عرضه اولیه سهام چیست؟ افرادی که در بازار سرمایه فعالیت دارند با این سهام تا حدودی آشنایی دارند و از مزایایی که دارد به خوبی استفاده میکنند. سهام اولیه سهامی است که شما می‌توانید با خیال راحت حتی اگر دانش کافی سرمایه گذاری را ندارید از آن سود زیادی کسب کنید. در این مقاله قصد دارم شما را با سهام اولیه و نحوه ثبت‌نام در آن بطور کامل آشنا کنم. اگر می‌خواهید سود زیادی را از طریق سهام اولیه کسب کنید با من در سایت دانشگاه کسب و کار همراه باشید.
عرضه اولیه سهام (IPO) چیست؟
عرضه اولیه سهام در اصل اقدامی برای شرکت‌های سهامی عام است که قصد دارند برای اولین‌بار وارد بازار سرمایه شوند و در آنجا اقدام به معاملات سهام کنند. سهام این شرکت‌ها به اسم سهام اولیه به فروش می‌‌رسد. شرکت‌های زیادی در بورس وجود دارند که روزی اقدام به عرضه اولیه سهام کردند. شرکت‌هایی که قصد دارند عرضه اولیه سهام انجام دهند معمولا باید ۵ تا ۱۰ درصد سرمایه شرکت را تبدیل به سهام کرده و وارد بورس کنند. از طرف دیگر بخاطر داشتن تقاضای بالا برای دریافت سهام اولیه، افراد زیادی تمایل دارند تا این سهام را دریافت کنند.
مزایای عرضه اولیه سهام برای شرکت‌ها
شرکت‌ها برای تامین مالی و جذب سرمایه وارد بورس می‌شوند. ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که شرکت‌ها باید قوانین زیادی را جهت ادامه فعالیت خود در بازار بورس رعایت کنند. اگر شرکت‌ها این قوانین را به درستی رعایت نکنند نماد آن‌ها یا به بازار فرابوس انتقال می‌یابد و یا شرکت از بورس اخراج میشود و نماد آن از بازار سرمایه حذف میشود.
یکی از این قوانین ارائه اظهارنامه‌ها بصورت منظم و داشتن شفافیت در فعالیت و امور شرکت است. بنابراین هرچه میزان شفافیت شرکت‌ها در بازار سرمایه بیشتر باشد، آن‌ها می‌توانند از امتیازات بیشتری استفاده کنند. برای مثال هرچه میزان شفافیت و قانونمندی یک شرکت بالاتر باشد، آن شرکت راحت‌تر می‌تواند وام دریافت کند. از طرفی این شرکت‌ها می‌توانند اعتبار بیشتری نزد مردم کسب کنند. هرچه میزان اعتبار شرکت نزد مردم بیشتر باشد، این شرکت می‌تواند سرمایه بیشتری جذب خود کند.
دلیل جذاب بودن عرضه اولیه سهام برای مردم و سهامداران
در بخش قبلی راجع به مزایای عرضه اولیه برای شرکت‌ها صحبت کردم. در این بخش قرار است جذاب بودن عرضه اولیه برای مردم و سهامداران را توضیح دهم. عرضه اولیه سودآوری بسیار خوبی در بازار سرمایه دارد. بطوری که در ۹۰ درصد مواقع سودهی بالایی دارد. یکی از عوامل سودآور بودن این سهام‌ها، بالا بودن میزان تقاضا برای دریافت این سهام است. سهام‌هایی که عرضه اولیه می‌شوند نسبت به ارزش واقعی خود قیمت کمتری دارند. بنابراین تا زمانی که این سهم به قیمت مناسبی برسد، به روند صعودی خود ادامه می‌دهد.
چگونه می‌توان در عرضه اولیه سهام شرکت کرد؟
به دلیل سودهی این نوع سهام افراد زیادی تمایل دارند تا آن را در پرتفوی خود داشته باشند. برای اینکه بتوانید سهام عرضه اولیه را تهیه کنید می‌بایست در ابتدا کد بورسی داشته باشید. برای ثبت‌نام در بورس شما باید در ابتدا در سامانه سجام ثبت‌نام و احراز هویت کنید. پس از اینکه کد شما از سامانه سجام ارسال شد، باید در کارگزاری مورد نظر خود ثبت نام کنید تا بتوانید کد بورسی خود را از طریق کارگزاری دریافت کنید. برخی از کارگزاری‌ها به صورت اتوماتیک برای شما عرضه اولیه دریافت میکنند. ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که شما باید مبلغ کافی را برای خرید سهام عرضه اولیه داشته باشید. هرچه میزان موجودی شما در پرتفوی کمتر باشد، تعداد کمتری سهام نیز دریافت می‌کنید.
