در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا به بررسی داستان زندگی و مسیر موفقیت مارک زاکربرگ بپردازیم. احتمالاً در این سال‌ها دیگر کمتر کسی وجود دارد که نام زاکربرگ به گوشش نخورده باشد. مارک زاکربرگ خالق و مؤسس فیس‌بوک اولین و بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان است. شبکه‌ای که با یک ایده شروع به کار به کار کرد و پس از مدتی به غول ارتباطات در عصر جدید تبدیل شد. زاکربرگ با نام کامل Mark Elliot Zuckerberg حالا دیگر جوان‌ترین و کم سن و سال‌ترین میلیاردر جهان است و می‌توانید نام او را در ردیف ثروتمندترین افراد جهان بیابید.
در ادامه این مطلب به بیان خلاصه‌ای از زندگی این خالق جوان و مسیر و چگونگی بنیان گذاری فیس‌بوک توسط او و دوستانش در هاروارد می‌پردازیم. پس اگر به داستان زندگی کارآفرینان و داستان موفقیت افراد بزرگ علاقه‌مند هستید ادامه این مطلب را از دست ندهید و با ما در دانشگاه کسب و کار همراه باشید.
مارک زاکربرگ کیست و دلیل شهرت او چیست؟
همان‌طور که میدانید مهم‌ترین دلیل شهرت مارک زاکربرگ بنیان گذاری و تأسیس بزرگ‌ترین وب‌سایت شبکه اجتماعی جهان است. او مدیر اجرایی و مؤسس فیس‌بوک است. مارک این سرویس مشهور و محبوب جهانی را در سال 2004 به همراه 4 دانشجو در دانشگاه هاروارد راه اندازی کرد. در زبان ساده‌تری باید بگوییم که او این وب‌سایت شبکه اجتماعی یعنی فیس‌بوک را از اتاق خوابگاه کالج خود در دانشگاه هاروارد تأسیس کرد.
مارک زاکربرگ اما پس از گذشت دو سال کالج را ترک کرد. دلیل این انصراف هم تمرکز بر روی وب‌سایتی بود که تعداد کاربران آن به بیش از دو میلیارد نفر رسیده است. همچنین زاکربرگ را چندین برابر میلیاردر کرده است. داستان تولد فیس‌بوک را می‌توانید در فیلم “شبکه اجتماعی” یا “The Social Network”ساخته شده توسط دیوید فینچر در سال 2010 مشاهده کنید. جالب است بدانید که این فیلم بر اساس کتابی با نام میلیاردهای تصادفی ساخته شده است. همچنین توانسته جوایز بسیاری را از آن خود کند. از جمله این جوایز می‌توانیم به جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی اشاره کنیم. داستان بر حول محور زاکربرگ و ایده‌ای که برای خلق فیس‌بوک در سر می‌پروراند می‌گذرد.
سال‌های ابتدایی زندگی مارک زاکربرگ
مارک در 14 می سال 1984 در وایت پلینز نیویورک متولد شد. او در خانواده‌ای نسبتاً مرفه و تحصیل کرده چشم به جهان گشود. این مسئله را نمی‌توان در مسیر طی شده توسط او نادیده گرفت. مارک زاکربرگ در دهکده‌ای نزدیک به دابز فری بزرگ شد. پدرش ادوارد زاکربرگ یک مطب دندانپزشکی که متصل به خانه آن‌ها بود را اداره می‌کرد. مادرش کارن، قبل از تولد فرزندانش یعنی مارک، رندی، دونا و آریل به عنوان روان‌پزشک مشغول به کار بود. زاکربرگ از همان سنین کودکی و سن و سال پایین به کامپیوترها و سیستم‌های پیشرفته این چنینی علاقه‌مند بود. جالب است بدانید هنگامی‌که مارک تنها 12 سال داشت با استفاده از کامپیوتر Atair BASIC توانست برنامه پیام رسانی را ایجاد کند که نامش را Zucknet گذاشت.
