با این ترفندها به سادگی زبان بدن افراد را بخوانید

می‌توان گفت که بخش زیادی از ارتباطات روزانه ما با دیگران را سیگنال‌های غیرکلامی و یا همان زبان بدن تشکیل می‌دهد. زبان بدن در واقع همان سیگنال‌های غیر کلامی است که ما برای برقراری ارتباط از آن استفاده می‌کنیم. همه‌ی حالات و حرکاتی که به غیر از ارتباط کلامی برای رساندن منظور خود استفاده می‌کنیم، از حالا صورت گرفته تا تمام حرکات ریز بدن، حالت نشستن، حالت قرار گیری دست‌ها و یا حتی نوع نگاه ما. همه و همه زیر مجموعه‌های از ارتباط غیرکلامی و زبان بدن هستند. زبان بدن و سیگنال‌های غیر کلامی می‌توانند حجم زیادی از اطلاعات را به طرف مقابل منتقل کنند. اطلاعاتی که هیچ‌گاه در کلام ما منعقد نخواهد شد.

جالب است بدانید که پژوهش‌ها نشان می‌دهد در یک ارتباط دو نفره، زبان بدن می‌تواند تا 60 درصد از کل ارتباط را در بر بگیرد. از همین رو می‌توان گفت درک زبان بدن و دانستن نشانه‌ها و سیگنال‌های غیرکلامی که از افراد مختلف دریافت می‌کنیم بسیار مهم و قابل توجه است. در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا برخی از مهم‌ترین مواردی که برای درک و تفسیر زبان بدن به آن‌ها نیاز دارید را بیان کنیم.

یادگیری رمزگشایی این زبان و حالات چهره افراد یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین ابزارهای ارتباط غیرکلامی است و با فراگیری آن‌ها خواهید فهمید که دلیل تاکید ما بر این استراتژی چیست. در ادامه مطلب با ما همراه باشید و معانی پنهان برخی از حرکات ظریف بدن که گاها ناخواسته نیز اتفاق می‌افتند را درک کنید.

زبان بدن چیست؟

زبان بدن در واقع همان سیگنال‌های غیرکلامی است که در ارتباطات خود به کار می‌گیریم. اغلب می‌توان گفت این زبان به صورت ناخودآگاه و غیرارادی در حالات چهره و حرکات بدن ما ایجاد می‌شوند و راه‌هایی هستند برای برقراری ارتباط بدون استفاده از کلمات و کلام. زبان بدن علم شناخت، درک و تحلیل سیگنال‌های غیرکلامی مانند ژست‌ها، حالات چهره، وضعیت بدن، لحن صدا و یا حالت نگاه افراد است که در جهت بیان احساسات و یا رسیدن به مقصود خاصی به کار گرفته می‌شود. انواع مختلفی از این ارتباطات غیرکلامی وجود دارند، که ما از آن‌ها برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنیم. همان‌طور که گفتیم بر خلاف ارتباط کلامی و کلمات که به صورت کنترل شده، معمولاً فکر شده و ارادی مورد استفاده قرار می‌گیرند، زبان بدن اغلب به صورت ناخودآگاه انجام می‌شود و با این حال بخش بزرگی از ارتباطات ما را تشکیل می‌دهد.

برای مثال هنگامی‌که در یک مصاحبه کاری شرکت می‌کنید ارتباط غیر کلامی شما با فرد مصاحبه کننده تقریباً به اندازه ارتباط کلامی شما مهم است. زبان بدن شما در یک ملاقات دو نفره نکات زیادی در رابطه با احساسات شما در آن لحظه و تفکر شما نسبت به طرف مقابل بیان می‌کند. این ارتباط غیر کلامی می‌تواند در دیدگاه شخص مقابل از شما یک تصور مثبت و یا منفی ایجاد کند. همان‌طور که گفتیم بسیاری از این رفتارها و حرکات بدن ما به صورت غیرارادی رخ می‌دهند. پس بهتر است برای درک بهتر آن‌ها و استفاده به جا از زبان بدن در ملاقات‌های مهم، با برخی از مهم‌ترین حالات و معانی آن‌ها آشنا شوید. همراه ما در دانشگاه کسب و کار باشید.

