آیا می‌دانید سایتی به نام ای‌بِی ( eBay ) وجود دارد که پس‌از آمازون، بیشترین خرید و فروش‌های اینترنتی در آن صورت می‌گیرد؟ این سایت در سال 1995، توسط یک فرد ایرانی – آمریکایی به نام پیر امیدیار تاسیس شد. او اکنون از ثروتمندترین مردم دنیا است که جوایز، افتخارات و رتبه‌های برتری در مقیاس‌های ثروت و جایگاه اجتماعی کسب کرده‌است. سایت او، شرکتی چند میلیون دلاری دارد و شعبه‌هایی در 30 کشور برپا کرده است.
روند موفقیت و کارآفرینی پیر امیدیار و جریانات مربوط به سایت ای‌بی داستانی طولانی دارد که ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار، به توضیح مفصل آن خواهیم پرداخت.
پیر امیدیار را بهتر بشناسیم
پی‌یِر امیدیار با نام لاتین Pierre Omidyar در 21 ژوئن 1967 در پاریس به دنیا آمد. پدر و مادر او مهاجرانی ایرانی در فرانسه بودند که در همان‌جا با هم آشنا شده و ازدواج کرده‌بودند. مادرش الهه میرجلالی، یک زبان شناس مشهور و از استادان دانشگاه سوربن، و پدرش کوروش امیدیار، جراح اورولوژی بود.
هنگامی‌که پیر به سن 6 سالگی رسید، بیمارستان دانشگاه جان هاپکینز آمریکا، دعوت‌نامه‌ای برای پدرش فرستاد تا در آن‌جا فعالیت کند. آن‌ها پس‌از مدتی به ایالت مریلند آمریکا مهاجرت کردند و پدرش فعالیت خود را در دانشگاه هاپکینز آغاز کرد. مادر پیر نیز در جورج تاون آمریکا، به تدریس مطالعات زبان فارسی پرداخت. اما مدت زیادی طول‌نکشید که پدر و مادرش از هم جدا شده و سرپرستی پیر به مادرش واگذارشد.
تحصیل در مدرسه‌ای مذهبی
پیر تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را در مدرسه‌ی مذهبی سنت اندرو در مریلند آغاز کرد. او دانش‌آموز سربه‌هوا و بازیگوشی بود که علاقه‌ای به کلاس درس و مدرسه نداشت و بارها به‌علت غیبت بیش‌از حد یا فرار از مدرسه توبیخ و جریمه شد. او گاهی از کلاس بیرون می‌رفت تا در اتاق کامپیوتر پناه گیرد و در آن‌جا به بازی‌های رایانه‌ای بپردازد. اطرافیانش از همان زمان به علایق او نسبت به کامپیوتر پی‌بردند.
مدیر مدرسه که متوجه استعداد پیر شده‌بود، از او خواست که برنامه‌ای برای فهرست کتابخانه بنویسد و کارت‌های مخصوصی برای راهنمایی و سازمان‌بخشی کتاب‌ها ایجاد کند. او در مقابل این کار ساعتی 6 دلار پول گرفت و بدین‌ترتیب نخستین برنامه‌نویسی پیر امیدیار در سن 14 سالگی و در مدرسه انجام شد. این عمل، پایه و اساس اقدامات بزرگ بعدی او را شکل‌داد.
فعالیت پیر امیدیار در شرکت اپل
پیر امیدیار در سال 1984 پس‌از آن‌که دوران دبیرستان را به پایان رساند، به دانشگاه تافتس سامرویل در ماساچوست رفت تا مهندسی برق بخواند. او اندکی بعد متوجه شد که علاقه‌ی چندانی به این رشته ندارد، بنابراین آن را به علوم کامپیوتر تغییر داد و در سال 1988، لیسانس این رشته را کسب‌کرد. او در دوران تحصیل خود، به صورت پاره‌وقت در یکی‌از بخش‌های کامپیوتری شرکت اپل به نام کلاریس کار می‌کرد. این دوران موجب شد که پیر، برنامه نویسی را به‌صورت حرفه‌ای یاد بگیرد و حتی برنامه‌ی چند نرم‌افزار شرکت را طراحی و ابداع کند.