پدر مارک از این برنامه پیام رسان بسیار استقبال کرد. از آن در مطب دندانپزشکی‌اش و برای ارتباط با مسئول پذیرش استفاده می‌کرد. به صورتی که مسئول پذیرش یا همان منشی به راحتی و با استفاده از این برنامه بتواند او را از یک بیمار جدید مطلع کند. در این صورت دیگر نیازی به فریاد زدن در اتاق نبود! خانواده زاکربرگ همچنین از Zucknet برای ارتباط میان خود در خانه نیز استفاده می‌کردند.
همچنین مارک زاکربرگ به همراه دوستانش به ساخت بازی‌های رایانه‌ای نیز می‌پرداخت. او در این رابطه بیان می‌کرد: “من دوستان هنرمندی داشتم، آن‌ها چیزهایی را طراحی می‌کردند و می‌کشیدند و من با الهام از آن‌ها به ساخت یک بازی می‌پرداختم!”
تحصیلات مارک زاکربرگ
به دلیل علاقه بسیار زاکربرگ به علوم کامپیوتر، پدر و مادر او تصمیم گرفتند تا به صورت هفتگی از یک معلم خصوصی کامپیوتر برای تدریس به او کمک بگیرند. دیوید نیومن معلم خصوصی زاکربرگ بود که هفته‌ای یکبار با او ملاقات می‌کرد. او بعدها در رابطه با جلسات آموزشی‌اش با مارک زاکربرگ گفت: ” جلو بودن و به روزرسانی اطلاعات در مقابل اعجوبه‌ای که همزمان هم در حال گذران دوره‌های تحصیلات تکمیلی در کالج بود بسیار سخت بود.”
مارک زاکربرگ بعدها در آکادمی فیلیپس اکستر به تحصیل پرداخت. یک مدرسه‌ی مقدماتی انحصاری (غیرانتفاعی) در نیوهمپشایر. او در آن مدرسه استعداد خود را در رشته شمشیربازی نشان داد و کاپیتان تیم مدرسه شد. مارک همچنین استعداد خوبی در ادبیات داشت و موفق به دریافت دیپلم کلاسیک شد. با این حال و با وجود تمام این فعالیت‌ها او همچنان شیفته کامپیوتر و کار با آن بود و روی توسعه و ایجاد برنامه‌های جدید کار می‌کرد. در همان سال‌ها چندین شرکت از جمله AOL و مایکروسافت پیشنهاداتی برای استخدام این نوجوان قبل از فارغ‌التحصیلی ارائه کردند. البته زاکربرگ این پیشنهادات را رد کرد.
زندگی‌نامه پیشنهادی: توصیه می‌کنیم زندگی‌نامه جف بزوس و بیل گیتس را مطالعه کنید.
مارک زاکربرگ و تجربه حضور در کالج
پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه اکستر در سال 2002 مارک زاکربرگ در دانشگاه هاروارد ثبت نام کرد. او اما پس از گذشت دو سال و در سال دوم تحصیلش دانشگاه را رها کرد تا تمام وقت و تمرکز خود را وقف ایده جدید و شرکت نوپایش فیس‌بوک بود بکند.
در سال دوم تحصیلش در هاروارد در موسسه LVY League به عنوان توسعه دهنده نرم افزار در محیط دانشگاه شهرت پیدا کرد. در همان زمان بود که موفق شد برنامه‌ای به نام CourseMatch بسازد که به کمک آن دانشجویان بتوانند کلاس‌های خود را بر اساس انتخاب واحد سایر کاربران انتخاب کنند. او در آن سال‌ها همچنین Facemash را ایده پردازی و ایجاد کرد. برنامه‌ای که تصاویر دو دانشجوی دانشگاه را مقایسه می‌کرد. همچنین به کاربران اجازه می‌داد که در رابطه با جذابیت آن‌ها رأی دهند. البته این برنامه بعدها توسط مدیریت کالج به دلیل نامناسب بودن محتوا از دسترس خارج شد!
