آیا شما فرد انتقاد پذیری هستید؟ واکنش شما در برابر انتقاد دیگران از کارتان چیست؟ آیا اصول صحیح انتقاد کردن از دیگران را میدانید؟
در واقع می‌توان گفت که یکی از ضروریات کار به عنوان یک کارمند، این است که از روحیه انتقاد پذیری بالایی برخوردار باشید. البته پرورش این روحیه کار سختی است! شما به عنوان کسی که در یک کمپانی بزرگ یا شرکت کوچک کار می‌کنید، اغلب ممکن است انتقاداتی از سرپرست، مدیر و یا سایر همکارانتان بشنوید. به خصوص اگر به تازگی مشغول کار در بخشی شده باشید و در اصل یک تازه کار باشید! این انتقاداتی که از سوی همکاران و مدیر به شما وارد می‌شود گاها آزاردهنده اما ثمر بخش هستند. برای اینکه بتوانید از آن‌ها در جهت درست بهره ببرید در ابتدا باید بدانید که چطور باید یک انتقاد را بشنوید، درک کنید و به کار بگیرید.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار می‌خواهیم به بررسی انتقاد پذیری در محیط‌های کاری بپردازیم و ببینیم چه تکنیک‌هایی برای تقویت این روحیه وجود دارد؟ پس تفاوتی نمی‌کند که یک کارمند هستید، مدیریت بخشی از کمپانی را به عهده دارید و یا مدیر کل سازمانید، در هر صورت تقویت روحیه انتقاد پذیری و برخورد صحیح با انتقاد یکی از لازمه‌های ورود به دنیای حرفه‌ای است.
انتقاد چیست؟
اولین گامی که باید برای تقویت روحیه انتقاد پذیری و درک نحوه‌ی صحیح برخورد با انتقادات بردارید، این است که بدانید انتقاد مؤثر و سازنده چه نوع انتقادی است؟ انتقاد سازنده در واقع نوعی ارائه نظر معتبر و با دلیل موثق یا مستدل در مورد کار و یا رفتار دیگران است، انتقاد اصولاً می‌تواند شامل نکات مثبت و منفی باشد که اکثراً آن را با نظرات منفی به خاطر داریم. انتقاد سازنده انتقادی است که در جهت بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری ما در کار و یا رفتارهای شخصی‌مان به ما ارائه شود.
حال این انتقاد می‌تواند از سوی کارمندان به مدیر باشد، که اصولاً در جلسات رسمی و به صورت تک به تک صورت می‌گیرد، از طریق صندوق‌های پیشنهادات و انتقادات منتقل می‌شود یا از سوی مدیریت به کارمندان و یا حتی کارمندان به یکدیگر باشد. انتقاد همچنین ممکن است به صورت نظرات ما در یک گروه برای بهبود عملکرد پروژه بروز پیدا کند. در هر صورت صرف نظر از اینکه انتقادات چگونه و از چه منبعی به ما وارد می‌شوند، مهم است که تکنیک‌هایی را برای درک بهتر و نحوه‌ی برخورد با آن‌ها و رسیدگی به آن‌ها فرابگیریم.
نحوه برخورد با انواع انتقاد در محیط‌های کاری
شاید به جرئت بتوان گفت که یکی از اصول مهم برای یک محیط کاری سالم انتقاد است. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است، نشان می‌دهد که انتقاد سازنده در یک محیط کاری می‌تواند بهترین راه برای افزایش بازدهی افرادی باشد که دچار کاهش بهره‌وری و یا حتی خودشیفتگی شده‌اند!
توانایی پذیرش انتقادات در محیط‌های کاری یکی از اصول ضروری برای پیشرفت و افزایش کارایی شما در محیط کار است. پس اگر به دنبال موفقیت‌های حرفه‌ای هستید، روحیه انتقاد پذیری خود را به خصوص در محل کارتان تقویت کنید. در ادامه می‌خواهیم به تکنیک‌ها و روش‌های مهم برخورد با انتقادات در محیط‌های کاری اشاره کنیم.
واکنش خود را در برابر انتقادات وارد شده کنترل کنید
اولین چیزی که در برخورد با انتقاداتی که دیگران به شما وارد می‌کنند اهمیت دارد، نوع واکنش شما به انتقادات است. چرا که پاسخ و ری اکشن شما به نظرات بیان شده از سوی دیگران، می‌تواند نشانه‌ای از میزان بلوغ فکری و حرفه‌ای بودنتان در نظر گرفته شود. همچنین نباید از یاد ببرید که در این مواقع زبان بدن و حالات چهره شما به اندازه کلمات و صحبت‌هایتان اثر گذار هستند. همان‌طور که در مقاله‌ی زبان بدن از دانشگاه کسب و کار نیز بیان کرده‌ایم اکثر افراد به پیام‌های غیرکلامی بیشتر از پیام‌های منتقل شده از طریق کلام اعتماد دارند.
