آیا با علائم کمبود اعتماد به نفس آشنایی دارید؟ کافی است نگاهی گذرا به زندگی و شخصیت افراد موفقی که در اطرافتان وجود دارند بیاندازید. در همان نگاه اول متوجه یک ویژگی بارز و مشترک در تمام آن‌ها می‌شوید. بله اعتماد به نفس و خودباوری یکی از مشخصه‌های مهم افراد بزرگ و موفق است. شما تا زمانی که به توانایی‌ها و استعدادهای خود ایمان نداشته باشید نمی‌توانید رؤیای موفقیت را در سر بپرورانید. برخی از ما از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌بریم.

احتمالاً برای بسیاری از ما موقعیت‌هایی ایجاد شده که در آن‌ها مضطرب شویم یا احساس کنیم اعتماد به نفس کافی را در مقابل برخی افراد نداریم. روی سخن ما با آن دسته از افرادی است که در اکثر موقعیت‌های زندگی و در رؤیایی با بسیاری از افراد عزت نفس پایینی دارند. افرادی که برای انجام امور مختلف، قبول مسئولیت و یا در هنگام حضور در اجتماعات احساس ضعف می‌کنند و نمی‌تواند به درستی توانایی‌های خود را در معرض دید قرار دهند. افرادی که همواره منتظر شکست هستند و در بسیاری از موقعیت‌ها خود را مقصر می‌دانند و سرزنش می‌کند.

علائم کمبود اعتماد به نفس کم نیستند. علائم و نشانه‌های بسیاری وجود دارد که شما بتوانید به میزان اعتماد به نفس و خودباوری خود و اطرافیان پی ببرید. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا برخی از مهم‌ترین علائم کمبود اعتماد به نفس را در کنار یکدیگر بررسی کنیم. اگر شما هم به میزان خودباوری خود و یا اطرافیانتان مشکوک هستید، این علائم را بخوانید و درصدد درمان برآیید.

مهم‌ترین و شایع‌ترین علائم کمبود اعتماد به نفس

همان‌طور که گفتیم علائم کمبود اعتماد به نفس کم نیستند و نشانه‌های بسیاری برای آن وجود دارد. اما برخی از آن‌ها مهم‌تر و شایع‌تر از باقی نشانه‌ها هستند که در این بخش تصمیم داریم به بیان آن‌ها بپردازیم.

ترس از نه گفتن از علائم کمبود اعتماد به نفس

یکی از مهم‌ترین علائم کمبود اعتماد به نفس در افراد ترس از نه گفتن و عدم توانایی مخالفت با دیگران است. افرادی که از کمبود اعتماد به نفس و نبود عزت نفس رنج می‌برند در مقابل دیگران از قدرت مخالفت و اظهار نظر کمی برخوردارند. آن‌ها قطعاً خاطراتی مبنی بر اینکه از روی خجالت یا رودربایستی ناچار به رفتن به جایی، شرکت در مراسمی، خرید محصولی یا خوردن یک خوراکی شده‌اند، دارند. افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند قدرت نه گفت ندارند و احساس می‌کنند باید برای هر پاسخی که به دیگران می‌دهند توضیحی ارائه دهند. به همین دلیل نمی‌توانند با صراحت و بدون دلیل قانع کننده‌ای نه بگویند.

در بحث‌ها عقب نشینی می‌کنند

یکی دیگر از علائم کمبود اعتماد به نفس در افراد این است که این افراد معمولاً خود را درگیر بحث‌ها نمی‌کند. آن‌ها در هنگام شروع بحث در رابطه‌ با مسئله‌ای خاص با دیگران سریع عقب نشینی می‌کنند. دلیل این کار هم واضح است. آن‌ها عقب نشینی می‌کنند چرا که احساس می‌کنند توان متقاعد کردن طرف مقابل و به کرسی نشاندن حرف خود را ندارند. این موضوع همواره به این تصور منجر می‌شود که حق با آن‌ها نیست. در صورتی که در بسیاری از موارد ممکن است حق با آن‌ها باشد اما آن‌ها به دلیل نداشتن خودباوری و ایمان نداشتن به نظر و عقیده خود از آن عقب نشینی می‌کنند.

در مقابل انتقادها جبهه گیری دارند

افرادی که از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند در مقابل انتقادها جبهه گیری سختی دارند. پس یکی از علائم کمبود به نفس در افراد عدم انتقاد پذیری است. اگر کسی از آن‌ها ایرادی بگیرد، هر چند که کوچک باشد یا به او انتقادی وارد کند سریعاً احساس تخریب شخصیتی می‌کند. این افراد به دلیل خودباوری کمی که دارند به سرعت تحت تأثیر نظرات دیگران قرار می‌گیرند. به همین دلیل هنگامی که انتقادی به آن‌ها وارد می‌شود احساس بدی به آن‌ها دست می‌دهد؛ چرا که با تمام وجود از درست بودن آن انتقاد و وجود مشکل در خود و کارشان ترس دارند. البته توجه به این نکته هم ضروری است که فردی که در حال انتقاد کردن است اصول درست انتقاد کردن را می‌داند یا خیر؟ چرا که انتقاد نا به جا و نادرست می‌تواند هر فردی را از کوره به در ببرد.

