نیچ مارکتینگ یکی از اصطلاحات نوین دنیای کسب و کار است که امروزه مورد توجه زیادی قرار گرفته است. منظور از نیچ مارکتینگ، بازاریابی یا راه‌اندازی کسب و کار برای یک گروه خاص و کوچک است. این نوع بازاریابی مزایای فراوانی دارد؛ نخست آن که کسب و کار شما را خصوصی‌تر و هدفمندتر می‌کند. علاوه بر این، رقبای بزرگ و پرشمار را کنار می‌زند و رقابت را تنها به یک یا چند گروه خاص محدود می‌کند. در همین راستا ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به تعریفی از نیچ مارکتینگ می‌پردازیم و روش‌های آغاز فعالیت در آن را شرح می‌دهیم.
منظور از نیچ مارکتینگ چیست؟
معمولا در هر کسب و کاری بخش‌های کوچکی وجود دارند که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند یا خدمات چندانی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است. به این بخش‌های کوچک، گوشه‌های دنج یا نیچ مارکت می‌گویند. اگر فردی برای بازاریابی یا کسب و کار به سراغ این بخش‌ها برود و اهداف و برنامه‌های خود را معطوف به آن کند، اصطلاحا نیچ مارکتینگ انجام داده است.
نیچ مارکتینگ که به آن بازاریابی گوشه‌ای نیز گفته می‌شود، یک رویکرد جدید در کسب و کار است که در اکثر مواقع به رشد و پیشرفت می‌رسد. زیرا تمرکز و تلاش افراد را به بخش‌های کوچکتری اختصاص می‌دهد. در نتیجه کار هدفمندتر پیش می‌رود و زودتر نیز به نتیجه می‌رسد.
بازاریابی گوشه‌ای در کسب و کارهای مختلف
نیچ مارکتینگ در هر کسب و کار و در هر نوع فعالیتی می‌تواند اجرا شود. مثلا بانکی را در نظر بگیرید که وام مخصوصی برای سالمندان، زوج‌های کم‌بضاعت یا دانشجویان قرار داده است. این بانک وام‌های خود را به یک گروه خاص محدود کرده، در نتیجه نیچ مارکتینگ کرده است.
یا یک تولیدی پوشاک را در نظر بگیرید که فقط لباس کودک تولید می‌کند. مسلما این تولیدی اجناس باکیفیت و بهتری برای کودکان تولید می‌کند تا کارخانه‌ای که برای تمام گروه‌های سنی تولیدی لباس دارد. به همین ترتیب با کمی دقت میتوان این نوع از کسب و کار را در هر بخش و سازمانی پیدا کرد.
ویژگی‌های بازاریابی گوشه‌ای یا نیچ مارکتینگ
نیچ مارکتینگ یک نوع استراتژی خاص است؛ بنابراین نمی‌توان هر کسب و کاری که در بخش کوچکی از بازار باشد را نیچ مارکتینگ نامید. این استراتژی چند ویژگی شاخص و مهم دارد که آن را از کسب و کارهای کوچک و محلی متمایز می‌کند:
1. باید از یک بخش کوچک بازار کوچکتر باشند
یکی از شاخصه‌های مهم بازاریابی گوشه‌ای این است که مقیاس کوچک و محدودی دارد. به طور مثال اگر کسب و کاری معطوف به تولید لوازم بهداشتی باشد، نیچ مارکتینگ باید به بخش کوچکتر و محدودتر بازار برود و لوازم بهداشتی مخصوص سالمندان را تولید کند، یا در تولید پوشاک کودکان، باید گروه سنی تعیین کند و مثلا کودکان 2 تا 5 سال را پوشش دهد. در غیر این صورت نمی‌توان به آن نیچ مارکتینگ گفت؛ بلکه فقط نوعی کسب و کار در یک بازار کوچک و خاص است.
