به نظر شما چه اندازه از مسائل و مشکلاتی که ما در زندگی شخصی و اجتماعی خود با آن روبه‌رو هستیم با الگوهای نادرست کودکی ما ارتباط دارند؟ دو روانشناس آمریکایی به نام جفری یانگ و جنت (ژانت) کلوسکو در کتابی با عنوان زندگی خود را دوباره بیافرینید به این مسئله پرداخته‌اند.
محتوای اصلی این کتاب که از کتاب‌های موفق در حوزه‌ی خودیاری و خودشناسی است، بررسی یازده تله یا طرحواره‌ی مهم است که موجب بروز مشکلات مختلفی در زندگی می‌شود. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به معرفی این کتاب جذاب و خواندنی می‌پردازیم و چند مبحث اصلی آن را بررسی می‌کنیم.
معرفی کتاب “زندگی خود را دوباره بیافرینید”
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید یک کتاب مهم در حوزه‌ی خودشناسی است که نخستین بار در سال 1993 چاپ و منتشر شد. نویسندگان این کتاب به یک موضوع مهم در اثر خود پرداخته‌اند؛ تاثیر الگوها و رفتارهای نادرست دوران کودکی در زندگی آینده. آن‌ها این الگوهای ناسالم را طرحواره یا تله‌ی زندگی نامیدند و در یازده فصل به یازده مورد از مهم‌ترین آن‌ها پرداختند.
روش آن‌ها در این کتاب چنین است که ابتدا سوالاتی مطرح می‌کنند تا خوانندگان کتاب متوجه شوند به کدام تله در زندگی خود گرفتار شده‌اند. سپس با طرح داستان‌ها و نمونه‌هایی واقعی از مراجعه‌کنندگان خود به شرح مشکلات آن‌ها و نحوه‌ی درمانشان پرداخته‌اند. آن‌ها در پایان کتاب با ارائه‌ی راهکارها و پرسش‌نامه‌هایی به مخاطبان خود کمک می‌کنند تا به شناخت بیشتری نسبت به خود و مشکلاتشان دست یابند.
نویسندگان کتاب “زندگی خود را دوباره بیافرینید”
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید توسط دو روانشناس آمریکایی به نام‌های جفری یانگ و ژانت کلوسکو به نگارش درآمده است. جفری یانگ روانشناس و درمانگر آمریکایی است که در کنار درمان بیماران، به تدریس یافته‌های خود در دانشگاه می‌پردازد. او همچنین رئیس و بنیانگذار مؤسسه‌ی شناخت درمانی نیویورک است. جفری یانگ تاکنون چندین کتاب در حوزه‌ی خودیاری نوشته است که از میان آن‌ها می‌توان به کتاب طرحواره درمانی، زندگی خود را دوباره بیافرینید و راهنمای تمرین برای متخصصان سلامت روان اشاره کرد.
دکتر ژانت کلوسکو مدیر مرکز شناخت درمانی لانگ آیلند است و یک مطب خصوصی در منهتن دارد. او دکترای روانشناسی بالینی دارد و به طور تخصصی به تحقیق و درمان اختلالات اضطرابی و طرحواره‌های کودکی از طریق شناخت‌درمانی می‌پردازد. کلوسکو با همکاری جفری یانگ نوشتن درباره‌ی تله‌ها و طرحواره‌ها و درمان آن‌ها را بنیان‌گذاری کرد و از این طریق به درمان بسیاری از مشکلات شخصیتی افراد پرداخت.
بررسی سرفصل‌های کتاب “زندگی خود را دوباره بیافرینید”
1. تله‌های زندگی
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید از هفده فصل تشکیل شده است. نویسنده در فصل اول کتاب با عنوان “تله‌های زندگی” به بررسی مفهوم تله و طرحواره در زندگی می‌پردازد و برای تشریح آن داستان زندگی افراد مختلف را شرح می‌دهد.
2. شما گرفتار کدام تله زندگی هستید؟
فصل دوم کتاب با عنوان “شما گرفتار کدام تله زندگی هستید؟” با تعدادی پرسش‌نامه آغاز می‌شود. خواننده با پاسخگویی به پرسش‌ها و جمع امتیازهای به دست آمده می‌تواند تا حدی تشخیص دهد که گرفتار کدام تله‌ی زندگی شده است. سپس با مطالعه‌ی ویژگی آن‌ها به شناخت کامل‌تری نسبت به اخلاقیات خود دست می‌یابد و با راهکارهایی برای بهبود آن آشنا می‌شود.