تاسیس شرکت الکترونیکی
در سال 1991، پیر امیدیار با تکیه بر مهارت و تجربه‌ای که در این دوران به دست آورده بود، با سه تن از دوستانش، یک شرکت محاسباتی مبتی بر برنامه‌نویسی تاسیس کرد. این شرکت Ink Development نام داشت و در زمینه‌ی رابط کاربری رایانه با استفاده از قلم استایلوس آغاز به کار کرد که در کنار آن، یک بخش فروش اینترنتی نیز دارا بود. مدتی بعد این بخش به یک شرکت تجارت الکترونیکی تبدیل شد و وبگاهی به نام eshop تشکیل داد که به‌حدی توسعه یافته شد که نام شرکت به آن تغییر یافت. کم‌کم توجه مایکروسافت به این شرکت جلب شد و سرانجام در سال 1996 اقدام به خریداری آن کرد.
کلکسیونر آبنبات‌ها!
در سال 1994، پیر امیدیار در یک شرکت نرم افزاری به نام جنرال مجیک فعالیت کرده و در کنار آن، با طراحی سایت و برنامه‌نویسی، به کسب درآمد می‌پرداخت. او در منطقه‌ی Bay Area در سانفرانسیسکو سکونت داشت و در همان حوالی با دختری به نام پاملا وسلی آشنا شد. آن‌ها پس‌از مدتی با هم ازدواج کردند و اکنون سه فرزند دارند.
پاملا در آن‌زمان دانشجوی ارشد بیولوژی بود و تلاش خود را بر تکمیل کلکسیون آبنبات‌های pez گذاشته بود. پیر که علاقه‌ی زیادی نسبت به او داشت، برای خوشحالی‌اش، یک بخش خرید و فروش به نام Action Web یا حراجی آنلاین به سایتش اضافه کرد تا پاملا یا هر کلکسیونر دیگری به تکمیل مجموعه‌ی خود در آن بپردازد. پس‌از مدتی این بخش با چنان استقبالی مواجه شد که امیدیار یک وبگاه مستقل برای آن ایجاد کرد.
علاقه‌ی دیرینه پیر امیدیار به ایجاد وبسایت
پیر امیدیار به گفته‌ی خودش، همیشه علاقه داشت وبسایتی راه‌اندازی کند که خرید و فروش و جست‌وجو را برای مردم آسان کند. در آن زمان مردم کمتر از الان به خریدهای اینترنتی و کسب و کار آنلاین می‌پرداختند و اعتماد و دیدگاه مثبتی نسبت به این نوع فروشگاه‌ها وجود نداشت. اما امیدیار در سال 1995 و در سن 28 سالگی ایده‌ی خود را اجرایی کرد. او در این‌باره گفت:” من هیچ‌گاه تصور موفقیت شرکت و وبسایت خود را نداشتم، فقط میخواستم روی فناوری‌های جدید کار کنم. من برای سایت برنامه ریزی نکرده بودم ولی وقتی جرقه و ایده‌ی آن به ذهنم آمد، از آن به‌خوبی استفاده کردم”
روند پیشرفت سایت ای.بی
اولین کالایی که در سایت ای. بی به فروش رسید، یک روان‌نویس لیزری شکسته بود که حدود 14 دلار قیمت داشت. امیدیار انتظار آن را نداشت که یک وسیله‌ی شکسته با این قیمت به فروش برسد اما خریدار به او گفت که کلکسیون روان‌نویس های لیزری خراب را جمع‌آوری می‌کند!! پس‌از آن خرید و فروش سایت آغاز شد و افراد به راحتی می‌توانستند کالای مورد نیاز خود را تهیه یا به فروش برسانند.
امیدیار در ابتدای کار، استفاده از سایت را رایگان کرده بود اما بعد تصمیم گرفت برای هر آگهی 25 سنت تا 2 دلار دریافت کند. علاوه بر آن درصدی از هر خرید و فروش نیز به عنوان سود سایت کم می‌شد. استقبال مردم و پیشرفت سایت به اندازه‌ای بود که پیر امیدیار از شرکت جنرال مجیک استعفا داد تا تمام وقت و تلاش خود را روی سایت و مسائل مرتبط با آن بگذارد.
فروش بلیط هواپیما
در سال 1996 امیدیار قراردادی برای فروش بلیط هواپیما در این سایت امضا کرد که در نتیجه‌ی آن 250 هزار معامله‌ی آنلاین صورت می‌گرفت. یک سال بعد، فعالیت سایت تا جایی پیشرفت کرد که امیدیار و شرکتش، 800 هزار معامله در روز را مدیریت می‌کردند. در همان سال امیدیار تصمیم گرفت نام سایت را تغییر دهد؛ ابتدا نام EchoBey را برای آن برگزید اما این نام توسط فرد دیگری استفاده شده بود و بدین‌ترتیب نام eBay انتخاب و تصویب شد.