در هیاهوی پروژه‌های قبلی زاکربرگ بود که سه تن از همکلاسی‌هایش به او پیشنهاد دادند تا در کنار آن‌ها بر روی ایده یک شبکه اجتماعی کار کند. شبکه‌ای که آن را Harvard Connection نامیده بودند و به عنوان یک سایت دوست یابی بر اساس اطلاعات دانشجویان هاروارد طراحی شده بود. مارک زاکربرگ همکاری با آن‌ها را پذیرفت؛ اما پس از مدت کوتاهی آن‌ها را رها کرد و تصمیم گرفت بر روی وب‌سایت شبکه اجتماعی خود یعنی فیس‌بوک کار کند.
جدایی پر دردسر
البته جالب است بدانید جدایی مارک از دوستانش به همین سادگی‌ها هم نبود. در سال 2006 تیم هاروارد کانکشن او را به اتهام دزدی ایده محکوم کردند و معتقد بودند که زاکربرگ ایده فیس‌بوک را از آن‌ها دزدیده است. او در ابتدا این ادعا را رد کرد؛ اما پس از مدتی و با افشا شدن برخی از پیام‌ها مشخص شد که او آگاهانه از پرداخت حق مالکیت معنوی آن‌ها خودداری کرده است. در انتها زاکربرگ با پرداخت 1.2 میلیون از سهام فیس‌بوک و مبلغ 20 میلیون دلار توانست تیم هاروارد کانکشن را راضی کند تا آن‌ها از شکایت خود عقب نشینی کنند.
پایه گذاری فیس‌بوک
حال بهتر است که به اصل مطلب بپردازیم! زاکربرگ و مسیر پایه گذاری فیس‌بوک. مارک زاکربرگ به همراه دوستانش داستین موسکوویتز، کریس هیوز و ادوارد ساورین فیس‌بوک را بنیان گذاری کرد. وب‌سایتی که به کاربران خود اجازه می‌داد تا برای خود پروفایل شخصی بسازند، عکس و متن آپلود کنند و با سایر کاربران ارتباط بگیرند. جالب است بدانید که این گروه تا ژوئن سال 2004 فیس‌بوک را از یک اتاق در خوابگاه دانشگاه هاروارد اداره می‌کردند.
در همان سال بود که زاکربرگ تصمیم گرفت تا از هاروارد انصراف دهد و شرکت را به پالو آلتو کالیفرنیا انتقال دهد. تا پایان سال 2004 فیس‌بوک یک میلیون کاربر داشت. در سال 2005 فیس‌بوک توانست یک سرمایه گذار قدر را جذب کند، شرکت Accel Partners 12.7 میلیون دلار در این شبکه اجتماعی سرمایه گذاری کرد و با این کار رونق عظیمی به فیس‌بوک بخشید. وب‌سایتی که در آن زمان تنها برای دانشجویان LVY League در دسترس بود. اندک اندک شرکت زاکربرگ به سایر کالج‌ها، دبیرستان‌ها و مدارس بین‌المللی اجازه دسترسی داد و تعداد کاربران فیس‌بوک تا دسامبر سال 2005 به بیش از 5.5 میلیون کاربر رسید. زاکربرگ در آن سال‌ها پیشنهادات زیادی برای خرید فیس‌بوک دریافت کرد. پیشنهاداتی از سوی شرکت‌هایی مانند یاهو؛ اما مارک زاکربرگ این پیشنهادات را رد کرد و بر گسترش سایت و توسعه بیشتر آن متمرکز شد.
فیس‌بوک در سال‌های اخیر
در 28 آوریل سال 2021 فیس‌بوک که حالا بخشی از شرکت Meta Platforms است درآمد سه ماهه اول سالش را منتشر کرد. این شرکت درآمد سه ماهه 26.17 میلیارد دلاری را گزارش کرد که نسبت به سه ماهه قبل از آن 48 درصد افزایش یافته است. همچنین کاربران فعال آن در سال 2021 به 2.85 میلیارد نفر رسیده که نسبت به سال گذشته در حدود 10 درصد افزایش داشته است. از ژانویه سال 2020 این شرکت دارای ارزش سهام 932 میلیارد دلار است که زاکربرگ با در اختیار داشتن بیش از 375 میلیون سهام، 60 درصد از حق رأی شرکت را در اختیار دارد. همچنین سرویس‌های دیگری که تا امروز بخشی از Meta Platforms هستند عبارت‌اند از اینستاگرام، مسنجر، واتس اپ و VOIP. دفتر اصلی این شرکت هم اکنون در منلو پارک کالیفرنیاست.
