هاروکی موراکامی یکی از معروف‌ترین و پرطرفدارترین نویسندگان ژاپنی است. نویسنده‌ای که کتاب‌های او در سال‌های اخیر در دسته پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان قرار گرفته‌اند و تحسین منتقدین بسیاری را برانگیخته است. هاروکی موراکامی نویسنده ژاپنی جوایز داخلی و خارجی بسیاری دریافت کرده است و آثار او تا کنون به بیش از 50 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. این نویسنده ژاپنی کتاب‌های معروف بسیاری دارد که اگر ذره‌ای هم اهل مطالعه باشید، احتمالاً نام بسیاری از آن‌ها به گوش شما خورده است. به عنوان یکی از کتاب‌های معروف و محبوب او می‌توانیم به کتاب کافکا در کرانه اشاره کنیم. کتابی که تا کنون به زبان‌های بسیاری در دنیا ترجمه شده و در کشور ما نیز طرفداران بسیاری دارد.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا به بررسی بخش مختصری از زندگینامه و راز موفقیت هاروکی موراکامی بپردازیم و برخی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین کتاب‌های این رمان‌نویس بزرگ ژاپنی را معرفی کنیم.
هاروکی موراکامی کیست؟
هاروکی موراکامی یا همان 村上 春樹، نویسنده برجسته ژاپنی با خلق آثار بی‌نظیر، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات جهان به دست آورد.
کتاب‌های موراکامی در سطح بین‌المللی به بیش از 50 زبان زنده دنیا ترجمه شده‌اند و میلیون‌ها نسخه از آن‌ها در سراسر جهان به فروش رسیده است.
موراکامی با سبک منحصر به فرد خود، که ترکیبی از فراواقع‌گرایی، واقع‌گرایی جادویی و عناصر پست‌مدرن است، توانسته تحسین منتقدان و علاقه‌مندان به ادبیات را جلب کند. او علاوه بر نویسندگی، به ترجمه آثار نویسندگانی چون ریموند کارور و جی دی سالینجر از انگلیسی به ژاپنی پرداخته است.
آثار موراکامی در کشور ایران نیز طرفداران بسیاری دارد و همواره در دسته پرفروش‌ترین کتاب‌ها قرار دارند. از جمله جوایز معتبر او می‌توان به جایزه جهانی فانتزی، جایزه فرانتس کافکا و جایزه اورشلیم اشاره کرد. کتاب‌های معروف او مانند تعقیب گوسفندان وحشی، چوب نروژی و کافکا در ساحل، نمونه‌هایی از نبوغ او در داستان‌نویسی هستند.
در مقاله‌ای از گاردین، موراکامی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان عصر حاضر معرفی شده است. مطالعه آثار او فرصتی بی‌نظیر برای درک عمیق ادبیات پست‌مدرن و تجربه داستان‌هایی است که تخیل و واقعیت را در هم می‌آمیزند. هاروکی موراکامی بدون شک یکی از چهره‌های تاثیرگذار ادبیات جهان است.
زندگینامه هاروکی موراکامی
کودکی و خانواده
هاروکی موراکامی، نویسنده برجسته ژاپنی، در 12 ژانویه 1949 در شهر کیوتو ژاپن و در دوران پس از جنگ جهانی دوم به دنیا آمد. او تنها فرزند خانواده‌ای بود که هر دو والدینش مدرس ادبیات ژاپنی بودند. پدر او، پسر یک کشیش بودایی و مادرش، دختر یک تاجر بود.
در دوران کودکی، موراکامی به شدت تحت تأثیر فرهنگ غربی قرار گرفت. او به خواندن آثار نویسندگانی مانند فرانتس کافکا، چارلز دیکنز، کرت ونه‌گات و فئودور داستایوفسکی علاقه‌مند شد. این تأثیرات عمیق از ادبیات غربی او را از دیگر نویسندگان ژاپنی متمایز کرد و پایه‌های سبک منحصر به فردش را شکل داد.
تحصیلات، زندگی شخصی و حرفه‌ای
موراکامی در رشته نمایش در دانشگاه توکیو تحصیل کرد و در همان دوران با همسر آینده‌اش، یوکو، آشنا شد. آن‌ها پس از ازدواج تصمیم گرفتند که هیچ‌گاه صاحب فرزندی نشوند. این تصمیم به آن‌ها اجازه داد تا به طور کامل بر کار و علایق شخصی‌شان تمرکز کنند.
