بسیاری از افراد در طول زندگی خود احساس خجالت و کمرویی را تجربه می‌کنند. این احساس که به صورت ترس از حضور در اجتماع و شرم زدگی در مقابل افراد دیگر بروز می‌کند در سنین مختلف می‌تواند گریبان گیر ما شود. معمولاً احساس خجالت و کمرویی در کودکان نمود بیشتری دارد و تا حدی می‌توان آن را طبیعی در نظر گرفت. بسیاری از روانشناسان معتقدند که حس کمرویی در کودکان زودگذر است و در مراحل بالاتر نگران کننده می‌شود. یعنی اگر شما فردی بزرگسال هستید اما هنوز احساس خجالت و کمرویی دوران کودکی را به همراه خود دارید باید به فکر چاره‌ای برای آن باشید؛ چرا که این حس می‌تواند آسیب‌های بسیاری در زندگی خانوادگی و یا راه اندازی کسب و کار و شغل شما ایجاد کند.
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی مختصر این حس آسیب زا پرداخته‌ایم. دلایل بروز این حس و راهکارهایی برای رهایی از خجالت کشیدن و احساس کمرویی را بیان کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم خواندن ادامه این مطلب را از دست ندهید؛ چرا که بسیاری از ما یا خود و یا اطرافیانمان با این احساس آزار دهنده دست و پنجه نرم می‌کنیم!
چرا دچار احساس خجالت می‌شویم؟
در ابتدا می‌خواهیم بدانیم که چرا دچار احساس خجالت می‌شویم؟ چه عواملی باعث می‌شود افراد در اجتماعات گوناگون دچار کمرویی شوند و نتوانند به درستی ابراز وجود کنند؟ در ادامه می‌خواهیم برخی از مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایلی که می‌توانند ما را درگیر احساس آزار دهنده خجالت کنند را بررسی کنیم.
-
عزت نفس پایین و عدم وجود اعتماد به نفس از عوامل اصلی خجالت
یکی از اصلی‌ترین و اساسی‌ترین دلایل و عواملی که منجر به ایجاد حس خجالت در ما می‌شود اعتماد به نفس پایین و عدم وجود عزت نفس کافی است. معمولاً افرادی که در جمع‌های مختلف از کمرویی رنج می‌برند و نمی‌توانند به سادگی به صحبت در جمع و یا سخنرانی بپردازند افرادی هستند که عزت نفس آن‌ها خدشه دار شده و یا اعتماد به نفس کافی ندارند. عدم وجود حس اعتماد و اطمینان به خود ما را دچار ترس از اجتماع می‌کند؛ چرا که معمولاً حس می‌کنیم جذابیتی برای دیگران نداریم و سخنان ما برای دیگران اهمیتی ندارد.
بسیاری از افرادی که در دوران بزرگسالی از کمرویی رنج می‌برند باید دلیل این مسئله را در دوران کودکی و نوجوانی خود جستجو کنند. افرادی که در دوران کودکی و نوجوانی اجازه اظهار نظر در جمع خانواده را نداشتند و یا اظهار نظر آن‌ها با تمسخر اطرافیان مواجه شده است، معمولاً این احساسات را در دوران بزرگسالی همراه خود دارند.
-
حضور در جمع‌های ناآشنا و غریبه
حضور در جمع‌های ناآشنا و غریبه معمولاً برای بسیاری از ما احساس خجالت و کمرویی ایجاد می‌کند. این یک مسئله طبیعی است که ما در هنگام حضور در اجتماعات ناآشنا و در هنگام صحبت با افراد غریبه کمی دچار شرم موقعیت شویم. اما اگر این احساس ماندگار باشد و در فواصل زمانی کوتاه و طولانی مدت ما را درگیر کند باید فکری به حال آن بکنیم.
برای مثال هنگامیکه که وارد یک مهمانی ناآشنا می‌شویم و در جمع آن‌ها فردی را نمی‌شناسیم و یا هنگامیکه در کودکی مجبور به تعویض مدرسه خود بودیم و به عنوان فردی جدید وارد کلاسی می‌شدیم که برای ما کاملاً غریبه و ناشناس بود. هنوز هم شاید با تصور این موقعیت‌ها احساس شرم و خجالتی بودن در وجود ما شکل بگیرد.
-
داشتن تفکرات منفی راجع به خود و عدم وجود خود آگاهی
دیگر عامل کم رویی در افراد داشتن حس منفی نسبت به خود است. معمولاً افرادی که از خودآگاهی ناقصی برخوردارند و توانایی‌ها و استعدادهای خود را به صورت درست شناسایی نکرده‌اند، حس خوبی نسبت به خودشان ندارند و از احساس خجالتی بودن در جمع رنج می‌برند. آن‌ها درست مانند افراد فاقد عزت نفس توانایی ابراز وجود و اظهار نظر در جمع را ندارند چرا که دید منفی‌ای که نسبت به خودشان دارند را به دیگران نیز تعمیم می‌دهند.