چرا زبان بدن برای ما اهمیت دارد؟

شاید با خود بگویید تمام آنچه نیاز به فهمیدن باشد را در ارتباط کلامی و میان کلمات رد و بدل می‌کنیم؛ اما بهتر است بدانید درصد زیادی از احساسات واقعی شما و طرف مقابلتان نه در ارتباط کلامی بلکه در زبان بدن و حالات چهره و حرکات او نمایان می‌شود. مواردی که شاید هیچ‌گاه در یک ارتباط کلامی به آن‌ها اشاره نشود.

ما با استفاده از درک و تحلیل زبان بدن و حالات چهره مختلف می‌توانیم به نکاتی دست پیدا کنیم که هیچ‌گاه در کلام افراد نخواهیم یافت. اگر می‌خواهید بدانید دیگران به چه فکر می‌کنند؟ یا طرف مقابلتان چه حسی نسبت به شما دارد؟ بدون اینکه نیاز به تلاش زیاد داشته باشید، با درخواست افزایش حقوقتان موافقت شود یا یک قرار قابل قبول و یا تأثیر گذاشته داشته باشید، به آگاهی از این مسئله نیاز دارید.

معمولاً افرادی که در خواندن زبان بدن و درک حالا چهره و رفتار دیگران مهارت دارند در روابط شخصی و حرفه‌ای خود به خوبی عمل می‌کنند و افراد موفقی هستند. اما اگر هم در این زمینه اطلاعات چندانی ندارید نگران نباشید. زبان بدن مهارتی است که با کمی مطالعه و تمرین به خوبی می‌توانید آن را فرا بگیرید. پس اهمیت مطالعه در این زمینه را نادیده نگیرید.

به طور خلاصه برای ایجاد یک ارتباط موفق، در نظر گرفتن تمام جنبه‌های ارتباطی بسیار مهم و قابل توجه است. جنبه‌های ارتباطی مختلف شامل ارتباط کلامی، گوش دادن فعال، تقویت روحیه همدلی و زبان بدن و حالات چهره است.

مثالی از ارتباط غیرکلامی

کاندیدایی را تصور کنید که برای انتخابات پیش رو آماده می‌شود و در جلسات و مصاحبه‌های متعدد حاضر می‌شود. اکثر کاندیداها معمولاً به دقت آنچه را که قرار است در طول مصاحبه و سخنرانی بیان کنند را از قبل آماده می‌کنند و توجه خاصی به جزئیات آن دارند. اما بهتر است بدانید آماده سازی و دانستن آنچه خواهید گفت و آنچه در کلام شما جاری خواهد شد تنها بخش کوچکی از تصویر شما در اذهان عمومی است. تقریباً به همان اندازه و یا گاهی حتی بیشتر نیاز است که چگونگی انتقال پیام از طریق بدن خود را بدانیم. همچنین لازم است حالات چهره و ژست‌های بدنی خود را هماهنگ با آن‌ها تغییر دهیم. موفقیت یک کاندیدا به همان اندازه که در گرو سخنان اوست و با صحبت‌های مختلف و شبکه سازی‌های متعدد به دست می‌آید، به برداشتی که عموم مردم با دیدن زبان بدن از او دارند نیز وابسته است.

یا برای مثال در دیدارهای سیاسی سران کشورهای مختلف یکی از مواردی که بسیار اهمیت دارد زبان بدن است. این مسئله در سال‌های اخیر نیز بسیار مورد توجه رسانه‌ها و اذهان عمومی قرار گرفته است. اینکه دو مقامی که در حال دیدار با یکدیگر هستند چه زبان بدنی دارند، با چه حالتی نشسته یا ایستاده‌اند، نگاه آن‌ها به طرف مقابل چگونه است و یا چه پیامی را در نحوه گرفتن دست‌های خود منتقل می‌کنند. حرکاتی که برخی از آن‌ها می‌توانند نوعی بی احترامی به طرف مقابل برداشت شود یا از اشتیاق یک طرف برای ادامه دادن همکاری یا مذاکرات خود با ما بگوید.