فروش سهام میلیاردی پیر امیدیار
سپتامبر سال 1998، پیر امیدیار تصمیم گرفت سهام شرکت خود را برای اولین بار عرضه کند. آن‌ها قیمت حدودی هر سهام رو حدود 18 دلار تخمین زدند، اما رکورد قیمت‌ها از همان ابتدا شکسته شد و هر سهام 3 برابر قیمت یعنی 53 دلار فروخته شد. این موضوع موجب افزایش ناگهانی ثروت امیدیار و شرکت او شد و آن‌ها به ثروتمندان دنیای کسب و کار تبدیل شدند.
شرکت ای. بی هم‌اکنون در سان خوزه کالیفرنیا مستقر است و در عین‌حال در چندین کشور از جمله ژاپن، انگلیس، آلمان و کانادا شعبه‌هایی دارد. این سایت در رتبه دوم خرید و فروش آنلاین پس‌از آمازون قرار دارد و روزانه چندین هزار معامله در آن صورت می‌گیرد.
آمار و ارقام سايت ای بی
در پایان سال 1998، ای. بی بیش‌از 2 میلیون نفر عضو فعال داشت که این عدد تا سال 2005 به 46 میلیون نفر رسید. درآمد خالص این سایت تا پایان سال 2016 چیزی حدود 9 میلیارد دلار بود که از طریق معاملات آنلاین به دست آمده بود. بعضی از این معاملات بسیار عجیب و جالب‌توجه بودند؛ مثلا در سال 1997 که اوایل کار ای‌بی بود، عروسک‌های کمپانی وارنر به قیمت 500 میلیون دلار به فروش رفتند که این میزان، 6 درصد بیشتر از کل درآمد سایت در آن سال‌ها بود. بالاترین قیمت معامله در سایت ای‌بی به خرید و فروش یک هواپیمای جت در سال 2001 اختصاص دارد که به مبلغ 4.9 میلیارد دلار فروخته شد.
هم‌اکنون در سایت ای. بی حدود 33 هزار نفر کار می‌کنند و درآمد سالانه‌ی آن به 16.5 میلیارد دلار رسیده است. این وبسایت اگرچه از یک جرقه کوچک و 14 دلار فروش آغاز شد، اکنون صاحب خود را به ثروت 12 میلیاردی رسانده است.
آمازون و تقلید از سایت ای‌بی؟!
در پایان سال 1998 که میزان درآمد سایت به 750 میلیون دلار رسید، سایر سایت‌های خرید و فروش به وسوسه افتادند. تا جایی‌که آمازون تصمیم گرفت یک حراجی آنلاین راه‌اندازی کند و در سال 1999 آن را عملی کرد. این ایده به‌حدی پیش رفت که چندین وبگاه کوچک دیگر توسط شرکت‌های مختلف ایجاد شد و تا حدودی کسب و کار را دچار اختلال کرد. اما در همان سال بنیاد eBay فعالیت خود را آغاز کرد و پیر امیدیار برنده‌ی جایزه بهترین کارآفرین ملی سال شد.
شهرت امیدیار تا اندازه‌ای بود که بسیاری از شرکت‌های بزرگ به او پیشنهاد کاری دادند؛ او در سال 2000 برای اولین بار عضو هیئت مدیره‌ی یک شرکت مستقل شد و ePeople که یک فروشگاه آنلاین برای عرضه‌ی پشتیبانی فنی بود، از او دعوت به کار کرد.
فعالیت‌های پیر امیدیار در حوزه‌ی رسانه و فرهنگ
از آن‌جا که پیر امیدیار به خبرنگاری علاقه داشت، تصمیم گرفت شانس خود را در این حوزه امتحان‌کند. او بخش پژوهشی اخبار را دوست داشت و در همین راستا محلی برای جمع‌آوری و هدایت روزنامه‌نگاران ایجاد کرد. امیدیار در سال 2010 سرویس خبری – تحقیقی Honolulu Civil Beat را با هدف پوشش اخبار سیاسی و اجتماعی هاوایی تاسیس کرد. این نشریه، سه سال پی‌در‌پی عنوان بهترین نشریه‌ی آنلاین هاوایی را کسب کرد و در سال 2013 با هافینگتون پست ادغام شده و هاف پست هاوایی نام گرفت.