2. قابلیت سودبخشی داشته باشند
ویژگی مهم دیگری که نیچ مارکتینگ دارد، قابلیت سودبخشی آن است. یعنی کسب و کار خاص و محدود شما باید به گونه‌ای باشد که بتوان از آن به درآمد رسید. وگرنه ممکن است هیچ پول و درآمدی از آن نصیب صاحبان کسب و کار نشود و حتی سرمایه‌ی اولیه آن‌ها را بر باد دهد.
اگر کسب و کار کوچک و محدود شما قابلیت سودآوری داشته باشد و اجناسی برای خرید و فروش عرضه کند، در آن صورت میتوان آن را نیچ مارکتینگ یا بازاریابی گوشه‌ای نامید.
3. رقیب بزرگ و واقعی نداشته باشند
بازار محدود و کوچکی که انتخاب می‌کنید، نباید رقیب بزرگ و واقعی داشته باشد. بی‌رقیب بودن بازار ویژگی اصلی نیچ مارکتینگ است. بنابراین اگر دوست دارید این نوع بازاریابی و کسب و کار را امتحان کنید، به سراغ فعالیت‌هایی بروید که از چشم شرکت‌ها و کسب و کارهای بزرگ دور مانده است یا به دلایلی مورد توجه آن‌ها قرار نگرفته است.
4. آن بخش از بازار باید مورد بی‌توجهی و کمبود قرار داشته باشد
عامل مهمی که موجب موفقیت نیچ مارکتینگ می‌شود، ایده‌ها و موارد خاصی است که تاکنون به آن‌ها توجهی نشده است. فرض کنید در یک منطقه‌ی شهری، چندین سوپرمارکت وجود دارد. در چنین وضعیتی راه‌اندازی یک سوپرمارکت جدید با هر ویژگی تازه‌ای که داشته باشد، به موفقیت نخواهد رسید. ولی اگر در این منطقه یک رستوران کوچک یا داروخانه سیار برپا شود با استقبال ویژه‌ای روبه‌رو خواهد شد.
این نکته را در کسب و کارهای نیچ مارکتینگ در نظر بگیرید. بازار و گروه خاصی که قصد راه‌اندازی کسب و کار در آن را دارید، باید دچار کمبود و بی‌توجهی باشد. در این صورت می‌توانید به موفقیت برسید و روز به روز افراد بیشتری را به سوی خود جذب کنید.
5. قابل رشد باشد
نیچ مارکتینگ با تمام ویژگی‌هایی که برای آن گفته شد، به یک ویژگی دیگر نیز نیاز دارد و آن خصوصیت قابل رشد بودن آن است. اگر کسب و کاری قابلیت رشد نداشته باشد (هر چند تمام شرایط را دارا باشد و به یک گروه خاص محدود شود) نمی‌توان آن را نیچ مارکتینگ نامید.
بنابراین از همان ابتدا تلاش کنید کسب و کاری انتخاب کنید که قابل رشد و آینده‌‌دار باشد. در غیر این صورت زمان و انرژی شما را هدر می‌دهد و در پایان نیز به نتیجه‌ای نمی‌رسد.
مزایای کسب و کار در نیچ مارکتینگ
نیچ مارکتینگ یا بازاریابی گوشه‌ای مزایای بسیاری برای صاحبان کسب و کارها دارد. بسیاری از افراد فکر می‌کنند هرچه بازار مورد نظرشان وسیع‌تر باشد و شهرت بیشتری داشته باشد بهتر و سودمندتر است. این در حالی است که هر چه بازار شما کوچکتر و به اصطلاح نیچ مارکت باشد موفقیت و سود بیشتری نصیبتان خواهد کرد. برخی دیگر از مزایای این نوع بازار عبارت است از:
1. برقراری ارتباط با مشتری
شما در نیچ مارکت با مشتری‌های کمتری روبه‌رو هستید. در نتیجه فرصت بیشتری دارید تا نیازهای آن‌ها را شناسایی کنید و با با برقراری ارتباط مناسب، آن‌ها را به سوی خود جذب کنید.