عوامل مؤثر بر زبان بدن

طبق تحقیقات پژوهشگران، زبان بدن نقش اساسی در به اشتراک گذاری اطلاعات ما با دیگران دارد. این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مغز ما به طور معمول ارتباط غیرکلامی را به ارتباط کلامی ترجیح می‌دهد. اگر به طور هم‌زمان این دو نوع انتقال پیام را دریافت کند، ارتباط غیر کلامی را در درجه اول می‌پذیرد.

به این معنی که وقتی مغز ما پیامی متفاوت در کلام و بدن دریافت می‌کند، پیام غیرکلامی را می‌پذیرد. برای مثال هنگامی که ما جمله‌ی “دوستت دارم” را به صورت کلامی می‌شنویم، اما چهره‌ای مخدوش یا لحنی غیر صمیمانه می‌شنویم ممکن است نشانه‌های غیرکلامی را به نشانه‌های کلامی ترجیح می‌دهیم. یکی از مواردی که شاید برای ما قابل اهمیت باشد این است که باید بدانیم زبان بدن گاهی ممکن است جهانی نباشد. چند عامل مختلف وجود دارند که می‌توانند بر زبان بدن افراد و نحوه‌ی استفاده و تفسیر ما از آن اثرگذار باشند. در ادامه برخی از این عوامل را بیان می‌کنیم:

• تفاوت‌های فرهنگی

برخی از تفاوت‌های فرهنگی و پیشینه‌های تاریخی متفاوت می‌توانند بر نوع استفاده و تفسیر ما از زبان بدن اثرگذار باشد. ممکن است حالات خاصی از چهره و حرکات بدن در جغرافیا و فرهنگ‌های متفاوت معانی متغیری داشته باشد. در ادامه چند مثال را برای شما بیان می‌کنیم.

برای نمونه در بسیاری از فرهنگ‌های غربی تماس چشمی مستقیم در حین صحبت کردن افراد با یکدیگر نشان دهنده صراحت و علاقه شما به طرف مقابل و سخنان اوست. در حالی که افراد در برخی فرهنگ‌های دیگر از جمله فرهنگ‌های جغرافیای شرقی معمولاً از تماس چشمی طولانی مدت خودداری می‌کنند. این مسئله به معنی بی علاقگی آن‌ها به ادامه گفتگو و طرف مقابل نیست، بلکه در فرهنگ آن‌ها نگاه کردن به پهلو و یا کمی پایین‌تر از چهره‌ی طرف مقابل معمولاً محترمانه‌تر به نظر می‌رسد.

یا نمونه دیگر در این مورد تکان دادن سر است. تکان دادن سر در بسیاری از فرهنگ‌های نشانه انجام توافق نهایی میان طرفین است، در حالی که در برخی دیگر تنها به این معنی است که طرف مقابل صحبت‌های شما را تصدیق و تائید می‌کند.

• تفاوت‌های روانی

برخی از شرایط سلامت روان و تفاوت‌های روانی می‌تواند بر زبان بدن افراد اثرگذار باشد. برای مثال ممکن است برای فردی که از اضطراب اجتماعی و استرس رنج می‌برد حتی یک ملاقات عادی و یک ارتباط چشمی ساده نیز بسیار سخت و طاقت فرسا به نظر برسد. یا افرادی که از اختلالات روانی رنج می‌برند و ترجیح می‌دهند که از دست زدن به دیگران خودداری کنند، ممکن است از دست دادن با دیگران در هنگام احوالپرسی یا در آغوش گرفتن دیگران خودداری کنند. این مسائل گاهی ممکن است این تصور را در شما به وجود آورد که افراد علاقه‌ای به معاشرت و ادامه دادن ارتباط با شما ندارند یا تلاش برای رسیدن به هدف بیهوده است. اما آگاهی این اختلالات و حد و مرزهایی که برخی از افراد برای خود در رابطه با تماس‌های معمولی دارند می‌تواند به ما در پذیرش این مسئله کمک کند.

معانی مختلف زبان بدن و حالات چهره

برای اینکه بتوانید اهمیت زبان بدن و حالات چهره را درک کنید، لحظه‌ای به این فکر کنید که شما چقدر می‌توانید تنها با یک حالت چهره، حالات و کلام خود را بیان کنید. برای مثال لبخند می‌تواند نشان دهنده تائید و یا خوشحالی شما باشد. یا اخم می‌تواند نشان دهنده عدم تائید یا ناراحتی شما باشد. در برخی موارد حالات چهره ما ممکن است احساسات واقعی ما را در مورد یک موقعیت خاص نشان دهد. به زمانی فکر کنید که کلام شما با حالت چهره شما متناقض باشد. یعنی در حالی که می‌گویید احساس خوبی دارید، ظاهر صورت شما و حالات چهره‌تان ممکن است چیز دیگری را به مخاطبتان انتقال دهد.