پس از فارغ‌التحصیلی، موراکامی به همراه همسرش یک قهوه‌خانه تأسیس کرد و از سال 1974 تا 1981 در آن مشغول به کار بود. این قهوه‌خانه فضایی بود که به او اجازه داد به موسیقی جز و نویسندگی علاقه‌مند شود.
نویسندگی برای موراکامی از سن 29 سالگی آغاز شد. او در یکی از مصاحبه‌هایش گفته است که تا قبل از این سن، زندگی‌اش کاملاً معمولی بود. اولین رمان او، “آواز باد را بشنو”، که از تماشای یک بازی بیسبال الهام گرفته بود، در سال 1979 منتشر شد و برنده جایزه رمان اول شد. این موفقیت اولیه، او را به دنیای نویسندگی وارد کرد و مسیر حرفه‌ای‌اش را متحول ساخت.
علایق شخصی موراکامی
یکی از جنبه‌های جالب زندگی موراکامی، علاقه او به ورزش، به‌ویژه دویدن است. او تا سن 33 سالگی به طور حرفه‌ای دویدن را آغاز نکرده بود، اما اولین دوی ماراتن خود را با یک مسابقه 100 کیلومتری در اطراف یکی از دریاچه‌های ژاپن شروع کرد. این علاقه به دویدن و ورزش در زندگی او تبدیل به یک عادت روزانه شد و بعدها در کتاب خاطراتش با نام “وقتی از دویدن می‌گویم، از چه حرف می‌زنم؟” به تفصیل به آن پرداخت.
موراکامی هرگز عضوی از جامعه‌ی نویسندگان مشخصی نبوده است، به این دلیل که او اصولاً فردی تنها بوده و هیچ گاه علاقه‌ای به گروه‌ها و محافل ادبی نداشته است.
او همیشه بیان می‌کند که همسرش اولین خواننده رمان‌های اوست و یکی از بزرگ‌ترین حامیان او در این مسیر است.
جالب است بدانید که موراکامی از طرفداران رمان‌های جنایی است. او همچنین یکی از طرفداران موسیقی کلاسیک و جاز است و به گفته‌ی او موسیقی مانند یک سفر ذهنی رؤیایی است. موراکامی بیان می‌کند که زمانی آرزو داشت که یک نوازنده ماهر شود؛ اما از آنجایی که در نواختن ساز مهارت نداشت این آرزو را کنار گذاشت و تصمیم گرفت نویسنده شود!
مسیر نویسندگی هاروکی موراکامی
سه‌گانه موش صحرایی: آغاز داستان‌نویسی
هاروکی موراکامی مسیر نویسندگی را در سن 29 سالگی آغاز کرد. او در یکی از مصاحبه‌هایش گفته است: «تا قبل از 29 سالگی، چیزی ننوشتم، چیزی خلق نکردم و مانند یکی از افراد معمولی دیگر زندگی می‌کردم.» ایده نوشتن اولین رمانش، “آواز باد را بشنو”، از تماشای یک بازی بیسبال به ذهنش خطور کرد. این رمان که در سال 1979 منتشر شد، حاصل ده ماه تلاش مداوم بود و توانست جایزه رمان اول را برای او به ارمغان آورد.
این موفقیت، انگیزه‌ای قوی برای ادامه مسیر نویسندگی او شد. یک سال بعد، موراکامی رمان “پین‌بال 1973” را منتشر کرد و در سال 1982 با انتشار “تعقیب گوسفندان وحشی” به موفقیتی بزرگ‌تر دست یافت. این سه اثر بعدها به عنوان سه‌گانه موش صحرایی شناخته شدند و داستان‌هایی درباره یک راوی ناشناس و دوستش، “موش صحرایی”، روایت می‌کنند.
نکته جالب این است که دو رمان اول تا سال 2015 در خارج از ژاپن منتشر نشدند، زیرا موراکامی آن‌ها را خام و ناپخته می‌دانست. او معتقد بود که “تعقیب گوسفندان وحشی” اولین کتابی بود که او را با لذت داستان‌گویی آشنا کرد و به تقویت عادت کتاب‌خوانی در مخاطبان کمک کرد.
هاروکی موراکامی در مرکز توجه
در سال 1985، موراکامی با نوشتن کتاب “سرزمین عجایب بی‌رحم و ته دنیا”، گامی جسورانه در مسیر نویسندگی برداشت.
این اثر، یک فانتزی رؤیاگونه بود که با استفاده از عناصر جادویی، سبک تازه‌ای را برای نویسنده به ارمغان آورد. اما موفقیت بزرگ‌تر او با انتشار رمان “چوب نروژی” در سال 1987 رقم خورد. این رمان به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آن زمان در ژاپن تبدیل شد و میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رفت.
