همه چیز درباره واگرایی – ابزاری بی نظیر در تحلیل تکنیکال

واگرایی به مفهوم دور شدن اشیا از یکدیگر یا متفاوت شدن از یکدیگر در طول زمان اشاره دارد. این مسئله در زمینه‌های مختلف از جمله ریاضی، فیزیک، زیست شناسی و حتی در علوم اجتماعی قابل مشاهده است. در ریاضیات، واگرایی به سرعت دور شدن یک میدان برداری از یک نقطه خاص اشاره دارد و می‌توان آن را به عنوان مقدار جریانی در نظر گرفت که از یک نقطه معین در یک میدان برداری دور می‌شود. در فیزیک، واگرایی مفهومی است که برای توصیف رفتار میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی استفاده می‌شود و میزان دور شدن میدان الکتریکی یا مغناطیسی از نقطه معین یا به سمت آن را توصیف می‌کند.

اما در زیست شناسی، واگرایی می‌تواند به فرایند تکاملی اشاره داشته باشد که در آن دو یا چند گونه به تدریج تفاوت‌هایی با یک اجداد مشترک ایجاد می‌کنند. این فرایند می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند جدایی جغرافیایی، تفاوت‌های محیطی یا جهش‌های ژنتیکی رخ دهد. همچنین در علوم اجتماعی، واگرایی می‌تواند توسعه سیستم‌های فرهنگی، اقتصادی یا سیاسی مختلف را بین مناطق یا گروه‌های مختلف مردم توصیف کند. این فرایند می‌تواند تحت تأثیر عوامل تاریخی، اجتماعی و محیطی قرار گیرد.

به طور کلی، واگرایی یک مفهوم اساسی است که به ما کمک می‌کند بفهمیم چگونه موارد در طول زمان تغییر می‌کنند و با یکدیگر متفاوت می‌شوند. این یک مفهوم ضروری برای رشته‌های مختلف مطالعاتی است و می‌تواند بینشی در مورد سیستم‌ها و فرایندهای پیچیده ارائه دهد. در این مقاله از مجموعه مقالات دانشگاه کسب و کار می‌خواهیم به موضوع واگرایی در بازار بورس بپردازیم. اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

نگاهی به تعریف واگرایی در بازار بورس

در زمینه بازار سهام و بورس، واگرایی به وضعیتی اطلاق می‌شود که قیمت یک دارایی یا اوراق بهادار در جهتی متفاوت از یک شاخص فنی مرتبط، مانند نوسانگر مومنتوم یا میانگین متحرک حرکت می‌کند. این موضوع می‌تواند نشان دهنده یک تغییر احتمالی در روند بازار باشد؛ زیرا ممکن است این اندیکاتور نشان دهد که روند فعلی قیمت در حال از دست دادن حرکت است یا توسط شرایط اساسی بازار پشتیبانی نمی‌شود.

واگرایی می‌تواند در هر دو بازار صعودی و نزولی رخ دهد و می‌تواند ابزار مفیدی برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی بالقوه باشد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که واگرایی همیشه یک سیگنال قابل اعتماد نیست و باید همراه با سایر اشکال تجزیه و تحلیل برای تأیید روند بازار و تصمیم گیری آگاهانه برای سرمایه گذاری استفاده شود.

چگونه می‌توان از اندیکاتور در تحلیل تکنیکال استفاده کرد؟

اگر آشنایی کلی با اندیکاتورها داشته باشید می‌دانید که اندیکاتورها به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند. این دو نوع کلی را می‌توان با نام‌های تأخیری و پیشرو از یکدیگر متمایز کرد. هنگامی که اندیکاتورها از یک روند دنباله روی کنند می‌توان آن‌ها را اندیکاتور تأخیری و یا Lagging نامید. این اندیکاتورها به صورت معمول پس از این که روند شکل می‌گیرد شروع به صادر کردن اخطارهای لازم می‌کنند. نکته مهم هنگام استفاده کردن از اندیکاتورهای تأخیری این است که این اندیکاتورها باعث می‌شوند که شما بخشی از روند را از دست بدهید. ابزار واگرایی که به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود، ابزاری می‌باشد که به شما کمک می‌کند هم‌زمان با روند شکل گرفته حرکت کنید. این ابزار از این که شما پشت سر روند شکل گرفته قرار بگیرید جلوگیری می‌کند.

