تفاوت رهبر و مدیر در چیست؟ + آشنایی با ویژگی شخصیتی آن‌ها

تاکنون به این مسئله فکر کرده‌اید که تفاوت رهبر و مدیر در چیست؟ عده‌ای تصور می‌کنند رهبری و مدیریت دو مفهوم یکسان هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند. در حالی که این دو مفهوم‌ از جهات مهمی با یکدیگر متفاوت هستند.

در حقیقت، وقتی به سمتی ارتقا می‌یابید که در آن افراد را مدیریت می‌کنید، به طور خودکار رهبر نمی‌شوید. رهبری معنای دیگری در هدف و کارکرد دارد که ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی آن می‌پردازیم. علاوه بر این 9 تفاوت رهبر و مدیر را ذکر می‌کنیم تا شما را به دیدگاه بهتری نسبت به مفاهیم این دو برسانیم.

تفاوت رهبر و مدیر در معنای آن

برای آنکه به تفاوت‌های میان یک رهبر و مدیر بپردازیم، پیش از هرچیز لازم است معنای این دو اصطلاح را با یکدیگر بررسی کنیم. به این ترتیب می‌توانیم به یک دیدگاه کلی نسبت به آن‌ها دست یابیم و راحت‌تر به تفاوت‌های مهم‌شان پی ببریم.

• رهبر چه کسی است؟

رهبر به فردی گفته‌ می‌شود که بتواند بر دیگران تاثیر بگذارد و آن‌ها را همراه خود کند. در حقیقت هر زمان که افراد بدون هیچ اجباری و از روی میل و اشتیاق از شما پیروی کنند و به سخنانتان گوش کنند، شما را به یک رهبر تبدیل کرده‌اند. این رهبری می‌تواند در یک جمع کوچک دوستانه باشد یا در جمع فامیل و حتی در کسب و کار، اجتماع و سیاست.

بسیاری از افراد از همان کودکانی توانایی هدایت و رهبری دیگران را دارا هستند. این افراد بعدها به رهبران موفقی تبدیل می‌شوند که وارد بیزینس، اجتماع و سیاست شده‌ و عده‌ی زیادی از مردم را همراه خود می‌کنند.

• ویژگی‌ها و خصوصیات رهبر

رهبران دارای نوعی مهارت مدیریتی و سازمانی هستند که به تیم‌شان کمک می کند اثربخشی بیشتری داشته‌ باشد. آن‌ها مطابق با رویکردی عمل می‌کنند که به کار تیمی و گروهی پایبند است. رهبران در این موقعیت به جای اینکه به مردم دستور دهند که می‌خواهند یک کار را چگونه انجام دهند، نظرات، ایده‌ها و پیشنهادات آن‌ها را گوش می‌کنند تا براساس آن تصمیم بگیرند.

رهبر‌ان از ریسک کردن‌، زیر سوال بردن‌ وضعیت موجود و به چالش کشیدن‌ تیم خود نمی ترسند. آنها همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود اوضاع هستند و در این مسیر از رویکردی متمرکز بر الهام بخشیدن‌، ایجاد انگیزه و راهنمایی بهره می‌گیرند. این امر موجب می‌شود که مردم به سمت رهبران‌ خوب گرایش پیدا کنند. به خصوص در دنیای امروز که مردم برای کسب درآمد، مهارت‌هایی چون انعطاف پذیری، همکاری و رشد پذیری را اولویت اصلی خود قرار می‌دهند.

• مدیر کیست؟

مدیر به فردی گفته‌ می‌شود که در سازمان‌ها و بخش‌های مختلف جامعه فعالیت می‌کند تا میان نیروی انسانی آنجا هماهنگی ایجاد کند و اقدامات لازم برای تحقق اهداف آن را محقق کند. او معمولا وظیفه برنامه ریزی، تصمیم گیری، برگزاری جلسه و جمع‌آوری ایده‌ها و فرصت‌ها را برعهده دارد و به مدیریت سازمان و منابع مالی و انسانی آن می‌پردازد.

• وظایف و اهداف مدیر

مهم‌ترین وظیفه مدیران این است که به مردم بگویند چه کاری انجام دهند. آنها وظایفی را به نیروهای خود محول می کنند و به آن‌ها می گویند که چگونه آن را تکمیل کنند. مدیران ساختار سازمان خود را بر اساس دستورالعمل‌های خاصی حفظ می کنند. آن‌ها‌ برخلاف رهبران تمرکز کمتری بر خلاقیت، همکاری یا نوآوری افراد دارند و بیشتر مطابق با اصول کلی خود فعالیت می‌کنند.

