استیو جابز بنیانگذار و مؤسس شرکت اپل یکی از بزرگ‌ترین و نام آشناترین کارآفرینان موفق جهان بود. او یک تاجر و مخترع آمریکایی بود که در موفقیت رایانه‌های اپل و توسعه و پیشرفت فناوری‌های جدید مانند آی پد، آی پاد و مک بوک نقش کلیدی داشت. حال ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا به بررسی بخشی از زندگی و کارآفرینی استیو جابز و بنیان‌گذاری شرکت اپل بپردازیم. پس اگر شما هم به مطالعه مسیر موفقیت بزرگان کسب و کار علاقه‌مند هستید ادامه این مطلب را از دست ندهید.
استیو جابز که بود؟
در ابتدا می‌خواهیم بدانیم استیو جابز که بود و دلیل شهرت او چیست؟ استیو جابز مخترع، طراح و کارآفرین آمریکایی بود. او یکی از بنیان‌گذاران شرکت اپل، مدیر اجرایی و رئیس این شرکت موفق در زمینه فناوری بود. شرکت اپل که این روزها محصولاتش از جمله آی پد، آی پاد، آیفون و مک بوک به عنوان سردمداران تکامل فناوری و تکنولوژی مدرن شناخته می‌شوند. جابز در سال 1955 از دو فارغ التحصیل دانشگاه ویسکانسین متولد شد، البته پدر و مادر او استیو را برای فرزند خواندگی واگذار کردند. استیو جوان باهوشی بود؛ اما در سال‌های کالج بسیار بی هدف بود. او کالج را رها کرد و پیش از آنکه در سال 1976 به همراه استیو وزنیاک شرکت اپل را تاسیس کند، کارهای مختلفی را تجربه کرد.
جابز در سال 1985 شرکت اپل را که در سال 1976 بنیان‌گذاری کرده بود ترک کرد. او در آن سال‌ها تصمیم گرفت تا استودیوی انیمیشن سازی پیکسار را راه اندازی کند. او یک دهه بعد به شرکت اپل بازگشت و همکاری خود را از سر گرفت. استیو جابز در سال 2011 پس از یک دوره طولانی مبارزه با سرطان پانکراس درگذشت.
والدین استیو جابز و داستان فرزندخواندگی
همان‌طور که گفتیم استیو جابز از دو جوان دانشجوی فارغ التحصیل دانشگاه ویسکانسین متولد شد. این زوج پسر تازه متولد شده خود را که هنوز نامی نیز بر او ننهاده بودند، برای فرزندخواندگی واگذار کردند. پدر جابز استاد علوم سیاسی سوریه بود و مادرش به عنوان یک گفتار درمانگر فعالیت می‌کرد. جابز در سنین جوانی یعنی در سن 27 سالگی بود که توانست اطلاعات والدین بیولوژیک خود را به دست آورد. والدین او مدتی پس از اینکه استیو برای فرزندخواندگی واگذار شد ازدواج کردند و صاحب فرزند دیگری به نام مونا سیمپسون شدند.
استیو در همان نوزادی توسط زوجی به نام‌های کلارا و پل جابز به فرزندخواندگی پذیرفته شد. آن‌ها او را استیون پل جابز نامیدند. کلارا یک حسابدار بود و پل کهنه سرباز گارد ساحلی بود.
سال‌های ابتدایی زندگی
استیو جابز در 24 فوریه سال 1955 در سانفرانسیسکو کالیفرنیا به دنیا آمد. او به همراه خانواده جدید خود که او را به فرزندخواندگی گرفته بودند در مونتین ویو کالیفرنیا، در منطقه‌ای که بعدها به نام سیلیکون ولی شناخته شد زندگی می‌کرد. جابز و پدرش بر روی لوازم الکترونیکی در گاراژ منزل کار می‌کردند. پدر او در شکل گیری اعتماد به نفس او در کار با وسایل الکترونیکی تأثیر بسیاری داشت. او نحوه کار با وسایل الکترونیکی و باز و بسته کردن آن‌ها را به او آموزش داد و با این سرگرمی توانست عزت نفس، سرسختی و قدرت کار مکانیکی را در استیو جوان القا کند.