“چوب نروژی”، موراکامی را به شهرتی رساند که پیش از آن تجربه نکرده بود. او پیش از این اثر، در ژاپن چندان شناخته‌شده نبود، اما پس از انتشار آن، به یکی از چهره‌های ادبی برجسته تبدیل شد و در مرکز توجه قرار گرفت.
در سال 1986، موراکامی تصمیم گرفت از ژاپن مهاجرت کند. او ابتدا به اروپا سفر کرد و سپس در ایالات متحده ساکن شد. در این دوران، او عضو انجمن نویسندگان دانشگاه‌های معتبری همچون دانشگاه پرینستون، دانشگاه نیوجرسی، دانشگاه تافتس، دانشگاه ماساچوست و دانشگاه کمبریج بود.
از “جدایی” تا “تعهد”
رمان “وقایع‌نگاری پرنده کوکی” (The Wind-Up Bird Chronicle) که در سال 1995 منتشر شد، ترکیبی از واقعیت و فانتزی بود و برخی عناصر خشونت فیزیکی را نیز در خود جای داده بود. این اثر نسبت به کارهای قبلی موراکامی، از نظر اجتماعی آگاهانه‌تر بود و به موضوعاتی همچون جنایات جنگی در مانچوکو شمال شرقی چین می‌پرداخت. این رمان موفق به دریافت جایزه یومیوری شد؛ جایزه‌ای که توسط یکی از منتقدان سرسخت موراکامی، که پیش‌تر برنده نوبل ادبیات شده بود، به او اهدا شد.
موراکامی در این دوران اشاره می‌کند که پس از اقامت در ایالات متحده، رویکردش از “جدایی” به “تعهد” تغییر یافت. به گفته خودش، کتاب‌های اولیه او از تاریکی فردی سرچشمه می‌گرفتند، در حالی که آثار بعدی‌اش به تاریکی‌ها و زشتی‌های جامعه و تاریخ می‌پردازند.
ترجمه و آثار کوتاه
موراکامی علاوه بر نویسندگی، در زمینه ترجمه نیز فعالیت‌های برجسته‌ای داشته است. او آثار نویسندگانی همچون اسکات فیتزجرالد، ریموند کارور، پل تروکس، جان ایروینگ و دیگران را به زبان ژاپنی ترجمه کرده است.
ترجمه انگلیسی بسیاری از داستان‌های کوتاه او، که بین سال‌های 1983 تا 1990 نوشته شده‌اند، در مجموعه‌ای با نام “فیل ناپدید می‌شود” (The Elephant Vanishes) گردآوری شده است.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات میشل اوباما، شجاع الدین شفا و الیف شافاک را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
انتشار “کافکا در کرانه” و موفقیت‌های جهانی
رمان “کافکا در کرانه” (Kafka on the Shore) در سال 2002 منتشر شد و به یکی از موفق‌ترین آثار هاروکی موراکامی تبدیل گشت. این کتاب داستان دو شخصیت را به صورت موازی روایت می‌کند: کافکا تامورا، نوجوانی که برای یافتن هویت خود از خانه فرار می‌کند، و ساتورو ناکاتا، مردی سالخورده با حافظه‌ای ناقص که توانایی ارتباط با گربه‌ها را دارد.
این رمان با ترکیب واقع‌گرایی جادویی و سوررئال، به بررسی مضامینی همچون تنهایی، سرنوشت و جستجوی معنای زندگی می‌پردازد. سبک خاص روایت و عناصر نمادین، تجربه‌ای منحصر به‌فرد برای خوانندگان ایجاد می‌کند.
“کافکا در کرانه” در سال 2005 به انگلیسی ترجمه شد و در سال 2006 برنده جایزه جهانی فانتزی شد. همچنین، نیویورک تایمز آن را در فهرست کتاب‌های برگزیده سال قرار داد.
این اثر که به زبان فارسی نیز ترجمه شده، یکی از محبوب‌ترین آثار موراکامی در میان مخاطبان ایرانی است. “کافکا در کرانه” با موفقیت جهانی خود، جایگاه موراکامی را به عنوان یکی از برجسته‌ترین نویسندگان معاصر تثبیت کرد.