زیاد عذرخواهی کردن از علائم کمبود اعتماد به نفس

از بارزترین علائم کمبود اعتماد به نفس در افراد این است که آن‌ها مدام عذرخواهی می‌کنند. کلماتی مانند ببخشید، عذر میخوام، شرمندم و کلمات دیگری از این قبیل از دهان آن‌ها نمی‌افتد. البته منظور ما این نیست که شما نباید از دیگران عذرخواهی کنید به دلیل اینکه نشانه‌ی اعتماد به نفس پایین است. بلکه مقصود در اینجا چیز دیگری است. فردی که دچار مشکل کمبود اعتماد به نفس و عزت نفس است مدام در حال عذرخواهی است در حالی که اصلاً به این مسئله که آیا تقصیرکار هست یا نه توجهی ندارد. او به دلایل مختلف از اطرافیانش عذرخواهی می‌کند. برای مثال آن‌ها حتی اگر احساس کنند که به دلایلی طرف مقابلشان باید از آن‌ها عذرخواهی کند هم دچار شرمندگی متقابل می‌شوند!

دستاوردهایشان را دست کم می‌گیرند

قطعاً برای شما هم اتفاق افتاده است که در جمعی کوچک یا بزرگ از دستاوردهای شما تقدیر شود. یا اینکه افرادی سخن از برخی موفقیت‌های شما به پیش بکشند. در این مواقع شما چه می‌کنید؟ چه میگویید یا برای تشکر از سخنان طرف مقابل چه عملی انجام می‌دهید؟ شاید برایتان جالب باشد که بدانید در این مواقع افرادی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستند خیلی قوی و محکم تشکر می‌کنند و به دستاوردهای خود می‌بالند. آن‌ها دستاورد و موفقیتشان را مدیون زحمات خود می‌دانند.

اما افرادی که دچار کمبود اعتماد به نفس هستند در این مواقع خود را دست کم می‌گیرند چرا که احساس می‌کنند شایسته‌ی تقدیر و تشکر نیستند. آن‌ها موفقیت‌های خود را به اتفاق یا شانس نسبت می‌دهند و به دلیل اینکه از خودباوری کافی برخوردار نیستند خود را در آن سهیم نمی‌دانند. یکی از جملاتی که زیاد از زبان این افراد می‌شنوید «من که کاری نکردم…» است! و این یکی از علائم کمبود اعتماد به نفس است.

خجالتی هستند و در جمع‌ها گوشه‌گیرند

خجالتی بودن یا گوشه‌گیری یکی از اصلی‌ترین علائم کمبود اعتماد به نفس است. افرادی که از اعتماد به نفس پایین رنج می‌برند معمولاً در جمع‌های بزرگ دچار مشکل می‌شوند و از آداب معاشرت ضعیفی برخوردار هستند. معمولاً افرادی که دچار ضعف اعتماد به نفس و عزت نفس پایین هستند خیلی کم با دیگران تماس چشمی برقرار می‌کنند و از این کار پرهیز می‌کنند. این افراد معمولاً گوشه‌گیر هستند و در اجتماعات مختلف در جمع افراد راحت نیستند. البته همیشه خجالتی بودن نشانه‌ی اعتماد به نفس پایین نیست؛ اما در اکثر قریب به اتفاق موارد افراد خجالتی معمولاً عزت نفس ضعیفی دارند. دلیل این خجالت و گوشه‌گیری در اکثر افراد خود کم بینی است.

تخریب دیگران برای پوشش ضعف‌های خود

یکی از بدترین و مخرب‌ترین علائم کمبود اعتماد به نفس تخریب دیگران برای پوشش ضعف‌های خود است. البته این نشانه از آن دسته از علائمی است که ممکن است در همه‌ی افراد دیده نشود؛ اما در کنار علائم و نشانه‌های دیگر می‌تواند در تعیین کمبود اعتماد به نفس و پایین بودن عزت نفس افراد مؤثر باشد. افرادی که از کمبود حس خودباوری رنج می‌برند برای فرار از این حس و ایجاد حس خوب برای خودشان دست به تخریب و بازگو کردن ویژگی‌های زشت دیگران می‌زنند. برای مثال ممکن است تلاش کنند تا در یک جمع دوستانه از افرادی که حضور ندارند بد بگویند تا شاید با پایین بردن دیگران خودشان را بالا بکشند. افراد با این ویژگی شخصیتی بر این باورند که با بیان عیب و ایرادهای دیگران دیگر مشکلات شخصیتی خودشان به چشم نمی‌آید.