هنگامی که به عنوان یک تحلیلگر تکنیکال از این ابزار برای تحلیل استفاده کنید می‌توانید پیش‌بینی کنید که بازار در آینده چه رفتاری خواهد داشت. می‌توان گفت بیشترین کاربردی که واگرایی در تحلیل تکنیکال و بازار بورس دارد تعیین کردن چرخش قیمت‌های مختلف و همچنین تغییرات روند می‌باشد. علاوه بر این دو موضوع این امکان برای شما وجود دارد که برای تعیین سطوح مقاومت و یا سطوح حمایت، بهره بردن سطوح فیبوناتچی در یک زمان و غیره نیز از این ابزار بهره ببرید. اگر بتوانید در اندیکاتورها و همچنین سطوح مختلف قیمت واگرایی‌های قوی را شناسایی کنید این موضوع اعتبار تحلیل شما را بالا می‌برد. بالا رفتن اعتبار به این علت است که واگرایی‌های قوی باعث افزایش دقت شما در تحلیل می‌شوند. به همین صورت شما به عنوان یک تحلیلگر می‌توانید فرصت‌های مختلفی را برای معامله پیش پای معامله گر بگذارید.

چه اندیکاتورهایی در واگرایی کاربردی هستند؟

هنگامی که تصمیم دارید تحلیل تکنیکال انجام دهید، این امکان برای شما وجود دارد که از تمامی اندیکاتورهایی که با آن‌ها آشنایی دارید برای مشخص کردن واگرایی در سهم‌های مختلف بهره ببرید. اما افرادی که به صورت حرفه‌ای در بازار بورس تحلیل انجام می‌دهند به صورت معمول از اندیکاتورهای RSI و همچنین MACD در جهت شناسایی واگرایی‌ها بهره می‌برند. از نظر تحلیلگران حرفه‌ای این اندیکاتورهایی که نام بردیم از اعتبار بیشتری نسبت به سایر اندیکاتورها برخوردار هستند.

معرفی انواع واگرایی‌ها

در این قسمت می‌خواهیم انواع مختلف واگرایی را به شما معرفی کنیم که ممکن است در تحلیل ارزهای یک صرافی ایرانی یا خارجی به آن بربخورید. تا انتهای این مقاله تیم دانشگاه کسب و کار را همراهی کنید.

• RD و یا واگرایی معمولی

Regular Divergence و یا همان واگرایی معمولی یکی از انواع اصلی واگرایی می‌باشد. حرکت اندیکاتور در این واگرایی دارای اختلاف نسبت به نمودار می‌باشد. در انتهای این روند می‌توانید این واگرایی را مشاهده کنید. پدیدار شدن این نوع از واگرایی نشان دهنده بازگشت قیمت می‌باشد. این نوع از واگرایی را می‌توان به دو نوع واگرایی RD منفی و همچنین واگرایی RD مثبت تقسیم کرد.

معرفی -RD

هنگامی که واگرایی معمولی در بین دو سقف قیمتی مختلف قرار بگیرد و در ادامه دارای یک روند صعودی باشیم می‌توان این واگرایی را -RD و یا همان واگرایی معمولی منفی دانست. باید توجه داشته باشید که سقف جدید قیمتی از سقفی که قبلاً تشکیل شده است بالاتر می‌باشد. اما نکته مهم این جاست که اندیکاتور امکان تشخیص این موضوع را ندارد. در این صورت می‌توان گفت که -RD به وجود آمده است. هنگامی که -RD تشخیص داده شود این احتمال وجود دارد که در آینده بازار به سمت نزولی شدن حرکت کند. -RD این موضوع را نشان می‌دهد که قدرت خریداران برای خرید ضعیف شده است و بالعکس فروشندگان دارای قدرت بیشتری نسبت به قبل هستند. در کل در واگرایی منفی نمی‌توان آینده خوبی را برای سهم مشخص شده پیش‌بینی کرد.