-
ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن توسط اطرافیان
اگر دچار احساس کم رویی در جمع‌های مختلف هستید و حتی در جمع خانوادگی خود نمی‌توانید صحبت کنید و با دیگران ارتباط برقرار کنید، ممکن است دچار احساس ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن توسط اطرافیان باشید. این مسئله نیز می‌تواند ریشه در دوران کودکی و نوجوانی افراد داشته باشد. این که در دورانی از زندگی خود در مدرسه و یا حتی در خانواده مورد تمسخر و قضاوت قرار گرفته‌اید، به شما اجازه نمی‌دهد که اکنون بتوانید با احساس ترس از حضور در جمع و ابراز وجود مقابله کنید.
-
وراثت می‌تواند عامل احساس خجالت در شما باشد
آخرین عاملی که در این بخش می‌خواهیم به آن اشاره کنیم وراثت است. گاهی ممکن است ویژگی خجالتی بودن به عنوان یک ویژگی شخصیتی از والدین و به صورت وراثتی به شما رسیده باشد. جالب است بدانید تایپ‌های شخصیتی می‌توانند بر میزان خجالتی بودن افراد اثرگذار باشند؛ چرا که خجالتی بودن و کم رویی در جمع هنگام صحبت کردن و یا سخنرانی در اجتماعات مختلف می‌تواند یک خصلت در وجود افراد مختلف باشد و عامل بیرونی نداشته باشد.
راهکارهایی برای مقابله با کم رویی و خجالت
حالا می‌خواهیم راهکارهایی را بیان کنیم که هر یک از آن‌ها می‌توانند تا حد زیادی بر کاهش احساس کم رویی شما اثرگذار باشند. مهم نیست احساس خجالتی بودن شما ناشی از یک عامل بیرونی باشد و یا دلیلی درونی داشته باشد. در هر صورت شما باید برای رفع آن قدم بردارید و بدانید که با به کار گیری این راهکارها و تمرینات به هدفتان خواهید رسید. حتی یک روز دیگر درگیری با شرم و کم رویی می‌تواند برای شما آسیب زا باشد و بسیاری از موقعیت‌های مهم زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار دهد.
-
این ویژگی آزار دهنده را در وجود خود بپذیرید
قدم اول برای مقابله با هر خصلت و یا هر عادت بدی که در زندگی شما ایجاد آسیب می‌کند، پذیرش آن است. پس در درجه اول نیاز است شما بپذیرید که یک انسان خجالتی هستید و یا از حضور در اجتماعات مختلف و جمع‌های غریبه هراس دارید.
-
خودتان را با دیگران مقایسه نکنید
اگر می‌خواهید خجالت زدگی را از وجود خود دور کنید، بهتر است دست از مقایسه خود با دیگران بردارید. این کار بر روی اعتماد به نفس شما اثر می‌گذارد و هنگامیکه در جمع‌های مختلف قرار می‌گیرید این مقایسه به صورت ناخودآگاه ذهن شما را درگیر خود می‌کند.
-
نه شنیدن را تمرین کنید و بپذیرید که با طرد شدن قرار نیست نابود شوید
یکی از تمرینات مهمی که برای جلو گیری از احساس شرم و کم رویی بسیار توصیه شده است تمرین نه شنیدن است. با این کار می‌توانید به خودتان ثابت کنید که حتی اگر در نظر دیگران طرد شوید و نه بشنوید می‌توانید شرایط را تحت کنترل داشته باشید.
-
بلند صحبت کنید و تمرین کنید تا توجه جمع را جلب کنید
اگر می‌خواهید با مشکلی روبرو شوید به شما پیشنهاد می‌کنیم که خود را در دل آن قرار دهید. اگر از صحبت در جمع و ابراز وجود خجالت می‌کشید خود را درگیر آن کنید. تمرین کنید، صدای خود را بالا ببرید و توجه افراد حاضر را به سخنان خود جلب کنید. شاید در دفعات ابتدایی با شکست مواجه شوید؛ اما تلاش برای رسیدن به هدف جواب می‌دهد.
-
نقاط قوت خود را شناسایی و تقویت کنید و روی عزت نفستان کار کنید
تلاش کنید تا نقاط قوت و توانایی‌های خود را شناسایی کنید و با این کار به صورت جدی بر روی عزت نفس خود کار کنید. همانطور که گفتیم یکی از اصلی‌ترین و اساسی‌ترین عوامل مؤثر بر خجالت و کم رویی کمبود عزت نفس است.
-
نیازی نیست به عقیده و نظرات همه توجه کنید
حتی اگر احساس کردید در جمعی ممکن است تمسخر شوید و مورد قضاوت قرار بگیرید به صحبت کردن ادامه دهید. تمرین کنید تا بتوانید میزان ارزش گذاری و اهمیت دادن به نظرات دیگران را به حداقل برسانید و آن‌ها را نادیده بگیرید.
-
با اعتماد به نفس صحبت و عمل کنید، خود را با اعتماد به نفس جلوه دهید
حتی اگر ادای انسان‌های با اعتماد به نفس را دربیاورید پس از مدتی می‌توانید مانند آن‌ها رفتار و عمل کنید! سعی کنید با تن صدای بالا و رسا صحبت کنید و با اعتماد به نفس رفتار کنید. راه رفتن شما و زبان بدنتان می‌توانید تأثیر مستقیمی بر کاهش کم رویی شما داشته باشد.
