالیت در آن‌ها تولید در تیراژ بسیار بالا می‌باشد. همین موضوع باعث می‌شود که این خط تولیدها به سرمایه اولیه بسیار زیادی نیاز داشته باشند. اگر می‌خواهید در حوزه اسانس گیری فعالیت کنید، می‌توانید تجهیزات مورد نیاز خود را به صورت کارگاهی، خانگی و یا صنعتی تهیه نمایید. در صورتی که تجهیزات خانگی را انتخاب کنید می‌توانید کسب و کار خود را با حداقل ده میلیون تومان سرمایه اولیه آغاز کنید.
اگر تجهیزات کارگاهی انتخاب شما است در این صورت با کمتر از صد میلیون تومان می‌توانید تجهیزات مورد نیاز خود را تهیه کرده و کار خود را آغاز کنید. در صورتی که تجهیزات دست دوم تهیه کنید هزینه اولیه شما بسیار کاهش پیدا خواهد کرد. تجهیزات دست دوم را می‌توانید با جست و جو کردن در نیازمندی‌های بخش صنعت پیدا کنید. تمام تجهیزات را به صورت دست دوم می‌توانید با حدود شصت میلیون تومان سرمایه اولیه تهیه نمایید. در حالی که مقیاس تولید عظیمی را برنامه ریزی کرده باشید، در آن صورت شما به سرمایه اولیه میلیاردی برای شروع کسب و کار خود احتیاج دارید.
کلام آخر
خیلی خوشحالیم که تا انتهای این مقاله همراه تیم دانشگاه کسب و کار بودید. در این مقاله به بررسی فعالیت‌هایی پرداختیم که می‌توانید در حوزه کسب و کار گیاهان دارویی انجام دهید. بر اساس گزارش‌های انجام گرفته شده حدود 124 میلیارد دلار سهم تجارت جهانی در حوزه کسب و کار گیاهان دارویی می‌باشد. 440 میلیون دلار سهم ایران از این 124 میلیارد دلار می‌باشد. همان طور که در قسمت‌های قبلی مقاله نیز به آن اشاره شد بیش از 2000 گونه مختلف گیاهان دارویی در ایران تولید می‌شود. کسب و کار گیاهان دارویی در چهار حوزه بزرگ بهداشتی، صنعتی، غذایی و همچنین درمانی استفاده می‌شود. در حال حاضر بازار گیاهان دارویی در حوزه‌هایی چون رفع خستگی، رژیم‌های مختلف لاغری و چاقی، زیبایی مو و پوست بسیار داغ است.
امروزه به دلیل عوارض مختلفی که داروهای شیمیایی دارند مردم انگیزه بیشتری برای مصرف داروهای گیاهی در حوزه‌های مختلف دارند. در جامعه‌های مختلف در دنیا کسب و کار گیاهان دارویی روزبه‌روز در حال پیشرفت می‌باشد. اگر نگاهی به قیمت گیاهان دارویی در سال‌های اخیر بیندازید متوجه رشد صعودی با شیب تند آن می‌شوید. شما با فعالیت در این حوزه و تولید گیاهان دارویی گران قیمت علاوه بر این که در جهت سلامت جامعه حرکت می‌کنید؛ بلکه کشورمان ایران را نیز از واردات این گیاهان بی نیاز می‌کنید. در حال حاضر گران قیمت ترین گیاهان دارویی گل ختمی، زعفران، آویشن، مریم گلی، ترخون، بابونه، به لیمو، گل محمدی و … می‌باشد. برخی گونه‌های گیاهان دارویی به سادگی در محیط خانه قابل پرورش می‌باشند؛ بنابراین بسته به مقیاس کسب و کار شما سرمایه اولیه مورد نیاز شما نیز متفاوت است.
به نظر شما کدام یک از گیاهان دارویی بازار پر رونق‌تری دارد؟
