در بدن ما مجموعه‌ای از هورمون‌های مختلف وجود دارد. این هورمون‌ها ابتدا از غدد درون‌ریز مانند هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و پانکراس ترشح میشود، سپس وارد جریان خون شده و از آن‌جا به سلول‌های هدف متصل می‌شوند. هورمون‌ها، هم وظیفه‌ی حفظ تعادل در قسمت‌های مختلف بدن را دارند و هم می‌توانند احساسات یا شرایط خاصی را در بدن ایجاد کنند. یکی از این هورمون‌ها اکسی توسین یا همان هورمون عشق است که بنابر تحقیقاتی، تاثیرات زیادی در احساسات و عواطف انسان می‌گذارد. در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی تاثیرات این هورمون و راهکارهای افزایش ترشح آن در بدن می‌پردازیم.
شناسایی اکسی توسین
هورمون اکسی توسین برای اولین بار در سال 1906 توسط هنری هلت دیل شناسایی شد. ساختار مولکولی خاص آن که امروزه به دلیل زیبایی در قالب تصاویر، تابلوها و حتی تاتوی بدن حک میشود، در سال 1952 مشخص شد.
این هورمون در هیپوتالاموس تولید و در غده‌ی هیپوفیز ذخیره و پخش میشود و نقش مهمی در احساسات، روابط عاشقانه و حتی روابط اجتماعی در انسان دارد.
اکسی توسین چگونه در بدن ترشح میشود؟
هورمون اکسی‌توسین از طریق روش‌هایی ساده و آسان، می‌تواند به‌طور طبیعی در بدن ترشح شود. از آن‌جا که بیشتر این روش‌ها بر اساس محبت، مسائل‌عاطفی و روابط صمیمانه با همسر یا اطرافیان است، به این هورمون، هورمون عشق می‌گویند. در ادامه، برخی از مواردی که باعث ترشح اکسی توسین در بدن می‌شوند را ذکر می‌کنیم:
مهربانی کردن
ما همیشه فرض را بر این گرفته‌ایم که با محبت و مهربانی کردن، تنها به فرد مقابل لطف می‌کنیم. اما حقیقت این است که این عمل، برای خود ما هم فواید زیادی دارد. یکی از این فواید، ترشح هورمون اکسی توسین است. تحقیقات ثابت کرده است، هنگامی‌که به همسر، فرزند، خانواده یا دوست خود محبت می‌کنیم سطح این هورمون در بدن ما افزایش می‌یابد و سپس از فواید وجود آن بهره می‌بریم.
در آغوش گرفتن
آغوش، یک عمل فیزیکی برای بیان مهر و محبت است و ما از طریق آن، محبت خود را به فرد مقابل نشان می‌دهیم. این حرکت، از یک‌سو حس آرامش را در دو طرف ایجاد می‌کند و از سویی دیگر سطح هورمون اکسی توسین را در بدن افزایش می‌دهد. بنابراین از این حرکت ساده و زیبا غافل نشوید! پدر و مادر، فرزند و دوستان خود را در آغوش بگیرید و از احساس آرامش بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.
حیوانات خانگی و افزایش اکسی توسین
با تنهایی عمیق انسان در جوامع امروزی، افراد زیادی به خرید و نگهداری حیوانات‌خانگی روی آورده‌اند. وجود حیواناتی نظیر سگ و گربه که محبت را درک کرده و می‌توانند با انسان رابطه‌ی خوبی برقرار کنند فواید زیادی دارد؛ علاوه بر رفع تنهایی، سطح استرس و افسردگی را کاهش داده و از سوی دیگر ترشح اکسی توسین در بدن را افزایش می‌دهد.
صحبت‌کردن، در آغوش‌گرفتن، نوازش و محبت به حیوانات، از روش‌های ساده‌ای هستند که باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین در بدن می‌شوند.
کمک‌کردن به دیگران
هنگامی‌که به دیگران کمک می‌کنیم، احساس خوبی به ما دست می‌دهد که درواقع نتیجه‌ی ترشح هورمون اکسی توسین است. در نتیجه‌ی کمک کردن، اعتماد به نفس فرد افزایش پیدا کرده و احساس خوشحالی و تعلق می‌کند. همچنین به اعتقاد بسیاری از افراد، کمک و همدلی با دیگران، در نهایت به‌صورت مثبتی به زندگی ما بازمی‌گردد و در هنگام مشکلات و سختی‌ها دست ما را می‌گیرد.
نگاه محبت‌آمیز
چنان‌که گفته شد هورمون اکسی توسین از طریق روش‌های ساده‌ای در بدن ترشح میشود. حتی نگاه محبت‌آمیز به فردی که دوستش دارید، یا سخن گفتن با او، می‌تواند این هورمون را در بدن افزایش دهد.
