اگر اهل خواندن کتاب و رمان باشید یا به ادبیات شرقی علاقه داشته باشید، مسلما نام اورهان پاموک را شنیده‌اید. اورهان پاموک یکی از بهترین نویسندگان ادبیات ترکیه و اولین شخصی بود که جایزه‌ی نوبل ادبیات کشورش را دریافت کرد. درونمایه آثار او تلفیقی از فرهنگ و سبک زندگی مردم ترکیه به همراه داستان‌های اسطوره‌ای ملل مختلف است. اکثر مخاطبان آثار پاموک با خواندن رمان‌های او احساس می‌کنند در کوچه‌ها و خیابان‌های استانبول قدم می‌زنند و با عناصر جادویی فرهنگ شرقی آشنا می‌شوند.
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به زندگینامه این نویسنده بزرگ می‌پردازیم و برخی از آثار مشهور او را با بهترین ترجمه‌ای که در ایران دارند معرفی می‌کنیم.
دوران کودکی و خانواده
اورهان پاموک در 7 ژوئن 1952 در خانواده‌ای مرفه و پرجمعیت در محله‌ی نیشان‌تاشی استانبول به دنیا آمد؛ محله‌ای فرهنگی که تأثیر زیادی بر شخصیت او گذاشت. خانواده‌اش شرایط مالی خوبی داشتند و او را در بهترین مدارس استانبول ثبت‌نام کردند. پاموک تحصیلات خود را با موفقیت در این مدارس به پایان رساند و در کالج آمریکایی رابرت استانبول ادامه داد. او پس از چند سال، دیپلم خود را از این کالج دریافت کرد و وارد مرحله جدیدی از زندگی شد.
تحصیلات
پاموک از نوجوانی به نوشتن و خواندن کتاب علاقه داشت، اما تصمیم مشخصی برای آینده‌اش نگرفته بود. پس از دبیرستان، به اصرار خانواده وارد رشته معماری دانشکده فنی استانبول شد. با این حال، به دلیل نداشتن علاقه واقعی، این مسیر را نیمه‌کاره رها کرد. او سپس وارد رشته روزنامه‌نگاری دانشگاه استانبول شد و توانست مدرک لیسانس خود را در این رشته دریافت کند. با وجود تحصیل در روزنامه‌نگاری، پاموک هیچ‌گاه وارد این حرفه نشد و تصمیم گرفت به نویسندگی بپردازد.
آغاز مسیر نویسندگی
تصمیم به نویسندگی
اورهان پاموک در 22 سالگی تصمیم گرفت مسیر زندگی خود را به طور کامل تغییر دهد. او علاقه‌اش به هنر و نقاشی را کنار گذاشت و تمام تمرکزش را به نویسندگی معطوف کرد. این انتخاب با مخالفت خانواده و اطرافیان مواجه شد. بسیاری بر این باور بودند که نویسندگی حرفه‌ای دشوار است و یک جوان نمی‌تواند در آن موفق شود. اما پاموک با پشتکار و اعتماد به توانایی‌هایش مسیر خود را ادامه داد و این دوران آغاز شکوفایی استعداد او در ادبیات بود.
نخستین اثر و موفقیت اولیه
در سال 1982، پاموک نخستین رمان رسمی خود با عنوان جودت بیک و پسران را منتشر کرد.
این کتاب داستان زندگی سه نسل از یک خانواده مرفه در استانبول و تغییرات اجتماعی و تاریخی ترکیه در سه دوره مهم را بررسی می‌کند: پایان امپراتوری عثمانی، دوران آتاتورک، و دهه هفتاد میلادی. این رمان جوایزی از جمله جایزه اورهان ولی و جایزه کتاب سال ترکیه را برای پاموک به همراه آورد.
تدریس در دانشگاه کلمبیا
سه سال پس از انتشار جودت بیک و پسران، پاموک با رمان قلعه سفید در سال 1985 وارد عرصه بین‌المللی شد. این اثر فلسفی و تاریخی که به رابطه میان یک استاد و شاگرد در دوران امپراتوری عثمانی می‌پردازد، مورد توجه منتقدان قرار گرفت و به زبان‌های مختلف ترجمه شد.
