گاندی یکی از بزرگترین شخصیتهای جهان معاصر است، کسی که رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود و ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا با روش ساتیاگراها رهبری کرد.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم بر معرفی گاندی داریم. کسی که مهم‌ترین سیاستش در رهبری جنبش‌ها و اعتراض‌ها که در ادامه مقاله بیشتر به آن خواهیم پرداخت، عدم خشونت بود! سیاستی که بر جنبش بزرگ سیاه پوستان آمریکا به رهبری مارتین لوترکینگ و نلسون ماندلا اثر گذار بود و باعث تغییر در مسیر تاریخ شد. مهاتما گاندی اقدامات بسیاری در طول 79 سال زندگی خود انجام داد و تاثیرات شگرفی بر مردم هند و حتی مردم کل دنیا گذاشت. دانشگاه کسب و کار لازم دانسته تا یکی از مقالات خود را به این شخص و زندگی نامه شخصی او اختصاص دهد. کسی که نامش را در بین جملات انگیزشی بزرگان و کتاب‌های زیادی از جمله کتاب معجزه شکرگزاری ملاحظه می‌کنید. تا پایان این مقاله جذاب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- بیوگرافی گاندی
- سفر به آفریقای جنوبی
- 4 اصل مهم در زندگی گاندی
- مرگ گاندی
بیوگرافی گاندی
برای آشنا شدن با گاندی ابتدا باید با کشور 72 ملت یعنی کشور هند و فرهنگ آن‌ها بیشتر آشنا شویم. پس به 150 سال قبل بر می‌گردیم یعنی سال 1869 میلادی. در آن زمان مردم هند با توجه به جایگاه اجتماعی که داشتند در 4 کاست یا طبقه اجتماعی طبقه بندی میشدند. ناگفته نماند که این طبقه‌بندی اجتماعی در حال حاضر نیز در هند وجود دارد؛ اما به طور کلی می‌توان کاست‌ها را به این ترتیب طبقه‌بندی کرد:
کاست اول، برهمن‌ها
بالاترین مرتبه طبقه اجتماعی که شامل علما، روحانیون و نگهبانان آتش بودند.
کاست دوم، جنگ‌آوران و حکما
همانطور که از نام آن پیداست شامل افرادی است که از کشور دفاع می‌کردند.
کاست سوم، صنعتگران
که وظیفه مهم تولید و ساخت در کشور را بر عهده داشتند.
کاست چهارم، کشاورزان، دامداران و بازرگانان
که به طور کلی می‌توان گفت قشر کارگر جامعه هند را تشکیل میدادند.
کاست پنجم، دالیت
در بین عموم به طبقه نجس‌ها معروف بودند. آن‌ها بخش زیادی از جمعیت هندوستان را شامل میشدند. دالیت‌ها از موقعیت اجتماعی بسیار پائینی برخوردار بودند. حتی در دسته‌بندی کاست‌ها هم قرار نمی‌گیرفتند! افراد این قشر حتی حق آب خوردن از منابع آب عمومی موجود در شهر را نداشتند. بعدها گاندی اسم این طبقه را به هاریجان به معنی مردم خدا تغییر داد و انگیزه زندگی کردن را در آن‌ها بالا برد.
گاندی و سال‌های ابتدایی زندگی
مهانداس کارامچاند گاندی در دوم اکتبر سال 1869 میلادی در شهر کوچکی بهنام پور بندر متولد شد. در خانواده‌ای که اجدادش همگی بازرگان بودند و در کاست چهارم طبقه بندی میشدند. گاندی حاصل چهارمین ازدواج پدرش بود. مادرش فردی مذهبی و پیرو آئین جین بود و تاثیر زیادی بر خلق و خوی گاندی گذاشت.
در ماه می 1883 در حالی که گاندی فقط 13 سال داشت با دختری هم سن خود ازدواج کرد؛ همسرش کاستوربا یا کاستوربای نام داشت که به اختصار او را “با” صدا می‌خواندند. کمی بعد از ازدواج پدر گاندی فوت کرد.
گاندی و سفر به لندن
دو سال پس از مرگ پدر، گاندی از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شود. در ابتدا تصمیم می‌گیرد در رشته طب تحصیل کند؛ اما برادرش به او یادآوری کرد که پدر از تشریح اجساد مردگان متنفر بود. در نهایت گاندی به انگلستان رفت و در آنجا به تحصیل در رشته حقوق پرداخت.
قبل از رفتن به لندن گاندی در برابر مادرش سوگند یاد کرد که از خوردن گوشت، الکل و لاقیدی جنسی به دور باشد. در آنجا زن صاحب خانه او را به یک رستوران گیاه‌خواری راهنمایی کرد. در آن جا بود که گاندی کتاب دفاعیه‌ای از گیاه‌خواری را مطالعه کرد. او که تا به آن روز طبق رسم خانوادگی گیاه‌خوار بود با دلایل علمی و اخلاقی گیاه‌خواری را ادامه داد. طوری که به یکی از رسالت‌های زندگی گاندی تبدیل شد.
همچنین به انجمن گیاه‌خواران پیوست و حتی مدتی به عنوان عضو کمیته آن فعالیت می‌کرد. در این میان گاندی تلاش زیادی برای خو گرفتن با فرهنگ انگلیسی‌ها کرد؛ برای مثال به کلاس رقص تانگو می‌رفت، ساز می‌نواخت، کت و شلوار می‌پوشید و … .