چند نمونه از احساساتی که می‌توانند از طریق حالات چهره ما منتقل شوند عبارت‌اند از:

• خوشحالی و شادی
• غم و ناراحتی
• خشم و عصبانیت
• شگفت زدگی و تعجب
• انزجار
• ترس و وحشت
• گیجی
• هیجان
• تحقیر
• اشتیاق
• خجالت

حالات صورت یک فرد می‌تواند در رابطه با صداقت موجود در کلام او با ما سخن بگوید. زبان بدن افراد گاهی به سادگی می‌تواند دروغ‌های آنان را برملا کند و به ما بفهماند که باید به کلام آن‌ها مشکوک شویم. برای مثال مطالعات نشان می‌دهد که قابل اعتمادترین حالات چهره برای افراد مختلف حالتی است که در آن مقدار جزئی ابروهای خود را بالا می‌برند و یک لبخند خفیف نیز بر لب دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که این حالت می‌تواند نشانه دوستی و اعتماد به نفس شخص مقابل شما باشد.

حالات چهره یکی از جهانی‌ترین اشکال زبان بدن هستند. حالات چهره‌ای که برای انتقال ترس، خشم، غم و شادی استفاده می‌شود، در سراسر جهان مشابه هستند.

جالب است بدانید که تحقیقات و پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ما حتی با در نظر گرفتن چهره افراد و حالات آن در مورد هوش هیجانی و آی کیو آن‌ها نیز قضاوت می‌کنیم. مطالعات نشان می‌دهد که ما معمولاً افرادی که دارای چهر‌ه‌های باریک‌تر و بینی‌های برجسته‌تری هستند را باهوش‌تر از دیگران می‌پنداریم. یا معمولاً افرادی که دارای حالت‌های خندان و شاد هستند را باهوش‌تر از افراد دارای حالت‌های چهره خشمگین و عصبی در نظر می‌گیریم.

چشم‌ها

چشم‌ها را می‌توان یکی از مهم‌ترین اعضای بدن در ارتباطات در نظر گرفت. در اصل چشم‌ها به عنوان دریچه‌ها و پنجره‌های روح شناخته می‌شوند. چشم‌ها دریچه‌هایی صادق از احساسات و عواطف درونی هستند و می‌توانند چیزهای زیادی را در مورد آنچه که یک فرد احساس یا فکر می‌کند را به ما انتقال دهند.

یکی از مهم‌ترین فرایندهای ارتباطی و انتقال منظور میان افراد مختلف توجه به چشم‌هاست. هنگامی‌که در حال گفتگو با شخص دیگری هستید باید به حرکات چشم او به عنوان اصلی‌ترین بخش ارتباطی او توجه کنید. برای مثال بهتر است توجه کنید که فرد با شما تماس چشمی مستقیم برقرار می‌کند یا خیر؟ آیا در هنگام نگاه به شما چشمانش را منحرف می‌کند یا خیر؟ چقدر پلک میزند و یا میزان تنگی و یا گشادی چشمان او چقدر است؟

• نگاه

هنگامی‌که طرف مقابلتان در حین گفتگو مستقیماً به چشمان شما نگاه می‌کند، نشان از علاقه او به ادامه گفتگو و توجه او به شما و سخنانتان دارد. البته باید توجه داشته باشید که تماس چشمی طولانی مدت نیز می‌تواند برای طرف مقابل آزاردهنده باشد. در مقابل اما قطع ارتباط چشمی و یا نگاه فرد مقابل به نقاط دور دست و دزدیدن نگاهش از شما نشان دهنده این است که فرد به سخنان شما بی توجه و بی علاقه است، حواسش پرت است، ناراحت و نگران است، عصبی یا مضطرب است و یا سعی می‌کند احساسات واقعی خود را از شما پنهان کند.