توسعه‌ی نشریه
پیر امیدیار در سال 2013 تصمیم گرفت روزنامه واشنگتن پست را خریداری کند، اما موفق به عملی‌کردن آن نشد. چرا که مالک آن، حق امتیاز روزنامه را به مبلغ 250 میلیون دلار به جف بزوس، موسس و بنیانگذار آمازون فروخت.
پس‌از آن، امیدیار به سراغ گلن گرین‌والد، گزارشگر سابق روزنامه‌ی گاردین رفت. او همان کسی بود که اسناد محرمانه‌ی آژانس امنیت ملی را در دست داشت و منتشر می‌کرد. آن‌ها در اوایل سال 2014 به همراه دو فرد دیگر، وبگاهی به نام The Intercept ایجاد کردند و امیدیار به حمایت مالی آن پرداخت. این نشریه، اخبار آزاد و مستقل را پشتیبانی و منتشر می‌کرد.
فعالیت‌های سینمایی پیر امیدیار
پیر امیدیار از آن دسته افرادی است که تقریبا پا در هر مسیری که گذاشته به موفقیت رسیده است. او شجاعت این را دارد که علایقش را دنبال‌کند و از تجربه و مسیرهای جدید نترسد. یکی دیگر از حوزه‌های موردعلاقه‌ی امیدیار، فیلم و سینما بود. او بر همین مبنا توانست تهیه‌کنندگی دو فیلم سینمایی را برعهده بگیرد: فیلم Merchants Of Doubt که در سال 2014 و براساس کتابی با همین نام ساخته‌شد. بعدی فیلمی بود به نام Spotlight یا افشاگر که یک زندگینامه‌ی جنایی – آمریکاییِ ساخته‌شده در سال 2015 است. هر دوی این فیلم‌ها به موفقیت خوبی رسیدند و بالای 70 درصد از رضایت عمومی را به دست آوردند.
اقدامات انسانی و بشردوستانه پیر امیدیار
امیدیار با توجه به درآمد و ثروتی که داشت، به فکر امور خیریه و فعالیت‌های نیکوکارانه افتاد. او در سال 2009 حدود 2 میلیون دلار به بنیاد ویکی مدیا کمک کرد. یکی‌از اولین اقدامات رسمی پیر امیدیار در این حوزه، تاسیس بنگاه خیریه و بشردوستانه‌‌ی Omidyar Network بود که با همکاری همسرش در سال 2014 و با هدف بهبود زندگی مردم کم‌درآمد و فقیر انجام گرفت.
علاوه بر این، مؤسسه‌ی امیدیار نتورک به حمایت از سازندگان نرم‌افزار ارتباطات اضطراری پرداخت. این برنامه با استفاده از اطلاعات تلفن‌های همراه کاربران، مسیر و نقشه‌ی موردنیاز آن‌ها را ترسیم و مشخص می‌کند. در سال 2010، برای نجات بازماندگان زلزله هائیتی از این نرم‌افزار استفاده شد و هم‌اکنون یک نسخه از آن، به صورت رایگان در اختیار مردم قرار دارد.
کمک‌های مالی پیر امیدیار
مؤسسه‌ی امیدیار نتورک تاکنون 992 میلیون دلار به موسسات خیریه کمک کرده‌است. او در نوامبر سال 2015، مبلغ 100 میلیون دلار با هدف کمک به مردم کشورهای توسعه نیافته به صندوق خیریه‌ی تافتس اهدا کرد.
پیر در سال 2017 برنامه‌ی بلندمدتی ترسیم کرد که براساس آن به 26 هزار نفر از مردم کنیا حقوق ثابت ماهیانه بدهد و آن را تا 12 سال ادامه دهد. علاوه بر تمام این‌ها پیر امیدیار در فهرست 40 میلیاردی عهدنامه‌ی نیکوکاری شرکت کرده‌است. تمام کسانی که این پیمان را امضا می‌کنند سوگند می‌خورند که نیمی از ثروت خود را در طول زندگی به خیریه اهدا کنند. بیل گیتس و وارن بافت نیز پیش‌از او این عهدنامه را امضا کرده‌بودند.