حال باید ببینیم واکنش درست چیست؟ در واقع می‌توان گفت که اولین واکنشی که باید بروز دهید این است که هیچ واکنشی بروز ندهید! بهتر است نفسی عمیق بکشید و کمی مکث کنید. این کار به ظاهر ساده شما را از بروز واکنش‌هایی که بعدها ممکن است بابت آن‌ها دچار پشیمانی شوید منع می‌کند. البته اگر انتقاد بسیار غیر منتظره باشد یا شما آمادگی شنیدنش را نداشته باشید، ممکن است برای پردازش آن به زمان بیشتری احتیاج پیدا کنید. در این زمان می‌توانید از شخص انتقاد کننده بخواهید تا مدتی در رابطه با مسئله‌ی مورد نظر فکر کنید و سپس با هم به گفتگو بپردازید.
تلاش کنید تا انتقادات را به صورت شخصی برداشت نکنید
گفتن و شنیدن انتقادات در محیط‌های کاری مسئله‌ای کاملاً معمول و نرمال است. در یک محیط کاری سالم همه‌ی افراد مجموعه به فکر پیشرفت و بالا بردن یکدیگر در جهت رسیدن به اهداف بزرگ‌تر هستند. به همین دلیل است که معمولاً در کار یکدیگر دقیق می‌شوند و اگر احساس کنند فردی در مجموعه کم کاری می‌کند و یا کاری را به صورت ناصحیح انجام می‌دهد، ترجیح می‌دهند این مسئله را به او یادآوری کنند. اما مسئله‌ی مهم در این رابطه این است که ما تلاش کنیم تا این انتقادات را شخصی در نظر نگیریم. سعی کنید شخصیت خود را از کار و شغلی که به آن مشغولید جدا کنید. به خاطر داشته باشید که انتقاداتی که به شما وارد می‌شود، در واقع متوجه کار شماست نه شخصیتتان. اشتباهات شما بازتابی از شخصیت درونی شما نیستند!
از حالت تدافعی خارج شوید
تلاش کنید بهانه گیری را از خود دور کنید و از حالت تدافعی خارج شوید. پذیرای انتقاد باشید و به درستی آن را پردازش کنید. سعی کنید نظراتی که در رابطه با بهبود کار به شما پیشنهاد شده است را به تدریج در فعالیت‌های خود اعمال کنید و تغییرات ایجاد کنید. این واکنش یکی از واکنش‌های عاقلانه و بالغانه در برابر انتقادات در محیط کار است. در واقع این برخورد توانایی شما در پردازش نظرات دیگران را بیان می‌کند و نشان می‌دهد که شما به اندازه‌ای بالغ هستید و خودآگاهی دارید که می‌توانید انتقادات را مدیریت کنید. پس از مدتی می‌توانید نتیجه اعمال تغییرات که می‌تواند مثبت و یا منفی باشد را مشاهده کنید.
خودتان را دست کم نگیرید
گاهی اوقات ما با شنیدن یک انتقاد ساده در محیط کاری خود را می‌بازیم و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهیم. در حالی که افرادی که دارای عزت نفس کافی هستند می‌توانند به سادگی نظرات دیگران را چه مثبت و چه منفی پذیرا باشند. باید این مسئله را بپذیرید که همه اشتباه می‌کنند و هیچ کس هیچ چیز را به طور کامل و بی نقص نمی‌داند. مهم نیست چقدر تجربه کاری دارید و یا چه میان برای این جایگاه شغلی تحصیل کرده‌اید و آموزش دیده‌اید، به خاطر داشته باشید که همواره چیزی برای یادگیری وجود دارد. اگر به انتقادهای دیگران به چشم راهی برای حرکت به جلو، پیشرفت و یادگیری بیشتر نگاه کنید، می‌توانید بهترین نتیجه را بگیرید و بهترین واکنش را از خود بروز دهید.
متواضعانه برخورد کنید
اصولاً غرور و خودپسندی یکی از عوامل مهمی هستند که ما را در برابر نظرات منفی دیگران سرسخت می‌کنند. افرادی که این خصوصیات را دارند، در برابر انتقادات واکنش درستی ندارند. فراموش نکنید که در هر انتقادی هر چند که به مذاق شما خوش نیاید احتمالاً حقیقتی نهفته که شما باید آن را کشف کنید. شخصیت خودشیفته و غرور شما به خاطر اینکه بتواند از شما در برابر نظرات منفی دیگران محافظت کند تلاش می‌کند تا انتقاد را نپذیرد و واکنش ناپسندی در مقابل آن بدهد. اما اگر فروتنانه با انتقادات برخورد کنید و متواضعانه پاسخ دهید، می‌توانید یک فرصت ارزشمند برای یادگیری و پیشرفت را به دست آورید.
نیت فرد منتقد را ارزیابی کنید
یکی از تکنیک‌هایی که در این مسیر باید به خاطر داشته باشید این است که بتوانید نیت فرد منتقد را در ذهن خود ارزیابی کنید. در اینکه برخی از افراد ممکن است با غرایض شخصی و نیات شومی به یکی از منتقدین اصلی شما در محیط کار تبدیل شوند، شکی نیست. اما احتمالاً شما پس از مدتی می‌توانید شناخت خوبی نسبت به همکاران و یا مدیران ارشد خود پیدا کنید. به طور دقیق به انتقادات طرف مقابل گوش فرادهید و با تفکر در رابطه با نقاط قوت و ضعف خود و با ذهنی باز به بررسی دلایل انتقاد و نیات شخص منتقد پی ببرید.