موفقیت قلعه سفید باعث شد پاموک از سوی دانشگاه کلمبیا دعوت شود. او از سال 1985 تا 1988 در نیویورک اقامت داشت و در این دانشگاه به تدریس ادبیات پرداخت. این دوره فرصتی بود تا پاموک ادبیات ترکیه را به جهان معرفی کند و ارتباطات بیشتری با دنیای ادبیات برقرار کند.
شهرت اورهان پاموک در دنیا
اورهان پاموک در سال 1998 رمان نام من سرخ را به نگارش درآورد. این رمان موجب افزایش شهرت و محبوبیت این نویسنده ترک‌زبان در سراسر دنیا شد. نام من سرخ تلفیقی از نقاشی، تاریخ و اسطوره است و در آن عناصری از داستان‌های کهن ایرانی نیز دیده می‌شود.
پاموک در سال 2002 رمان برف را منتشر کرد. به گفته‌ی خود او، این اولین و آخرین کتاب انتقادی و سیاسی او بود که محبوبیت زیادی نیز در میان خوانندگان کسب کرد.
این نویسنده برجسته در سال 2006 موفق به کسب جایزه نوبل ادبیات شد و کشور ترکیه را برای نخستین بار به این افتخار بزرگ ادبی رساند.
اورهان پاموک هم‌اکنون در استانبول زندگی می‌کند و همچنان به خواندن و نوشتن مشغول است.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات رابرت کیوساکی، لئوناردو داوینچی، ابوعلی سینا و بیژن پاکزاد را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
زندگی شخصی اورهان پاموک
اورهان پاموک در سال‌های جوانی با دختری به نام آیلین تورگون آشنا شد. آن‌ها در سال 1982 ازدواج کردند و نزدیک به بیست سال زندگی مشترک داشتند. آیلین و پاموک بخش عمده‌ای از زندگی خود را در استانبول گذراندند، اگرچه چند سال نیز در نیویورک آمریکا سکونت داشتند. این ازدواج در سال 2002، با وجود داشتن یک فرزند دختر، به طلاق و جدایی ختم شد.
لیست کامل آثار اورهان پاموک
- جودت بیک و پسران (Cevdet Bey and His Sons) – 1982
- خانه خاموش (Silent House) – 1983
- قلعه سفید (The White Castle) – 1985
- کتاب سیاه (The Black Book) – 1990
- زندگی تازه (The New Life) – 1994
- نام من سرخ (My Name Is Red) – 1998
- برف (Snow) – 2002
- استانبول: شهر و خاطره‌ها (Istanbul: Memories and the City) – 2003
- موزه معصومیت (The Museum of Innocence) – 2008
- رمان‌نویس ساده‌نگر و رمان‌نویس اندیشمند (The Naive and Sentimental Novelist) – 2010
- چیز غریبی در سرم (A Strangeness in My Mind) – 2014
- زنی با موهای قرمز (The Red-Haired Woman) – 2016
- شب‌های طاعون (Nights of Plague) – 2021
معرفی مهمترین آثار اورهان پاموک
تا این بخش با زندگینامه اورهان پاموک آشنا شدید. او نویسنده‌ای است که برخلاف انتظار اطرافیان از معماری و روزنامه‌نگاری به سوی نویسندگی رفت و توانست در سال 2006 جایزه نوبل را دریافت کند. در ادامه چند اثر مهم او را معرفی می‌کنیم:
جودت بیک و پسران
نخستین رمان رسمی پاموک است که زندگی سه نسل از یک خانواده ترکیه‌ای در استانبول را روایت می‌کند. این اثر سه دوره تاریخی از پایان عثمانی تا حکومت دیکتاتوری ترکیه را به تصویر می‌کشد. رمان موفق شد دو جایزه بزرگ ادبی ترکیه را نصیب نویسنده کند. این کتاب در ایران با ترجمه‌های مختلف از جمله ارسلان فصیحی منتشر شده است.
کتاب سیاه
رمانی معمایی و پرهیجان که در سال 1990 منتشر شد. داستان درباره‌ی وکیلی به نام گالیپ است که همسرش به طور مرموزی ناپدید می‌شود. جستجوی او برای یافتن همسرش، پر از معما و رمز و راز است و خواننده را تا پایان درگیر می‌کند. این اثر با ترجمه‌های متعددی در ایران چاپ شده و یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های پاموک محسوب می‌شود.