تحصیلات استیو جابز
در حالی که استیو جابز همیشه فردی مبتکر، متفکر و باهوش بود؛ اما دوران تحصیل او همواره همراه با سرخوردگی بود. او کودک باهوشی بود؛ اما کلاس‌های سنتی مدرسه همیشه او را دچار کسالت می‌کرد و حوصله او را سر می‌برد. استیو از مدرسه متنفر بود. در مدرسه دانش آموزی شلوغی بود و همواره از کلاس اخراج می‌شد. در سال‌های تحصیل استیو خانواده او مجبور شدند تا محل زندگی خود را تغییر دهند تا استیو بتواند در مدرسه‌ای دیگر نام نویسی کند.
پس از سال‌ها کش و قوس و سختی او بالاخره موفق شد دیپلم خود را از دبیرستان هومستید دریافت کند. استیو مدتی بعد از دریافت مدرک دیپلم در دانشگاه رید پرتلند ثبت نام کرد. او فرد باهوشی بود؛ اما هنوز هدف زندگی خود را پیدا نکرده بود. استیو جابز در دانشگاه نیز سردرگم بود. او علاقه‌ای به تحصیلات دانشگاهی و یا دریافت مدرک‌های متعدد نداشت. به همین دلیل طی یک تصمیم گیری عجیب، پس از 6 ماه تحصیل در کالج تصمیم به ترک آن گرفت. در همان سال‌ها بود که استیو جابز به طراحی علاقه‌مند شد و مدتی از عمر خود را در آن سال‌ها در کلاس‌های طراحی گذراند.
در سال 1974 جابز به عنوان طراح بازی‌های ویدیویی در شرکت آتاری مشغول به کار شد؛ اما پس از گذشت چند ماه آن شرکت را نیز ترک کرد.
استیو جابز و سفر به هند
یکی از نقاط عطف زندگی استیو را می‌توان سفر به هند در نظر گرفت. او در سال 1974 سفری به کشور هند داشت و تلاش می‌کرد تا به مطالعه مکاتب و روشنگری‌های معنوی بپردازد. او در هند با فردی به نام نیم کارولی بابا ملاقات کرد و در طی این ملاقات‌ها با فلسفه معنوی بودایی و شرقی آشنا شد. در همان زمان او برخی داروها مانند ال اس دی را نیز تجربه کرد. استیو پس از مدت هفت ماه با سری پوشیده و لباس‌های هندی بر تن به امریکا بازگشت. او اظهار داشت که این تجارب در ایجاد دیدگاه گسترده‌تر او در زندگی و تجارت کمک بسزایی کرد.
استیو وزنیاک و استیو جابز
شروع آشنایی استیو جابز و استیو وزنیاک به زمانی که جابز در دبیرستان هومستید ثبت نام کرد، باز می‌گردد. در آن سال‌ها بود که او به شریک آینده خود و یکی از بنیان‌گذاران اپل معرفی شد. وزنیاک در آن سال‌ها در دانشگاه کالیفرنیا برکلی مشغول به تحصیل بود. وزنیاک در مصاحبه‌ای در سال 2007 در رابطه با ارتباط و جرقه‌ی خوب میان خود و استیو جابز این‌گونه گفت: “ما هر دو عاشق وسایل الکترونیکی و روشی که برای اتصال تراشه‌های دیجیتال استفاده می‌کردیم بودیم.
تعداد بسیاری از افراد به خصوص در آن زمان در رابطه با چیپ‌ها، نوع ساختشان و اینکه چه کارهایی انجام می‌دهند هیچ ایده‌ای نداشتند و اطلاعات کمی در این باره وجود داشت. من کامپیوترهای بسیاری طراحی کرده بودم. در طراحی الکترونیک و کامپیوتر بسیار از او جلوتر بودم؛ اما ما علایق مشترکی داشتیم. در واقع هر دو یک نگرش مستقل مشترک در مورد جهان داشتیم.”
