در دنیای امروز که بسیاری از ما با تکنولوژی‌های مختلف محاصره شده‌ایم و تایم زیادی از روز خود را درگیر کار با این ابزارها هستیم افزایش تمرکز به یکی از دغدغه‌های اصلی بشر تبدیل شده است. بشر امروزی که عادت به استفاده از سوشال مدیا در هر ساعتی از شبانه روز دارد در متمرکز کردن ذهنش و افزایش تمرکز بر روی انجام یک کار مشخص با مشکلات عمده‌ای روبروست.
حتماً برای شما هم پیش آمده که هنگام مطالعه، کار کردن بر روی یک پروژه یا انجام یک کار چالش برانگیز در محیط کارتان تمرکز خود را از دست بدهید. به صورتی که آرزو داشته باشید بتوانید بدون ایجاد شدن هر گونه حواس پرتی کار خود را به اتمام برسانید. افزایش تمرکز در واقع به این معنی است که شما بتوانید هدایت و کنترل تمام ذهن و فکر و جسم خود را در اختیار بگیرید. همچنین این حواس را به سمت کاری که در حال حاضر به آن مشغول هستید روانه کنید.
افزایش تمرکز به یکی از چالش‌های بزرگ بشر امروزی تبدیل شده است؛ اما راهکارهایی وجود دارد که شما با استفاده از آن‌ها می‌توانید متمرکزتر باشید. در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا نکاتی را در رابطه با تکنیک‌های افزایش تمرکز بررسی کنیم. پس اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که نمی‌توانید حواس خود را برای انجام امور مختلف متمرکز کنید، این مقاله از دانشگاه کسب و کار را از دست ندهید.
تمرکز چیست؟
قبل از اینکه به هر مسئله دیگری در رابطه با افزایش تمرکز بپردازیم، می‌خواهیم به تعریف مختصری از تمرکز بپردازیم. اینکه مفهوم تمرکز به چه معناست؟ در واقع تمرکز به معنای توانایی هدایت کردن توجه، به خواست خود است. اینکه شما بتوانید کنترل حواس خود را در دست بگیرید. همچنین آن‌ها را به درستی بر روی اموری که می‌خواهید انجام دهید متمرکز کنید. توانایی جمع کردن حواس بر روی یک موضوع، یک پروژه، یک فرد، یک ایده، یک احساس یا هر چیز مرتبط دیگری در جهان.کاری که برای بسیاری از ما دشوار و چالش برانگیز است.
اینکه بتوانیم به هر مسئله‌ی دیگری در حین انجام کار بی توجه باشیم. یا تمام حواس خود را بر روی یک مسئله‌ی خاص جمع کنیم. گوشی خود را چک نکنیم، پیام‌ها و لایک‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی دنبال نکنیم، فکر و خیالمان به جاهای دیگر پرواز نکند، افرادی که در اطرافمان هستند توجهمان را بر هم نزنند و…
در واقع ما هر روزه در معرض هجوم انواع عوامل حواس پرتی هستیم. عواملی که سدی محکم در برابر متمرکز شدن ما هستند. تلفن همراه، چک کردن ایمیل و پیام‌ها و یا ده‌ها اپلیکیشن دیگری که هیچ کدام ضرورتی برای ما ندارند. عصر تکنولوژی این ضرورت که همیشه باید در دسترس و مطلع باشیم را به یک ارزش در ذهن ما تبدیل کرده است.
عدم متمرکز بودن بر روی امور می‌تواند اثر مستقیم بر کاهش بهره‌وری ما داشته باشد و ما را دچار استرس و اضطراب کند. برای مثال کاری که شما می‌توانید در طول یک ساعت به اتمام برسانید، پنج ساعت طول می‌کشد و شما مدیریت زمان خود را از دست می‌دهید. عدم متمرکز بودن می‌تواند ارتباطات ما را دچار مشکل کند و حتی بر روی حافظه ما نیز اثرگذار است.