فیلم ‘The Social Network‘ داستان فیس‌بوک و مارک زاکربرگ
فیلم سینمایی ‘The Social Network’ در سال 2010 به نویسندگی آرون سورکین و کارگردانی دیوید فینچر ساخته شد. این فیلم که بسیار مورد تحسین و توجه منتقدین و اهالی سینما قرار گرفت موفق شد هشت بار نامزد جایزه اسکار شود. فیلم‌نامه این اثر بر اساس کتاب میلیاردهای تصادفی نوشته بن مزریچ در سال 2009 نوشته شده است. البته این کتاب در همان سال با انتقادات بسیاری از قبیل صحنه‌های ابداع شده و استفاده از شخصیت‌های تخیلی روبرو شد.
جالب است بدانید با اینکه فیلم شبکه اجتماعی بسیار مورد توجه و تحسین منتقدان قرار گرفت؛ اما مارک زاکربرگ به شدت به روایت فیلم اعتراض داشت. او بعدها در مصاحبه‌ای گفت که بسیاری از جزئیات این اثر نادرست روایت شده است. او بیان کرد که آن‌ها در این فیلم بر روی جزئیاتی غیرضروری مانند پیراهن من تمرکز کرده‌اند که کاملاً دقیق و بی نقص نمایش داده شده است؛ اما بسیاری نکات دیگر را به اشتباه روایت کرده‌اند. با این حال مارک و فیس‌بوک علیرغم انتقادات به مسیر موفقیت خود ادامه دادند. در سال 2010 مجله تایم او را به عنوان شخصیت سال انتخاب کرد.
اخبار جعلی و رسوایی کمبریج آنالیتیکا
زاکربرگ به دلیل انتشار پست‌های خبری جعلی در سایت خود قبل از انتخابات ریاست جمهوری 2016 ایالات متحده مورد انتقاد قرار گرفت. در اوایل سال 2018 او تصمیم بر توسعه و بهبود فیس‌بوک برای جلوگیری از سو استفاده‌ها و دخالت‌های دولت‌ها گرفت؛ اما درست چند ماه بعد بود که زاکربرگ بار دیگر مورد انتقاد قرار گرفت. زمانی که خبری مبنی بر اینکه کمبریج آنالیتیکا با همکاری کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سال 2016 از اطلاعات خصوصی تقریباً 87 میلیون پروفایل فیس‌بوک سوءاستفاده کرده است، فاش شد. بدون اینکه شبکه اجتماعی فیس‌بوک بتواند به کاربران خود هشدار دهد. در آن سال‌ها این خبرها و اعتراضات اعتماد سرمایه گذاران به فیس‌بوک را به شدت متزلزل کرد و پس از انتشار این خبر سهام این شرکت تا 15 درصد کاهش پیدا کرد.
پس از چند روز سکوت زاکربرگ در رسانه‌های مختلف حضور پیدا کرد تا در رابطه با اقدامات فیس‌بوک برای محدود کردن دسترسی توسعه دهندگان ثالث به اطلاعات کاربران توضیحاتی ارائه دهد. در 25 مارس همان سال فیس‌بوک تبلیغاتی تمام صفحه را در هفت روزنامه بریتانیایی و سه روزنامه آمریکایی منتشر کرد. متنی که در قالب یک عذرخواهی شخصی از سوی شخص زاکربرگ بود. او در این متن به کاربران خود قول داده بود که از این پس در زمینه امنیت آن‌ها عملکرد بهتری را ارائه دهد.
ثروت شخصی زاکربرگ
ظاهراً رسوایی‌های کمبریج آنالیتیکا و اتفاقات انتخابات 2016 نتوانست پیشرفت شرکت زاکربرگ را کند و یا متوقف کند. سهام فیس‌بوک در 6 جولای سال 2018 با رکورد 203.23 دلار بسته شد و این موفقیت بزرگی برای زاکربرگ بود. این افزایش قیمت مارک را به پیش راند و باعث شد تا او از وارن بافت سبقت بگیرد، از او عبور کند و در جایگاه سومین فرد ثروتمند جهان پس از جف بزوس و بیل گیتس قرار بگیرد.