• پلک زدن

شاید فکر کنید که پلک زدن یک فرایند طبیعی در افراد است؛ اما بهتر است بدانید که بیشتر مردم زمانی که احساس ناراحتی یا اضطراب می‌کنند سریع‌تر پلک می‌زنند. حتی گاهی پلک زدن متعدد و مکرر ممکن است نشانه این باشد که فرد در تلاش برای کنترل حرکات چشم خود است.

به عنوان مثال اگر در حال انجام یک بازی فکری هستید و می‌خواهید در رابطه با حرکات خود در بازی هیجان زده به نظر نرسید، ممکن است تلاش کنید کمتر پلک بزنید. این اتفاق بسیار ناخودآگاه برای شما رخ می‌دهد و چشمان شما را از حالت طبیعی خود خارج می‌کند.

• سایز مردمک چشم

اکثر ما میدانیم که میزان نور موجود در محیط می‌تواند بر اندازه مردمک چشم ما تأثیرگذار باشد. گاهی اما مردمک چشم می‌تواند یک سیگنال ارتباطی غیرکلامی بسیار ضعیف در ارتباطات ما باشد. یعنی احساسات و عواطف درونی ما نیز می‌توانند تغییراتی در اندازه مردمک چشم ایجاد کنند.

برای مثال مردمک گشاد در طرف مقابل شما می‌تواند نشانه این باشد که فرد بسیار علاقه‌مند است و توجه‌اش جلب شده است.

حالات دهان

حرکات دهان هم یکی از مواردی است که می‌تواند در تشخیص زبان بدن به ما کمک کند. برای مثال اگر فرد مقابل شما در حال جویدن و گزیدن لب خود باشد، نشانه خوبی نیست. معمولاً افرادی که دچار احساساتی از قبلی نگرانی، اضطراب، ترس و یا ناامنی هستند این حالت را بروز می‌دهند. همچنین لبخند زدن یکی از مهم‌ترین حالات دهان است که می‌تواند یکی از اصلی‌ترین سیگنال‌های ارتباط غیرکلامی ما باشد. با این حال اما لبخند افراد را نیز می‌توان به طرق مختلفی تفسیر کرد. لبخند می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. گاهی واقعی و برخواسته از احساسات خوب است و گاهی برای بیان شادی کاذب، کنایه و یا حتی حس بدبینی ایجاد می‌شود. برخی از مهم‌ترین سیگنال‌های بدن را در ادامه بیان می‌کنیم.

• لب‌های جمع شده: جمع کردن لب‌ها، یا به هم فشردن آن‌ها می‌تواند نشانه بیزاری، عدم تائید یا بی اعتمادی باشد.
• گاز گرفتن و گزیدن لب‌ها: معمولاً استرس، اضطراب و نگرانی عواملی هستند که می‌توانند منجر به گزیدن و گاز گرفتن لب شود.
• پوشاندن دهان با دست یا ابزارهای دیگر: هنگامی‌که طرف مقابل شما دهان خود می‌پوشاند یا تلاش می‌کند که شما حالات دهان او را نبینید، ممکن است در تلاش برای پنهان کردن عواطف و احساسات خود باشد. برای مثال ممکن است تلاش کند تا لبخند و یا پوزخند خود را از شما پنهان کند.
• بالا یا پایین شدن حالات لب‌ها: این تغییرات البته شاید بسیار جزئی باشند و برای پی بردن به آن‌ها نیاز به میزان دقت بیشتری داشته باشید. معمولاً منحرف شدن خطوط لب‌ها به سمت بالا و یا پایین، به ترتیب می‌توانند نشانه‌هایی از حال خوب و خوشحالی یا نگرانی و ناراحتی در طرف مقابل باشند.

انواع حرکات و ژست‌های بدن

ژست‌ها و حالات بدن ما می‌توانند از مستقیم‌ترین و واضح‌ترین حرکات برای انتقال سیگنال‌های زبان بدن باشند. اشاره کردن، تکان دادن بخش‌هایی از بدن، نوع ایستادن و نشستن و ایستاده از انگشتان برای نشان دادن مقادیر عددی همه و همه حرکاتی بسیار رایج در زبان بدن ما هستند. با این حال اما ممکن است برخی از حرکات و ژست‌های بدنی ما در فرهنگ‌های مختلف متفاوت باشد و معانی متفاوتی داشته باشد. در ادامه چند ژست و حرکت بدنی رایج در بسیاری از فرهنگ‌ها را بیان می‌کنیم.

