از چارلز داروین چه می‌دانید؟ تا به حال نام نظریه تکامل داروین به گوشتان خورده است؟ در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم به بررسی بخش‌هایی از زندگی چارلز داروین و بیان مختصر نظریه تکامل او بپردازیم.
چارلز داروین با نام کامل چارلز رابرت داروین طبیعت شناس بریتانیایی بود. می‌توان گفت عمده شهرت او به دلیل ارائه نظریه تکامل بر اساس انتخاب طبیعی بود. نظریه‌ای جالب و بحث برانگیز، همراه با نوآوری در رابطه با تکامل موجودات زنده در جهان که امروزه اغلب ما آن را به نام نظریه داروین می‌شناسیم. او با نظریه‌ی خود که طبق آن بیان کرد انسان و حیوانات اجداد مشترکی دارند بسیاری از افراد و به خصوص جوامع مذهبی را دچار شوک بزرگی کرد. با این حال نظریه‌ی تکامل غیرمذهبی او برای بسیاری از دانشمندان این حوزه و حتی حوزه‌های دیگر جذاب بود. در ادامه به بررسی بخشی از بیوگرافی چارلز داروین می‌پردازیم و نظریه تکامل داروین را با هم بررسی می‌کنیم.
چارلز داروین کیست؟
در ابتدا می‌خواهیم بدانیم داروین که بود و دلیل شهرتش چه بود؟ چارلز رابرت داروین یک طبیعت شناس و زیست شناس بریتانیایی بود که به دلیل نظریه تکامل و درک متفاوتی که از فرآیند انتخاب طبیعی در موجودات داشت مشهور شد. در واقع او معتقد بود که انسان‌ها و حیوانات اجداد مشترکی دارند. این که امروزه ما به این حد تکامل یافته‌ایم طبق نظریه‌ی انتخاب طبیعی قابل توجیه است. نظریه‌ای که منجر به شگفتی و بهت زدگی بسیاری از دانشمندان علوم مختلف به خصوص علوم دینی شد. این نظریه هنوز هم پس از گذشت سال‌ها مخالفین و موافقین بسیاری دارد و همچنان بحث برانگیز است.
در سال 1831 بود که چارلز داروین با یک سفر 5 ساله به دور دنیا به تکمیل مطالعاتش پرداخت. او در این سفر با تکمیل مطالعاتش در مورد گیاهان مختلف توانست نظریه‌های خود را تکمیل کند. داروین در سال 1859 موفق شد کتاب مشهورش یعنی منشأ گونه‌ها را تدوین و منتشر کند.
تولد و سال‌های کودکی داروین
چارلز داروین در 12 فوریه سال 1809 در یکی از شهرهای کوچک تجاری انگلستان به نام شروزبری متولد شد. پدرش R.W داروین یک پزشک و پسر یک گیاه شناس مشهور به نام دکتر اراسموس بود. همچنین مادرش سوزانا دختر یکی از سفالگران مشهور آن زمان بود. داروین فرزند چهارم از 6 فرزند این زوج بود. او در سن 8 سالگی مادر خود را از دست داد و در اصل به دست خواهران بزرگ‌ترش پرورش یافت.
داروین فرزندی ممتاز و البته ثروتمند بود که علاقه بسیاری به کاوش در طبیعت داشت. البته بهتر است بدانید که او در سال‌های کودکی دانش آموز درخشانی نبود. داروین در همان سال‌ها قصد داشت مانند پدرش یک دکتر شود.
تحصیلات دانشگاهی چارلز داروین
همان‌طور که گفتیم داروین در دوران کودکی به پزشکی علاقه داشت و تمایل داشت شغلی همانند پدرش برگزیند. در اکتبر سال 1825 بود که داروین به همراه برادرش در دانشگاه ادینبورگ ثبت نام کرد. دو سال بعد او دانشجوی کالج مسیح در کمبریج شد. پدرش امیدوار بود که او راه خودش را در پیش بگیرد و به یک پزشک حاذق تبدیل شود. اما داروین در آن سال‌ها علاقه کودکی خود را از دست داده بود. در واقع او با دیدن خون مضطرب می‌شد و به همین دلیل نمی‌توانست در رشته پزشکی ادامه تحصیل دهد. پس از اینکه پدر داروین متوجه عدم تمایل او به تحصیل در رشته پزشکی شد به او پیشنهاد داد تا در جهت کشیش شدن تحصیل کند؛ اما داروین به هیچ یک از این‌ها علاقه نداشت. او شدیداً به علم گیاه شناسی و مطالعه تاریخ طبیعت علاقه‌مند بود.