در نهایت و بعد از 3 سال تحصیل در لندن گاندی توانست در آزمون نهایی وکالت قبول شود و گاندی که دیگر یک وکیل بود، بلافاصله به هند برگشت. اما لذت بازگشت به آغوش خانواده با خبر مرگ مادرش برای او تلخ شد و حال خوب گاندی را از بین برد.
سفر به آفریقای جنوبی
بعد از بازگشت از لندن، گاندی به بمبئی رفت تا در رشته وکالت فعالیت خود را شروع کند؛ اما با قوانین حقوقی هندوستان آشنایی کافی نداشت و از طرفی فرد بسیار خجالتی بود و متاسفانه به دلیل نداشتن زبان بدن و فن بیان خوب نتوانست به‌عنوان وکیل به کار خود ادامه دهد و سرافکنده به شهر خود بازگشت.
کمی بعد یک پیشنهاد کاری نسبتاً خوبی را دریافت کرد، یک شرکت برای انجام امور حقوقی نیاز به کمک یک وکیل داشت؛ اما برای انجام این کار گاندی باید یک سال درآفریقای جنوبی زندگی می‌کرد. در نهایت گاندی به شهر دوربان در آفریقای جنوبی رفت و 3 روز بعد از رسیدن به شهر دوربان، فعالیت خود را شروع کرد.
در دادگاه به خاطر پوشیدن عمامه هندی همراه با کت و شلوار اخراج شد. شب بعد گاندی برای انجام امور حقوقی شرکت باید به شهر دیگری سفر می‌کرد و با وجود پرداخت هزینه بلیط درجه یک قطار و صرفاً بخاطر رنگین پوست بودن از قطار پیاده شد و شب را در اتاق سردی در ایستگاه قطار به صبح رساند. در همان شب تصمیم گرفت در آن شهر بماند و علاوه بر انجام کار وکالت حق خودش را نیز از این دنیا بگیرد. امروزه آن ایستگاه قطار به نوعی زیارتگاه برای هندی‌های ساکن آفریقای جنوبی تبدیل شده‌است.
بعد از یک سال او تصمیم به بازگشت به هند را داشت که خبر لایحه صلب حق رأی هندی‌ها را شنید و با همکاری هندی‌های مقیم آفریقا برای اولین بار به صورت سازمان یافته از حقوق خود دفاع کردند و طوماری از امضاء را تحویل وزیر امور خوارجه بریتانیا دادند. در ادامه فعالیت‌های گاندی، او برای سازماندهی فعالیت‌های اجتماعی هندی‌های مقیم آفریقا سازمان کنگره هندیان را با مقرارتی خاص تاسیس کرد.
از جمله قوانین این کنگره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برای مثال هیچ عضوی حق ندارد عضو دیگر را بدون پیشوند آقا خطاب کند و هیچکس مجاز به استعمال دخانیات نیست. در زمانی که گاندی در آفریقا بود گزارشی درخصوص نارضایتی‌های مردم هند در آفریقا تهیه کرد که بخاطر رنگ سبز جلد آن به جزوه سبز معروف شد و هزاران نسخه از آن تهیه شد.
گاندی در این کتاب نوشته است:
“شیوه مبارزه ما در آفریقای جنوبی، فتح نفرت با عشق است. به طوری که نباید از دشمنتان کینه‌ای به دل داشته باشید، اگر به شما بی‌احترامی شد حق بی‌احترامی به طرف مقابل را ندارید و در عین حال نباید اجازه دهید حق و حقوق شما ضایع شود. مبارزه شما باید کاملاً به دور از خشونت باشد.”
گاندی اسم این نوع از مبارزه را ساتیاگراها به معنی پا فشاری بر حقیقت به دور از خشونت گذاشت. ساتیاگراها به آرامش درونی افراد منتهی خواهد شد!
4 اصل مهم در زندگی گاندی
در ادامه مقاله به چند اصل اساسی در مورد مهاتما خواهیم پرداخت. اصولی که باعث شدند او به گاندی تبدیل شود و برای همیشه نه تنها در تاریخ هند بلکه در تاریخ جهان باقی بماند. تا انتهای این مقاله جذاب همراه ما باشید.
1-گاندی و عدم خشونت در مبارزات
2- گاندی و ترک رابطه جنسی
3- ساده زیستی گاندی
4- اعتراض و روزه گرفتن
1- گاندی و عدم خشونت در مبارزات
برای درک بهتر روش ساتیاگراها و دوری از خشونت گاندی، در ادامه مقاله 10 مورد از مبارزات گاندی را ذکر کردیم تا علاوه بر آگاهی بیشتر درمورد روش ساتیاگراها با شخصیت گاندی نیز بیشتر آشنا شوید.
مبارزه اول گاندی، خِره‌کشی
همانطور که کمی قبل‌تر گفتیم گاندی پایه و اساس مبارزات خود را بر عدم خشونت گذاشت. اولین مبارزه به دور از خشونت زمانی اتفاق افتاد که گاندی بعد از 3 سال به هند بازگشت. او تصمیم گرفت در دادگاه عالی قضاوت کند و به دلیل شیوع طاعون در هند جنبشی برای رعایت بهداشت خصوصاً در توالت‌های عمومی را به راه انداخت. بعد از این فعالیت‌ها گاندی به همراه همسر و دو فرزندش راهی آفریقا شدند و به‌طور تصادفی یک کشتی دیگر از هند عازم آفریقا شد و شایعه شد که گاندی به همراه تعداد زیادی از هندی‌ها به آفریقا آمده است.