هدف اصلی یک مدیر دستیابی به اهداف سازمانی است. او تیم خود را همانند اعضای یک بدن می‌داند که باید هماهنگ و منظم کار کند تا کل ساختار را به هدف اساسی‌اش برساند. مدیرها برای هوش شناختی ارزش زیادی قائل‌اند و تمایل دارند بیشتر روی جنبه کمّی کار تمرکز کنند. آنها وظیفه محور هستند و کارایی افراد برای آنها مهم است. تا زمانی که سیستم ها و فرآیندهایی که در اختیار یک مدیر قرار دارد کار می کنند، آن‌ها‌ وارد تغییرات نمی‌شوند و به وضعیت فعلی پایبند می‌مانند.

مقالات مرتبط در حوزه مدیریت: برای تکمیل دانسته‌های خودتان توصیه می‌کنیم مقالات رشته مدیریت بیمه، چرخه عمر پروژه، مدیر موفق و رهبری تحول آفرین را حتما مطالعه کنید.

تفاوت رهبر و مدیر در چیست؟

تا این بخش از مقاله دانشگاه کسب و کار با تعریف مدیر و رهبر و ویژگی آن‌ها آشنا شدیم. اکنون قصد داریم چند تفاوت کلی آن‌ها را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم و در ادامه، به مقایسه کلی رفتار و عملکرد آن‌ها بپردازیم.

• نوع گروه

مدیریت از جمله نقش‌ها و وظایفی است که بیشتر در سازمان‌ها، شرکت‌ها و کسب و کارها وجود دارد. ما تاکنون با نقش تحت عنوان رهبر کسب و کار روبه‌رو نبوده‌ایم، در صورتی که مدیریت، تقریبا در هر بیزینس کوچک و بزرگی وجود دارد.

رهبران معمولا بر دیگران تاثیر می‌گذارند و آن‌ها را با خود همراه می‌کنند. به این ترتیب می‌توان نقش و نوع گروه آن‌ها را بیشتر در امور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پیدا کرد. بنابراین یکی از موارد تفاوت رهبر و مدیر در نوع گروه آن‌ها و نقشی است که این افراد در آن ایفا می‌کنند.

• چشم‌انداز و هدف

رهبر و مدیر در چشم‌انداز و هدف نیز تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. معمولا رهبرها به امید بخشی و افزایش انگیزه در افراد خود می‌پردازند. در حالی که معمولا مدیران به چنین اقداماتی نمی‌پردازند. آن‌ها‌ نظرات و رفتارهای مختلف افراد خود را نظاره کرده‌ و آن‌ها را رد یا تایید می‌کنند.

هدف اصلی یک رهبر پرورش نوآوری و خلاقیت در افراد و گروه‌ها و تمرکز بر اهداف است. این در حالی است‌ که هدف اصلی‌ مدیران تمرکز بر وظایف و سازمان‌بندی آن برای کارکنان و تبعیت از قوانین اصولی سازمان و شرکت می‌باشد.

• نه تفاوت رهبر و مدیر در نوع عملکرد

1. رهبران چشم انداز ایجاد می‌کنند، مدیران به ایجاد اهداف می‌پردازند

یکی از انواع تفاوت رهبر و مدیر در این است که رهبران تصویری از آنچه می‌بینند را به عنوان یک تصویر امکان‌پذیر ترسیم می کنند. آن‌ها از این موضوع الهام می‌گیرند و افراد خود را در تبدیل آن به واقعیت مشارکت می‌دهند. رهبرها معمولا به فراتر از آنچه افراد شان انجام می‌دهند فکر می‌کنند. پس از آن، افراد را فعال می‌کنند تا بخشی از یک واقعیت بزرگتر باشند.

رهبران‌ می‌دانند که تیم‌های با عملکرد بالا می‌توانند در کار با یکدیگر بسیار بیشتر از افرادی که به طور مستقل کار می‌کنند، به موفقیت برسند. این در حالی است که مدیران بر تعیین، اندازه گیری و دستیابی به اهداف تمرکز می‌کنند. آنها موقعیت ها را کنترل می‌کنند تا به اهداف خود برسند و حتی از آنها فراتر بروند.

2. رهبران عامل تغییر هستند اما مدیران وضعیت موجود را حفظ می‌کنند

معمولا رهبران اعتماد و رضایت زیادی نسبت به خود دارند و نوآوری شعار آنهاست. آنها تغییر را می‌پذیرند و می‌دانند که حتی اگر همه چیز خوب باشد، راه بهتری و بیشتری برای موفقیت نیز وجود دارد. آنها این واقعیت را درک می‌کنند و می‌پذیرند که تغییرات در سیستم اغلب موج ایجاد می کند.