• گره کردن مشت: گره کردن مشت در حالت کلی می‌تواند دو معنی داشته باشد. این معانی بسته به موقعیتی که در آن قرار داریم متفاوت هستند و برداشت ما باید مطابق با موقعیتی کنونی ما باشد. مشت گره کرده گاهی نشانه خشم و عصبانیت و گاهی نیز نشان دهنده همبستگی است.
• اشارات انگشت شست: گرفتن انگشت شست به سمت بالا و پایین به ترتیب می‌تواند نشان دهنده تائید و یا عدم تائید ما در رابطه با موضوعی خاص باشد.
• علامت V یا همان پیروزی: این حرکت که در فرهنگ ما نیز بسیار رایج است با استفاده از انگشت اشاره و انگشت وسط صورت می‌پذیرد و از این دو انگشت برای طراحی یک V با دست استفاده می‌شود. این حرکت در بسیاری از فرهنگ‌ها و کشورها نشانه پیروزی و یا صلح است.

بازوها و پاها

دست و پاها از اعضای مفید بدن برای انتقال اطلاعات غیر کلامی هستند. برای مثال قفل کردن بازوها می‌تواند حالت تدافعی مخاطب را به ما انتقال دهد. سیگنال‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد. مانند باز کردن بازوها از یکدیگر که می‌تواند تلاشی برای بزرگ‌تر و یا حتی پذیرا به نظر رسیدن باشد. در حالی که نزدیک نگه داشتن بازوها به بدن ممکن است تلاشی برای کمتر مورد توجه واقع شدن و کناره گیری از مرکز توجه باشد. پس برای ارزیابی و درک زبان بدن، بهتر است به برخی از حرکات دست و پا و بازوها توجه کنید. در ادامه برخی از مهم‌ترین علائمی که در این موضوع باید آن‌ها را جدی بگیرید بیان می‌کنیم.

• دست‌های ضربدری و دست به سینه بودن تدافعی: اگر مخاطب شما دست‌هایش را به صورت ضربدری روی هم قرار داده بود و بازوها را به صورت جمع و نزدیک بدن قرار داده بود، می‌توانید حالت تدافع و یا حس محافظت از خود را از احساس او برداشت کنید.
• ایستادن با دست‌های قرار گرفته روی باسن: این حالت ایستادن و این نوع ژست می‌تواند نشانه‌ای از آمادگی فرد باشد. همچنین در برخی مواقع می‌توانیم این مسئله را نشانه پرخاشگری فرد در نظر بگیریم.
• قلاب کردن دست‌ها از پشت: اگر شخصی با حالت ایستاده و با دست‌هایی که از پشت آن‌ها را به هم قلاب کرده بود مخاطب شماست، به احتمال زیادی این فرد دچار احساس بی حوصلگی، اضطراب و یا حتی عصبانیت است.
• بی قراری و ضربه زدن سریع به انگشتان: این رفتار می‌تواند به صورت ناخودآگاه از بی حوصلگی و یا ناامیدی فرد ناشی شود.
• پاهای ضربدری: اگر فردی پاهای خود را به صورت ضربدری روی هم قرار داده است، احتمالاً حالت تدافعی دارد و یا احساس می‌کند که به حریم خصوصی بیشتری نیازمند است.

وضعیت بدن یا posture

وضعیت کلی بدن و فرم نگه داشتن آن نیز می‌تواند به عنوان بخش مهمی از زبان بدن افراد در نظر گرفته شود. اصطلاح Posture به معنی نحوه‌ی نگه داشتن بدن و فرم کلی فیزیکی بدن فرد است. وضعیت قرارگیری بدن یک فرد می‌تواند در رابطه با احساسات کنونی و ویژگی‌های شخصیتی او با ما سخن بگوید. مواردی همچون میزان اعتماد به نفس، میزان راحتی فرد در موقعیت حاضر، میزان باز بودن و پذیرا بودن فرد یا حتی تسلیم بودن او در موقعیت‌های مختلف.