به همین دلیل هنگامی که کشتی‌ها به بندر رسیدند تا 23 روز به آن‌ها اجازه خروج از کشتی را ندادند. در نهایت وقتی از کشتی پیاده شدند عده‌ای از متعصبان سفیدپوست، گاندی و سایر مسافران هندی را تا سر حد مرگ کتک زدند. به اصطلاح از روش خِره‌کشی استفاده کردند. روشی که در آن افراد جامعه به شخص متهم حمله می‌کنند و او را می‌کشند.
بخت با گاندی یار بود و همسر رئیس پلیس شهر به‌طور تصادفی از آن محل عبور می‌کرد و مانع از کشته شدن گاندی شد. وقتی خبر به بریتانیا رسید، دستور دستگیری و محاکمه ضاربین صادر شد. اما گاندی گفت که شکایتی از این بابت ندارد و حتماً دچار سوءتفاهم شده‌اند.
مبارزه دوم گاندی، قلاده سگ
در سال 1906 فرماندار شهر قانونی را تصویب کرد که بعداً به قانون قلاده سگ معروف شد. در این قانون تمامی هندی‌های بالای 8 سال باید برای انگشت نگاری ثبت نام می‌کردند و در صورت عدم ثبت نام کسی حق تردد بین شهرها را نداشت. تا قبل از این قانون فقط با افراد مجرم چنین برخوردی می‌شد در ضمن مالیات نیز به مقدار قابل توجهی افزایش یافت.
گاندی بار دیگر به روش ساتیاگراها و عدم خشونت به مخالفت با این قانون برخواست به این صورت که اعلام کرد هیچکس از هندی‌ها حق ثبت نام را ندارد. در نهایت در سال 1908 گاندی 38 ساله به جرم عمل نکردن به قانون محاکمه شد. گاندی نیز در دادگاه خواهان اشد مجازات برای خودش بود. او به زندان رفت و تعداد زیادی از هندی‌ها نیز در یک کار نمادین خواستار زندانی شدن خودشان توسط دولت شدند.
طی مذاکره مهمی بین گاندی و دولت، گاندی قبول کرد فقط برای داشتن آمار، تعداد هندی‌های مستقر در آفریقا این ثبت نام را انجام دهد. اما دولت به وعده خود عمل نکرد و گاندی و سایر پیروانش برگه ثبت نام خود را آتش کشیدند و گاندی بار دیگر به زندان رفت.
مبارزه سوم گاندی، راهپیمایی ساتیاگراها
پس از تصویب قانون قلاده سگ و در نهایت عملی شدن خواسته دولت، هندی‌های مقیم آفریقا بسیار از شرایط جدید ناراضی بودند تا اینکه یک قانون جدید دیگر نیز تصویب شد که بر اساس آن هندی‌ها باید طبق آئین مسیحیت ازدواج می‌کردند تا ازدواجشان قانونی باشد.
بنابراین گاندی با حمایت مردم مرحله پایانی مبارزه را علیه قوانین جدید شروع کرد. اون تصمیم گرفت راهپیمایی بدون خشونتی را در منطقه‌ای به نام ترانسوال که ورود هندی‌ها به آنجا ممنوع بود برگزار کند. به همین منظور گاندی به‌همراه همسرش و 15 نفر دیگر راهپیمایی را شروع کردند که در نهایت همگی سرکوب و دستگیر شدند. کمی بعد گروهی از زنان داوطلب همین کار را تکرار کردند و دوباره در منطقه ترانسوال راهپیمایی کردند و ماموران دولت این گروه را نیز دستگیر کردند.
بعد از دستگیری آن‌ها کارگران معدن هم به این راه‌پیمایی‌ها اضافه شدند و هم‌زمان تمام هندی‌های مقیم آفریقای جنوبی اعتصاب کردند و دست از کار کشیدند و به راهپیمایی ملحق شدند. معترضان طوری به کار خودشان و گاندی ایمان داشتند که یک روز در میان راهپیمایی پسر زنی در آب می‌افتند و غرق می‌شود؛ اما مادر کودک با آرامش به راهپیمایی خود ادامه می‌دهد.
با وجود عدم خشونت از طرف هندی‌ها متاسفانه این راهپیمایی زخمی‌ها و کشته‌های زیادی داشت. گاندی نیز برای ابراز همدردی با خانواده‌های عزادار کت و شلوار و لباس اروپایی خودش را درآورد و لباس کارگران معدن را به تن کرد. فشار و کشتار از طرف دولت بسیار زیاد بود؛ اما گاندی و همراهانش از حقوق خود کوتاه نیامدند.