معرفی +RD

در واقع +RD برخلاف -RD می‌باشد. هنگامی که در روند نزولی قرار داریم در انتهای این روند به صورت معمول این واگرایی به وجود می‌آید. همان طور که در قسمت قبلی یاد گرفتیم -RD در میان دو سقف قیمتی قرار داشت. بنابراین +RD عکس واگرایی معمولی منفی باید در میان دو کف قیمتی قرار بگیرد. به این صورت که نمودار کف قیمتی پایین‌تری را نسبت به کف قیمتی دیگری که وجود داشت می‌سازد. اما طبق معمول اندیکاتور توان تشخیص آن را ندارد. +RD نشان دهنده این است که قدرت فروشندگان برای فروش سهام ضعیف شده است و در مقابل قدرت خریداران برای خرید سهام افزایش پیدا کرده است. زمانی که توسط اندیکاتور +RD را در نمودار تشخیص دادید می‌توانید پیش‌بینی کنید که سهم مورد نظر شما در آینده و در بازار دچار رشد خواهد شد.

• همه چیز درباره واگرایی مخفی یا Hidden Divergence

زمانی که قیمت سهام در حال اصلاح شدن باشد این امکان برای شما وجود دارد که این نوع واگرایی را تشخیص دهید. این واگرایی به شما می‌گوید که اصلاح قیمت هم چنان ادامه خواهد داشت. واگرایی مخفی درست برخلاف واگرایی معمولی می‌باشد. همان طور که در قسمت‌های قبلی بررسی کردیم واگرایی معمولی را می‌توانید در روندهای نزولی از طریق دره‌ها و در روندهای صعودی با استفاده کردن از قله‌ها تشخیص دهید. اما این موضوع برای واگرایی مخفی کاملاً برعکس است. قله‌ها در روندهای نزولی و همچنین دره‌ها در روندهای صعودی می‌توانند نشان از واگرایی مخفی داشته باشند.

باید به این موضوع توجه داشته باشید که ممکن است در انتهای یک روند صعودی و یا یک روند نزولی واگرایی معمولی را تشخیص دهید. واگرایی معمولی به شما این موضوع را اطلاع می‌دهد که روند قبلی مجدداً باز خواهد گشت. در واقع واگرایی مخفی نسبت به معمولی در محل متفاوتی تشکیل می‌شود و به روش متفاوتی نیز می‌توان آن را تشخیص داد. مانند واگرایی معمولی این واگرایی نیز به دو دسته مختلف تقسیم می‌شود.

معرفی +HD

هنگامی که در یک روند صعودی قرار داشته باشیم، در انتهای این روند زمانی که کفی قیمتی پایین‌تری نسبت به کفی قیمتی قبلی توسط اندیکاتور ساخته شود این امکان وجود دارد که +HD و یا واگرایی مخفی منفی را مشاهده کنید. در این صورت زمانی که به نمودار قیمت نگاه می‌کنید می‌توانید مشاهده کنید که کفی قیمتی جدید بالاتر از کفی قبلی قرار دارد. این اتفاق خبر از +HD می‌دهد. اگر  +HD را تشخیص دادید می‌توانید پیش‌بینی کنید که در آینده قیمت سهم مورد نظر شما به صورت صعودی رشد خواهد کرد. شما به عنوان یک تحلیلگر باید انتظار داشته باشید که +HD در درون یک کانال صعودی اتفاق بیفتد.

معرفی -HD

برعکس چیزی که در قسمت قبلی بررسی کردیم این نوع از واگرایی زمانی که در یک روند نزولی قرار داریم در انتهای آن به وجود می‌آید. واگرایی مخفی منفی نشان دهنده این موضوع است که قیمت سهام مورد نظر شما هم چنان کاهش خواهد یافت. این امکان وجود دارد که این نوع واگرایی را در یک کانال نزولی نیز تشخیص بدهید. برای تشخیص -HD لازم است زمانی که در یک روند نزولی قرار دارید به تشکیل شدن سقف‌های مختلف دقت کنید. زمانی که در نمودار قیمتی سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قیمتی قبلی به وجود آمده باشد، اما در اندیکاتور مشاهده کنید که دقیقاً در همان بازه‌ای که بررسی کرده‌اید سقف جدید بالاتر از سقف قبلی ایجاد شده است می‌توانید -HD را شناسایی کنید.