این موضوع یکی از انواع تفاوت رهبر و مدیر است. مدیران برخلاف رهبران به آنچه کار می‌کند پایبند و وفادار هستند. آن‌ها سیستم‌ها، ساختارها و فرآیندها را برای بهتر شدن‌ آن اصلاح می کنند و کمتر اهل حذف یا نوآوری هستند.

3. رهبران منحصر به فرد هستند، مدیران کپی می کنند

رهبران حاضرند خودشان باشند. آن‌ها خودآگاه هستند و فعالانه برای ایجاد برند شخصی منحصر به فرد و متمایز خود تلاش می‌کنند. این افراد به اصطلاح در کفش‌های خود راحت هستند و دوست دارند برجسته‌تر و مهم‌تر از افراد دیگر باشند.

اما معمولا مدیران شایستگی‌ها و رفتارهایی را که از دیگران می‌آموزند تقلید می‌کنند و سبک رهبری خود را به جای تعریف کردن‌، اتخاذ می‌کنند. اکثر مدیرها مطابق با اصولی پیش می‌روند که از قبل برای موفقیت آن‌ها برنامه‌ریزی شده‌ است.

4. رهبران ریسک می‌کنند، مدیران ریسک را کنترل می‌کنند

یکی دیگر از موارد تفاوت رهبر و مدیر این است که رهبران حاضرند چیزهای جدید را امتحان کنند، حتی اگر منجر به شکست و ناکامی آن‌ها شود. آنها می‌دانند که شکست معمولا گامی در مسیر موفقیت است. اما مدیران برای به حداقل رساندن ریسک کار می‌کنند. آن‌ها به‌جای پذیرش مشکلات، به دنبال اجتناب یا کنترل مشکلات هستند.

5. رهبران برای بلندمدت تصمیم می‌گیرند، مدیران کوتاه مدت فکر می‌کنند

اکثر رهبران یک قصد و هدف خاص دارند. آن‌ها کاری را که می‌گویند انجام می‌دهند انجام‌ می‌دهند‌ و برای رسیدن به یک هدف بزرگ و اغلب بسیار دور، باانگیزه باقی می‌مانند. آن‌ها بدون دریافت پاداش منظم نیز می‌توانند با انگیزه فعالیت کنند و به دستاوردهای آینده بیندیشند. اما مدیران روی اهداف کوتاه مدت کار می‌کنند و به دنبال قدردانی یا تمجیدهای منظم‌تری هستند تا تصور کنند اهداف خود را محقق کرده‌اند.

مقالات مرتبط در حوزه مدیریت: برای تکمیل دانسته‌های خودتان توصیه می‌کنیم مقالات مدیر خوب، رشته مدیریت امور بانکی و استراتژی هوشمندانه را حتما مطالعه کنید.

6. رهبران شخصی رشد می کنند، مدیران بر مهارت‌های موجود و اثبات شده تکیه می کنند

رهبران می دانند که اگر هر روز چیز جدیدی یاد نگیرند و ثابت بمانند، عقب می مانند. آنها همیشه کنجکاوی خود را حفظ می‌کنند و به دنبال این هستند که در دنیای متغیر امروز، برای پیشرفت کار و دانش خود قدم بردارند. به همین علت آنها به دنبال افراد و اطلاعاتی هستند که تفکر آنها را گسترش دهد.

اما مدیران معمولاً آنچه را به کار می‌گیرند که پیش از این نیز آنها را موفق کرده‌ است. آن‌ها معمولا به تقویت مهارت‌های موجود و اتخاذ رفتارهای اثبات شده‌ می‌پردازند تا ریسک کار را کمتر کنند. این یکی از موارد مهم تفاوت رهبر و مدیر است که نوع عملکرد آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.

7. رهبران روابط ایجاد می کنند، مدیران سیستم ها و فرآیندها را می سازند

رهبران بر مردم تمرکز می‌کنند؛ یعنی کسانی که یک رهبر باید برای تحقق چشم انداز خود بر آن‌ها تاثیر بگذارد. آنها می دانند کارکنان مهم‌شان چه کسانی هستند و بیشتر وقت خود را با آنها می‌گذرانند. علاوه بر این، با انجام مداوم وعده‌های خود نوعی وفاداری و اعتماد را میان خود و گروهشان ایجاد می کنند.