3. درک تله‌های زندگی
نویسنده در فصل سوم کتاب به شکل گسترده‌تری به تعریف تله‌های زندگی و نحوه‌ی شکل‌گیری آن‌ها در وجود افراد پرداخته است. او عقیده دارد رفتارهای نادرست والدین در کودکی و نداشتن امنیت، استقلال و عزت نفس در کودکان موجب ایجاد تله‌هایی می‌شود که بعدها در روابط آینده‌ی آن‌ها تاثیر می‌گذارد. در واقع، این بخش از کتاب پیش‌زمینه‌ای کلی از روش شناخت درمانی‌ای است که یازده فصل بعدی کتاب به آن اختصاص دارد.
4. تسلیم، فرار، ضد حمله
فصل‌های چهارم و پنجم کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید به ارائه‌ی راهکارهای مهمی اختصاص دارد که به افراد کمک می‌کند مشکلات و تله‌های زندگی خود را بشناسند و آن‌ها را از بین ببرند. این فصل عنوان “تسلیم، فرار و ضد حمله” دارد و فصل بعدی آن با عنوان ” تله‌های زندگی چگونه تغییر می‌کنند؟” مکمل آن است.
بدیهی است که راهکارهای این کتاب برای تمام افراد نتیجه نمی‌دهد؛ بنابراین نمی‌توان برای درمان مشکلات روحی و روانی فقط به آن‌ها استناد کرد. بهتر است در رابطه با مسائل و مشکلات دشوارتر به یک روان‌درمانگر یا روانشناس خوب مراجعه کنید.
آشنایی با مهم‌ترین تله‌های زندگی
نویسندگان کتاب پس از شرح کامل طرحواره‌ها و راهکارهای درمان آن، در یازده فصل بعدی به بررسی یازده تله‌ی رایج در زندگی افراد می‌پردازند. هرکدام از این فصل‌ها با داستان‌هایی از اشخاص حقیقی شروع می‌شود و با شرح نشانه‌ها و روش‌های درمان آن‌ها به پایان می‌رسد. به همین علت منبع خوبی برای خوانندگان کتاب است که به واسطه‌ی آن به شناخت بهتری نسبت به شخصیت و روان خود دست یابند. این یازده تله‌ی زندگی عبارتند از:
- رهاشدگی یا ترس از ترک شدن
- بی‌اعتمادی نسبت به دیگران
- محرومیت هیجانی و احساس نرسیدن
- طرد شدن از اجتماع و خانواده
- وابستگی به دیگران
- آسیب پذیری و ترس از اتفاق‌های ناگوار
- احساس نقص و بی‌ارزشی
- احساس شکست
- اطاعت‌پذیری بی‌قید و شرط از اطرافیان
- کمال گرایی یا تعیین معیارهای سخت‌گیرانه برای خود
- احساس استحقاق نسبت به تمام خواسته‌ها و آرزوها
هفت فرضیه اساسی “زندگی خود را دوباره بیافرینید”
فصل هفدهم کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید به نوعی نتیجه‌گیری از فصل‌های قبلی محسوب می‌شود. نویسندگان کتاب در این بخش از هفت فرضیه‌ای می‌نویسند که طی تحقیقات و روند درمان بیماران به آن دست یافته‌اند. این فرضیه‌ها می‌توانند به عنوان راهکارهای مفیدی به خوانندگان کمک کنند تا تله‌های زندگی خود را درک کرده و از شکل‌گیری سایر تله‌ها در زندگی خود یا دیگران جلوگیری کنند.
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید مناسب چه کسانی است؟
- کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید بیش از آنکه کتاب خودیاری یا انگیزشی باشد، یک کتاب روانشناسی است. این کتاب به شما کمک می‌کند به سرمنشاء برخی از مشکلات و روابط نادرست در زندگی خود پی ببرید و برای حل آن‌ها اقدام کنید. بنابراین اگر در اکثر روابط خود دچار مشکل خاصی هستید یا از یک سبک نادرست پیروی می‌کنید، خواندن این کتاب را از دست ندهید.
- کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید به شما کمک می‌کند مشکل اصلی زندگی و روابط خود را شناسایی کنید. به این ترتیب می‌توانید برای درمان آن به روانشناس و روان درمانگر مراجعه کنید و از مسائل و مشکلات اصلی خود با او صحبت کنید.
- نویسندگان کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید طی سال‌ها مطالعه و تحقیق توانستند به رویکرد شناخت‌درمانی پی ببرند و از آن برای درمان مشکلات زندگی افراد استفاده کنند. خواندن این کتاب دانش شما در این حوزه را افزایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند علت بعضی از رفتارهای خانواده و اطرافیان خود را درک کنید.