برای مثال اگر فردی که مقابل شماست با بدنی خمیده نشسته، این مسئله می‌تواند به معنی بی حوصلگی او باشد. یا این مفهوم را منتقل کند که فرد مورد نظر نسبت به اتفاقات اطراف بی تفاوت است. اما در مقابل صاف نشستن افراد می‌تواند میزان تمرکز آن‌ها و درصد توجه‌شان به وقایع اطراف را بازگو کند.

پس اگر تصمیم به درک و خواند زبان بدن اطرافیان خود دارید باید به وضعیت بدن آن‌ها یا در اصطلاح Posture آن‌ها نیز توجه کنید. وضعیت بدن افراد گاها می‌تواند سیگنال‌های مهمی را برای ما ارسال کند. در حالت کلی می‌توانیم وضعیت بدن افراد را به دو دسته کلی تقسیم کنیم:

• وضعیت باز

این وضعیت به معنای باز نگه داشتن تنه بدن و در کل در معرض دید قرار گرفتن است. هنگامی‌که طرف مقابل شما در وضعیت بدنی باز قرار دارد، مواردی چون دوستی، گشاده رویی و احساس تمایل را به شما منتقل می‌کند.

• وضعیت بسته

در وضعیت بدنی بسته، فرد سعی در پنهان کردن تنه بدن خود دارد و اغلب سعی می‌کند با خم شدن رو به جلو و روی هم نگه داشتن دست‌ها و پاها به این هدف برسد. معمولاً این افراد کمتر صاف و محکم می‌نشینند. این وضعیت اغلب نشانگر خصومت، عدم دوستی و راحتی با طرف مقابل، معذب بودن و اضطراب است.

فضای شخصی و زبان بدن

احتمالاً شما هم اصطلاح فضای شخصی را شنیده باشید. آیا تا به حال کسی به شما گفته که به فضای شخصی بیشتری نیاز دارد؟ آیا تا به حال برایتان اتفاق افتاده که وقتی کسی در هنگام صحبت و معاشرت با فاصله نزدیکی به شما ایستاده احساس ناراحتی کنید؟

اصطلاح proxemics اولین بار توسط روانشناسی به نام ادوارد تی هال به کار برده شد. این اصطلاح به معنی فاصله بین افراد در هنگام تعامل است. همان‌طور که حرکات بدن و حالات چهره افراد در هنگام تعاملاتشان می‌تواند سیگنال‌های غیرکلامی به سوی ما ارسال کند، فضای فیزیکی بین آن‌ها و میان فاصله و نزدیکی آن‌ها هم می‌تواند پیام‌هایی را به ما منتقل کند. تی هال در پژوهش‌های خود چهار سطح از فضای فیزیکی و اجتماعی را توصیف می‌کند، که در ادامه به بیان هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

• فاصله صمیمی (6 تا 18 اینچ)

اولین سطح از فاصله فیزیکی بین افراد را فاصله صمیمی و خیلی نزدیک می‌نامیم. این سطح از فاصله در حدود 6 تا 18 اینچ افراد است و نشان دهنده‌ی رابطه‌ی نزدیک یا راحتی زیاد بین افراد است. این فاصله معمولاً در هنگام تماس نزدیک مانند در آغوش گرفتن، زمزمه کردن و یا لمس کردن افراد رخ می‌دهد.

• فاصله شخصی (1.5 تا 4 فوت)

این میزان فاصله فیزیکی در بین افراد معمولاً میان اعضای خانواده، دوستان و یا افرادی که با یکدیگر احساس راحتی می‌کنند اتفاق می‌افتد. هر چه افراد در هنگام تعامل بتوانند راحت‌تر در کنار یکدیگر بایستند و فاصله کمتری از یکدیگر داشته باشند می‌تواند نشانگر میزان صمیمیت آن‌ها در رابطه باشد.

• فاصله اجتماعی (4 تا 12 فوت)

این میزان فاصله فیزیکی اغلب برای افرادی است که نه به اندازه دوستان و خانواده به شما نزدیک هستند و نه کاملاً غریبه‌اند. این سطح از فاصله فیزیکی معمولاً با افرادی که با شما آشنا هستند اتفاق می‌افتد. برای مثال همکاری که چند بار در هفته او را ملاقات می‌کنید، آشنایی نسبتاً خوبی با او دارید و احساس راحتی نسبتاً خوبی هم با هم دارید. در این مورد شما کمترین میزان فاصله اجتماعی را با او حفظ می‌کنید.