پس از دریافت کد بورسی حال نیاز است تا از زمان و تاریخ دقیق پذیره نویسی سهام آگاه شوید. در آگهی‌های عرضه‌اولیه که در سامانه کدال منتشر میشود، میزان سرمایه مورد نیاز و تعداد سهام‌هایی که به هر شخص تخصیص می‌یابد مشخص شده است. بنابراین شما باید در ساعت مشخص شده سهام شرکت مورد نظر را پیش خرید کنید. شرکت‌هایی که سهام خود را برای اولین بار منتشر میکنند، به تمام تقاضا کنندگانی که موجودی آن‌ها کافی باشد به تعداد مساوی سهام عرضه میکنند. نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که پروسه عرضه سهام یک روز کامل طول می‌کشد و معامله سهام در روز بعد آغاز میشود.
خرید عرضه اولیه سهام به روش بوک بیلدینگ
بوک بیلدینگ یکی دیگر از روش‌هایی است که شما می‌توانید از طریق آن اقدام به خرید سهام عرضه اولیه کنید. در این روش هر سفارش باتوجه به حداکثر حجم و قیمتی که خریدار تعیین کرده است در سامانه ثبت میشود. همچنین در این روش خریدار باتوجه به تحلیل‌هایی که در ارتباط با سهام عرضه اولیه مورد نظر خود داشته است می‌توان در ساعتی که ناظر بازار برای پیش خرید کردن اعلام کرده است درخواست خود را ثبت کند. با این حال روش بوک بیلدینگ نیز بدون عیب نمی‌باشد.
یکی از ایراداتی که این روش دارد قیمت آن است که در محدوده مثبت و منفی ۱۰ درصد بیشتر نمی‌تواند حرکت کند. باوجود اینکه ناظر بازار کف قیمتی را از قبل مشخص می‌کند، ولی با این وجود خریداران می‌توانند با توجه به تحلیل خودشان قیمت را در بازه بین کف قیمت و ۱۰ درصد بیشتر از قیمت کف در سامانه ثبت کنند.
شاید از خود بپرسید که مشکل این روش دقیقا چیست؟ باید بگویم که قیمت نهایی زمانی اعلام میشود که تقاضا کنندگان زیادی درخواست سهام در آن قیمت را داشته باشند و این حجم از میزان تقاضا باعث بوجود آمدن صف خرید در سامانه شود. بنابراین خریداران دیگر نیز باید برای اینکه بتوانند سهام عرضه اولیه را در پرتفوی خود داشته باشند، مجبور به خرید این سهم در بالاترین قیمت شوند. ولی در حالت کلی در این روش دیگر شما مجبور نیستید که در راس ساعت خاصی خرید خود را ثبت کنید تا بتوانید سهام مورد نظر خود را بدست بیاورید. بلکه نیاز است تا وارد معامله شوید و در یک قیمت مشخص سهام خود را بدون عجله خریداری کنید.
خرید سهام عرضه اولیه بدون سرمایه کافی ممکن است؟
برخی از کارگزاری‌ها برای جذب مشتری از یکسری تکنیک‌های بازاریابی استفاده میکنند. یکی از این تکنیک‌ها اعطای اعتبار و وام به سرمایه‌گذار است. برای مثال شما می‌توانید مبلغ مورد نیاز خودتان را از طریق کارگزاری خود قرض کنید و تا چند روز آینده بدهی خود را به کارگزاری پرداخت کنید. هرچه میزان اعتبار و خوش حسابی شما بیشتر باشد، کارگزاری مبالغ بیشتری را به شما قرض می‌دهد. ولی نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که سهامی که شما با اعتبار کارگزاری خریداری کردید دیگر مانند سایر سهام‌‌هایتان قابل معامله نیست و سهام توسط کارگزاری فریز میشود.
تنها زمان‌هایی که شما می‌توانید از سهام خود نقدینگی خارج کنید دو مورد است: زمانی که سهام شما به سود رسیده باشد و شما می‌توانید تنها سود خود را خارج کنید. یا زمانی است که شما با کارگزاری تسویه کرده‌اید، در آن زمان دیگر سهام متعلق به خود شما خواهد شد.