• همه چیز درباره واگرایی زمانی

در تحلیل تکنیکال، واگرایی زمانی به اختلاف بین عملکرد قیمت یک دارایی و چارچوب زمانی مربوط به یک شاخص فنی اشاره دارد. این اختلاف می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد تغییرات احتمالی روند ارائه دهد و می‌تواند برای تولید سیگنال‌های معاملاتی استفاده شود. برای درک واگرایی زمانی، مهم است که ابتدا شاخص‌های فنی را درک کنید. شاخص‌های فنی محاسبات ریاضی بر اساس داده‌های قیمت و یا حجم هستند که برای شناسایی الگوها و روندها در بازار طراحی شده‌اند. این اندیکاتورها اغلب بر روی نمودار در کنار عمل قیمت رسم می‌شوند و هدف آن‌ها ارائه اطلاعات اضافی به معامله گران است.

یک مثال رایج از یک شاخص فنی، میانگین متحرک (MA) است. MA یک شاخص پیروی از روند است که میانگین قیمت یک دارایی را در یک دوره زمانی مشخص محاسبه می‌کند. با ترسیم MA در نمودار، معامله گران می‌توانند جهت روند و مناطق بالقوه حمایت و مقاومت را شناسایی کنند. با این حال، شاخص‌های فنی خطاناپذیر نیستند. آن‌ها می‌توانند سیگنال‌های نادرستی ارائه دهند و از قیمت‌ها عقب بمانند، که این موضوع می‌تواند منجر به از دست رفتن فرصت‌ها شود. واگرایی زمانی رخ می‌دهد که عمل قیمت یک دارایی و شاخص مربوطه در یک بازه زمانی یکسان شروع به واگرایی کنند. به عنوان مثال، اگر قیمت یک دارایی در حال ایجاد اوج و در کف بیشتر باشد، اما MA مربوطه از آن پیروی نکند، این یک سیگنال واگرایی زمانی است.

انواع Time Divergence در تحلیل تکنیکال

دو نوع اصلی واگرایی زمانی وجود دارد: صعودی و نزولی! واگرایی زمانی صعودی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی به پایین‌ترین حد خود می‌رسد و شاخص مربوطه نیز به پایین‌ترین حد خود می‌رسد. این موضوع می‌تواند سیگنالی از بازگشت احتمالی روند به سمت صعودی باشد. از سوی دیگر، واگرایی زمانی نزولی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی به بالاترین حد خود برسد، اما شاخص مربوطه در حال رسیدن به اوج‌های پایین‌تر باشد. این موضوع می‌تواند سیگنالی از بازگشت روند بالقوه به سمت نزولی باشد. معامله گران می‌توانند از واگرایی زمانی برای تولید سیگنال‌های معاملاتی استفاده کنند.

به عنوان مثال، اگر یک معامله گر، واگرایی زمانی صعودی را شناسایی کند، ممکن است این را به عنوان سیگنالی برای ورود به یک موقعیت خرید یا بستن یک موقعیت کوتاه تفسیر کند. برعکس، اگر معامله‌گر واگرایی زمانی نزولی را شناسایی کند، ممکن است این موضوع را به عنوان سیگنالی برای ورود به یک موقعیت کوتاه یا بستن یک موقعیت خرید تفسیر کند. توجه به این نکته ضروری است که واگرایی زمانی نباید به صورت مجزا مورد استفاده قرار گیرد. معامله گران همچنین باید سایر عوامل فنی و اساسی را هنگام تصمیم گیری در مورد معاملات در نظر بگیرند. علاوه بر این، واگرایی زمانی یک نشانگر بی‌خبر نیست و می‌تواند سیگنال‌های نادرستی ارائه دهد. معامله گران باید همیشه از مدیریت ریسک مناسب استفاده کنند و نباید صرفاً به واگرایی زمانی برای تصمیم گیری در معاملات متکی باشند.