نام من سرخ
مشهورترین اثر پاموک و برنده جایزه نوبل ادبی. این رمان ترکیبی از عشق، جنایت و هنر است و در دوران اوج امپراتوری عثمانی روایت می‌شود. نویسنده در این کتاب از علاقه‌اش به نقاشی بهره گرفته و فضایی منحصربه‌فرد خلق کرده است. روایت چندصدایی و درونمایه تاریخی و اسطوره‌ای، آن را به یکی از ماندگارترین آثار او بدل کرده است.
زنی با موهای قرمز
این رمان با الهام از داستان رستم و سهراب و افسانه ادیپ نوشته شده است. روایت درباره شاگردی است که همراه استادش در بیابانی خشک به دنبال آب، چاه می‌کَنَد. اما با ورود زنی مرموز، ماجرا به سمتی تراژیک پیش می‌رود. این کتاب با ترجمه‌های عین‌له غریب و مژده الفت توسط نشر چشمه و نون منتشر شده است.
موزه معصومیت
یکی از آثار جنجالی و متفاوت پاموک که به عشق ممنوعه در فرهنگ شرقی استانبول می‌پردازد. او چهار سال برای نگارش این اثر زمان گذاشت و در نهایت آن را در سال 2008 منتشر کرد. تقابل سنت و مدرنیته در این رمان به خوبی دیده می‌شود. در ایران نیز ترجمه و چاپ شد، اما به دلیل سانسور گسترده، انتشار مجدد آن متوقف گردید.
ویژگی آثار اورهان پاموک
1. به تصویر کشیدن اسطوره‌ها و فرهنگ‌های مختلف
اورهان پاموک یکی از نویسندگانی است که در اکثر آثار خود از اساطیر و داستان‌های ملل مختلف تاثیر گرفته است.
خصوصا این نویسنده ترک‌زبان علاقه‌ی ویژه‌ای به ادبیات کهن ایرانی دارد. او بارها در مصاحبه‌های مختلف خود به اصالت مردم ایران و تعلق آن‌ها به فرهنگ کهن خود غبطه خورده و آرزو کرده که مردم ترکیه نیز به فرهنگ خود علاقه‌مند باشند.
این ویژگی آثار پاموک موجب کنجکاوی و علاقه‌ی مخاطبان ادبیات ترکیه نسبت به ادبیات ایران شده است، خصوصا آثاری چون شاهنامه‌ی فردوسی و مثنوی مولانا جلال‌الدین بلخی.
2. آشنا کردن خواننده با بخشی از تاریخ ترکیه
پاموک در بیشتر آثار خود تلاش کرده است بخشی از تاریخ ترکیه را به تصویر بکشد. او خصوصا در رمان‌های جودت بیک و نام من سرخ، تاریخ حکومت عثمانی را بیان کرده و از دل آن به یک ماجرای جذاب و خواندنی پرداخته است. ویژگی میهن‌دوستی و علاقه به گذشته‌ی تاریخی در پاموک سبب شده است که بسیاری از مردم، او را یک نویسنده‌ی ملی‌گرا و تاریخی بدانند که آثارش طرفداران زیادی در ترکیه و سراسر دنیا دارد.
3. تاثیرپذیری از نویسندگان مشهور سراسر جهان
پاموک برخلاف بسیاری از نویسندگان هم نسل خود، آشکارا از نویسندگان بزرگی چون کافکا، مارکز، بورخس و ایتالو کالوینو تاثیر گرفته است. او نویسنده‌ای است که خود را ادامه‌دهنده‌ی بزرگان پیش از خود می‌داند و به آن نیز افتخار می‌کند. شاید همین ویژگی پاموک موجب موفقیت و پیشرفت او شده است؛ یعنی خواندن کتاب‌های بزرگان و استفاده از تکنیک‌های روایی آن‌ها.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات اورهان پاموک، دارن هاردی، هاروکی موراکامی و خیام نیشابوری را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
4. خط روایی جذاب داستان‌های اورهان پاموک
یکی از ویژگی‌هایی که آثار پاموک را بیش از پیش خواندنی کرده است، خط روایی جذاب و معمایی آن‌هاست. تمام رمان‌های او دارای معما و هیجان هستند که خواننده را تا انتهای کتاب با خود همراه می‌کنند. او در یکی از کتاب‌هایش معمای قتلی عجیب را مطرح می‌کند، در کتاب دیگری از عقده‌ی ادیپ می‌نویسد و در کتابی دیگر وکیلی را به دنبال همسر گمشده‌اش می‌کشاند.