منشور کبیر آزادی آفریقا
در نهایت در ژانویه سال 1914 هشت سال پس از تصویب اولیه قانون قلاده سگ هندی‌ها به رهبری گاندی توانستند به حقوق خود دست یابند. گاندی قراردادی را با دولت امضا کرد که طبق آن مالیات لغو شد، همه ازدواج های هندی‌ها که طبق رسوم خودشان برگزار شده بود معتبر اعلام شد و اجبار همراه داشتن برگه‌های ثبت نام برداشته شد. تصویب این قانون پیروزی و فتح نیروی معنوی ساتیاگراها بود که باعث خوشحالی مردم شد. گاندی قانون مصوب را به نام منشور کبیر آزادی آفریقای جنوبی نام گذاری کرد.
تولد مهاتما
درست در همین دوران بود که رابیندرانات تاگور بزرگترین شاعر هند و اولین فرد آسیای که تا آن زمان برنده جایزه نوبل شده بود، به گاندی لقب “مهاتما” را داد. مهاتما به معنی روح بزرگ. پس گاندی در هند متولد شد و ۴۵ سال بعد در آفریقای جنوبی مهاتما شد. بعد از این اتفاق، گاندی بعد از 22 سال که با کت و شلوار و بلیط درجه یک کشتی به آفریقای جنوبی آمده بود با به تن داشتن لباس فقیرترین قشر هند و با یک کشتی درجه 3 به کشورش برگشت.
قبل از بازگشت گاندی یک جفت صندل دستبافت هندی را به ژنرالی که چندین و چند بار او را زندانی کرد بود هدیه داد. انیشتین درمورد گاندی می‌گوید :
“شاید نسل‌های آینده به سختی باور کنند که چنین فردی در قالب گوشت و پوست و خون بر همین خاک قدم برداشته است.”
مبارزه چهارم گاندی، حمایت از فقرا
یک سال پس از بازگشت گاندی به کشورش برای اولین بار در جشن بازگشایی یک دانشگاه در هند سخنرانی کرد و در آنجا گفت که شرم دارم با زبان انگلیسی که یک زبان بیگانه است با شما صحبت کنم. او رو به اشراف زاده‌های هندی گفت: تا زمانی که خودتان را از طلا و جواهراتان پاک نکنید و آن‌ها را در راه هموطنانتان مصرف نکنید رستگار نخواهید شد.
پس از این اتفاق گاندی به همراه کشاورزان به روستاها رفت و در آنجا متوجه شد که دولت محصولات کشاورزی را از کشاورزان با قیمت بسیاری ناچیزی خریداری می‌کند. به طوری که کشاورزان و خانواده هایشان به سختی زندگی می‌کردند. با شروع اعتراضات و متشنج شدن جو عمومی پلیس گاندی را دستگیر کرد؛ اما روز دادگاه جمعیت بسیار زیادی برای حمایت از گاندی به دادگاه آمدند و قاضی برای کنترل جمعیت او را آزاد کرد.
بعد از این اتفاق در روستای دیگری بخاطر بالا بودن مالیات، گاندی و اهالی روستا به مدت 4 ماه دست به اعتراض زدند. در نهایت دولت قبول کرد با توجه به کمبود محصولات کشاورزی در آن سال مردم روستا را از پرداخت مالیات معاف کند.
مبارزه پنجم گاندی، کارگران نساجی
کارزار مبارزات بعدی مربوط به کارگران نساجی بود که به دلیل عدم پرداخت حق و حقوق با صاحب کارخانه دچار مشکل شده بودند. کارگران به پیشنهاد گاندی دست به اعتصاب زدند طوری که همگی اخراج شدند و برای مدت زیادی در فقر به سر می‌بردند. گاندی نیز برای حل این مشکل اعلام کرد که تا زمانی که دولت به این مسأله رسیدگی نکند و مشکلات کارگران حل نشود روزه خواهد گرفت و لب به غذا نخواهد زد. همین کار به ظاهر ساده گاندی باعث شد بعد از سه روز صاحب کارخانه حقوق کارگران را پرداخت کند و دوباره همه کارگران به کارخانه برگشتند.
مبارزه ششم گاندی، قانون رولات
لازم است بدانید که در دوران اوج جنگ جهانی اول انگلیسی‌ها قانون رولات را در هند تصویب کرده بودند. به موجب این قانون هر فرد هندی که علیه حکومت حرفی بزند یا مطلبی بنویسد بدون محاکمه زندانی خواهد شد. مبارزات گاندی برای لغو این قانون آغاز مبارزات برای استقلال هند بود، مبارزه‌ای که 28 سال طول کشید.
پس مبارزه در سطح کشوری با روش ساتیاگرها آغاز شد. گاندی سعی کرد مردم را به سرپیچی و نافرمانی مدنی و تظاهرات دعوت کند. از طرفی کنگره ملی هند با مقاومت مدنی موافق نبود. باید بدانید که کنگره ملی هند در حقیقت بزرگترین حزب هندی مخالف انگلیسی‌ها بود.
مبارزات بدون خشونت با قانون رولات
هنگامی که گاندی تصمیم گرفت مبارزات بدون خشونت و اعتصابات را شروع کند کنگره ملی هند با این روش مخالف بود؛ اما او تصمیم گرفت خودش کار را جلو ببرد. پس کل کشور را دعوت کرد تا در یک روز مشخص همگی کاروکاسبی خودشان را تعطیل کنند. اما متاسفانه مبارزات در همه شهرها بدون خشونت نبود و در بعضی از شهرها از جمله دهلی مردم با پلیس درگیر شده بودند و حتی 5 نفر نیز در همان روز اول کشته شدند.