بنیان‌گذاری شرکت اپل
در سال 1976 و در زمانی که جابز تنها 21 سال داشت، به همراه وزنیاک موفق شد تا کامپیوتر اپل را در گاراژ خانواده جابز راه اندازی کند. آن‌ها سرمایه این کار خود را از فروش فولکس واگن جابز و ماشین حساب علمی مورد علاقه وزنیاک تامین کردند. آن دو در آن سال‌ها با کاربردی‌تر کردن، ارزان‌تر کردن، کوچک‌تر کردن و در دسترس کردن ماشین‌ها و سیستم‌های فناوری توانستند انقلابی در صنعت کامپیوترها با استفاده از اپل ایجاد کنند.
وزنیاک و جابز با همکاری یکدیگر مجموعه‌ای از رایانه‌های شخصی کاربرپسند را وارد بازار کردند و این رایانه‌ها را با عنوان Apple I به قیمت 666.66 دلار به فروش رساندند. Apple I در آن سال‌ها موفق شد تا میزان 774000 دلار برای این شرکت کسب درآمد کند. سه سال پس از عرضه دومین مدل اپل یعنی Apple II فروش این شرکت با افزایش 700 درصدی به 139 میلیون دلار رسید.
در سال 1980 Apple Computer به یک شرکت سهامی عام تبدیل شد و ارزش آن در بازار در پایان اولین روز معاملاتی به 1.2 میلیارد دلار رسید. اپل در آن سال‌ها به موفقیت‌های بسیاری دست پیدا کرد؛ اما با این حال چندین محصول بعدی اپل با نقص‌های طراحی زیادی مواجه شدند که منجر به ناامیدی مصرف کنندگان شد. در آن هنگام بود که شرکت IBM از نظر فروش از اپل پیشی گرفت و اپل مجبور شد با دنیای تجاری تحت سلطه IBM رقابت کند. در سال 1984 اپل رایانه‌ای به نام مکینتاش را معرفی کرد. مکینتاش از سری‌های قبلی اپل پیشرفته‌تر بود؛ اما در عرصه رقابت موفق نشد فروش قابل توجهی را به دست آورد و پس از گذشت دو ماه از تولید تنها 50000 عدد از آن به فروش رسید.
جدایی استیو جابز از اپل
در سال 1985 بین جابز و یکی از اعضای شرکت اپل درگیری به وجود آمد و اختلافاتی در رابطه با مدیریت شرکت اپل ایجاد شد. مدیران اپل تصمیم گرفتند تا یکی از آن دو را برای مدیریت شرکت انتخاب کنند و آن دیگری را کنار بگذارند. اسکالی، همان فردی که جابز با او به اختلاف خورده بود معتقد بود که جابز به اپل آسیب می‌رساند. مدیران شرکت تصمیم به کنار گذاشتن استیو جابز گرفتند. جابز که در واقع در شرکتی که بنیان‌گذارش بود هیچ عنوان رسمی نداشت، به تدریج به حاشیه کشیده شد. او در همان سال مجبور به ترک شرکت اپل شد.
استیو پس از ترک اپل در سال 1985 یک شرکت سخت افزاری و نرم افزاری جدید به نام NeXT, Inc را راه اندازی کرد. این شرکت در تلاش برای فروش سیستم عامل تخصصی خود به جریان اصلی امریکا شکست خورد و به موفقیت زیادی دست پیدا نکرد. در سال 1996 بود که اپل در نهایت این شرکت را با قیمت 429 میلیون دلار خریداری کرد.