خلاصه نکات مهم درباره استفاده از Divergence

واگرایی‌ها جنبه مهمی از تحلیل تکنیکال است که می‌تواند بینش‌های ارزشمندی را در مورد تغییرات احتمالی روند ارائه دهد. در ادامه تیم دانشگاه کسب و کار خلاصه‌ای از نکات مهم را برای شما آماده کرده است که باید هنگام استفاده از واگرایی در تحلیل تکنیکال به خاطر داشته باشید. تا انتهای این مقاله تیم ما را همراهی کنید.

• واگرایی زمانی رخ می‌دهد که بین عملکرد قیمت یک دارایی و یک شاخص فنی مربوطه اختلاف وجود داشته باشد. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از تغییر روند بالقوه باشد.
• دو نوع واگرایی وجود دارد: منظم و پنهان. واگرایی‌های منظم زمانی رخ می‌دهند که قیمت و اندیکاتور در جهت مخالف حرکت کنند، در حالی که واگرایی‌های پنهان زمانی رخ می‌دهند که قیمت و اندیکاتور در یک جهت حرکت کنند.
• واگرایی‌های صعودی منظم زمانی رخ می‌دهند که قیمت به پایین‌ترین حد می‌رسد در حالی که اندیکاتور به پایین‌ترین سطح بالاتر می‌رسد. این موضوع می‌تواند نشان دهد که قیمت در شرف بازگشت به سمت بالا است.
• واگرایی‌های نزولی منظم زمانی رخ می‌دهند که قیمت به بالاترین حد خود برسد در حالی که اندیکاتور به بالاترین حد پایین‌تر برسد. این موضوع می‌تواند نشان دهد که قیمت در شرف بازگشت به سمت نزولی است.
• واگرایی‌های صعودی پنهان زمانی رخ می‌دهد که قیمت به پایین‌ترین سطح بالاتر می‌رسد در حالی که اندیکاتور پایین‌تر می‌شود. این می‌تواند نشان دهنده ادامه روند صعودی قیمت باشد.
• واگرایی‌های نزولی پنهان زمانی رخ می‌دهد که قیمت به بالاترین حد پایین‌تر برسد در حالی که اندیکاتور به بالاترین حد خود برسد. این موضوع می‌تواند نشان دهنده ادامه روند نزولی قیمت باشد.

ادامه خلاصه نکات مهم درباره Divergence

• واگرایی‌ها نباید به صورت مجزا مورد استفاده قرار گیرند و همیشه باید در چارچوب سایر عوامل فنی و اساسی مورد توجه قرار گیرند.
• واگرایی‌ها شاخص‌های همیشه درستی نیستند و گاهی اوقات می‌توانند سیگنال‌های نادرستی ارائه دهند. معامله گران باید همیشه از مدیریت ریسک مناسب استفاده کنند و نباید صرفاً به واگرایی‌ها برای تصمیم گیری در معاملات متکی باشند.
• واگرایی‌ها را می‌توان همراه با سایر شاخص‌های فنی، مانند میانگین‌های متحرک، خطوط روند و سطوح حمایت و مقاومت برای تأیید تغییرات احتمالی روند مورد استفاده قرار داد.
• واگرایی‌ها را می‌توان در بازه‌های زمانی مختلف استفاده کرد، از معاملات کوتاه مدت درون روز گرفته تا معاملات موقعیت بلندمدت!

به طور کلی، واگرایی‌ها می‌توانند ابزار ارزشمندی در تحلیل تکنیکال باشند که می‌توانند بینش‌های مهمی در مورد تغییرات احتمالی روند ارائه دهند. با این حال، آن‌ها باید همیشه همراه با سایر عوامل فنی و اساسی مورد استفاده قرار گیرند و نباید به عنوان تنها شاخص برای تصمیم گیری در معاملات در نظر گرفته شوند.