شرایط در پنجاب از دهلی بدتر بود و مردم حتی دو نفر انگلیسی را نیز کشتند. بنا بر این ژنرال دایر از طرف دولت انگلیس مامور شد تا به این اعتراضات خاتمه دهد. گاندی نیز برای آرام کردن مردم به پنجاب رفت. مردم در شهر پنجاب قرار گذاشته بودند که در یک پارک تجمع کنند.
ژنرال دایر انگلیسی برای ساکت کردن مردم به نیروهایش دستور داد که مستقیم به سمت معترضین تیراندازی کنند. بدون هیچ اخطار اولیه‌ای دستور شلیک مستقیم به سرباز ها داده شد و سربازها به صدها مرد و زن و کودک تیراندازی کردند. گاندی پس از با خبر شدن از این اتفاق گفت :
“کسانی که در پارک کشته شدند شهید نیستند چون در حال فرار بوده‌اند باید بدون خشونت جلوی انگلیسی‌ها ایستادگی می‌کردند.”
در نهایت هم با وجود تمامی این اتفاقات قانون رولات پابرجا ماند.
مبارزه هفتم گاندی، پایان اعتراضات
بعد از عملی شدن قانون رولات گاندی مردم را تشویق به اعتصاب می‌کرد. طوری که از کارکنان دولت تقاضا کرد استعفا بدهند، معلم‌ها و دانشجوها در کلاس‌ها حضور پیدا نکنند، کالاهای خارجی نخرند و همه در کنار هم مبارزه مدنی و بدون خشونت داشته باشند. مردم هند بعد از چندین و چند سال از خواب غفلت بیدار شده و با شجاعت و روحیه فداکاری اعتراضات بدون خشونت را آغاز کردند. مهاتما طی چندین ماه سفر به نقاط مختلف هند به مردم نبرد به روش ساتیاگراها را آموزش می‌داد.
در جریان سفرها وقتی متوجه شد به دلیل ورود پارچه‌های انگلیسی صنعت ریسندگی داخلی ورشکست شده و مردم همه از پارچه‌های انگلیسی استفاده می‌کنند اعلام کرد که تمام هندی‌ها باید از پارچه هندی استفاده کنند و هر هندی باید چرخ نخریسی در خانه داشته باشه و پارچه ببافد. طی یک حرکت نمادین مردم تمام پارچه‌ها و لباس‌های انگلیسی خود را روی زمین ریختند به طوری که کوهی از لباس به وجود آمد و در یک حرکت سمبلیک گاندی لباس‌ها و پارچه‌ها را آتیش زد و مردم بیش از پیش باهم متحد شدند.
جالب است بدانید چرخ نخریسی به نماد مبارزات تبدیل شد و حتی در پرچم حزب کنگره ملی هند هم از آن استفاده شد. از دیگر نتایج این تحریم، ورشکستگی و بیکاری کارگران کارخانه‌های ریسندگی انگلیس بود که مشتری های اصلی آن‌ها هندی‌ها بودند.
توقف مبارزات
اعتصابات و مبارزات در سراسر هند ادامه داشت. پیروزی نزدیک بود اما به گاندی خبر دادند که در یکی از ایالات هند در شهری به نام چوری چورا در حین حمله پلیس مردم مقابله به مثل کردند. بعد از فرار پلیس و پناه گرفتن آن‌ها در ساختمان کلانتری مردم کلانتری را محاصره و ساختمان را به آتش کشیدند. ۲۲ نفر از پرسنل پلیس خود را تسلیم مردم کرده اما متاسفانه مردم تمام آن‌ها را کشتند.
گاندی پس از شنیدن خبر با ناراحتی تمام دستور توقف کارزار اعتراضات را در سراسر هند اعلام کرد. کارزاری که شاید یک قدم تا پیروزی فاصله داشت. گاندی استقلال را به بهای حمام خون نمی‌خواست مهم‌ترین اصل در مبارزات عدم خشونت بود.
او اعتراف کرد که تصمیمش از لحاظ سیاسی درست نیست ولی اعتقاد داشت هدف نباید وسیله را توجیه کند. در ادامه گاندی گفت: خشونت گناه است و کشته شدن افراد پلیس نشان دهنده عدم آمادگی هند برای استقلال است. در حقیقت ایمان او رفتارش را کنترل می‌کرد و نمی‌توانست کاری را که برخلاف عقاید و ایمان قلبیش بود، ادامه دهد.
دستگیری گاندی
بعد از توقف تظاهرات، دولت، گاندی را به جرم نوشتن 3 مقاله برای تشویش اذهان عمومی دستگیر کرد. پس از دستگیری محاکمه شد و در دادگاه خواستار اشد مجازات برای خودش بود؛ زیرا اعتراف کرد که قانون شکنی کرده و هیچ چیز بالاتر از قانون نیست. اما در دادگاه او فرصت پیدا می‌کند تا صدای مردم هند و درخواست آن‌ها برای استقلال را به گوش مردم کل دنیا برساند.