سبک نوشته‌های موراکامی
سبک نوشته‌های هاروکی موراکامی ترکیبی از سنت ادبیات ژاپن و ویژگی‌های منحصربه‌فرد او است که جایگاه ویژه‌ای در ادبیات معاصر برایش ایجاد کرده است. اکثر آثار او با روایت اول شخص نوشته شده‌اند که به خواننده امکان ارتباط نزدیک با شخصیت اصلی را می‌دهد. شخصیت‌های موراکامی معمولاً تنهایی را به صمیمیت خانوادگی ترجیح می‌دهند؛ موضوعی برخلاف سنت ادبی ژاپن.
طنز هوشمندانه از عناصر برجسته سبک اوست که گاهی در اوج جدیت داستان ظاهر می‌شود تا تعادل میان واقعیت و خیال حفظ شود.
از دیگر ویژگی‌های آثار موراکامی، بازتاب تجربیات نویسنده و ارتباط با موسیقی کلاسیک است. برای نمونه، رمان The Wind-Up Bird Chronicle به قطعاتی از روسینی، شومان و موتزارت ارجاع دارد. این پیوند با موسیقی به نوشته‌های او حالتی ملودیک و عمیق می‌بخشد و سبک او دنیایی خاص خلق می‌کند.
لیست کامل آثار
رمان‌ها:
- آواز باد را بشنو (Hear the Wind Sing) – 1979
- پین‌بال، 1973 (Pinball, 1973) – 1980
- تعقیب گوسفندان وحشی (A Wild Sheep Chase) – 1982
- سرزمین عجایب بی‌رحم و ته دنیا (Hard-Boiled Wonderland and the End of the World) – 1985
- چوب نروژی (Norwegian Wood) – 1987
- رقص رقص رقص (Dance Dance Dance) – 1988
- وقایع‌نگاری پرنده کوکی (The Wind-Up Bird Chronicle) – 1994
- جنوب مرز، غرب خورشید (South of the Border, West of the Sun) – 1992
- اسپوتنیک عزیز (Sputnik Sweetheart) – 1999
- کافکا در کرانه (Kafka on the Shore) – 2002
- پس از تاریکی (After Dark) – 2004
- 1Q84 (1Q84) – 2009-2010
- سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های زیارتش (Colorless Tsukuru Tazaki and His Years of Pilgrimage) – 2013
- قتل فرمانده سپاه (Killing Commendatore) – 2017
مجموعه داستان‌های کوتاه:
- فیل ناپدید می‌شود (The Elephant Vanishes) – 1993
- رازهای توکیو (Blind Willow, Sleeping Woman) – 2006
- مردان بدون زنان (Men Without Women) – 2014
- اول شخص مفرد (First Person Singular) – 2020
غیرداستانی:
- وقتی از دویدن می‌گویم از چه حرف می‌زنم؟ (What I Talk About When I Talk About Running) – 2007
- زیرزمین: حمله گاز سارین در توکیو (Underground: The Tokyo Gas Attack and the Japanese Psyche) – 1997
ترجمه‌های انجام شده توسط موراکامی:
- ریموند کارور – چندین داستان کوتاه
- جی. دی. سالینجر – ناتور دشت (The Catcher in the Rye)
- اسکات فیتزجرالد – آثار مختلف
- جان ایروینگ – آثار مختلف
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات بقراط، استیون هاوکینگ، چه گوارا و نیکولا تسلا را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
معرفی کوتاه مهم‌ترین آثار هاروکی موراکامی
چوب نروژی (Norwegian Wood) – 1987
رمانی عاشقانه و نوستالژیک که به داستان عشق و فقدان در دوران جوانی می‌پردازد. این کتاب با روایت احساسی و صمیمی خود، مخاطبان بسیاری را جذب کرد و باعث شهرت موراکامی در ژاپن شد. فروش میلیونی این اثر، موراکامی را به یکی از برجسته‌ترین نویسندگان ژاپنی تبدیل کرد.
کافکا در کرانه (Kafka on the Shore) – 2002
رمانی پیچیده با داستان‌هایی موازی که به زندگی کافکا تامورا و ساتورو ناکاتا می‌پردازد. مضامینی همچون هویت، سرنوشت و تنهایی در این اثر با عناصر سوررئال ترکیب شده‌اند. “کافکا در کرانه” یکی از مهم‌ترین و محبوب‌ترین آثار موراکامی در سطح جهانی است.
وقایع‌نگاری پرنده کوکی (The Wind-Up Bird Chronicle) – 1994
این رمان ترکیبی از واقعیت و فانتزی با مضامینی مانند جنایات جنگی و تاریکی‌های اجتماعی است. موراکامی در این اثر به شکلی هنرمندانه واقعیت و خیال را در هم می‌آمیزد و یکی از مهم‌ترین آثار خود را خلق می‌کند که توجه منتقدان بسیاری را جلب کرده است.