سفر تعیین کننده‌ی HMS Beagle
در همان سال‌ها که چارلز داروین در کالج مسیح کمبریج مشغول به تحصیل بود با یک استاد گیاه شناسی به نام جان استیونز هنسلو آشنا شد. در سال 1831 پس از اینکه داروین تحصیلات خود را در کالج به پایان رساند و با مدرک لیسانس از آنجا فارغ التحصیل شد این استاد گیاه شناسی به او پیشنهاد داد تا به عنوان یک طبیعت شناس با کشتی HMS Beagle همسفر شود.
این کشتی که توسط کاپیتان رابرت فیتزروی هدایت می‌شد قرار بود یک سفر تحقیقاتی پنج ساله را در سراسر جهان پشت سر بگذارد. این سفر فرصت بسیار خوب و مناسبی برای طبیعت شناس جوان بود تا بتواند به اندازه یک عمر تجربه کسب کند، تحقیق کند و بر روی نظریات خود کار کند. پس داروین به شدت از این سفر استقبال کرد و تلاش برای اثبات فرضیه‌هایش را با این سفر شگفت انگیز آغاز کرد. در واقع یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های داروین برای پیوستن به این کشتی انجام تحقیقات بر روی گونه‌های مختلف گیاهان و جانوران بود.
کشتی HMS Beagle و چارلز داروین در 27 دسامبر سال 1831 سفر ماجراجویانه و تحقیقاتی خود را آغاز کردند. داروین در طول این سفر توانست نمونه‌های طبیعی بسیاری از پرندگان، گیاهان و انواع فسیل‌ها را جمع آوری کند.
بازگشت به انگلستان و تکمیل نظریات
این سفر پنج ساله فرصت بسیار شگفت انگیزی را برای داروین ایجاد کرد. او از طریق تحقیقات و آزمایشات مختلف به صورت عملی و در محیط‌های مختلف در سراسر جهان توانست اصول گیاه شناسی، زمین شناسی و جانورشناسی را از نزدیک مشاهده کند و به یادگیری این اصول بپردازد. از مناطق مورد توجه داروین که به مطالعه آن‌ها علاقه بسیاری داشت می‌توان به جزایر اقیانوس آرام و مجمع‌الجزایر گالاپاگوس اشاره کرد.
همان‌طور که گفتیم این یک سفر پنج ساله بود و داروین در سال 1836 و با پایان سفر تحقیقاتی به انگلستان بازگشت. داروین پس از بازگشت به انگلستان تصمیم گرفت تا یافته‌های خود در طی این سفر را در یکی از مجله‌های تحقیقاتی منتشر کند، این یافته‌ها در آن سال‌ها به عنوان بخشی از مقاله روایت بزرگ کاپیتان فیتز منتشر شدند و بعدها در کتاب جانورشناسی سفر بیگل ویرایش شدند.
این سفر در واقع شروعی بر نظریات طبیعت گرایانه داروین بود. سفر تحقیقاتی کشتی HMS Beagle بر دیدگاه داروین از تاریخ طبیعت و تاریخ زندگی بشر و موجودات زنده بر روی کره زمین تأثیر بسزایی داشت. در همین راستا او شروع به ایجاد و تکمیل یک نظریه انقلابی در رابطه با منشأ موجودات زنده کره زمین کرد که امروزه آن را با نام نظریه تکامل داروین می‌شناسیم. نظریه‌ای که در آن زمان سر و صدای بسیاری ایجاد کرد و بر خلاف دیدگاه رایج سایر طبیعت شناسان آن دوره بود.
چارلز داروین و نظریه تکامل
چارلز داروین پس از تکمیل تحقیقات خود و بررسی مشاهداتش در سفر تحقیقاتی و مطالعات دیگر تصمیم به انتشار نظریه خود گرفت. نظریه تکامل یا همان تئوری داروین بیان می‌کند که گونه‌های موجود بر روی کره زمین از طریق فرآیندی به نام انتخاب طبیعی بقا یافته‌اند. در واقع گونه‌هایی که توانسته‌اند خود را با شرایط وفق دهند و سازگار شوند یا اینکه برای برآورده کردن نیازهای متغیر خود تکامل یافته‌اند، رشد کرده‌اند و تکثیر شده‌اند اما گونه‌هایی که نتوانستند خود را با شرایط سازگار کنند یا از تکامل و تولید مثل بازمانده‌اند مرده‌اند و عملاً نسل آن‌ها رو به انقراض رفته است.
داروین از طریق مشاهدات و مطالعات خود بر روی پرندگان، گیاهان و فسیل‌ها شباهت‌هایی را در میان گونه‌هایی در سر تا سر کره زمین مشاهده کرد که این شباهت‌ها با تفاوت‌هایی که مربوط به مکان‌هایی خاص بود همراه بودند. او در طی این مطالعات به نتیجه رسید که گونه‌ای که ما امروز می‌شناسیم به تدریج از اجداد مشترک تکامل یافته است. نظریه‌ی تکامل داروین و فرآیند انتخاب طبیعی بعدها به عنوان داروینیسم شناخته می‌شد. در آن زمان که داروین این نظریه را اعلام کرد سایر طبیعت شناسان معتقد بودند که همه‌ی گونه‌ها یا در آغاز جهان به وجود آمده‌اند یا در طول تاریخ طبیعی ایجاد شده‌اند. در واقع طبیعت شناسان در دوران داروین و پیش از نظریه‌ی او معتقد بودند که گونه‌ها در طول زمان یکسان باقی مانده‌اند.