2. داشتن مشتری‌های کم اما دائمی
از آن‌جا که نیازهای مشتریان در نیچ مارکتینگ به خوبی تامین می‌شود، معمولا آن‌ها تعامل بهتری با کسب و کار دارند. به این ترتیب خریدهای خود را تکرار می‌کنند و تبدیل به مشتری دائمی می‌شوند.
3. نداشتن رقیب در نیچ مارکتینگ
معمولا در بازار نیچ مارکت رقبای کمتری وجود دارد. در نتیجه صاحبان کسب و کار به جای رقابت، تمرکز بیشتری بر اصلاح محصولات و خدمات خود دارند. علاوه بر این در قیمت‌گذاری نیز شرایط بهتری دارند و مجبور نیستند برای رقابت با دیگران، قیمت‌های خود را کاهش یا افزایش بدهند.
4. حفظ سرمایه برای تبلیغات و بازاریابی
هرچه بازار هدف شما در یک کسب و کار بزرگتر باشد، مجبور هستید هزینه بیشتری برای تبلیغات و جذب مشتری بدهید. اما در بازار نیچ مارکت، جامعه‌ی هدف شما کوچکتر است. در نتیجه تمام سرمایه‌ی شما خرج تبلیغ و بازاریابی نمی‌شود و بیشتر آن برای کیفیت محصولات و خدمات استفاده می‌شود. به همین علت موفقیت و پیشرفت آن بیشتر و سریع‌تر است.
5. بالا رفتن سرعت رشد و پیشرفت
از آن‌جا که هدف، مشتری و بازار شما در نیچ مارکتینگ مشخص است، روند کار برایتان آسان‌تر خواهد بود. شما می‌توانید هدفمندتر تبلیغ کنید و در مدت کوتاهی تبدیل به یک برند شوید. در نتیجه فروش بیشتری نیز خواهید داشت و به سرعت به سودآوری و پیشرفت می‌رسید.
مثلا کارخانه‌ای را در نظر بگیرید که به جای تولید انبوه محصولات آرایشی و بهداشتی برای انواع پوست، فقط به لاین تخصصی پوست چرب و مستعد آکنه می‌پردازد. این کارخانه تمام وقت و نیروی خود را صرف شناخت پوست چرب و محصولات مورد نیاز آن می‌کند. در نتیجه محصولات بهتری می‌سازد و در مدت کوتاهی تبدیل به یک برند موفق و مشهور می‌شود.
مراحل آغاز کسب و کار از طریق نیچ مارکتینگ
تا این بخش از مقاله‌ی دانشگاه کسب و کار با نیچ مارکتینگ و مزایای ورود به آن آشنا شدید. اگر قصد دارید یک کسب و کار در بازار نیچ مارکت راه‌اندازی کنید، لازم است در آغاز با تمام مراحل آن شوید. برخی از مهم‌ترین مراحل راه‌اندازی کسب و کار در بازار نیچ مارکت به این ترتیب است:
شناسایی بازار
نخستین مرحله برای راه‌اندازی کسب و کار در نیچ مارکتینگ، شناسایی بازار هدف است. شما باید بر اساس علاقه یا مهارت خود کسب و کار مورد نظرتان را شناسایی کنید. دوست دارید به حوزه پوشاک وارد شوید، یا در حوزه‌ی محصولات خوراکی کار کنید، به کارآفرینی در خصوص لوازم آرایشی و بهداشتی علاقه دارید یا می‌خواهید لوازم ورزشی کودکان تولید کنید. توجه داشته باشید نخستین مرحله شناسایی بازار این است که بازارهای کم توجه و بی‌رقیب را مدنظر قرار دهید. در غیر این صورت نمی‌توانید آن را نیچ مارکت بنامید.