تصورات اشتباه درمورد تقاضا کنندگان سهام اولیه
احتمالا باتوجه به اطلاعاتی که تا اینجا راجع به سهام مخصوصا سهام‌های عرضه اولیه کسب کردید، دچار یکسری سوتفاهم‌ها شده باشید. همینطور که می‌دانید بازار سرمایه یک بازار پر ریسک و ناپایدار است و هیچکدام از پیش بینی‌ها ۱۰۰٪ درست نمی‌باشد. بنابراین شما قبل از اینکه اقدام به سرمایه گذاری در بازار سرمایه کنید باید از میزان ریسک پذیری خود آگاهی داشته باشید.
شما باید این مسئله را بدانید که سرمایه گذاری در هیچ سهامی امن نخواهد بود. سهام‌هایی وجود دارند که سود آن‌ها در کوتاه مدت است و در بلند مدت ممکن است زیان‌ده باشند. برای مثال ممکن شما سهامی داشته باشید که یک مدت سودده بوده و اکنون روند نزولی آن آغاز شده است. عرضه اولیه‌هایی وجود دارند که سودده نیستند بنابراین شما نباید تصور کنید که تمام عرضه اولیه‌ها سود خوبی نصیب شما میکنند. بنابراین باید با احتیاط بیشتری اقدام به سرمایه گذاری کنید.
در چه زمانی اقدام به فروش عرضه اولیه سهام کنیم؟
همینطور که می‌دانید سهام‌های عرضه اولیه در بیشتر مواقع سودده بوده و منفعت زیادی برای شرکت و سرمایه‌دار دارد. بنابراین افراد زیادی اقدام به شرکت در عرضه اولیه سهام میکنند. ولی سوال مهمی که همیشه در ذهن افراد ایجاد میشود این است که چه زمانی اقدام به فروش سهام عرضه اولیه کنند؟
در این باره نمی‌توان نسخه‌ای یکسان برای تمام افراد پیچید. این امر به عوامل زیادی بستگی دارد. برای مثال شما ممکن است نیاز به نقدینگی داشته باشید یا ممکن است برای خرید سهام از کارگزاری اعتبار گرفته باشید و برای اینکه بتوانید سهام خود را بفروش برسانید از قبل با کارگزاری تسویه کرده باشید. ولی با این حال برای اینکه بتوانید سهام خود را به موقع بفروش برسانید، باید برخی از موارد زیر را درنظر داشته باشید:
- باید بتوانید وضعیت فعلی و وضعیت آینده شرکت را ارزیابی کنید.
- باید به بزرگ و یا کوچک بودن شرکت توجه کنید.
- باید صورت‌های مالی شرکت را بطور دقیق تحلیل کنید.
- باید بتوانید رفتار سهامدار عمده را هنگام معامله سهام تحلیل کنید.
- باید بتوانید روند فعلی بازار را بررسی کنید؛ زیرا روند کل بازار بر سهام‌های عرضه اولیه نیز تاثیر گذار است.
بررسی وضعیت فعلی و وضعیت آینده
تمام شرکت‌ها شرایط یکسانی ندارند. برای مثال برخی از شرکت‌ها بصورت فصلی سوددهی دارند. بنابراین شما باید بدانید که این شرکت در چه وضعیتی است. اگر اوج فعالیت این شرکت برای مثال در فصل تابستان باشد، دیگر در فصل زمستان سوددهی مورد نظر را نخواهد داشت. این موضوع بر روی نماد آن شرکت نیز تاثیر گذار خواهد بود. بنابراین شما باید وضعیت شرکت‌ها و خدمات و محصولاتی که ارائه می‌دهند را بررسی کنید تا بتوانید زمان‌های صحیح ورود و خروج به سهام‌ها را تشخیص دهید.
توجه به بزرگ و یا کوچک بودن شرکت
شرکت‌ها باتوجه به میزان سرمایه‌ای که وارد بازار بورس کرده‌اند کوچک و یا بزرگ می‌شوند. هرچه تعداد سهام یک شرکت بیشتر باشد، آن شرکت بزرگ‌تر است. ولی صرفا شرکتی که بزرگ‌تر است قرار نیست سوددهی بالایی نیز داشته باشد. در بیشتر مواقع شرکت‌های بزرگ باتوجه به ارزش ذاتی خود سهامشان رشد می‌کند و زیاد تحت تاثیر رفتار معامله‌گر قرار نمی‌گیرند. ولی شرکت‌های کوچک به دلیل کم بودن میزان سهام آن‌ها ممکن است تحت تاثیر رفتار معامله‌گر قرار بگیرند.