عواملی که بر روی افزایش تمرکز ما اثرگذارند؟
می‌توان گفت عواملی که بر تمرکز ما اثرگذار هستند هم‌زمان هم شامل عوامل درونی هستند، هم عوامل بیرونی. برخی مواقع احساس می‌کنیم که تحت تأثیر همه‌ی عوامل داخلی و خارجی قرار گرفته‌ایم و توانایی متمرکز شدن نداریم. در واقع اگر می‌خواهید حواس خود را متمرکز کنید و یا به تقویت حافظه خود بپردازید، در ابتدا باید بتوانید عواملی که منجر به این مسئله می‌شوند را شناسایی کنید و از بین ببرید. در ادامه برخی از مهم‌ترین این عوامل را بیان می‌کنیم.
ابزارها و عوامل حواس پرتی
شاید به جرئت بتوان گفت که یکی از اصلی‌ترین عواملی که سدی بر سر راه متمرکز شدن ما هستند، عوامل حواس پرتی اطرافمانند. ما در طول روز مورد هجوم بسیاری از ابزارهای حواس پرتی هستیم. برای مثال ما هر روز و در هر دقیقه در عصر تکنولوژی توسط جریانات اطلاعاتی که شاید حتی هیچ کدام برای ما مفید و ضروری نباشند بمباران می‌شویم. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که ما در مقابل این هجوم حواس پرتی قرار می‌دهد، تلفن همراه ما و انواع اپلیکیشن‌های سوشال مدیا و پیام رسان آن است. ذهن ما هر لحظه آمادگی دارد که با این اطلاعات دچار اختلال فکری شود.
کمبود خواب
از دیگر عواملی که می‌تواند منجر به مشکلات متمرکز شدن در ما شود، عدم وجود خواب کافی است. در واقع هنگامی‌که نمی‌توانیم به درستی بخوابیم و از کمبود خواب رنج می‌بریم، فرایندهای ذهنی ما نیز کندتر می‌شوند و ما دچار کاهش هوشیاری می‌شویم. حتی گاهی خواب کم می‌تواند ما را در فرایندهای فکری و یا در انجام اموری که به تفکر منطقی یا استدلالات نیاز دارند دچار گیجی کند. همچنین خواب ناکافی می‌تواند بر حافظه ما نیز اثرگذار باشد و این مسئله عملکرد ما را دچار مشکلات جدی خواهد کرد.
عادات غذایی نادرست
داشتن یک عادت غذایی نادرست از جمله عواملی است که می‌تواند ما را دچار اختلال در متمرکز شدن کند. در واقع آنچه ما در طول روز به عنوان غذا و یا انواع میان وعده‌ها مصرف می‌کنیم به طور مستقیم بر فعالیت‌های ذهنی ما در طول روز اثرگذار هستند. اگر مغز ما نتواند مواد مغزی مورد نیاز خود را در طول روز دریافت کند، دچار خستگی، کاهش تمرکز، ضعف حافظه و مشکلات عملکردی خواهد شد. برای مثال رژیم‌های غذایی چرب می‌تواند منجر به کاهش توانایی ما در متمرکز شدن شود.
محیط اطراف
آخرین موردی که در این بخش قصد بررسی آن را داریم محیطی است که در آن مشغول کار هستید. برای مثال اگر محیطی که در آن مشغول فعالیت هستید پر سر و صدا و پر از رفت و آمد باشد نباید انتظار داشته باشید که بتوانید به افزایش تمرکز بپردازید. البته باید توجه داشته باشید که علاوه بر اینکه محیط پر سر و صدا می‌تواند منجر به حواس پرتی شما شود، برخی از افراد در مکان‌های بیش از حد ساکت نیز به مشکل می‌خورند.
در واقع می‌توان گفت که این فقط میزان سر و صدا نیست که مهم است، بلکه نوع آن نیز در این مسئله اثرگذار است. برای مثال شما ممکن است در شلوغی و همهمه‌ی یک کافی‌شاپ برای مطالعه متمرکز باشید؛ اما با صحبت دو تن از همکارانتان در راهرو حواستان پرت شود. علاوه بر صدای محیط عوامل دیگری همچون نور یا دمای اتاق نیز می‌توانند بر حواس شما اثرگذار باشند.
