اگر نتوانید در حرفه‌ی مورد علاقه‌‌ی خود فعالیت کنید مقصر آن را خانواده می‌دانید؟ اگر از زندگیتان لذت نمی‌برید عامل آن را جامعه می‌دانید؟ آیا معتقدید حقتان خورده شده و لیاقتتان بیشتر از داشته‌هایتان است؟ آیا در تصمیم‌گیری‌های مهم زندگیتان دیگران نقش اصلی را ایفا می‌کنند؟ اگر یکی از موارد بالا یا موارد مشابه آن شامل شما می‌شود، بنابر تئوری انتخاب مردود هستید. پیشنهاد سایت دانشگاه کسب و کار به شما، خواندن کتاب تئوری انتخاب اثر ویلیام گلسر است.
با خواندن این کتاب یاد می‌گیرید چطور به شکل سالم‌تری زندگی کنید و با اطرافیانتان مدارا کنید. همچنین می‌توانید با فهم نیروهای درونی خود و تاثیر آن‌ها بر تصمیماتتان، کنترل بیشتر و بهتری بر زندگیتان داشته باشید. ما در این مقاله به معرفی و بررسی این کتاب می‌پردازیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
ویلیام گلسر را بشناسیم
قبل از پرداختن به کتاب تئوری انتخاب، سایت دانشگاه کسب و کار شما را با نویسنده این کتاب روانشناسی آشنا می‌کند. ویلیام گلسر (William Glasser) در سال 1925 در کلیولند اوهایو در ایالت متحده آمریکا چشم به جهان گشود و در همان جا پرورش یافت. او تحصیلات خود را در رشته‌ی مهندسی شیمی طی کرد. سپس در سال‌های 1954 تا 1957 دوره روانپزشکی را در بیمارستان معلولان جنگی لس‌آنجلس غربی و در دانشگاه UCLA گذراند. گلسر تحت تاثیر آموزه‌های استادش، دکتر هرینگتون، پس از مدتی از روانپزشکی سنتی فاصله گرفت.
شهرت ویلیام گلسر
معروفیت دکتر گلسر به دو دلیل است: نخست فعالیت‌هایی است که او در زمینه واقعیت درمانی انجام داد. دومین دلیل، کتاب تئوری انتخاب اوست. این کتاب اگر چه نخستین اثر او نیست ولی بی‌تردید از مشهورترین و مهم‌ترین آثار او محسوب می‌شود.
کتاب تئوری انتخاب بر پایه‌ی معروف‌ترین نظریه‌های روانشناسی است که مورد قبول اغلب روانپزشکان و روانشناسان قرار دارد. این کتاب نخستین بار در سال 1998 منتشر شد. گلسر با نگارش این کتاب به “چرایی” و “چگونگی” انجام رفتار افراد در عرصه علوم رفتاری پاسخ داد. سبک او در کتاب تئوری انتخاب روانشناسی مبتنی بر کنترل درونی است. این روانشناسی بر روی انتخاب، مسئولیت پذیری شخصی و دگرگونی شخصیت افراد تمرکز می‌کند.
ممتازترین استاد درمانگر!
در سال 2005 انجمن روانشناسی آمریکا به پاس آثار و نظرات ارزشمند ویلیام گلسر، عنوان پراهمیت “استاد ممتاز در درمانگر” را به او نسبت داد. این عنوان، بزرگ‌ترین لقب برای یک پژوهشگر در حوزه روانشناسی به شمار می‌رود.
برخی از آثار مهم ویلیام گلسر عبارتند از:
- ازدواج بدون شکست
- مسئولیت زندگیتان را بپذیرید
- واقعیت درمانی
- زبان نظریه انتخاب
- مدارس بدون شکست
- هشت درس برای زندگی زناشویی
اکثر آثار ویلیام گلسر با ترجمه‌ی علی صاحبی در انتشارات سایه سخن به چاپ رسیده و در دسترس مخاطبان فارسی زبان قرار گرفته است.
مقالات مرتبط در حوزه کتاب: برای افزایش دانش خود در زمینه کتاب و مطالعه پیشنهاد می‌کنیم مقالات کتاب می‌توانی اگر بخواهی، بهترین کتاب های انگیزشی و کتاب ماورای طبیعی شدن را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.