درنظر گرفتن روند فعلی بازار
عاملی که باعث رشد و یا سقوط بازار میشود نوع روند است. بازار بورس مانند سایر بازارها با مسائل گوناگونی همچون رشد و رکود روبرو میشود. در زمانی که شاخص بورس در حال رشد است ممکن است که سهام‌ها از ارزش واقعی خودشان عبور کنند و دچار حباب قیمتی شوند.
بنابراین در این مواقع بورس نیاز است تا وارد فاز استراحتی شود و جهت روند خودش را برای مدت کوتاهی تغییر دهد. این مسئله برای روند نزولی بازار سرمایه نیز صدق می‌کند. زمانی که شاخص برای مدتی روند نزولی را تجربه کند، سهام‌ها ارزش واقعی خودشان را از دست می‌دهند. بنابراین برای اینکه سهام‌ها به ارزش واقعی خودشان نزدیک‌تر باشند، شاخص شروع به رشد می‌کند. بنابراین قبل از اینکه اقدام به خرید و یا فروش سهام کنید حتما روند شاخص را بررسی کنید.
در آگهی عرضه سهام اولیه چه اطلاعاتی درج میشود؟
شرکت‌ها برای اینکه بتوانند افراد زیادی را جذب شرکت خود در بازار بورس کنند مدتی قبل از شروع پذیره نویسی و ثبت‌نام در عرضه اولیه سهام، آگهی دعوت را منتشر میکنند. در این آگهی اطلاعاتی نظیر موارد زیر درج شده است:
- تاریخ عرضه
- تعداد سهام و میزان سرمایه‌ای که وارد بورس می‌کند
- بخش، گروه و طبقه سهام
- نماد
- کف و سقف قیمتی
- حداکثر سقف خرید حقیقی و حقوقی
- مدیر و متعهد عرضه
افراد می‌توانند باتوجه به اطلاعاتی که در این دعوتنامه شرح داده شده خودشان اقدام به خرید سهام کنند. این اطلاعات کف و سقف قیمتی و حداکثر سقف خرید حقیقی می‌باشد. که شما می‌توانید از طریق سقف قیمتی و حداکثر تعداد سهامی که اجازه دارید تهیه کنید، سرمایه مورد نیاز خودتان را تامین کنید.
چگونه از تاریخ دقیق عرضه اولیه آگاهی پیدا کنیم؟
همانطور که در بخش‌های قبلی نیز گفتم شرکت‌ها قبل از شروع عرضه سهام، آگهی دعوت را ارسال میکنند. برای اینکه شما بتوانید از تاریخ دقیق آگاهی پیدا کنید نیاز است تا هرچند وقت یکبار سامانه کدال را بررسی کنید و یا در شبکه‌های اجتماعی مربوطه عضو شوید.
جمع بندی
زمانی که شاخص درحال طی کردن روند نرمال خود می‌باشد، سرمایه گذاری کردن در سهام‌های عرضه اولیه بهترین راه کسب سود می‌باشد؛ زیرا این سهام‌ها ریسک کمتری از سایرین دارند.
از طرف دیگر به دلیل اینکه شرکت‌ها با قیمت‌های بسیار کمی سهام خود را وارد بازار میکنند برای اینکه این سهام‌ها به ارزش واقعی خود نزدیک‌تر شوند نیاز است تا برای مدتی روند صعودی داشته باشند. بنابراین سهامدارن می‌توانند با خیالی آسوده تماشاگر رشد سهام باشند. ولی با این حال شرکت‌هایی بوده‌اند که عرضه اولیه آن‌ها سوددهی مناسبی نداشته است. در بازار سرمایه تمام احتمالات را باید درنظر گرفت. شما تا به حال در عرضه اولیه‌ای شرکت کرده‌اید که در همان روزهای اول زیان‌ده بوده؟ نظرات خودتان را با ما در سایت دانشگاه کسب و کار در اشتراک بگذارید.
ممنون که تا انتها همراه من در دانشگاه کسب و کار بودید.