مدیران بر ساختارهای لازم برای تعیین و دستیابی به اهداف تمرکز می‌کنند. آن‌ها توجه خود را بر تحلیلی قرار می‌دهند که به آن‌ها اطمینان می دهد که سیستم ها برای دستیابی به نتایج مورد نظر در محل درست قرار دارند. یکی از موارد تفاوت رهبر و مدیر این است که مدیران با توجه به اهداف، افراد و اهداف آن‌ها کار می‌کنند.

8. رهبران انتخاب می‌کنند، مدیران هدایت می‌کنند

رهبران می‌دانند که افرادی که برای آنها کار می‌کنند پاسخ‌های مورد نظر آن‌ها را دارند یا می توانند آنها را پیدا کنند. رهبرها افراد خود را شایسته می‌بینند و به پتانسیل خود و افرادشان خوش بین هستند. آنها‌ در برابر این وسوسه مقاومت می کنند که به مردم خود بگویند چه کاری کنند یا آن را چگونه انجام دهند. اما مدیران وظایف را تعیین می‌کنند و راهنمایی‌هایی در مورد نحوه انجام آنها به افراد خود ارائه می‌دهند.

9. رهبران طرفدار ایجاد می کنند اما مدیران کارمند دارند

رهبران افرادی را دارند که فراتر از پیروی از آن‌ها عمل می‌کنند. دنبال کنندگان آنها به طرفداران و مروجین پرشوری تبدیل می‌شوند که به آنها کمک می‌کنند برند خود را بسازند و به اهداف خود برسند.

طرفداران رهبران به آنها کمک می‌کنند تا دید و اعتبار خود را افزایش دهند. در حالی که مدیران کارکنانی دارند که دستورالعمل‌ها را دنبال می‌کنند و به دنبال راضی کردن‌ رئیس هستند. به این ترتیب یکی دیگر از موارد تفاوت رهبر و مدیر در نوع طرفداران و کارکنان آنان است.

مقالات مرتبط در حوزه مدیریت: برای تکمیل دانسته‌های خودتان توصیه می‌کنیم مقالات رشته مدیریت صنعتی، خط مشی، معماری سازمانی و مدیر عامل را حتما مطالعه کنید.

• چگونه می توان به یک رهبر یا مدیر خوب تبدیل شد؟

مهارت های رهبری و مدیریت مانند عضله‌ای است که باید بر روی آن تمرین شود. به این ترتیب هر چه بیشتر روی آن کار کنید، قوی‌تر می‌شود و به رشد و توسعه بیشتری می‌رسد. اگر قصد دارید به یک رهبر یا مدیر خوب تبدیل شوید پیش از هرچیز باید مهارت‌های صبوری و از خود گذشتگی را در خود تقویت کنید.

یعنی یاد بگیرید با شکست‌ها و ناتوانی‌های افراد در مسیر کار کنار بیایید و آن‌ها را تشویق کنید تلاش و تمرین خود را افزایش دهند تا به رشد و توسعه جمعی کمک کنند. علاوه بر این، مطالعه و به کارگیری ایده‌های رهبران و مدیران موفق می‌تواند نقش زیادی در موفقیت شما داشته‌ باشد. پس سعی کنید کتاب‌های بیوگرافی و زندگینامه رهبران موفق را مطالعه کنید یا به سخنرانی‌های آن‌ها گوش کنید‌ تا مهارت‌های خود را افزایش‌ دهید.

• سخن پایانی

رهبری و مدیریت از آن دسته نقش‌های تقریبا مشابهی است که از جهات زیادی با یکدیگر تفاوت دارد. عده‌ای گمان می‌کنند هر کسی که مدیر است توانایی رهبری کردن‌ را نیز دارد. در صورتی که چنین دیدگاهی نادرست است. رهبر‌ کسی است که می‌تواند بر افکار مردم تاثیر بگذارد و خلاقیت و نوآوری آن‌ها را افزایش دهد. اما مدیر فردی است‌ که‌ مطابق با قوانین سازمانی رفتار می‌کند تا وظایف نیروی انسانی را مشخص کند و در نهایت آن‌ها را به یک هدف خاص برساند.

ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به چند تفاوت رهبر و مدیر پرداختیم و وظایف و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی کردیم. اکنون شما بگویید: با توجه به ویژگی‌هایی که در این مقاله گفته‌ شد، شما یک مدیر هستید یا رهبر؟ به نظر شما کدام یک از آن‌ها در مقایسه با دیگری موفقیت و رشد بیشتری دارد؟