وقتی از دویدن می‌گویم از چه حرف می‌زنم؟ (What I Talk About When I Talk About Running) – 2007
کتابی غیرداستانی که به تجربه‌های موراکامی به عنوان یک نویسنده و دونده ماراتن می‌پردازد. این اثر نشان‌دهنده ارتباط میان دویدن و نویسندگی است و زندگی شخصی او را از زاویه‌ای متفاوت به تصویر می‌کشد.
جوایز و افتخارات
جوایز مربوط به کتاب‌ها:
- 1979: جایزه گونزو (بهترین رمان اول) برای آواز باد را بشنو.
- 1982: جایزه ادبی نوما برای تعقیب گوسفند وحشی.
- 1985: جایزه تانیزاکی برای سرزمین عجایب بی‌رحم و ته دنیا.
- 1995: جایزه یومیوری (بهترین رمان) برای The Wind-Up Bird Chronicle.
- 1999: جایزه کوابارا تاکئو برای کتاب زیرزمینی.
- 2006: جایزه جهانی فانتزی (بهترین رمان) برای کافکا در کرانه.
- 2006: جایزه بین‌المللی داستان کوتاه فرانک اوکانر برای بید کور، زن خفته.
- 2007: جایزه کیریاما برای بید کور، زن خفته، اما موراکامی به دلایل شخصی از پذیرش این جایزه امتناع کرد.
جوایز فردی و افتخارات بین‌المللی:
- 2006: دریافت جایزه فرانتس کافکا در ششمین دوره این جشنواره.
- 2007: دریافت دکترای افتخاری ادبیات از دانشگاه لیژ.
- 2008: دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه پرینستون.
- 2014: دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه تافتس.
- 2009: دریافت جایزه اورشلیم، که به نویسندگانی اهدا می‌شود که در آثارشان به موضوعاتی مانند آزادی بشر، جامعه، سیاست و حکومت‌ها پرداخته‌اند.
- شرکت موراکامی در این مراسم که در اسرائیل برگزار شد با انتقادات زیادی همراه بود؛ اما او طی سخنرانی خود در جمع مقامات اسرائیلی، به شدت از سیاست‌های آنان انتقاد کرد.
- 2011: دریافت جایزه فستیوال بین‌المللی کاتالونیا به ارزش 80,000 یورو که موراکامی آن را به آسیب‌دیدگان زلزله و سونامی 11 مارس و فاجعه هسته‌ای فوکوشیما اهدا کرد.
- 2014: دریافت جایزه Welt Literaturpreis.
- 2015: انتخاب به عنوان یکی از تأثیرگذارترین افراد TIME 100.
- 2016: دریافت جایزه ادبیات هانس کریستین اندرسن از دانمارک.
جایزه نوبل ادبیات:
هاروکی موراکامی در سال‌های اخیر همواره به عنوان یکی از شانس‌های اصلی دریافت جایزه نوبل ادبیات مطرح شده است. با این حال، او در یکی از مصاحبه‌های خود درباره این جایزه گفت:
“نه، من جایزه نمی‌خواهم. جایزه نوبل یعنی دیگر کار شما در این رشته تمام است!”
این لیست، افتخارات و جوایز برجسته موراکامی را به صورت یکپارچه ارائه می‌دهد و نکات مهم آن برجسته شده‌اند.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات مریم میرزاخانی، آدولف هیتلر و آنگلا مرکل را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
کلام پایانی
هاروکی موراکامی، نویسنده برجسته ژاپنی، امروزه به عنوان یکی از مشاهیر شناخته‌شده در سطح جهان مطرح است. او طی سال‌ها، رمان‌ها و داستان‌های بی‌نظیری منتشر کرده و موفق به دریافت جوایز متعدد شده است. موراکامی از جمله نویسندگانی است که باور دارد: “رمان و داستانی که نتواند خواننده را درگیر کند یا او را به چالش بکشد، ارزش خواندن و نوشته شدن ندارد.” او معتقد است که رمان‌ها باید بتوانند ذهن و احساس انسان را درگیر معنای خود کنند و مخاطب را به سفری درونی دعوت کنند.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار، بخش مختصری از زندگی پربار هاروکی موراکامی را بررسی کردیم و نگاهی به فعالیت‌ها و جوایز او به عنوان یک نویسنده موفق داشتیم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید و الهام‌بخش بوده باشد.
شما چه کتابی از هاروکی موراکامی مطالعه کرده‌اید؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید!
منبع: Wikipedia