با کاهش 19 درصدی سهام فیس‌بوک در 26 جولای و پس از گزارش درآمدی که نشان از کاهش رشد کاربران فیس‌بوک داشت نزدیک به 16 میلیارد دلار از دارایی شخصی زاکربرگ در یک روز از بین رفت! سهام اما دوباره رشد کرد و زاکربرگ همچنان در ردیف ثروتمندترین‌های جهان باقی ماند. در سال 2019 زاکربرگ در رتبه هشتم فهرست ثروتمندترین افراد جهان و میلیاردرها قرار گرفت. پس از بیل گیتس بنیان گذار مایکروسافت که در رتبه دوم قرار داشت و بالاتر از بنیان گذاران گوگل و سرگئی برین. در آن سال دارایی مارک زاکربرگ در حدود 62.3 میلیارد دلار تخمین زده شد.
ارز دیجیتال Libra
در ژوئن سال 2019 بود که فیس‌بوک اعلام کرد قصد دارد با راه اندازی ارز دیجیتال Libra در سال 2020 وارد دنیای تجارت ارزهای دیجیتال شود. فیس‌بوک لیبرا را این گونه معرفی می‌کند: یک ارز و زیرساخت جهانی برای میلیاردها نفر. این ارز دیجیتال بر پایه بلاک چین است و هدف فیس‌بوک از ایجاد آن ساده سازی نقل و انتقال پول به سراسر جهان به اندازه ارسال یک ایمیل برای تمامی مردم دنیا بود.
طبق گفته شرکت فیس‌بوک پروژه لیبرا 28 عضو دارد که مدیریت همه‌ی آن‌ها بر عهده فیس‌بوک است. این ارز دیجیتال قرار بود در اواخر سال 2019 یا اوایل سال 2020 فعالیت رسمی خود را آغاز کند؛ اما زاکربرگ با معرفی این پروژه موجی از نگرانی‌ها را برای قانون گذاران سراسر دنیا به خصوص اتحادیه اروپا و امریکا ایجاد کرد. آن‌ها نگرانی‌هایی در رابطه با بی ثباتی نظام مالی جهان داشتند. این نگرانی‌ها تا جایی پیش رفت که برخی از این قانون گذاران به فیس‌بوک اجازه فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال و آغاز فعالیت لیبرا را ندادند و این پروژه به مدتی نامشخص متوقف شد.
با اینکه مارک زاکربرگ مدتی پیش در کنگره امریکا حاضر شد و تلاش کرد تا نگرانی‌ها را در رابطه با لیبرا از بین ببرد؛ اما این ارز دیجیتال همچنان به طور رسمی عرضه نشده است.
زندگی شخصی مارک زاکربرگ
ازدواج و همسر مارک
مارک زاکربرگ با پرسیلا چان دانشجوی پزشکی چینی امریکایی که از دوران هاروارد او را می‌شناخت ازدواج کرد. این زوج پس از گذراندن دوران طولانی آشنایی با یکدیگر یک روز پس از عرضه اولیه سهام فیس‌بوک با یکدیگر ازدواج کردند. آن‌ها برای مراسم ازدواجشان 100 نفر را در پالو آلتو کالیفرنیا دعوت کردند که مهمانان در ابتدا فکر می‌کردند برای جشن فارغ‌التحصیلی چان از دانشکده پزشکی به این مراسم دعوت شده‌اند؛ اما هنگام حضور در منزل آن‌ها شاهد مراسم ازدواج و ادای تعهد این زوج نسبت به یکدیگر بودند. این مراسم در ماه می سال 2012 برگزار شد. همسر مارک، پریسیلا، پزشک متخصص کودک و زن خیری است که توانست زاکربرگ را متقاعد کند تا 99 درصد از سهام فیس‌بوک را به بنیاد خیریه چان زاکربرگ اهدا کند.