در پژوهشی که با مقایسه‌ی افرادی که به تازگی عاشق شده‌اند و افراد متاهل صورت‌گرفته است، سطح بالایی از اکسی‌توسین در بدن افراد عاشق مشاهده شده است. چرا که در ابتدای عاشقی، محبت و توجه بیشتری نسبت به طرف مقابل خود داریم؛ اما با گذر زمان، کم‌کم دچار روزمرگی و عادت می‌شویم.
سایر روش‌های ترشح اکسی توسین
علاوه بر این موارد، روش‌های بسیار ساده‌تری مانند قدم زدن زیر نور آفتاب، گوش‌دادن به موسیقی مورد علاقه، خواندن کتاب‌های عاشقانه یا دیدن فیلم و سریال‌هایی با مضمون عشق و عواطف انسانی نیز می‌توانند اکسی توسین را در بدن افزایش دهند. همچنین اسپری‌هایی از اکسی‌توسین تولید شده است که استشمام آن می‌تواند تاثیرات لازم را برای دو تا سه ساعت در بدن ایجاد کند. هرچند هیچ نسخه‌ای از اکسی توسین، بهتر از ترشح طبیعی این ماده در بدن نیست.
عواقب کمبود اکسی توسین
ترشح اکسی توسین، نشاط و سر زندگی را در زندگی افراد تامین می‌کند، بنابراین کمبود آن می‌تواند مشکلات متعددی را در افراد ایجاد کند. احساس نارضایتی از زندگی، ناتوانی در محبت‌کردن و برقراری رابطه با دیگران، افسردگی، اضطراب و مشکلات مربوط به خوابیدن از جمله‌ی این مشکلات هستند.
چگونه سطح این هورمون را در بدن حفظ کنیم؟
اگر علاقه دارید که از تاثیرات اکسی توسین در زندگی بهره‌مند شوید، باید تلاش کنید از طریق روش‌های گفته‌شده، سطح این هورمون را در بدن خود بالا نگه دارید.
کار سختی نیست! با افرادی که دوست دارید ارتباط برقرار کنید و ساعاتی از روز را به انجام فعالیت‌های مورد علاقه‌ی خود بپردازید. تنهایی و دوری از اجتماع، تاثیرات زیادی در کاهش این هورمون دارد؛ بنابراین سعی کنید روابط اجتماعی خود را بهتر کنید و اگر باز هم احساس تنهایی می‌کنید، یک حیوان خانگی را به سرپرستی قبول کنید.
تاثیرات اکسی توسین بر ازدواج
اکسی توسین که هورمون عشق نام گرفته است، اهمیت و نقش زیادی در مسائل مرتبط با ازدواج دارد. اکسی توسین از تاثیر در بهبود عملکرد تولید مثل تا حفظ صمیمیت در زندگی متاهلی، نقش دارد. همچنین برای سهولت در روند زایمان و شیردهی مادران، وجود این هورمون لازم و ضروری است. زن و مرد باید با حفظ محبت و روابط صمیمانه در زندگی متاهلی، سطح این هورمون را در بدن خود حفظ کنند و از تاثیرات آن در ایجاد آرامش و رفع ناراحتی‌ها بهره ببرند.
تزریق اکسی توسین در هنگام زایمان
از آن‌جا که اکسی‌توسین، نقش مهمی در هنگام زایمان و پس از آن در مادران دارد، امروزه ماده‌ی ساخته‌شده‌ی آن به صورت آمپول در دسترس است و در مواقع لازم استفاده میشود. این هورمون باعث ایجاد یا اصلاح انقباضات رحم در حین زایمان میشود و خونریزی‌های پس از زایمان را نیز کاهش می‌دهد. همچنین در تحقیقاتی، تاثیرات مثبت تزریق این هورمون در درمان افسردگی پس از زایمان کشف شده است؛ بنابراین اکسی‌توسین یک ماده‌ی مهم و تاثیرگذار برای زنان در روند زایمان است.
فواید ترشح هورمون اکسی توسین
چنان که گفته شد اکسی‌توسین نقش مهمی در احساسات انسان دارد. علاوه بر آن در روند زایمان و ارتباط مادر با فرزند نیز تاثیر زیادی می‌گذارد. امروزه نقش اکسی توسین در حفظ تندرستی و سلامت جسم، همچنین درمان بیماری‌های مختلف ثابت شده است. در ادامه به بررسی برخی از این تاثیرات می‌پردازیم :
ارتباط والدین و فرزندان
یکی از روش‌های افزایش هورمون اکسی‌توسین در بدن، محبت‌کردن به کودک است. همچنین در مادرانی که به تازگی بچه‌دار شده‌اند، نگاه‌کردن و بوییدن نوزاد، به‌طرز قابل‌توجهی، اکسی توسین را افزایش می‌دهد.