اثر گونه‌ها معروف‌ترین اثر داروین
در نهایت در سال 1858 بود که پس از سال‌ها تحقیق علمی داروین نظریه‌ی انقلابی خود را در طی مقاله‌ای مفصل در جلسه انجمن Linnean بیان کرد. نظریه‌ای که در آن به تئوری تکامل عمومی می‌پرداخت. در 24 نوامبر سال 1859 او توضیحات مفصل و کاملی از نظریه‌اش را در معروف‌ترین اثر خود یعنی منشأ گونه‌ها منتشر کرد. در قرن بعدی مطالعات DNA نیز توانست شواهد علمی برای نظریه داروین شود و نظریه تکامل داروین را تکمیل کرد. البته هنوز هم در بسیاری از جوامع این نظریه منتقدانی دارد و افراد زیادی مخالف با این تئوری هستند. بحث و جدل پیرامون تعارض این تئوری با مبحث آفرینش گرایی در دیدگاه دینی همچنان در میان مردم وجود دارد. این اعتقاد که همه‌ی طبیعت از خداوند زاده شده با نظریه‌ی تکامل چارلز داروین به طور کامل در تضاد است.
داروینیسم اجتماعی و تأثیر نظریه‌ی داروین بر مسائل جامعه
شاید داروینیسم به گوش شما هم خورده باشد. داروینیسم اجتماعی در اصل مجموعه‌ای از ایده‌هایی است که در اواخر دهه 1800 ظهور کردند. در واقع ایده‌هایی در این دهه مطرح شد که نظریه‌ی تکامل داروین را برای توضیح مسائل اقتصادی و اجتماعی پذیرفت. البته خود داروین به ندرت در رابطه با ارتباط میان تئوری‌هایش و جامعه اظهار نظر می‌کرد اما این ایده‌ها توسط افرادی مطرح شد. جالب است بدانید داروین در حالی که تلاش می‌کرد تا ایده‌های خود را برای افراد و عموم مردم توضیح دهد از مفاهیم قابل درکی مانند بقای بهترین‌ها از هربرت اسپنسر جامعه شناس وام گرفت.
با گذشت زمان و با همه گیر شدن انقلاب صنعتی و سرمایه داری آزاد در سراسر جهان بود که داروینیسم اجتماعی به عنوان توجیهی برای امپریالیسم، سو استفاده از نیروی کار، فقر، نژاد پرستی، اصلاح نژادی و نابرابری اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت.
تئوری انتخاب طبیعی چیست؟
در این بخش به بررسی مفصل‌تر تئوری انتخاب طبیعی می‌پردازیم. تا به امروز نظریه تکامل توسط انتخاب طبیعی توسط جوامع علمی بسیاری به عنوان بهترین توضیح مبتنی بر شواهد برای توضیح تنوع و پیچیدگی حیات بر روی کره زمین پذیرفته شده است. داروین در این تئوری بیان می‌کند که در تاریخ حیات کره زمین همواره آن‌هایی که دارای ویژگیهای مناسب با محیط اطراف هستند و به بهترین وجه با محیط اطراف خود سازگاری دارند احتمال بیشتر و شانس بالاتری برای زنده ماندن و تولید مثل دارند. آن‌ها این ویژگیهای مطلوب و مناسب را به فرزندان خود نیز منتقل می‌کنند و این ویژگیهای مناسب به صورت وراثتی انتقال پیدا می‌کند.
این سری از ویژگی‌ها با انتقال به نسل‌های بعدی به تدریج در یک جمعیت رایج می‌شود. بنابراین جمعیت‌ها و گونه‌های مختلف موجودات در طول زمان تغییر می‌کنند. حال اگر این تغییرات به حد کافی بزرگ باشند می‌توانند یک گونه جدید را به طور کلی تولید کنند. جالب است بدانید که چارلز داروین در سفرهای خود به مجمع‌الجزایر گالاپاگوس از سواحل اکوادور فنچ‌هایی را جمع آوری کرده بود که به او کمک کردند تا ایده‌اش را بهتر تدوین کند. برای مثال برخی از این فنچ‌ها منقار تنومندی برای خوردن دانه داشتند و برخی دیگر متخصص خوردن حشرات بودند. داروین در طی این مطالعات دریافت که همه‌ی فنچ‌هایی که حالا تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند از اجداد واحدی هستند و به دلیل اینکه در جزایر مختلف پراکنده شده‌اند برای خوردن غذاهای آن منطقه به سازگاری رسیده‌اند.