این داستان‌ها با درونمایه‌های جذاب و تلفیق با عناصر هنری و اسطوره‌ای، کتاب‌هایی خواندنی را برای علاقه‌مندان خلق کرده‌اند.
5. استفاده از عنصر خیال و جادو
بسیاری از منتقدان آثار پاموک او را همانند جادوگر و نقاشی می‌دانند که درونمایه‌های شرقی را با عناصر خیالی ترکیب می‌کند. او همانند یک مورخ می‌تواند گذشته ترکیه را تصور کند و آن را با فرهنگ غربی و اساطیر ایرانی تلفیق کند و یک معجون جادویی و جذاب بسازد. این ویژگی خصوصا در رمان نام من سرخ دیده می‌شود که هنر جادوگری پاموک را به خوبی نمایش می‌دهد.
6. انتقاد از بی‌توجهی به عناصر فرهنگی در ترکیه
یکی از مسائلی که پاموک بارها از آن انتقاد کرده است، بی‌توجهی مردم ترکیه به فرهنگ و تاریخشان است. او عقیده دارد فرهنگ ترکیه روز‌به‌روز بیشتر فراموش می‌شود و مردم به سوی فرهنگ غربی و آمریکایی کشیده می‌شوند. به همین علت، در کتاب‌هایش تلاش می‌کند فرهنگ و تاریخ اصیل ترکیه را نمایش دهد و مردم را به خواندن آن علاقه‌مند کند. پاموک در برخی آثارش از سیاست و اقتصاد ترکیه نیز انتقاد کرده است؛ اگرچه به زبان داستان و طنز نه به صورت مستقیم.
جوایز و افتخارات
- جایزه نوبل ادبیات (2006) – اولین نویسنده ترک‌تبار که این جایزه را دریافت کرد.
- جایزه ترجمه بریتانیا (Independent Foreign Fiction Prize) برای رمان قلعه سفید (1990).
- جایزه صلح کتاب‌فروشان آلمان (Friedenspreis des Deutschen Buchhandels) (2005).
- جایزه بهترین کتاب خارجی فرانسه (Prix du Meilleur Livre Étranger) برای رمان نام من سرخ (2002).
- جایزه گرینزان کاوور (Premio Grinzane Cavour) برای رمان نام من سرخ (2002).
- جایزه ادبی دوبلین (IMPAC Dublin Award) برای رمان نام من سرخ (2003).
- جایزه جوزپه تومازی دی لامپه‌دوزا برای رمان زنی با موهای قرمز (2017).
- دریافت چندین دکترای افتخاری از دانشگاه‌های معتبر جهان از جمله دانشگاه آزاد برلین و دانشگاه جورج تاون.
- عضویت در آکادمی هنر و ادبیات آمریکا و آکادمی علوم اجتماعی چین.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات چارلز داروین، پابلو پیکاسو، مجید سمیعی و دکتر حسابی را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
سخن پایانی
اورهان پاموک یکی از نویسندگان مهم و مشهور ادبیات ترکیه است که برای اولین بار این کشور را صاحب جایزه نوبل کرد. آثار او به بیش از 50 زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شده و او را به یکی از نویسندگان نامدار سراسر جهان تبدیل کرده است. اورهان پاموک تاکنون حدود 9 جلد رمان جذاب و خواندنی نوشته که اکثر آن‌ها به زبان فارسی ترجمه شده‌اند. نشر چشمه ناشر اختصاصی آثار پاموک است که بیشتر آثار او را با ترجمه‌ی عین‌له غریب در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار داده است.
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به زندگینامه خواندنی این نویسنده ترک زبان پرداختیم و بخشی از آثار او را به شما معرفی کردیم. نظر شما درباره‌ی اورهان پاموک چیست؟ آیا تاکنون اثری از او خوانده‌اید؟
منبع: Wikipedia