بازگشت مجدد به اپل
همان‌طور که گفتیم شرکت نکست استیو جابز در سال 1996 توسط اپل خریداری شد. جابز در سال 1997 به سمت خود به عنوان مدیر عامل در شرکت اپل بازگشت. همان‌طور که در سال‌های قبل و در دهه 1970 او باعث موفقیت اپل شد، با بازگشتش در سال 1997 در دهه 1990 نیز باعث احیا و موفقیت مجدد شرکت اپل شد.
جابز با استفاده از تیم مدیریتی جدید خود و دستمزد سالی یک دلار که برای خود تعیین کرده بود و توانایی خارق العاده در مدیریت پروژه، توانست اپل را به مسیر موفقیت بازگرداند. محصولات مبتکرانه جابز در اپل مانند iMac، کمپین‌های برندسازی مؤثر و طراحی‌های شیک و کاربر پسند توانست بار دیگر توجه مصرف کنندگان را به خود جلب کند.
در سال‌های بعد اپل محصولاتی مانند مک بوک ایر، آی پد و آیفون را معرفی کرد که هر یک تکامل و انقلابی جدید در صنعت تکنولوژی بودند. تقریباً بلافاصله پس از موفقیت محصولات اپل بود که بسیاری از رقبا برای تولید فناوری‌های مشابه اپل مشغول به کار شدند و تلاش کردند تا بتوانند تکنولوژی‌های اپل را بازآفرینی کنند.
اپل در مسیر پیشرفت قرار گرفت و گزارش‌های سه ماهه آن در سال 2007 به طرز قابل توجهی بهبود پیدا کرد. ارزش سهام اپل 199.99 دلار در هر سهم بود که در آن زمان یک رکورد خیره کننده به حساب می‌آمد. شرکت توانست به سود خیره کننده‌ای برابر 1.58 میلیارد دلار دست پیدا کند، 18 میلیارد دلار مازاد در بانک و بدهی صفر از جمله دستاوردهای مالی اپل در آن سال بود. در سال 2008 اپل دومین خرده فروش بزرگ موسیقی در امریکا شد. اپل همچنین در فهرست شرکت‌های تحسین شده امریکا در مجله فورچون رتبه نخست را کسب کرد و مسیر موفقیت را بیش از پیش طی کرد.
آیفون
شرکت اپل در ماه ژانویه سال 2007 موفق شد اولین آیفون را به بازار معرفی کند. در ژانویه آن سال اپل سه محصول را که انقلابی برای صنعت تکنولوژی بودند ارائه کرد. یک آی پاد با صفحه نمایش بزرگ و کنترل‌های لمسی، یک دستگاه تلفن همراه و یک ابزار ارتباطات اینترنتی؛ اما تعجب نکنید، این سه محصول در واقع در یک دستگاه جمع آوری شده بودند که اپل آن را آیفون نامید. این سه وسیله مجزا نبودند و استیو جابز در سخنرانی خود بیان کرد که این سه امکان انقلابی در صنعت تکنولوژی را در یک تلفن همراه جمع آوری کرده است و آن را با عنوان آیفون به بازار ارائه کرده است.
تا پایان سال 2010 اپل موفق شد تا 90 میلیون آیفون را به فروش برساند و با این فروش بالا موفق شد نیمی از سود حاصل در بازار تلفن همراه جهان را به خود اختصاص دهد. درست یک دهه پس از افتتاح اولین فروشگاه، اپل دارای 326 فروشگاه در سطح جهانی بود.
آیفون درآمد بالایی را برای برند اپل کسب کرد و همچنان نیز با قدرت می‌تازد. به طور متوسط 15 درصد کل درآمد اپل از طریق فروشگاه‌های اپل یا همان اپل استورها تامین می‌شود.
استیو جابز و پیکسار
در سال 1986 جابز یک شرکت انیمیشن سازی را از جورج لوکاس خریداری کرد که بعدها به استودیوی انیمیشن پیکسار تبدیل شد. جابز به پتانسیل وجودی پیکسار اعتقاد داشت و در همان ابتدا 50 میلیون دلار از پول خود را در این شرکت سرمایه‌گذاری کرد. این استودیوی انیمیشن سازی به تولید فیلم‌های محبوبی مانند داستان اسباب بازی، Finding Nemo و The Incredibles پرداخت و به موفقیت‌های بسیاری رسید. فیلم‌های پیکسار مجموعاً 4 میلیارد دلار فروش داشته‌اند.