تحقیق درباره ویژگی‌های بازار هدف
پس از آن که بازار نیچ مارکت را شناسایی کردید، در دومین مرحله باید به تحقیق و بررسی بازار بپردازید. یعنی با توجه به معیارهایی خاص، ویژگی بازار هدف را بررسی کنید تا بتوانید براساس نیازهای آن به تولید محصول و ارائه خدمات بپردازید. برخی از این معیارها می‌تواند شامل؛
- موقعیت جغرافیایی منطقه
- گروه سنی، جنسیت و تحصیلات ساکنان آن
- نیازهای بازار هدف
- درآمد و وضعیت مالی بازار نیچ مارکت
و مواردی از این دست باشد. بدیهی است تحقیق و بررسی درباره این ویژگی‌ها به مطالعه، بررسی شواهد و مدارک و مشورت با افراد مجرب نیازمند است.
دانش کامل درباره کسب و کار مورد نظر
یکی دیگر از موارد مهم در راه‌اندازی کسب و کار نیچ مارکتینگ این است که دانش و تجربه کافی درباره‌ی کاری که می‌خواهید راه‌اندازی کنید داشته باشید. شما باید بدانید از کجا شروع کنید، چقدر سرمایه داشته باشید و چگونه کیفیت خدمات و محصولات خود را افزایش دهید. در این صورت می‌توانید در مدت کوتاهی به سودآوری برسید و نتیجه‌ی اقدامات خود را ببینید.
تولید محتوا در وبسایت یا اپلیکیشن‌های اجتماعی
تولید محتوا مهم‌ترین راهی است که سبب می‌شود بتوانید با مشتری‌های خود به خوبی ارتباط بگیرید و آن‌ها را به سوی خود جذب کنید. سعی کنید در ابتدای کار وسواس و کمال‌گرایی را کنار بگذارید. اصل اول این است که محتوای شما جذاب باشد و خصوصیات محصولات و کسب و کار شما را شرح دهد. بعدها می‌توانید مهارت‌های تولید محتوای خود را افزایش دهید و یک محتوای تخصصی و هوشمند بسازید.
برای این مرحله می‌توانید یک وبسایت راه‌اندازی کنید. یا در اپلیکیشن‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام، تلگرام و واتساپ صفحه بسازید و با تولید محتوای جذاب مشتری‌ها را به سمت خود جذب کنید.
تولید محصول مناسب
اگر در مراحل قبل به خوبی پیش رفته باشید، در مرحله‌ی تولید محصول با دشواری چندانی روبه‌رو نخواهید بود. اگر محصولات و خدمات شما مطابق با نیازهای بازار هدف باشد و بازاریابی خوبی هم داشته باشید، در مدت کوتاهی به سود و فروش بالا خواهید رسید. سعی کنید در این مرحله کیفیت را فدای کمیت نکنید. یعنی محصول کمتری تولید کنید، اما تلاش کنید بهترین نوع آن در برابر نمونه‌های مشابه باشد.
اگر محصولات شما خوب باشد مشتریانتان از طریق تبلیغ و معرفی به اطرافیان، مشتری‌های بیشتری برایتان می‌آورند. پس ارتباطات خود را حفظ کنید و تلاش کنید نیازهای بازار نیچ مارکت را بیشتر بشناسید تا کاملا برای رفع آن تلاش کنید.
سخن پایانی
نیچ مارکتینگ یکی از انواع کسب و کار است که به یک منطقه یا گروه خاص محدود می‌شود. این نوع کسب و کار که به آن بازاریابی گوشه‌ای نیز گفته می‌شود، مزایای فراوانی دارد؛ سرعت رشد و پیشرفت را افزایش می‌دهد، رقبای کمتر و مشتریان بیشتری دارد و زودتر به پول و درآمد می‌رسد. بر همین اساس ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به معرفی بازار نیچ مارکت پرداختیم. سپس مراحل آغاز کسب و کار در آن را شرح دادیم تا راهنمایی برای علاقه‌مندان به راه‌اندازی آن باشد.
نظر شما درباره‌ی نیچ مارکتینگ یا همان بازاریابی گوشه‌ای چیست؟ چه راهکارهای دیگری برای شناخت بازار نیچ مارکت توسط صاحبان کسب‌وکار می‌شناسید؟ با ما در میان بگذارید.