در واقع می‌توان گفت که انتخاب طبیعی و تکامل در حدود 13 نوع فنچ مختلف را از یک جد واحد ایجاد کرده بود. فنچ‌هایی که هر یک با شرایط متناسب با منطقه خود وفق پیدا کرده بودند و در طی زمان تفاوت‌هایی در نسل‌های بعدی آن‌ها ایجاد شده بود.
انسان یا میمون‌های بزرگ
یکی از بحث برانگیزترین نظریه‌های داروین که در پی تئوری انتخاب طبیعی و تکامل ایجاد شد در رابطه با تبار انسان بود. تبار انسان و انتخاب در رابطه با جنسیت در واقع نظریه‌ای بود که داروین در سال 1871 آن را منتشر کرد. او در این تئوری به بحث‌های بسیار بزرگی دامن زد که یکی از آن‌ها بیان می‌کرد که انسان‌ها از نسل میمون‌ها هستند. در این رابطه حملات بسیاری به داروین شد و تا کنون هم این نظریه مخالفان و موافقان سرسخت بسیاری دارد اما با این حال تئوری او دارای شواهد و توضیحات علمی بود که به بهترین شکل با شواهد موجود مطابقت داشت.
داروین همواره مشتاق بود تا ایده‌ها و نظریه‌هایش تا حد امکان در دسترس افراد در سراسر جهان قرار بگیرد و کتاب‌هایش به زبان‌های مختلف ترجمه شوند که همین اتفاق نیز افتاد؛ برای مثال کتاب منشأ گونه‌های او به قدری تأثیرگذار بود که در عرض یک سال به زبان آلمانی منتشر شد. این کتاب در زمان حیات داروین به زبان‌های آلمانی، دانمارکی، هلندی، فرانسوی، لهستانی، مجارستانی، اسپانیایی، روسی و بسیاری از زبان‌های زنده دنیا ترجمه شد. جالب است بدانید که این کتاب حتی به خطر بریل نیز ترجمه شده است.
چارلز داروین و درخت زندگی
چارلز داروین از مفهوم درخت زندگی در چهارچوب نظریه تکامل و انتخاب طبیعی استفاده کرد تا با استفاده از این تصویر به صورت عینی نیای مشترک تمام گونه‌های موجود بر روی کره زمین را به نمایش بگذارد. او در این درخت زندگی بیان می‌کند که همه‌ی گونه‌های موجود بر روی کره زمین به یکدیگر وابسته هستند. اولین طرح داروین از درخت زندگی در سال 1837 در یکی از دفترهای او یافت شد. در واقع نوک شاخه‌های این درخت گونه‌هایی را نشان می‌دهند که هنوز زنده هستند، البته درخت زندگی گونه‌های منقرض را نیز به ما نمایش می‌دهد.
داروین در این درخت بیان می‌کند که از ابتدای رشد درخت تا کنون بسیاری از اعضا و شاخه‌ها پوسیده شده و افتاده‌اند. همچنین خطوط روی درخت روابط تکاملی بین گونه‌ها را به نمایش می‌گذارد. به عنوان مثال یکی از نسخه‌های تکاملی این درخت خطوطی را میان انواع دایناسورها و اولین پرندگان نشان می‌دهد که این موضوع خبر از استدلالی می‌دهد که طبق آن پرندگان از دودمان دایناسورها هستند.
در واقع در این درخت گونه‌هایی که نزدیک به هم هستند از یک شاخه سر چشمه می‌گیرند. برای مثال از جمله این گونه‌های نزدیک می‌توان به انسان‌ها، شامپانزه‌ها، گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها اشاره کرد. در درخت زندگی همه‌ی این گونه‌ها متعلق به یک شاخه هستند و به عنوان میمون‌های بزرگ شناخته می‌شوند.
اثرات به جا مانده از داروین
نظریه تکامل داروین را می‌توانیم یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تئوری‌های موجود در رابطه با حیات بشر و زیست انواع گونه‌های موجود بر روی کره زمین دانست. اگر چه این نظریه در طول زمان اصلاح شده اما همچنان از آن به عنوان مرجعی اساسی در جهت مطالعه جهان طبیعی استفاده می‌شود. در واقع داروین نه تنها نگاه ما را به جهان و تمام موجودات زنده تغییر داد، بلکه نوع نگاه ما به خودمان را نیز عوض کرد.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی مختصر این نظریه و بخش‌هایی از بیوگرافی چارلز داروین پرداختیم.
نظر شما در رابطه با نظریه تکامل داروین چیست؟ شما با تئوری رابطه انسان و میمون‌های بزرگ موافقید؟