گاهی اما فرد آشنا کسی است که او را به خوبی نمی‌شناسید؛ اما غریبه کامل نیز نیست. برای مثال مأمور پستی که بسته‌ای را برای شما آورده است، فردی که فقط یک بار در ماه و شاید هم کمتر او را می‌بینید. در این مورد بیشترین میزان فاصله اجتماعی یعنی 10 تا 12 فوت برای افراد احساس راحتی بیشتری ایجاد می‌کند.

• فاصله عمومی (12 تا 25 فوت)

این میزان فاصله که معمولاً آن را فاصله عمومی می‌نامیم در موقعیت‌های عمومی مثل سخنرانی‌ها و ارائه‌های مختلف دیده می‌شود. برای مثال هنگامی‌که شما در برابر یک جمع بزرگ یا یک کلاس پر از دانش آموز به ارائه سخنرانی می‌پردازید.

در رابطه با فاصله و میزان فضای شخصی فیزیکی افراد توجه به این نکته ضروری است که این مسئله، یعنی سطح فاصله شخصی که افراد برای راحتی در تعاملات نیاز دارند در فرهنگ‌ها و جغرافیای مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

یکی از مثال‌هایی که در این مسئله می‌توانیم به آن اشاره کنیم تفاوت‌های مردم در فرهنگ‌های لاتین و امریکای شمالی است. مردم در کشورهای لاتین معمولاً تمایل بیشتری برای قرار گرفتن در فاصله نزدیک دارند و معمولاً ترجیح می‌دهند که در هنگام تعاملاتشان در نزدیکی یکدیگر قرار بگیرند. در حالیکه این مسئله در مورد مردم امریکای شمالی بسیار متفاوت است، اهالی امریکای شمالی ترجیح می‌دهند فاصله شخصی بیشتری را با شخص مقابل خود حفظ کنند و فضای فیزیکی بیشتری نیاز دارند.

کلام آخر

درک و تحلیل زبان بدن افراد می‌تواند به بهبود روابط و تعاملات اجتماعی شما کمک بسزایی بکند و عزت نفس شما را افزایش دهد. شما با درک سیگنال‌های غیرکلامی که افراد به صورت عامدانه و یا ناخودآگاه منتقل می‌کنند، می‌توانید روابط بهتری با دیگران برقرار کنید و آنچه دیگران می‌خواهند بیان کنند را تفسیر کنید.

بسیاری از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که سیگنال‌های غیرکلامی زبان بدن نقش مهمی در ارتباطات ما دارند. می‌توان گفت که حتی درصد زیادی از ارتباطات ما با دیگران از طریق انتقال پیام به صورت غیرکلامی است. نکته جالب‌تر در این مورد این است که ذهن ما معمولاً پیامی که از طریق بدن، حالات چهره و وضعیت آن منتقل می‌شود را به پیامی که صریحاً از طریق کلام بیان می‌شود ترجیح می‌دهد. یعنی اگر کلام و وضعیت بدن و حالات چهره شما با یکدیگر متفاوت باشند، ذهن شما پیام غیرکلامی را باور می‌کند!

در این مقاله تلاش کردیم تا تکنیک‌هایی را برای درک بهتر زبان بدن افراد و حالات چهره آن‌ها بیان کنیم. با فراگیری این نکات و توجه به آن‌ها در طرف مقابلمان می‌توانیم به سادگی پیام او را درک کنیم. این شناخت به ما کمک می‌کند که با استفاده از مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی ارتباطات خود با دیگران را بهبود دهیم، بدون تلاش زیاد مفهوم و منظور خود را به آن‌ها منتقل کنیم و سریع‌تر به مقصود خود برسیم.

امیدواریم که این مقاله از دانشگاه کسب و کار برای شما مفید واقع شده باشد و بتوانید این نکات و ویژگی‌های بیان شده را در زندگی روزمره، ارتباطات و تعاملاتتان با اطرافیان به کار بگیرید. شما چه ژست‌های بدنی را می‌شناسید که می‌توانند برای ما حاوی پیام باشند؟