راه‌هایی برای افزایش تمرکز
حالا که توانستیم عوامل مؤثر بر تمرکز را شناسایی کنیم می‌خواهیم تکنیک‌ها و راهکارهایی را بیان کنیم که با به کارگیری آن‌ها بتوانید به صورت متمرکز به امور خود رسیدگی کنید و به افزایش تمرکز بپردازید.
عوامل حواس پرتی را از خود دور کنید
در اولین مرحله باید تلاش کنید تا از عوامل حواس پرتی دور بمانید. برای مثال سعی کنید کار خود را در یک مکان مخصوص و ساکت و خلوت انجام بدهید و از دیگران بخواهید تا در این مدت مزاحم شما نشوند. بسته به نوع فعالیت و روحیات شما این مکان می‌تواند اتاق شخصی شما، کافی‌شاپ یا یک کتابخانه باشد. وقتی در معرض انواع ابزارهای حواس پرتی هستید و با انواع اطلاعاتی که از سوی آن‌ها به شما روانه می‌شود بمباران می‌شوید، چگونه انتظار متمرکز بودن دارید؟
برای افزایش تمرکز رسانه‌های اجتماعی را متوقف کنید
تکنیک دیگری که می‌تواند به شما در افزایش قدرت ذهن و متمرکز شدن کمک کند این است که از سوشال مدیا فاصله بگیرید، اعلان‌های تلفن همراه خود را بی صدا کنید و یا تلفن خود را در جایی قرار دهید که دسترسی به آن سخت باشد. مطمئن باشید که با یک گوشی تلفن همراه روشن با اعلان‌هایی که از اپلیکیشن‌های مختلف برای آن ارسال می‌شود، باید با متمرکز بودن خداحافظی کنید. تحقیقات نشان داده است که حتی فقط خاموش و بی صدا کردن تلفن همراه شما کافی نیست بلکه باید آن را از دایره دید خود خارج کنید.
انجام چند کار به طور هم‌زمان را متوقف کنید
تنها بر یک وظیفه تمرکز کنید و اینکه بتوانید چند کار را به طور هم‌زمان پیش ببرید را از ذهن خود خارج کنید. با این کار بهره‌وری شما به شدت کاهش می‌یابد. نمی‌توانید متمرکز باشید و هیچ یک از اموری که به آن مشغول هستید با کیفیت پیش نمی‌رود. برای مثال بسیاری از افراد به ما توصیه می‌کنند در حالی که مشغول پرداختن به یکی از وظایف روزانه خود هستیم به یک پادکست گوش کنیم. با اینکه این کار کاملاً قابل انجام است و خدشه‌ای در هیچ کدام ایجاد نمی‌کند؛ اما به شدت تمرکز ما را کاهش می‌دهد و کیفیت و سرعت کار ما را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
به مدیتیشن و تمرینات ذهن آگاهی بپردازید
انجام مدیتیشن و انواع مراقبه می‌تواند به شما در افزایش تمرکز و کنترل ذهنی کمک کند. با این کار آمادگی ذهن شما افزایش می‌یابد. در این فرایند ذهن و جسم ما به آرامش می‌رسد. ما در زمان انجام مدیتیشن و مراقبه در واقع برای افزایش قدرت تمرکز خود تمرین می‌کنیم. برای مثال تلاش می‌کنیم تا بدون هر گونه انحراف ذهنی به صورت متمرکز به تنفس عمیق بپردازیم و تمام حواس خود را بر روی آن کار جمع کنیم.
برای افزایش تمرکز در زمان حال باشید
همیشه این نکته را به خاطر بسپارید: این شما هستید که تصمیم می‌گیرد بر روی چه موضوعی تمرکز کنید. درست است که فضای بیرونی و درونی ما پر از عوامل مختلف برای حواس پرتی هستند، اما هیچ گاه قدرت ذهن خود را در این زمینه دست کم نگیرید. در نهایت شما می‌توانید تصمیم بگیرید که در زمان حال و در کاری به آن مشغولید باشید، یا تمام توجه و تفکر خود را در گذشته و آینده بگذرانید. باید ذهن خود را آموزش دهید که بتواند در زمان حال زندگی کند. یعنی هنگامی‌که مشغول انجام کاری مشخص است به هیچ زمان دیگری پرواز نکند!