تئوری انتخاب چیست؟
تئوری انتخاب بر کنترلی که هر فرد بر احساسات و رفتارهای خود در زندگی دارد تاکید می‌کند. ویلیام گلسر معتقد است از آنجایی که همه‌ی رفتارهای مهم ما از جنس انتخاب است، اگر انتخاب‌های خود را اصلاح کنیم رفتارهایمان نیز اصلاح خواهد شد. یعنی باید یاد بگیریم در انتخاب‌هایمان، هم نیازهای خود را به خوبی برآورده کنیم و هم مانع برآوردن نیازهای دیگران شویم.
به‌طور کلی اگر به دنبال سعادت و خوشبختی و تصمیم‌گیری‌های درست در زندگی هستید باید انتخاب‌ها، رفتارها و تحلیل‌های خود را اصلاح کنید و اجازه‌ی تاثیرگذاری عوامل بیرونی بر خود را ندهید.
هدف اصلی کتاب تئوری انتخاب
کتاب تئوری انتخاب یکی از ارزشمندترین کتاب‌هایی است که درباره‌ی توسعه فردی نوشته شده است. این کتاب به عنوان یک منبع مهم در مقالات و سخنرانی‌های نویسندگان و متخصصان روانشناسی فردی به کار می‌رود.
دکتر ویلیام گلسر در طول زندگی خود تلاش کرد که انقلاب تازه‌ای در روانپزشکی ایجاد کند. او از چارچوب متعارف روانشناسی فاصله گرفت. زیرا معتقد بود راهکار بسیاری از مشکلات ما انسان‌ها در اصلاح رفتارهای ما نهفته است نه استفاده از داروهای شیمیایی. همچنین عقیده داشت که تمام رفتارهای انسان‌ها بر اساس انتخاب‌های آن‌ها به وجود می‌آید. این برخلاف نظر بسیاری از روانپزشکان آن دوره بود که می‌گفتند: “رفتارهای درونی و انتخاب‌های ما هستند که کنترل زندگی را در دست می‌گیرند و به نیازهای اساسی آن می‌پردازند.”
نیازهای زندگی در نظریه‌ی تئوری انتخاب
براساس نظریات روانشناسان، ما در زندگی خود پنج نیاز مهم و اساسی داریم که با نیازهای جسمانی متفاوت هستند. این پنج نیاز مهم زندگی به این ترتیب است:
- نیاز به بقا
- نیاز به عشق و احساس تعلق
- نیاز به قدرت موفقیت و ارزشمندی
- نیاز به آزادی
- نیاز به تفریح
اگر ما معتقد باشیم که تمام رفتارها و حرکات ما برای برطرف کردن این نیازهاست، آن‌گاه می‌توانیم قبول کنیم که ما بر اعمال خود کنترل کامل داریم. اگر این کنترل درونی به اندازه‌ی کافی قوی باشد قطعا مشکلات انسان‌ها به مقدار زیادی کاهش می‌یابد.
تاثیر تئوری انتخاب بر روابط
ممکن است ما در بسیاری از موقعیت‌ها خواسته یا ناخواسته، علت مشکلاتمان را گذشته یا اطرافیان خود بدانیم؛ اما به گفته‌ی ویلیام گلسر تمام رفتارهای ما از تصمیمات درونی ما نشأت می‌گیرد. البته این نکته هم وجود دارد که نمی‌توان تاثیرات گذشته و اطرافیان را در زندگی امروزمان انکار کنیم. اما این عامل نباید تبدیل به زندانی برای ما شود و در روابطمان با آدم‌ها یا تصمیمات اصلی زندگیمان تاثیرات منفی بگذارد. بلکه باید با درک و پذیرش آن‌ها برای بهبود روابط و انتخاب‌هایمان در زندگی از آن کمک بگیریم.
تئوری انتخاب به ما می‌آموزد که ما فقط می‌توانیم روی اعمال و احساسات خودمان کنترل داشته باشیم؛ یعنی نمی‌توانیم مالک رفتارهای دیگران باشیم و آنان را کنترل کنیم. همچنین باید مانع از تاثیر عوامل بیرونی بر رفتار خود باشیم. به این ترتیب می‌توانیم روابط سالم‌تری بسازیم. کتاب تئوری انتخاب هفت عادت سازنده‌ی روابط را این گونه بیان می‌کند:
- حمایت کردن
- تشویق کردن
- گوش سپردن
- پذیرش
- اعتماد کردن
- احترام گذاشتن
- گفت و گو برای حل اختلافات
به این ترتیب، اگر روابط ما با همسر، خانواده، دوستان و همکاران براساس این اصول باشد، قطعا روابط سالم‌تری خواهیم داشت.