بخشی از مباحث مهم کتاب
تا این بخش از مقاله‌ی دانشگاه کسب و کار با محتوای کلی کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید و سرفصل‌های آن آشنا شدید. اکنون به چند مبحث مهم کتاب می‌پردازیم و در ادامه‌ی آن چند توصیه‌ی کاربردی از کتاب را نقل می‌کنیم:
طرحواره یا تله چیست؟
یک تله‌ی زندگی الگویی است که از کودکی آغاز شده و تاثیرات آن در طول زندگی منعکس می‌شود. آنچه از رفتار خانواده‌ی خود در کودکی می‌بینیم باعث شکل‌گیری این الگوها می‌شود. مثلا کودکی که بارها مورد تحقیر و انتقاد قرار گرفته، در دوران بزرگسالی اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهد و مدام احساس شرم و ناقص بودن می‌کند. یا کودکی که به دلیل سخت‌گیری‌های بیش از حد خانواده، بعدها شخصیت محافظه‌کار و بی‌اعتماد پیدا می‌کند و زندگی را برای خود و اطرافیانش سخت می‌گیرد.
چند ویژگی مهم طرحواره‌ها
بر اساس کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید، تله‌های زندگی سه ویژگی اصلی دارند:
- الگوها و طرح‌های همیشگی دارند
- خود نابودگر هستند
- برای بقا می‌جنگند
این به این معناست که اکثر طرحواره‌ها یا تله‌های زندگی از یک نقشه و الگوی خاص پیروی می‌کنند؛ یعنی همان رفتارهای خاصی که در کودکی می‌بینیم. به این ترتیب در دوران بزرگسالی با اثرات مخربی روبه‌رو می‌شویم که موجب نابودی روح و جسم ما می‌شوند و گاها به سختی از بین می‌روند. اما راهکار مقابله با این طرحواره‌ها چیست؟
روش‌هایی برای مقابله با طرحواره‌های نادرست زندگی
نخستین روشی که نویسندگان کتاب برای مقابله با تله‌های زندگی مطرح می‌کنند، شناخت تله‌ها و نقطه ضعف‌های دوران کودکی است. پس از آن می‌توانید از یک روان‌درمانگر کمک بگیرید و با صحبت با اطرافیان خود تلاش کنید زخم‌های گذشته خود را بهبود ببخشید. راهکارهای دیگر نویسندگان کتاب بخشیدن والدین، رودررویی با نقطه ضعف‌ها، صحبت با کودک درون و مواردی این‌چنینی است که با خواندن کتاب می‌توانید با تمام آن‌ها آشنا شوید.
چند توصیه مهم!
← فرایند تغییر، فرایندی دشوار است، چرا که ذهن و جسم ما ناخودآگاه در برابر هر نوع تغییر و تحولی مقاومت می‌کند. به همین علت سعی کنید در مسیر اصلاح سبک زندگی و الگوهای نادرست خود صبور باشید. هرچند اندک، اما به صورت مداوم تلاش کنید تا رفتارها و عادت‌های درست را جایگزین رفتارهای نادرست کنید.
← تنها بودن در مسیر تغییر دشوار است. تغییرات زمانی آسان‌تر رخ می‌دهند که مورد حمایت و پشتیبانی دوستان و اطرافیان قرار بگیرید و احساس ناتوانی نداشته باشید. بنابراین سعی کنید از اطرافیان خود کمک بگیرید.
← انتخاب یک روان‌درمانگر و مشاور قابل اعتماد بسیار مهم است. شما باید کسی را انتخاب کنید که با او احساس راحتی و صمیمیت داشته باشید تا بتوانید از تمام مشکلات و روابط خود با او سخن بگویید.
سخن پایانی
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید یکی از کتاب‌های مهم در حوزه‌ی خودشناسی و خودیاری است. نویسندگان کتاب با اتکا بر سال‌ها تجربه و تحصیل خود در رشته‌ی شناخت‌درمانی به نگارش این کتاب ارزشمند پرداخته‌اند. آن‌ها در تمام فصل‌های کتاب از زندگی و مشکلات افرادی نوشته‌اند که زمانی برای درمان به نزد آن‌ها رفته و بعدها با راهکارها و روش‌هایی خاص درمان شده‌اند.
بر همین اساس خواندن این کتاب ارزشمند در وهله‌ی اول به شما کمک می‌کند سرچشمه و منشاء برخی از مشکلات زندگی خود را پیدا کنید. پس از آن با تمرین‌ها و راهکارهای خاصی به مقابله با آن‌ها بپردازید و در صورت لزوم از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید.
اکنون به این پرسش پاسخ دهید: به نظر شما رفتارهایی که در کودکی با ما می‌شود، تا چه اندازه بر زندگی و روابط آینده‌ی ما تاثیر می‌گذارد؟ چه راهکارهایی برای مقابله با این طرحواره‌ها و الگوهای نادرست وجود دارد؟