قاضی دادگاه گاندی را به 6 سال حبس کرد و لحظه اعلام حکم گفت: اگر این امکان کاهش مدت حبس شما وجود داشت من از همه افراد حاضر در این دادگاه خوشحال‌تر می‌شدم! بعد از دو سال گاندی برای جراحی آپاندیس به بیمارستان منتقل شد و با دیدن کاهش شور و حرارت مردم برای تظاهرات و از طرفی مذاکرات کنگره ملی هند با انگلیسی‌ها، همگی این عوامل دست به دست هم دادند تا گاندی از صحنه سیاست خداحافظی کند.
مبارزه هشتم گاندی، راهپیمایی نمک
گاندی چند سال از مرکز سیاست به دور بود تا اینکه در سال 1928 کمیسیونی با هدف تصمیم گیری برای آینده هند و بدون وجود حتی یک عضو هندی تشکیل شد. تشکیل این کمیسیون با اعتراضاتی از طرف هندی‌ها رو به رو شد و برای حل این مشکل کنگره ملی هند از گاندی درخواست کرد که رهبری این اعتراضات را به روش ساتیاگراها بر عهده بگیرد گاندی نیز پیمان پورنا سواراجه یا همان پیمان استقلال هند را تدوین کرد و خط مش خواسته‌های مردم هند را در آن ذکر کرد.
بعد از قبول این مسئولیت، گاندی اعلام کرد حکومتی که ما را از لحاظ سیاسی و اجتماعی به بردگی کشانده است هرگز قصد اعطای آزادی به هندی‌ها را ندارد. او همچنین در طی سخنرانی گفت: در کشور مستقل هند تمام سیستم مالیات و درآمدها باید بازبینی شود. برای مثال چرا کشور هند باید حتی برای خرید و فروش نمک به انگلیس مالیات سنگین بپردازد؟ چرا باید انحصار تولید نمک در کشور هند در دست انگلیسی‌ها باشد؟
تصمیم پیاده روی
در ادامه اعتراضات گاندی یکی دیگر از تصمیمات خاص خود را گرفت. او تصمیم گرفت از محل زندگی خود پیاده، 370 کیلومتر به سمت دریا حرکت کند و از آب دریا نمک بگیرد. بنابر این گاندی به همراه 78 مرد هندی دیگر به طرف ساحل حرکت کرد. آن‌ها بیش از 24 روز در راه بودند و از بیش از ۳۰۰ روستا گذشتند و مردم را به اعتصاب و مبارزات مدنی تشویق کردند. گروه کوچک گاندی وقتی به دریا نزدیک شد لشکر چند هزار نفری بود.
در ساحل ده‌ها روزنامه‌نگار و خبرنگار از سراسر دنیا منتظر بودند تا با گاندی مصاحبه کنند. گاندی از فرصت استفاده کرد و خطاب به جامعه جهانی گفت: ما از مردم دنیا درخواست داریم که ما را در نبرد حق علیه باطل یاری کنند. سپس گاندی با جوشاندن آب دریا نمک تولید کرد و با انجام این کار او را متهم به قانون شکنی کردند. بیش از ۶۰ هزار نفر به همراه گاندی زندانی شدند.
افرادی که زندانی نشده بودند در بیرون از زندان به رهبری پسر بزرگ گاندی دست به تظاهرات زدند. به این صورت که پلیس ضد شورش با تمام قوا به تظاهر کنندگان حمله کرد طوری که 20 نفر بر اثر ضربات پلیس کشته شدند؛ اما تظاهر کنندگان همچنان به روش ساتیاگراها و بدون خشونت به تظاهرات ادامه دادند. کمی بعد فشارها به دولت به حدی بالا رفت که مجبور شدند گاندی را آزاد کنند. گاندی نیز با نماینده انگلیس مذاکره کرد و از نتایج این مذاکره می‌توان به آزاد شدن تمام زندانی‌ها و مجاز شدن استخراج نمک اشاره کرد.
مبارزه نهم گاندی، مبارزه برای هاریجان
برای آخرین مبارزه مهاتما به‌عنوان تنها نماینده هند به انگلستان رفت و در لندن نیز به محله فقیر نشین شهر رفت و چند ماه اقامت خود را در آنجا سپری کرد. مذاکرات در قصر سنت جیمز برگزار شد؛ اما همانطور که پیش بینی شده بود نتیجه‌ای در برنداشت. پس از 3 ماه گاندی از لندن به هند برگشت و متاسفانه در هند شلیک به مردم و دستگیری‌ها افزایش پیدا کرده بود. گاندی به همراه جواهر نعل نهرو بازداشت شد.
گاندی ۶۳ ساله در زندان بود که خبر تصویب قانونی را به او دادند. طبق این قانون دولت به طبقه نجس‌ها این اجازه را می‌داد که در کاست خودشان رای‌گیری کنند و نماینده داشته باشند. او به شدت با این قانون مخالفت کرد؛ زیرا اعتقاد داشت دولت با این کار طبقه نجس‌ها را به کلی از جامعه تفکیک خواهدکرد و نجس‌ها تا ابد نجس باقی خواهند ماند.
گاندی برای اعلام اعتراض به این قانون اعلام کرد که تا سر حد مرگ روزه خواهد گرفت. روزه گاندی شروع شد و درست وقتی گاندی در یک قدمی مرگ بود دولت اعلام کرد که این قانون را لغو خواهد کرد. تا قبل از این اتفاق افراد زیادی سعی کرده بودند طبقه نجس‌ها را هم سطح سایر طبقات هند کنند؛ اما تنها عاملی که توانست نجس‌ها را از این طبقه‌بندی ناعادلانه خلاص کند روزه گرفتن گاندی بود. پس از این اتفاق برای اولین بار معابد هند پذیرای هاریجان‌ها بودند.