مقالات مرتبط در حوزه کتاب: برای افزایش دانش خود در زمینه کتاب و مطالعه پیشنهاد می‌کنیم مقالات کتاب بیشعوری، کتاب محدودیت صفر و نوپای ناب را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.
ده اصل مهم در کتاب تئوری انتخاب
ویلیام گلسر در کتاب تئوری انتخاب ده اصل مهم و اساسی را بیان می‌کند. دانستن این اصول موجب می‌شود هدفمندتر و هوشمندانه‌تر زندگی کنیم و در جهت حل مشکلات خود قدم برداریم. این اصول عبارتند از:
1. تمرکز بر خود
ما مالک هیچ کس نیستیم. از این رو تنها کسی که می‌توانیم رفتارهایش را کنترل کنیم خودمان هستیم. بنابراین تا حد امکان به جای تغییر دادن دیگران بهتر است، روی خودمان کار کنیم.
2. اهمیت اطلاعات
تنها چیزی که بین ما و دیگران مبادله می‌شود اطلاعات است. چگونگی برخورد ما با این اطلاعات نیز به انتخاب خودمان بستگی دارد. گاهی این اطلاعات می‌تواند شخص را به سعادت بکشاند یا موجب بدبختی او شود.
3. اصلاح روابط
تمام مشکلات ذهنی طولانی مدت مثل؛ خستگی، ضعف، بیماری‌های مزمن و… ناشی از مشکلات رابطه است. بنابراین باید به فکر اصلاح روابط خود با دیگران باشیم.
4. اهمیت رابطه سالم
مشکلات رابطه بخشی از زندگی فعلی ما است که از آن رهایی نداریم. ما می‌توانیم از خیلی چیزها آزاد شویم، اما هرگز نمی‌توانیم بدون یک رابطه‌ی شخصی رضایت بخش، سالم و شاد زندگی کنیم.
5. عدم بازنگری گذشته
اگرچه وقایع دردناکی که در گذشته برای ما اتفاق افتاده بر آنچه امروز هستیم هم نقش دارد، اما مرور و بازنگری این گذشته‌ی دردناک کمکی به نیازها و بهبود رابطه‌ی فعلی ما نمی‌کند.
6. پنج نیاز اصلی
در زندگی پنج نیاز اصلی یا محرک اصلی ژنتیک داریم: نیاز به زنده ماندن، نیاز به عشق و تعلق خاطر، نیاز به قدرت، نیاز به آزادی، نیاز به تفریح. باید این نیازها را بشناسیم و برای تامین آن‌ها قدم برداریم.
7. رابطه‌ی دنیای کیفی و نیازها
ما برای تامین این نیازها، باید یک یا چند تصویر را در دنیای کیفی خود بهبود دهیم. دنیای کیفی بخشی از دنیای ماست که از مهم‌ترین چیزهایی که می‌دانیم و می‌شناسیم تشکیل شده است.
8. اصول رفتار کلی
هر کاری که ما از لحظه‌ی تولد تا مرگ انجام می‌دهیم جزوی از رفتارهای کلی ماست. رفتار کلی یا همان Total Behavior از چهار بخش جدایی ناپذیر تشکیل شده است: عمل، افکار، احساسات و فیزیولوژی.
9. انتخاب رفتار
رفتارها چیزهایی هستند که انتخاب می‌شوند؛ یعنی همیشه باید در قالب فعل یا مصدر بیان شوند. بنابراین لازم است خود را عامل اصلی اتفاق‌ها و رفتارها بدانیم. برای مثال «به جای کلمه‌ی من افسرده هستم، بگوییم: من افسردگی را انتخاب کرده ام.»
10. نقش انتخاب
اگرچه تمام رفتارهای کلی، انتخابی هستند، ما فقط برای مولفه‌های عمل و فکر به‌طور مستقیم قدرت انتخاب داریم. مولفه‌های احساس و فیزیولوژی به‌طور غیرمستقیم و به عنوان تابعی از انتخاب‌های ما، تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
مقالات مرتبط در حوزه کتاب: برای افزایش دانش خود در زمینه کتاب و مطالعه پیشنهاد می‌کنیم مقالات کتاب خواندن، کتاب نیروی حال و کتاب جز از کل را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.