برای مثال ممکن است فردی در محیط کار از شما بخواهد که کمتر صحبت کنید و یا به پشت میز کارتان برگردید. این مسئله به احتمال زیاد در دید اول، تقابل آمیز و اذیت کننده به نظر برسد. اما اگر بتوانید آن را مثبت ارزیابی کنید متوجه خواهید شد که نیت فرد منتقد چیزی به جز پرداختن به امور مهم و ضروری، عدم اتلاف وقت و حرکت به سوی اهداف کلی سازمان نیست. آنگاه است که متوجه نیت افراد خواهید شد. البته نمی‌خواهیم همه‌ی منتقدین را مثبت ارزیابی کنیم، گاهی نیز ممکن است افراد غرض ورزی را در اطراف خود داشته باشیم!
از عذرخواهی برای ضعف‌های خود نترسید
اگر اشتباهی مرتکب شده‌اید که خلاف اصول و اهداف سازمان بوده است از عذرخواهی نترسید. عذرخواهی یکی از نشانه‌های روشنی است که بیان می‌کند شما فرد مسئولیت پذیری هستید و می‌توانید عواقب کارهایی که انجام داده‌اید را بپذیرید. عذرخواهی یکی از نشانه‌های مهم بلوغ فکری در افراد است. پس اگر در محیط کاری به شما انتقادی وارد شد و در طی این پروسه متوجه شدید که کار یا فعالیت را به صورت اشتباه انجام داده‌اید عذرخواهی کنید.
البته باید توجه داشته باشید که سازگاری بیش از حد با محیط یا افراد در جهت عدم ایجاد تعارض می‌تواند به شما لطمه وارد کند. شما می‌توانید با منتقد در رابطه با موضوع صحبت کنید و بگویید که در رابطه با نظرات او چه احساسی دارید. در واقع حفظ صلح با افراد و به خصوص همکارانتان ضروری است؛ اما نه به هر قیمتی!
از انتقاد به نفع خودتان استفاده کنید
اگر حس می‌کنید نظرات منفی‌ای که از سوی دیگران به شما وارد شده است مقداری حقیقت دارد، بهترین کار این است که بتوانید از این نظرات در جهت بهبود خود استفاده کنید. برای این کار می‌توانید مستقیماً با فرد منتقد وارد گفتگو شوید و از او بخواهید که در رابطه با نظرات خود توضیحات بیشتری بدهد. از او بخواهید که بگوید شما چطور و از چه طریقی می‌توانید کار خود را بهبود ببخشید؟ این روش برخورد یک فرد حرفه‌ای با یک انتقاد درست است!
با این روش به همکاران و مدیران ارشد خود نشان می‌دهید که به بهبود فردی و پیشرفت امور و حرکت در جهت اهداف سازمان علاقه‌مند هستید. همچنین توانسته‌اید فرد منتقد را نیز درگیر کنید. اما اگر با ارزیابی صحیح متوجه شدید که انتقاداتی که به شما وارد شده نامعتبر است، باید به سادگی لبخند بزنید، عبور کنید و اجازه ندهید این مسئله اعتماد به نفس شما را خدشه دار کند.
در مقابل انتقاد دیگران لبخند بزنید
به عنوان توصیه آخر، می‌خواهیم به شما بگوییم که در هنگام مواجه با نظرات منفی دیگران در رابطه با کارتان لبخند بزنید. لبخند بزنید حتی اگر این لبخند کاذب یا مصنوعی باشد. لبخند زدن شما را به آرامش درونی نسبی می‌رساند. احساس مثبتی در شما و طرف مقابل ایجاد می‌کند و می‌تواند شرایط را سامان بدهد. پس لبخند هم به شما کمک می‌کند تا واکنش بهتری داشته باشید و هم به منتقد این پیام را منتقل می‌کند که معتدلانه تر عمل کند.
کلام آخر
انتقاد پذیری یک از اصول مهمی است که برای موفقیت در محیط‌های کاری باید آن را در وجود خود تقویت کنید. در واقع اگر در یک محیط کار سالم مشغول به کار باشید، قطعاً زمان‌هایی خواهد بود که با نظرات مثبت و منفی دیگران روبرو شوید. البته گاهی ممکن است در محیط‌های کاری با منتقدینی که از روی غرض ورزی نظرات منفی را به سوی شما روانه می‌کنند نیز مواجه شوید.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تلاش کردیم تا به بررسی برخی نکات مهم در جهت برخورد با انتقاد در محیط‌های کاری بپردازیم. امیدواریم که این نکات مورد استفاده شما در محیط‌های کاری قرار بگیرد. آیا شما انسان انتقادی پذیری هستید؟ در مقابل نظرات منفی‌ای که در محل کار دریافت می‌کنید چه واکنشی دارید؟ چه راهکارهای دیگری در رابطه با برخورد درست با نظرات منفی دیگران می‌شناسید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