این استودیو در سال 2006 با والت دیزنی ادغام شد و جابز دیزنی به بزرگ‌ترین سهامداران تبدیل شدند. در سال 2011 فوربس خالص دارایی جابز را در حدود 6.5 الی 7 میلیارد دلار از فروش پیکسار به شرکت والت دیزنی در سال 2006 تخمین زد. در هر حال اگر جابز سهام اپل خود را در سال 1985 نمی‌فروخت و شرکت را ترک نمی‌کرد دارایی خالص او 36 میلیارد دلار بود.
زندگی شخصی جابز
جابز و لورن پاول در 18 مارس 1991 با یکدیگر ازدواج کردند. این زوج در اوایل 1990 در مدرسه بازرگانی استنفورد و جایی که پاول در آن سال‌ها دانشجوی MBA بود با یکدیگر آشنا شدند. آن‌ها صاحب سه فرزند به نام‌های رید، ارین و ایو بودند و در پالو آلتو کالیفرنیا زندگی می‌کردند.
جالب است بدانید که جابز همچنین در سال 1978، زمانی که تنها 23 سال داشت، از دختری به نام کریسان برنان صاحب یک فرزند دختر به نام لیزا شد. لیزا برنان بعدها در کتاب خود که در سال 2018 منتشر شد از استیو نوشت و دوران کودکی خود و رابطه‌اش با او را بیان کرد. لیزا نوشت که در سال 1980 با آزمایشات DNA متوجه شد که اشتراکاتی با جابز دارد و استیو باید هزینه‌های زندگی او را به عنوان پدرش بپردازد. استیو تا سن 7 سالگی دخترش با او ارتباطی نداشت. سرانجام لیزا در سنین نوجوانی برای زندگی به پدرش ملحق شد.
استیو جابز از سال 1997 تا زمان مرگش در حالی که در سمت مدیر عاملی اپل بود کمترین دستمزد را دریافت می‌کرد. جابز با تصویب سالانه یک دلار درآمد به عنوان کم دستمزدترین مدیرعامل نام گرفت. حتی نام او به عنوان کم حقوق‌ترین مدیر ارشد عملیاتی در کتاب رکوردهای گینس ثبت شد.
استیو جابز و نبرد با سرطان
در سال 2003 بود که استیو جابز متوجه شد که درگیر یک تومور در غدد درون ریز است. یک نوع نادر اما قابل جراحی از سرطان پانکراس. جابز اما ریسک برزگی در این مورد انجام داد. او به جای اینکه به سرعت وارد روند درمانی شود و جراحی فوری را انجام دهد تصمیم گرفت از گزینه‌های درمانی شرقی استفاده کند. او رژیم غذایی گیاهخواری پسکو را برای درمان خود انتخاب کرد و در پیش گرفت. جابز جراحی خود را که باید به سرعت انجام می‌گرفت به مدت 9 ماه به تعویق انداخت. این کار او به شدت هیئت مدیره اپل را عصبی کرده بود. همچنین مدیران اجرایی اپل نگران بودند که اگر خبر بیماری مدیر عامل اپل منتشر شود سهام داران سهام خود را به فروش برسانند و سهام شرکت آن‌ها به طرز بدی سقوط کند.
در سال 2004 بود که جابز یک عمل جراحی موفقیت آمیز برای برداشتن تومور پانکراس خود انجام داد. در سال‌های بعد اما استیو خبرهای کمی در رابطه با سلامتی خود منتشر کرد. اوایل سال 2009 گزارش‌هایی در رابطه با کاهش وزن ناگهانی جابز منتشر شد. برخی معتقد بودند که مشکلات سلامتی او دوباره بازگشته است که این مسائل شامل مشکلات پیوند کبد نیز می‌شد. البته چند وقت بعد جابز به این نگرانی‌ها واکنش نشان داد و بیان کرد که این مشکلات ناشی از عدم تعادلات هورمونی است.