بخش‌هایی از کتاب تئوری انتخاب
- تئوری انتخاب می‌گوید تمام کارهایی که انجام می‌دهیم، از جمله همین احساس بدبختی و فلاکت را خودمان انتخاب می‌کنیم. دیگران نه می‌توانند ما را بدبخت کنند و نه خوشبخت. ما تمام افکار و اعمالمان را مستقیم و تقریبا تمام احساسات و بخش عمده‌ای از سازوکار بدمان را به طور غیر مستقیم انتخاب می‌کنیم. احساس شما هر قدر که بد باشد، نتیجه‌ی غیر مستقیم اعمال یا افکاری است که در زندگی روزمره انتخاب می‌کنید.
- هیچ دو نفری دنیا را به روشی کاملا یکسان و مشابه درک نمی‌کنند؛ زیرا هر کدام از ما احساسات کاملا متفاوتی داریم و دارای فیلترهای متفاوتی هستیم. برای فهمیدن یکدیگر لازم است بدانیم که هر یک از ما دنیای واقعی را از درون سیستم ادراکی خود می‌بیند.
- به نظر من برای آن که خشنود باشیم به نزدیکی و صمیمیت با دیگر افراد خشنود نیاز داریم. بنابراین هر چه تعداد افراد خشنود و شادمان کم‌تر باشد، شانس خشنودی ما نیز کم‌تر خواهد شد. دنیا مملو از آدم‌های تنها، ناکام، عصبانی و ناراحتی است که نمی‌توانند به هیچ آدم شادمانی نزدیک و با او صمیمی شوند. عمده‌ترین مهارت‌های اجتماعی آنان نیز شکایت، سرزنش و انتقاد است که به سختی می‌توان با چنین مهادت‌هایی با دیگران کنار آمد.
- اگر افراد می‌توانستند یاد بگیرند که آنچه برای من خوب است، لزومی ندارد که برای دیگران هم خوب باشد، آن‌گاه دنیای شاد و خوشایندی داشتیم. کتاب تئوری انتخاب این نکته را به ما می‌آموزد که دنیای مطلوب من اساس زندگی من است.
ترجمه کتاب تئوری انتخاب در ایران
از آن‌جا که کتاب تئوری انتخاب یک اثر مهم و ارزشمند است، مترجمان ایرانی بسیاری تصمیم گرفتند آن را ترجمه کرده و در اختیار فارسی زبانان قرار دهند. برخی از ترجمه‌های این کتاب توسط مترجمانی چون نورالدین رحمانیان، مهرداد فیروزبخت و علی صاحبی انجام شده است. تمام این ترجمه‌ها هم‌اکنون در بازار کتاب موجود است.
از دیدگاه دانشگاه کسب و کار بهترین ترجمه این اثر به دکتر علی صاحبی تعلق دارد. او مترجم تخصصی آثار ویلیام گلسر در ایران است و تمام تلاش خود را برای ترجمه‌ی روان این آثار به کار گرفته است. گفتنی است در نخستین صفحات ترجمه‌ی او نامه‌ی تایید و تشکری از ویلیام گلسر به خاطر ترجمه‌ی شیوا و روان این کتاب آورده شده که خواندن آن خالی از لطف نیست.
مقالات مرتبط در حوزه کتاب: برای افزایش دانش خود در زمینه کتاب و مطالعه پیشنهاد می‌کنیم مقالات کتاب خرده عادت ها و کتاب برتری خفیف را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار حتما مطالعه کنید.
کلام آخر
کتاب تئوری انتخاب یک اثر ارزشمند از روانپزشک آمریکایی، دکتر ویلیام گلسر است. خواندن این کتاب به ما این نکته را می‌آموزد که تمام رفتارها و اعمال ما انتخابی هستند؛ یعنی ما توانایی این را داریم که برای زندگی خود تصمیم بگیریم. تنها فردی که ما می‌توانیم رفتارش را کنترل کنیم خودمان هستیم. به همین علت نباید اجازه دهیم هیچ عامل بیرونی مانند تشویق‌ها و تنبیه‌ها کنترل زندگی را از ما بگیرند. علاوه بر این، گلسر در بخش‌های بسیاری از این کتاب بر تقویت مرکز کنترل درونی تاکید می‌کند؛ چرا که عقیده دارد بسیاری از مشکلات انسان با انجام این عمل کاهش می‌یابد.
در پایان توصیه ما این است که کتاب تئوری انتخاب را نه به عنوان یک نظریه‌ی علمی در روانشناسی بلکه به عنوان یکی از بهترین کتاب‌های خودیاری بخوانید. اگر این کتاب را مطالعه کرده‌اید، نظرات خود را با ما و همراهان دانشگاه کسب و کار به اشتراک بگذارید.