مقایسه خود با دیگران از علائم کمبود اعتماد به نفس

افرادی که از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند تایم زیادی از وقت خود را درگیر دیگران هستند. آن‌ها بخش زیادی از تمرکز خود را بر روی اطرافیان و مقایسه خود با آن‌ها می‌گذارند. یکی از علائم کمبود اعتماد به نفس این است که افراد همواره خود را با دیگران مقایسه می‌کنند و احساس می‌کنند که دیگران از آن‌ها بالاترند. گاهی حتی ممکن است تصور کنند هیچ‌گاه نمی‌توانند به موفقیت‌های دیگران دست پیدا کنند. آن‌ها خود را کوچک‌تر از آن می‌دانند که بتوانند کنترل زندگی خود را به دست بگیرند و پا در مسیر موفقیت بگذارند. این افراد به حدی درگیر زندگی دیگران هستند که از توجه و تمرکز بر روی زندگی خود بازمی‌مانند و همین امر نیز اعتماد به نفس پایین آن‌ها را تشدید می‌کند.

از اظهار نظر و عقیده در جمع خودداری می‌کنند

یکی دیگر از علائم کمبود به نفس در افراد این است که آن‌ها معمولاً از اظهار نظر و بیان عقیده در جمع‌ها خودداری می‌کنند. این افراد به دلیل اینکه اعتماد به نفس پایینی دارند به اعتقادات و باورهای خود نیز ایمان ندارند. همین مسئله منجر می‌شود تا همواره خود را دست کم بگیرند و احساس کنند که نظراتشان نسبت به دیگران در جایگاه پایین‌تری قرار دارد. آن‌ها برای ابراز عقیده و نظر خود در جمع به حدی حرف خود را مزمزه می‌کنند و دچار نشخوار فکری می‌شوند که در نهایت از این کار پشیمان می‌شوند.

افرادی که از شجاعت کافی برای نظر دادن در جمع‌ها برخوردار نیستند به احتمال زیاد از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند. همان‌طور که گفتیم این دسته از افراد از انتقاد بیزارند و همین مسئله هم یکی از دلایلی است که آن‌ها نظراتشان را بیان نمی‌کنند. اینکه ممکن است افرادی در آن جمع با آن‌ها مخالفت کنند.

بیش از دیگران توجیه و بهانه ‌تراشی می‌کنند

معمولاً افرادی که سعی در توضیح دادن امور خود به دیگران دارند افرادی با اعتماد به نفس پایین هستند. حال ببینیم منظور از این توضیحات چیست؟ معمولاً افرادی که اعتماد به نفس کمی دارند کوچک‌ترین اشتباهاتشان را نیز بارها و بارها توضیح می‌دهند و تلاش می‌کنند که آن را توجیه کنند.

آن‌ها از اینکه انگشت اتهام دیگران به سویشان دراز شود بیزارند. به همین دلیل نیز همواره در تلاش‌اند تا به دیگران ثابت کنند اشتباه از آن‌ها نبوده و بسیار کامل و بی نقص هستند. این‌گونه افراد نمی‌توانند اشتباهات و شکست‌های خود را بپذیرند و سریعاً دچار احساس خود کم بینی و افسردگی می‌شوند. در حالیکه افراد با عزت نفس کافی خود را پذیرفته‌اند، می‌دانند که هر کسی ممکن است اشتباه کند و خود را ملزم به ارائه توضیحات به دیگران آن هم در هر موضوع کوچکی نمی‌بینند.

نیاز دارند تا از سوی دیگران تائید شوند

به عنوان آخرین مورد از نشانه‌ها و علائم کمبود اعتماد به نفس در این مقاله به نیاز این افراد به تائید دیگران می‌پردازیم. افرادی که خودباوری کمی دارند و از نبود اعتماد به نفس کافی رنج می‌برند افرادی هستند که مدام به راضی نگه داشتن دیگران فکر می‌کنند. آن‌ها بخش زیادی از تمرکز خود را برای گرفتن تائید از اطرافیانشان هدر می‌دهند. این افراد به دلیل اینکه عزت نفس پایینی دارند و ایمانشان به توانایی‌هایشان کم است نیاز دارند تا توسط دیگران تشویق و تائید شوند. این کار به آن‌ها حس خودباوری می‌بخشد. اما افرادی که از روحیه خودباوری و اعتماد به نفس قوی برخوردار هستند می‌دانند که راضی نگه داشتن همه کار سختی است و شما در هر صورت ممکن است مخالفانی داشته باشید. داشتن اختلاف نظر با دیگران آن‌ها را مضطرب نمی‌کند.

کلام آخر

نداشتن اعتماد به نفس کافی در موقعیت‌های مختلف می‌تواند به ما ضربه بزند. عزت نفس و خودباوری از آن دسته ویژگی‌های فردی است که از کودکی تا بزرگسالی با آن سر و کار داریم. در محیط تحصیل، در محیط‌های کاری و یا در هر موقعیتی در اجتماع کمبود اعتماد به نفس می‌تواند ضربه‌های بدی به ما و مسیری که در حال طی کردن آن هستیم بزند.

برای اینکه بدانید از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برید یا نه؛ علائم و نشانه‌های بسیاری وجود دارد. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار برخی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علائم کمبود اعتماد به نفس را بیان کرده‌ایم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد. آیا شما نیز علائم کمبود اعتماد به نفسی به غیر از موارد ذکر شده می‌شناسید؟ خوشحال می‌شویم که نظرات خود را با دانشگاه کسب و کار در میان بگذارید.