چان از اولین افرادی بود که به فیس‌بوک پیوست و درست یک روز پس از راه اندازی آن یعنی در سال 2004 به عضویت فیس‌بوک درآمد. در سال 2010 که چان همچنان یک دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه کالیفرنیا بود مارک به او پیشنهاد ازدواج داد. نکته‌ای که شاید برای شما هم جالب باشد این است که مارک خودش حلقه‌ی چان را طراحی کرده بود و این حلقه از یک سنگ یاقوت و دو الماس در اطرافش تشکیل شده بود. این حلقه منحصر به فرد طراحی شده توسط زاکربرگ 25 هزار دلار قیمت داشت.
دختران مارک زاکربرگ
زاکربرگ و چان صاحب دو دختر به نامهای مکس و آگوست هستند. مکس در 30 نوامبر سال 2015 به دنیا آمد و 2 سال بعد آن‌ها در تاریخ 28 آگوست سال 2017 صاحب دومین فرزندشان شدند. آن‌ها به مناسب تولد فرزند اولشان 99 درصد از سهامشان در فیس بوک را به خیریه اهدا کردند. زاکربرگ نیز به یمن پدر شدن و تولد فرزندش دو ماه از شرکت فیس‌بوک مرخصی گرفت!
کمک‌های مالی و اهداف بشردوستانه مارک زاکربرگ
از همان اولین سال‌هایی که مارک زاکربرگ در مسیر ثروت و سرمایه قرار گرفت میلیون‌ها دلار از سرمایه خود را صرف امور خیریه کرد. در دسامبر سال 2010 زاکربرگ تعهدنامه‌ای را امضا کرد. در این تعهد نامه ضمانت داد که تا 50 درصد از ثروت خود را در طول زندگی‌اش صرف امور خیریه و اهداف بشردوستانه کند. البته جالب است بدانید که این تعهدنامه توسط افراد به نام دیگری نیز امضا شده است. از جمله آن‌ها می‌توانیم به بیل گیتس، وارن بافت و جرج لوکاس اشاره کنیم.
زاکربرگ پس از امضای این تعهدنامه و کمک مالی خود از دیگر کارآفرینان جوان و ثروتمند نیز خواست تا از این روش نیکو پیروی کنند و راه این افراد را دنبال کند. او در بخشی از این صحبت‌ها گفت که با وجود نسلی از افراد جوان که در مسیر توسعه کسب و کار پیشرفت‌های خوبی داشتند فرصت بسیار خوبی برای ما و آن‌ها وجود دارد تا بتوانیم در زمان زندگی خود نتیجه و تأثیرات تلاش‌های بشردوستانه خود را ببینیم.
در نوامبر سال 2015 بود که زاکربرگ و همسرش در نامهای سرگشاده به دخترشان متذکر و متعهد شدند تا 99 درصد از سهام فیس‌بوک خود را به امور خیریه اختصاص دهند. این زوج در این نامه خاطر نشان کردند که ما متعهد هستیم که سهم کوچک خود را برای توسعه این جهان برای همه کودکان ایفا کنیم. جالب است بدانید حقوق زاکربرگ مدیرعامل فیس‌بوک مانند استیو جابز به میزان سالیانه یک دلار تعیین شده است.
زندگی‌نامه پیشنهادی: توصیه می‌کنیم زندگی‌نامه گرنت کاردون، والت دیزنی و جی کی رولینگ را حتما مطالعه کنید.
کلام آخر
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تلاش کردیم تا به معرفی مارک زاکربرگ صاحب و بنیان گذار فیس‌بوک بپردازیم. فردی که در سال‌های اخیر در لیست ثروتمندترین و موفق‌ترین افراد جهان قرار گرفته و به عنوان جوان‌ترین فرد این لیست لقب گرفته است. همچنین کسی که در طول این سال‌ها در کنار ثروت‌اندوزی به کمک‌های بشردوستانه هم پرداخته است. برای مثال او در سال 2014، 25 میلیون دلار برای مقابله با ویروس ابولا در غرب افریقا اهدا کرده است. اگر شما به جای مارک زاکربرگ بودید رضایت می‌دادید تا 99 درصد از ثروت خود را در راه اهداف بشردوستانه خرج کنید؟ نظر شما در رابطه با کمک‌های خیرانه افراد ثروتمند چیست؟