بررسی ریسک‌های استفاده از واگرایی در تحلیل تکنیکال

همان طور که متوجه شدید واگرایی یک ابزار تحلیل تکنیکی محبوب است که برای شناسایی معکوس‌های احتمالی روند یا ادامه روند استفاده می‌شود. این ابزار بر این اصل استوار است که وقتی قیمت و یک اندیکاتور در جهت مخالف حرکت می‌کنند، ممکن است یک تغییر بالقوه در جهت را نشان دهد. با این حال، چندین ریسک مرتبط با استفاده از واگرایی در تحلیل تکنیکال وجود دارد، که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

• سیگنال‌های غلط

در واقع سیگنال‌های واگرایی همیشه دقیق نیستند. ممکن است مواردی وجود داشته باشد که قیمت و اندیکاتور در جهت مخالف حرکت می‌کنند؛ اما در آینده قیمت در همان جهت به حرکت خود ادامه می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به سیگنال‌های نادرست شود، که در صورت اقدام می‌تواند سرمایه زیادی از شما را به نابودی بکشد!

• ابهام در واگرایی

واگرایی می‌تواند مبهم و ذهنی باشد. معامله گران مختلف ممکن است نمودار یکسان را متفاوت تفسیر کنند که منجر به سیگنال‌های متناقض و سردرگمی آن‌ها می‌شود.

• نشانگر تأخیر

واگرایی یک نشانگر تأخیری است، به این معنی که ممکن است سیگنال‌ها را به موقع ارائه نکند. تا زمانی که واگرایی شناسایی شود، ممکن است قیمت قبلاً تغییر جهت داده باشد و در نتیجه فرصت‌های از دست رفته ایجاد شود.

• اتکای بیش از حد

معامله‌گران ممکن است بیش از حد به سیگنال‌های واگرایی متکی شوند، که منجر به رویکردی نزدیک‌بینانه برای معامله می‌گردد. این موضوع می‌تواند منجر به از دست رفتن فرصت‌ها و مدیریت ضعیف ریسک شود.

• شرایط بازار

سیگنال‌های واگرایی ممکن است در شرایط خاص بازار به خوبی کار کنند؛ اما در شرایط دیگر نه! به عنوان مثال، در یک بازار با روند قوی، سیگنال‌های واگرایی ممکن است کمتر مؤثر باشند؛ زیرا ممکن است علی‌رغم واگرایی، قیمت همچنان در همان جهت حرکت کند. در نتیجه، در حالی که واگرایی می‌تواند ابزار مفیدی در تحلیل تکنیکال باشد، معامله گران باید از محدودیت‌های آن و خطرات مرتبط با استفاده از آن به عنوان یک استراتژی مستقل آگاه باشند. ترکیب آن با سایر شاخص‌ها و روش‌های تجزیه و تحلیل برای کاهش خطرات و بهبود دقت سیگنال‌ها مهم است.

کلام آخر

خیلی خوشحالیم که تا انتهای این مقاله همراه تیم دانشگاه کسب و کار بودید. در این مقاله در کنار هم یاد گرفتیم که واگرایی یک ابزار محبوب در تحلیل تکنیکال است که می‌تواند برای شناسایی معکوس‌های احتمالی روند یا ادامه روند استفاده شود و با مقایسه جهت حرکت قیمت و شاخصی مانند MACD یا RSI کار می‌کند. اگر قیمت و اندیکاتور در جهت مخالف حرکت کنند، ممکن است تغییر جهت بالقوه را نشان دهد. با این حال، چندین ریسک مرتبط با استفاده از واگرایی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه داشت.

از جمله این ریسک‌ها می‌توان به سیگنال‌های نادرست، ابهام، شاخص‌های عقب مانده، اتکای بیش از حد و تأثیر شرایط بازار و غیره اشاره کرد. به این ترتیب، معامله گران باید از محدودیت‌ها و خطرات مرتبط با استفاده از واگرایی به عنوان یک استراتژی مستقل آگاه باشند و آن را با سایر شاخص‌ها و روش‌های تجزیه و تحلیل برای کاهش ریسک و بهبود دقت سیگنال ترکیب کنند. آیا شما به عنوان یک معامله گر برای تحلیل تکنیکال خود تنها به ابزار واگرایی تکیه می‌کنید؟ چرا؟