او چند روز بعد از این اظهار نظر به یک مرخصی شش ماهه رفت. او طی این مرخصی در یک پیام ایمیلی به کارمندان خود در اپل گفت که مشکلات سلامتی او کمی پیچیده‌تر از چیزی بوده است که او تصور میکرده است. در ژانویه 2011 بود که جابز اعلام کرد که به مرخصی پزشکی می‌رود. در ماه آگوست همان سال او رسماً از سمت مدیر عاملی اپل استعفا داد و زمام امور را به تیم کوک سپرد.
مرگ استیو جابز
جابز پس از نزدیک به یک دهه مبارزه با سرطان پانکراس سرانجام در 5 اکتبر سال 2011 در سن 56 سالگی در خانه‌اش بر اثر ایست تنفسی ناشی از سرطان درگذشت. او دو روز پس از برگزاری یک مراسم تدفین خصوصی و نه چندان بزرگ در یک آرامگاه عمومی به نام آلتا مسا مموریال پارک در همان شهر یعنی پالو آلتو به خاک سپرده شد.
فیلم‌های بیوگرافی استیو جابز
تا کنون زندگی استیو توانسته موضوع سه فیلم سینمایی باشد.
فیلم سینمایی انگیزشی جابز ساخت سال 2013 با بازی اشتون کوچر در نقش جابز.
فیلم سینمایی استیو جابز ساخت سال 2015 به کارگردانی دنی بویل و با بازی مایکل فاسبندر که سه دوره از زندگی استیو جابز را به تصویر کشیده است.
همچنین فیلم سینمایی غارتگران سیلیکون ولی که فیلمی با موضوع ساخت اولین کامپیوترهای شخصی در سال 1999 می‌باشد.
فیلم‌های انگیزشی که از زندگی بزرگان کسب و کار ساخته می‌شوند میتوانند در مسیر موفقیت شما بسیار موثر باشند و شما را در راه اندازی کسب و کار و تلاش در جهت آن یاری دهند.
ثروت استیو جابز
در سخنی از استیو جابز می‌خوانیم: “من در 23 سالگی 1000000 دلار ثروت داشتم، در 24 سالگی بیش از 10000000 دلار و در 25 سالگی بیش از 100000000 دلار. اما هیچ‌کدام از این‌ها برایم آن‌قدرها مهم نبود. من هرگز کارم را به خاطر پول انجام ندادم!”
جالب است بدانید که جابز به عنوان مدیر عامل اپل تنها یک میلیون دلار ثروت داشت و سهام اپل و دیزنی بود که به او ثروتی معادل 8.3 میلیارد دلار اهدا کرد.
زندگی‌نامه‌های پیشنهادی: اگر به شخصیت کارآفرینان علاقمند هستید توصیه می‌کنیم حتما مقالات جف بزوس، مارک زاکربرگ و گرنت کاردون را مطالعه کنید.
کلام پایانی
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار بخشی از زندگی استیو جابز و مسیر موفقیت او را بررسی کردیم. همچنین نحوه شکل گیری شرکت اپل و نحوه به موفقیت رسیدن این شرکت و بقای آن در سال‌های اخیر را مطالعه کردیم. امیدواریم که این مقاله از دانشگاه کسب و کار برای شما مفید واقع شده باشد. نام استیو جابز پس از گذشت سال‌ها از مرگش همچنان بر سر زبان‌هاست و هنوز به عنوان یکی از افراد موفق و کارآفرینان بزرگ در حوزه تکنولوژی از او یاد می‌شود. نظر شما در رابطه با راز موفقیت این کارآفرین بزرگ چیست؟