از سویی دیگر، این هورمون تاثیرات مهمی در رفتارهای والدین دارد. ترشح هورمون اکسی‌توسین، به مرور باعث بهبود روابط والدین با فرزندان خود میشود. این هورمون، پیوند و دلبستگی والدین با فرزندان را افزایش داده و از این طریق، روندی منطقی و مثبت به روابط پدر و مادر با فرزندان خود می‌دهد.
اکسی توسین و سلامت جسمی
از تاثیرات هورمون اکسی توسین در سلامت روح و روان آگاه شدیم. جالب است بدانید این هورمون، در حفظ سلامتی و تندرستی جسمی نیز تاثیر زیادی دارد. در تحقیقات جدیدی، نقش اکسی‌توسین در تعادل متابولیسم بدن برای دریافت کالری، اثبات شده است. در این تحقیقات، استشمام اسپری اکسی‌توسین باعث چربی‌سوزی و کاهش وزن در افراد چاق شده است!
همچنین، از آن‌جا که جسم و روح رابطه‌ی تعاملی و دو طرفه‌ای دارند، تاثیر اکسی‌توسین بر آرامش درون و سلامت روحی، موجب سلامتی جسم نیز می‌گردد.
اکسی توسین و سرطان؟!
اخیرا تحقیقاتی درباره‌ی نقش اکسی توسین در کاهش پیشرفت سلول‌های سرطانی صورت گرفته است. از آن‌جا که فعلا این تحقیقات محدود است، نتیجه‌ی قطعی‌ای از آن اعلام نشده است. با این حال، تاکنون نقش آن در روند رشد سرطان‌سینه، پروستات و استخوان، مشاهده شده است. این تاثیرگذاری، هم از طریق احساسات درونی و ترشح طبیعی این هورمون و هم از طریق روش‌های تزریقی اکسی‌توسین بوده است.
اکسی توسین و اختلال اوتیسم
اوتیسم یکی از بیماری‌های مرتبط با عصب و مغز است که تا پیش از سه سالگی در کودکان آشکار میشود. در نتیجه‌ی این بیماری، کودکان از قوه‌ی ارتباطات اجتماعی، ارتباطات کلامی و حافظه دچار مشکل می‌شوند. از آن‌جا که اکسی‌توسین می‌تواند عملکرد یادگیری را بهبود بخشد، تزریق آمپول آن به بیماران اوتیسم، مشکلات مرتبط با حافظه‌ی آن‌ها را تا حدودی کمتر می‌کند. همچنین استشمام اسپری آن، تعاملات اجتماعی و قدرت تشخیص را در آن‌ها بالا برده و از این طریق، کیفیت بالاتری به زندگی آن‌ها می‌بخشد.
اکسی توسین و درمان بیماری‌های روان
افسردگی یکی از بیماری‌های رایج روانی است که در آن، فرد احساسات خود را نسبت‌به زندگی و معنای آن از دست می‌دهد و مدام احساس اندوه، شکست و پوچی می‌کند. اکسی توسین که نقش مهمی در نشاط و سرزندگی دارد، می‌تواند بیماری افسردگی را نیز کاهش دهد. علاوه بر این، هورمون اکسی‌توسین، علائم اختلال اسکیزوفرنی را در بیماران مبتلا به آن کاهش می‌دهد. در اسکیزوفرنی، توانایی کنترل افکار و اعمال، از اختیار فرد خارج‌شده و واقعیت با توهم و خیال درهم می‌آمیزد.
اکسی توسین و معیار جامعه‌محور
یکی از فواید ترشح هورمون اکسی توسین، ایجاد اعتماد در فرد است و در حقیقت هر چه اکسی‌توسین افزایش یابد، احساس اعتماد نیز افزایش می‌یابد. به‌همین علت در خانواده‌هایی که محبت بیشتری جریان دارد، به همان میزان اعتماد و باور بیشتری نسبت به یکدیگر وجود دارد.
از سوی دیگر بنا بر نظریات جامعه‌شناسان، وجود اعتماد در جامعه، رفتارهای اجتماعی را بهبود می‌بخشد و در نتیجه‌ی این اعتماد، سایر سازوکارهای اقتصادی و اجتماعی دچار پیشرفت می‌شوند. براساس نظریه‌ای، پیشرفته‌ترین کشورهای اقتصادی، کشورهایی هستند که مردم آن اعتماد و حسن‌نیت بیشتری نسبت به یکدیگر دارند. بنابراین هورمون اکسی‌توسین، علاوه بر تمام تاثیرات و فواید جسمی و روحی، در اجتماع نیز نقش مهمی دارد.