مبارزه دهم گاندی، استقلال هند
پس از جنگ جهانی، هند درخشان‌ترین جواهر بریتانیا در حال تبدیل به یک خار آزار دهنده شده بود. به همین دلیل انگلیس مذاکرات را برای انتقال قدرت به هند شروع کرد. گاندی برای شروع مذاکرات به دهلی رفت؛ اما در همین زمان اعضای کنگره ملی هند دچار اختلافات داخلی شدند. در همین شرایط محمدعلی جناح به مسلمانان هند دستور داد به نام دین مسلمانان با هندوها وارد جنگ شوند.
جنایاتی که در آن زمان در هند رخ داد به گفته خبرنگاران حتی در جنگ جهانی نیز اتفاق نیفتاد. گاندی برای پایان دادن به این فجایع 2 ماه پیاده از روستایی به روستای دیگر رفت و مردم را به حفظ آرامش دعوت کرد. در نهایت قبل از این که هند به استقلال برسد برای جلوگیری از کشتار بیشتر کشور پاکستان به‌عنوان کشوری مستقل از هند و کشوری مختص مسلمانان از هندوستان جدا شد. هند بعد از سال‌ها توانسته بود استقلال خود را به دست آورد؛ اما گاندی پس اتفاقاتی که رخ داد و تکه تکه شدن هندوستان قبل از استقلال در جشن استقلال هند شرکت نکرد.
2- گاندی و ترک رابطه جنسی
در سال 1906 گاندی 37 ساله یک تصمیم شخصی عجیب گرفت. او که در آن زمان چهار پسر داشت تصمیم گرفت تا آخر عمر هیچ وقت رابطه جنسی نداشته باشد. اون هر نوع رابطه جنسی را “شهوت” می‌دانست و معتقد بود زن و مرد فقط زمانی که تصمیم به بچه دار شدن دارند باید باهم رابطه داشته باشند.
بعدها در مورد قطع رابطه جنسی با همسرش گفت: بعد از اینکه با زندگی مملو از لذت جسمی وداع گفتم، رابطه‌ام با کاستوربای ماهیتی “روحانی” پیدا کرد. این رابطه روحانی و دوری از نزدیکی تا آخر عمر یعنی چهل سال بعد ادامه داشت.
یکی از مهم‌ترین دلایل این تصمیم گاندی را می‌توان لحظه مرگ پدرش دانست. هنگامی که پدرش آخرین لحظات عمر خود را سپری می‌کرد گاندی در آغوش همسرش بود و نتوانست در آن لحظات کنار پدر باشد. همچنین او از یک مرشد آیین جین در هند و همچنین از لئو تولستوی نویسنده روسی و دوست ولادیمیر ناباکوف که البته در سال‌های آخر عمرش تجرد اختیار کرده بود برای تصمیمش الهام گرفته بود. همانطور که به یاد دارید مادر او نیز پیرو آئین جین بود و آموزه‌های این آئین را به فرزندش نیز آموزش داده بود. یکی از آموزه‌های آیین جین “براهماچاریا” یا مدیریت رابطه جنسی است.
آزمایش عجیب
سال‌ها بعد گاندی برای اثبات پایبند بودن خودش به این تصمیم یک آزمایش عجیب انجام داد، در کشور هند مکان‌هایی وجود دارد به نام آشرام، آشرام مکانی است که مردم می‌توانند به آنجا رفته و زندگی معنوی داشته باشند. مکانی پر از سکوت و عرفان که علما به شاگردان و مریدان خود آموزش می‌دهند.
گاندی هنگامی که پیر شده بود و در آشرام زندگی می‌کرد، از دختران جوان خواست برهنه در کنار گاندی باشند تا او میزان مقاومت خودش را در برابر تجرد آزمایش کند. علاوه بر مخالفت زیاد اطرافیان، گاندی از این آزمایش سربلند بیرون آمد و در روزنامه‌ها و مجلات راجع به این آزمایش صحبت کرد و عقایدش را بازگو کرد.
3- ساده زیستی گاندی
گاندی بعد از 22 سال که از آفریقای جنوبی به کشورش بازگشت دیگر لباس پوشیدن و زندگی کردن به سبک اروپایی‌ها را کنار گذاشت و با ساده‌ترین لباس ممکن حتی بدون پوشیدن کفش و صندل با پای برهنه برای ادامه زندگی به آشرام رفت. کمی قبل گفتیم آشرام محلی پر از سکوت و آرامش با حداقل امکانات رفاهی برای افرادی بود که نیاز داشتند تا در تنهایی خود به مراقبه بپردازند.
توجه داشته باشید که گاندی با شرایط اجتماعی و محبوبیتی که در جامعه هند داشت می‌توانست مثل ثروتمندترین افراد جهان زندگی کند.
زندگی در آشرام برای رهبر سیاسی مثل گاندی نشان از فروتنی او بود. پس گاندی آشرامی به نام ساتیاگراها ساخت و همراه با 300 نفر دیگر در آن زندگی می‌کرد. آشرام گاندی قوانین خاص خودش را داشت: 1- باید به همه عشق بورزید. 2- هیچکس بر دیگری برتری ندارد. 3- دزدی بالاترین گناه است. 4- نباید از دولت و حکومت یا هر شخص دیگری بترسید.