-
شما شروع کننده بحث و صحبت باشید و خجالت نکشید
این یک تمرین مؤثر برای افراد خجالتی است. تلاش کنید تا در جمع‌های مختلف و یا در ملاقات‌های دو نفره شما شروع کننده صحبت باشید. این کار قطعاً در اوایل برای شما سخت است؛ اما باید خودتان را مجبور به آن کنید! تیر اول را شما شلیک کنید! و مکالمه را در دست بگیرید.
-
ترور شخصیتی خودتان را متوقف کنید تا حس خجالت شما کاهش یابد
از ترور شخصیتی خود دست بردارید. بسیاری از افراد عادت دارند تا در جمع‌های مختلف از ویژگی‌های منفی خود بگویند و خود را در مقابل دیگران تخریب کنند. این کار به شدت بر روی عزت نفس شما اثرگذار است و اعتماد به نفس صحبت در جمع را از شما می‌گیرد.
-
از چالش‌ها استقبال کنید و خود را در دل موقعیت‌های جدید پرتاب کنید
اگر در اجتماعی شرکت کرده‌اید و نیاز به داوطلبی برای انجام کاری خاص بود، شما داوطلب شوید. خودتان را درگیر چالش‌های مختلف کنید و هر بار تجربه خود را در برخورد با موقعیت‌های جدید و مقابله با حس خجالتتان بالا ببرید.
-
در بحث‌های مختلف شرکت کنید و عقیده خود را بیان کنید، حتی به غلط!
قرار نیست همیشه درست صحبت کنید و یا همیشه عقیده‌تان مورد تایید همه قرار گیرد. به عنوان یک تمرین تلاش کنید همواره در بحث‌ها شرکت کنید و نظر خود را بیان کنید. مهم نیست چه نظری دارید یا اینکه دیگران چطور با عقیده شما برخورد می‌کنند. این تمرین در اصطلاح روی شما را در جمع باز می‌کند.
-
علت خجالت و کم رویی خود را ریشه یابی کنید و عوامل ایجاد آن را بیابید
مبحثی که بیان آن در این مقاله خالی از لطف نیست، این است که شما بتوانید عواملی که منجر به ایجاد حس خجالت و کم رویی در وجود شما می‌شوند را شناسایی کنید. این کار می‌تواند به از بین بردن عوامل و درمان حس شرم در وجود شما کمک بسزایی کند. البته برای این کار در درجات عمیق‌تر می‌توانید به یک روانشناس خبره مراجعه کنید.
-
مطالعه خود را افزایش دهید و اطلاعاتتان را در حوزه‌های مختلف بالا ببرید
برای اینکه بتوانید در جمع‌های مختلف با اعتماد به نفس حاضر شوید و از بیان عقاید خود در جمع خجالت نکشید، بهتر است اهمیت مطالعه را نادیده نگیرید. اطلاعات خود را افزایش دهید تا بتوانید در بحث‌های مختلف شرکت کنید.
-
ارتباط چشمی با مخاطبتان را به یک عادت تبدیل کنید
ارتباط چشمی یکی از آن دسته تمریناتی است که تأثیر بسیاری در کاهش احساس کم رویی در وجود شما دارد. تمرین کنید که در هنگام شکل گیری مکالمه با دیگران با آن‌ها ارتباط چشمی برقرار کنید. این ارتباط، اعتماد به نفس شما را بالا می‌برد و قدرت ابراز وجود را در شما افزایش می‌دهد.
-
کمال طلبی را کنار بگذارید، قرار نیست همیشه درست بگویید
به عنوان نکته‌ی آخر این مقاله به یاد داشته باشید که شما قرار نیست همیشه درست بگویید. کمال طلبی را کنار بگذارید و قبول کنید گاهی نیز ممکن است اشتباه کنید. این تفکر به شما کمک می‌کند که بتوانید بسیار آسان تر در اجتماعات مختلف اظهار نظر کنید و دیگر نگران واکنش دیگران در برابر سخنانتان نباشید.
کلام آخر
کم رویی و خجالتی بودن مباحثی هستند که افراد بسیاری از جامعه را درگیر خود کرده‌اند. برای از بین بردن این احساس آسیب زا که می‌تواند در موقعیت‌های مختلف گریبان شما را بگیرد و یا حتی مانع پیشرفت شما در کار و زندگی شود، بهتر است ابتدا عوامل آن را شناسایی و ریشه یابی کنید. عواملی که در این مقاله به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره کردیم. همچنین راهکارها و تمریناتی را بیان کردیم که به کار گیری هر یک از آن‌ها می‌تواند اثر جدی بر کاهش میزان کم رویی و شرم شما در موقعیت‌های مختلف داشته باشد.
امیدواریم نکات و راهکارهایی که در این مطلب از دانشگاه کسب و کار به آن‌ها اشاره کردیم، بتوانند برای شما کارساز و راهگشا باشند. شما چه راهکارهایی برای مقابله با خجالت می‌شناسید؟