استراحت‌های کوتاهی میان کار خود در نظر بگیرید
زمانی که برای مدت طولانی به انجام کاری مشخص و ثابت می‌پردازید، ذهن شما پس از مدتی مستعد درگیر شدن در انواع حواس پرتی‌های بیرونی و درونی می‌شود. پس هنگامی‌که به امور خود می‌پردازید در تایم‌های مشخصی برای خود استراحت کوتاهی در نظر بگیرید. برای مثال پس از هر یک ساعت مطالعه یک ربع را به استراحت بپردازید. البته به شما توصیه می‌شود که در تایم استراحت میان مطالعه نیز به سراغ تلفن همراه خود نروید. چرا که ممکن است مدت طولانی‌تری ذهن شما را درگیر کند. پس هر زمان که در طول کار خود احساس خستگی جسمی و ذهنی کردید، زمان کوتاهی از کار فاصله بگیرید. کمی راه بروید یا با دیگران به صحبت بپردازید، همین کار کوتاه می‌تواند انرژی شما را برای پارت بعدی تأمین کند.
با طبیعت و گیاهان در ارتباط باشید
در فضای کار یا مطالعه خود از گلدان‌ها و انواع گل و گیاهان طبیعی بهره نمی‌برید؟ به شما توصیه می‌کنیم که این کار را حتماً در برنامه‌ریزی کوتاه مدت خود قرار دهید. آشتی با طبیعت و برقراری ارتباط با گیاهان می‌تواند به طرز شگفت انگیزی بر بهبود فعالیت مغزی ما اثرگذار باشد. مطالعات نشان داده است که وجود گیاهان در محیط‌های اداری و فضاهای رسمی می‌تواند منجر به افزایش تمرکز کارکنان، افزایش رضایت آن‌ها و بهبود کیفیت کارشان منجر شود.
با انواع بازی‌های فکری به افزایش تمرکز خود کمک کنید
بازی‌های آموزشی بسیاری وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها در جهت افزایش تمرکز و تقویت ذهن خود استفاده کنید. در واقع این دسته از بازی‌های یا ورزش‌ها و فعالیت‌های ذهنی می‌توانند قدرت حل مسئله و پردازش ذهن را تقویت کنند و ما را به افرادی متمرکزتر و مسلط‌تری تبدیل کنند. بازی‌هایی از جمله پازل، جدول اعداد یا همان سودوکو، انواع بازی‌هایی که می‌توانید بر روی تلفن همراه خود نصب کنید و یا حتی شطرنج.
کلام پایانی
افزایش تمرکز و کاهش حواس پرتی یکی از چالش‌هایی است که بسیاری از ما با آن درگیر هستیم. به خصوص در عصر حاضر و با پیشرفت روز افزون تکنولوژی ابزارهای حواس پرتی در اطراف ما فراوان‌اند. افزایش تمرکز مسئله‌ای نیست که بتوانیم به صورت یک شبه و با چند روز تمرین آن را به دست آوریم. برای دستیابی به آن نیاز است تا تکنیک‌هایی را به صورت مداوم اجرا کنیم تا بتوانیم اثرات آن‌ها را در خود مشاهده کنیم.
در این مطلب از دانشگاه کسب و کار برخی از کاربردی‌ترین تکنیک‌ها در جهت ایجاد ذهنی متمرکز را بیان کردیم. امیدواریم با به کارگیری این تکنیک‌ها بتوانید به قدرت بالایی در تحلیل، پردازش و حل مسئله در لحظه برسید و ذهنی متمرکز داشته باشید. شما چه راهکارهایی را برای داشتن ذهنی متمرکز پیشنهاد می‌کنید؟