او وقتی به هند برگشت اعلام کرد که قصد ندارد تا یک سال سخنرانی کند و بقول خودش می‌خواهد دهانش را ببندد و گوش‌هایش را باز کند! در ابتدای مقاله گفتیم مردم کشور هند در 4 کاست طبقه بندی می‌شوند و عده زیادی از مردم در طبقه نجس‌ها هستند و افراد سایر کاست‌ها اعتقاد دارند حتی سایه این افراد نیز نجس است. در همین زمان گاندی در آشرام ساتیاگراها به تعداد زیادی از خانواده‌های طبقه نجس پناه داد که اعتراض تعداد زیادی از افراد را همراه داشت.
4- اعتراض و روزه گرفتن
همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم گاندی همیشه و در هر شرایطی اصرار داشت که افراد در وهله اول اتحاد داشته باشند و در وهله دوم قلب خود را از هرگونه کینه، دشمنی و خشم خالی نگه دارند. برای این منظور، در موارد زیادی برای حل مشکلات داخلی و برقراری صلح در کشورش به روش عجیبی عمل می‌کرد گاندی برای اتمام اختلافات داخلی روزه می‌گرفت!
گفتیم که هنگامی که کارگران کارخانه‌ای در هند با صاحب کارخانه دچار مشکل شدند، در نهایت گاندی برای خاتمه دادن به این مشکل اعلام روزه گرفتن کرد. در راستای همین بحث اشاره‌ای خواهیم داشت به متحد شدن هندوها و مسلمانان هند.
روزه برای برقراری صلح بین مسلمانان و هندوها
متاسفانه در دورانی که گاندی از سیاست کناره گرفت یکی از اتفاقاتی که او از آن واهمه داشت اتفاق افتاد. اختلافات بین هندوها و مسلمانان هند شروع شد. مسلمانان که کمتر از یک چهارم جمعیت هند را تشکیل میدادند با هم‌وطن‌های هندوی خود دچار مشکل بودند، به‌طوری که در برخی از مناطق هند کشتارهای فجیعی رخ داده بود.
گاندی برای حل این مشکل نیز تصمیم گرفت 21 روز روزه بگیرد و در طی این 21 روز بجز آب و نمک چیز دیگری نخورد تا مسلمانان و هندوها اختلافات خود را حل و فصل نمایند.
او برای توجیح این کار خود گفت: به نظر می‌آید خدا از میان ما رفته و باید با متحد شدن خداوند را دوباره به قلب‌های خود بازگردانیم. بعد از این سخنرانی و اعلام عمومی گاندی که فردی هندو بود به خانه مبارز هندی و البته مسلمانی بهنام محمدعلی جناح رفت و 21 روز روزه گرفت. به خاطر این کار به‌طور موقت مسلمانان و هندوها صلح کردند؛ اما در حقیقت آتش اختلاف به زیر خاکستر رفت. کمی قبل از استقلال هند شعله‌های این اختلاف هند را سوزاند.
از دیگر مواردی که گاندی برای نشان دادن اعتراض خود به تصمیم دولت روزه گرفت، روزه گرفتن او آن هم تا سر حد مرگ در راه مردم طبقه نجس‌ها بود، روزه‌ای که به روزه مرگ شهرت یافت و کمی قبل در این مورد صحبت کردیم.
مرگ گاندی
گاندی از هر فرصتی استفاده می‌کرد تا در فضای باز و در کنار مردم مراسم نیایش و سپاسگزاری را انجام دهد. جالب است بدانید در این مراسم نیایش از سرودهای مذهبی ادیان مختلف نیز استفاده می‌کرد. در یکی از این مراسم‌ها به سمت جمعیت حرکت کرد و ناگهان یک مرد جوان از میان جمعیت جلو آمد. ابتدا به نشانه احترام جلوی او زانو زد و سپس ایستاد، هفت تیر را از جیبش درآورد و با شلیک 3 گلوله گاندی 79 ساله را کشت.
قاتل یک هندو افراطی به نام گادسه بود که در ابتدا از طرفدارهای این جنبش بود. ولی به علت سازش گاندی با مسلمان‌ها از او روی برگرداند و تصمیم گرفت تا گاندی را به قتل برساند. مهاتما برای مردمش زندگی کرد و برای مردمش رنج برد و برای مردمش مرد.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با گاندی یکی از بزرگترین و مانا ترین رهبران سیاسی دنیا و همچنین مهم‌ترین اصول زندگی او آشنا کنیم. کسی که همچون چه گوارا برای رسیدن به اهدافش مبارزه کرد؛ اما به روش خودش. مقاله را با جمله‌ای از مهاتمای بزرگ به پایان می‌رسانیم:
“ابتدا شما را نادیده می‌گیرند، سپس به شما می‌خندند، بعد با شما مبارزه می‌کنند و در نهایت شما پیروز می‌شوید. پس برای رسیدن به آرزوهای خود بجنگید.”
خوشحال می‌شویم شما عزیزان نیز نظرات و دیدگاه خود را درخصوص این روش مبارزه در برابر مشکلات جامعه با دانشگاه کسب و کار در میان بگذارید.