مبارزه با قاچاق انسان
امیدیار و همسرش از بزرگترین فعالان بخش مبارزه با قاچاق انسان هستند که برای این هدف، تاکنون 115 میلیون دلار در پنج کشور مختلف سرمایه گذاری کرده‌اند. امیدیار اعتقاد دارد که تمام این فعالیت‌ها باعث ترویج انسانیت می‌شوند و در این‌باره می‌گوید: ” تا زمانی‌که انسان‌ها با محبت و بزرگواری با یکدیگر رفتار کنند، جهان جایی برای زندگی و پیشرفت خواهد بود. من از همین منظر به مردم کمک می‌کنم تا به نسخه‌ای بهتر از آنچه که هستند تبدیل شوند.”
جوایز و مدال‌های افتخار پیر امیدیار
امیدیار در سال 1999 برنده‌ی جایزه ملی کارآفرین سال شد. او به دلیل تلاش‌های بی‌وقفه در حوزه‌ی خدمات اجتماعی، مدال افتخار بشر دوستی ماندگار را در سال 2011 از آن خود کرد. همچنین در همان دوره جایزه‌ی دکترای افتخاری دانشگاه تافت را کسب کرد.
علاوه بر این جوایز، فیلم Spotlight به تهیه‌کنندگی امیدیار، دو جایزه برای بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم غیر اقتباسی به دست آورد که می‌توان آن‌ها را در لیست جوایز او قرار داد.
حضور در فهرست برترین‌ها
در سال 2007 میلادی مجله‌ی آمریکایی فوربز فهرستی از 250 نفر از ثروتمندان آمریکایی را منتشر کرد که پیر امیدیار رتبه 32 را در آن کسب کرد. در همین لیست، امیدیار نفر 141 در کل جهان را دارد.
او در سال 2011 در فهرست ثروتمندان ایرانی، در رتبه‌ی چهارم قرار گرفت که اکنون براساس ثروت جدیدش به نفر اول ارتقا یافته‌است.
چند نکته برای موفقیت از زبان پیر امیدیار
←در انتخاب شرکای خود دقت داشته باشید؛ شریک کاری باید کسی باشد که از شکست‌هایش درس بگیرد و کاری و اهل عمل باشد. چرا باید با کسی کار کرد که حتی به قیمت شکست دست به فعالیت نمی‌زند و تجربه‌ای کسب نمی‌کند؟
←من عقیده دارم که یک مدیر باید به کارمندانش، فرصت کافی برای اثبات خود و پیاده‌سازی ایده بدهد. اگر به مردم زمان بدهید تا کار درست را انجام دهند، هرگز ناامید و پشیمان نخواهید شد.
←برای رسیدن به اهداف خود انگیزه و اشتیاق داشته باشید و از سوی دیگر بین علاقه و استعدادتان، تناسب برقرارکنید؛ در این صورت به موفقیت خواهیدرسید.
پنج ویژگی کارآفرینان موفق از دید پیر امیدیار
1. دلیل بزرگی دارند که آن‌ها را به ادامه‌ی راه تشویق می‌کند.
2. به خودشان اعتماد دارند و سعی می‌کنند به ندای عقل و باطن خود گوش دهند.
3. از ناشناخته‌ها استقبال می‌کنند و آماده‌ی رویارویی با آن‌ها هستند.
4. شکست را بخشی از مسیر می‌دانند و عقیده دارند لازم است شکست بخورند تا با تجربه‌ای جدید به موفقیت برسند.
5. صبور هستند و عجله‌ای برای پیشرفت و ترقی ندارند؛ چرا که هیچ موفقیتی یک‌شبه رخ نمی‌دهد.
سخن پایانی
چنان‌چه در زندگی و روند پیشرفت پیر امیدیار مشاهده کردید، موفقیت او از دنبال کردن علاقه و یک کار جزئی آغاز شد. پیر امیدیار اکنون ثروتمندترین ایرانی در جهان است و حتی موسساتی مانند آمازون، از ایده‌ها و فعالیت‌های او در زمینه‌ی کسب و کار آنلاین استفاده کرده‌اند. امیدیار را بیل گیتس ایرانی نامیده‌اند، او و همسرش اعلام کرده‌اند که قصد دارند تا بیست سال آینده تمام ثروت خود را به جز یک درصد، خرج کنند. آن‌ها هم‌اکنون به همراه سه فرزندشان در هونولولوی هاوایی سکونت دارند و به فعالیت‌های خیرخواهانه و امور ای. بی می‌پردازند.
نظر شما درباره‌ی زندگی و اهداف این کارآفرین ایرانی چیست؟ آیا تا پیش‌از این، نام سایت ای‌بی و موسس ایرانی آن را شنیده‌بودید؟