آیا اکسی توسین را می‌توان از طریق تغذیه تامین کرد؟
ما در اینجا با روش‌های افزایش هورمون اکسی‌توسین در بدن آشنا شدیم؛ اما از آن‌جا که بسیاری از نیازهای بدن به ویتامین و هورمون‌ها، از طریق موادغذایی تامین میشود، برای ما سوالی ایجاد میشود که اکسی توسین را هم می‌توان از تغذیه تامین کرد؟ و اگر پاسخ، مثبت است، این هورمون در چه موادغذایی‌ای وجود دارد؟
میوه‌ها و سبزیجات، بیشتر از سایر موادغذایی، از ویتامین و هورمون‌ها برخوردار هستند. علاوه بر تامین هورمون‌های ضروری بدن از این میوه‌ها، ویتامین‌های موجود در آن‌ها مانند ویتامین C و D عملکرد بهتری به هورمون‌ها می‌بخشند و می‌توانند سطح آن‌ها را کنترل کنند.
ویتامین C
موادی که بیشترین میزان از ویتامین C را دارند، هورمون اکسی توسین را افزایش می‌دهند. لیمو، پرتقال، کلم بروکلی و هندوانه از جمله‌ی موادی هستند که بالاترین سطح ویتامین C را در خود جای داده‌اند. علاوه بر این، وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در ویتامین C، موجب حفظ‌سلامتی و بهبود بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی، آلرژی، افسردگی و…میشود.
ویتامین D
این ویتامین، هم عملکرد اکسی‌توسین را بهتر می‌کند و هم سطح آن در بدن را بالا می‌برد. کمبود ویتامین D در بدن موجب افسردگی، دردهای جسمانی، مشکلات حافظه و خستگی میشود. قرارگرفتن زیر نور آفتاب، طبیعی‌ترین راه تامین آن در بدن می‌باشد. تخم‌مرغ، کره، جگر و قارچ نیز منابع خوبی از ویتامین D هستند.
کافئین و اکسی توسین
کافئین یکی از مواردی است که بر مولکول‌های اکسی توسین تاثیر می‌گذارد و می‌تواند عملکرد آن‌ها را بهتر کند. شکلات تلخ، قهوه و چای سبز از جمله خوراکی‌هایی هستند که مقدار زیادی کافئین دارند و می‌توانند با تاثیر بر این هورمون، انرژی و خلق‌وخو را بهبود ببخشند. البته مصرف بیش از اندازه‌ی آن نیز، می‌تواند تاثیر منفی بر هورمون اکسی‌توسین و سایر ارگان‌های بدن بگذارد.
فریب مردم با فروش هورمون!
پس از آن که اکسی توسین با نام هورمون عشق معرفی شد، افراد زیادی برای بازاریابی و جلب مشتری، از نام آن بر روی محصولات خود استفاده کردند. حتی عده‌ای مدعی شدند که عطری از اکسی‌توسین تولید کرده‌اند که بوییدن آن، همان اثر ترشح‌هورمون در بدن را دارد و باعث افزایش عشق و احساسات میشود! در صورتی‌که این ادعا چندان درست نیست و تاثیرات ترشح‌طبیعی آن در بدن به مراتب بسیار بیشتر از نسخه‌های تولیدی یا تقلبی آن می‌باشد.
سخن پایانی
کمتر از 120 سال است که هورمون اکسی توسین در بدن شناسایی شده است؛ هورمون دوست‌داشتنی و زیبایی که به راحتی و با اعمال ساده‌ای در بدن ترشح و جریان می‌یابد. در طی این سال‌ها، به مرور تحقیقاتی درباره‌ی شکل این هورمون و تاثیراتش در بدن آغاز شده و گسترش یافته‌است.
ما در این مقاله با هورمون اکسی توسین و اهمیت و تاثیرات آن در زندگی فردی و اجتماعی آشنا شدیم. امروزه به‌شکل گسترده‌ای از این هورمون در مراحل زایمان و درمان اختلال اوتیسم و افسردگی استفاده میشود. شما نیز می‌توانید با استفاده از راهکارهای گفته‌شده، به ترشح‌طبیعی آن در بدن کمک کرده و از تاثیرات فوق‌العاده‌ی آن بهره‌مند شوید. نظر شما درباره‌ی این هورمون چیست؟ آیا از اهمیت آن در زندگی خود اطلاع داشتید؟
