به نظر شما سپاسگزاری تا چه مقدار می‌تواند بر روند زندگی ما و روحیاتمان اثرگذار باشد؟ آیا آخرین باری که برای چیزی احساس قدردانی کردید را به خاطر دارید؟ چرا این احساس به شما دست داد؟ چگونه قدردانی و سپاسگزاری خود را ابراز کردید؟
آیا شما به معجزه شکرگزاری اعتقاد دارید؟ این قدردانی و سپاس تا کنون چه اثراتی بر زندگی و آرامش درونی شما گذاشته است؟ ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا به بررسی مفهوم سپاسگزاری بپردازیم. اینکه سپاسگزاری به چه معناست؟ چرا ضروری است و دلایل اهمیت آن چیست؟ دلایل زیادی برای تمرین شکرگزاری وجود دارد، از جمله همه‌ی فوایدی که این عمل برای سلامت روان و رفاه کلی ما دارد. البته تمرین قدردانی برای افراد مختلف معانی متفاوتی دارد. برخی با یادداشت‌های روزانه آن را پیش می‌گیرند و برخی از نماز و عبادت برای رسیدن به آن بهره می‌گیرند. برای فراگیری این تمرینات و اطلاع از مزایای هر یک در جهت سپاسگزاری، ادامه مطلب را از دست ندهید.
سپاسگزاری چیست؟
سپاسگزاری و قدردانی از جمله واژه‌هایی هستند که ما از زمان کودکی خود با آن‌ها سر و کار داریم. درست زمانی در کودکی که از ما خواسته می‌شد تا وقتی که دیگران به ما هدیه‌ای می‌دهند یا در حق ما لطفی انجام می‌دهند از آن‌ها تشکر کنیم. در واقع قدردانی یک عرف و یک قانون اجتماعی است، که از دوران کودکی در وجود بسیاری از ما نهادینه شده است. می‌توان گفت که تشکر کردن از دیگران به یک آموخته ثابت در ذهن ما تبدیل شده است و در بسیاری از مواقع ما آن را به صورت خودکار به کار می‌گیریم. اما آیا تا به حال شده که برای چیزهای خوب کوچکی که به طور روزانه برایمان اتفاق می‌افتد قدردان باشیم؟ آیا واقعاً طریقه درست شکرگزار بودن را میدانیم؟
همه‌ی ما در سال‌های زندگی خود تعاریف مختلفی از قدردانی را شنیده‌ایم و آن را به طرق مختلفی اجرا کرده‌ایم. اما در واقع تجربه قدردانی و شکرگویی عمیق نیازمند تلاشی آگاهانه است. ما در بسیاری از اوقات بدون تفکر و تأمل در رابطه با لحظه‌ای که در آن هستیم اقدام به قدردانی می‌کنیم! قدردانی یک احساس آگاهانه و مثبت است که گاها به صورت محسوس و گاهی به صورت نامحسوس ابراز می‌شود.
این احساس مثبت که شامل تصدیق شخص دیگری یا اتفاقات زندگی ما می‌شود فواید روحی، روانی و جسمی بسیاری برای ما دارد. درست زمانی که با گرمی، احساسات مهربانانه و سایر اشکال سخاوتمندانه آن را ابراز می‌کنیم. می‌توان گفت که واژه قدردانی بسته به اینکه چگونه و در چه زمینه‌ای از آن استفاده می‌شود، می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. در واقع قدردانی یعنی درک این موضوع که اتفاق خوبی برای شما رخ داده است، حال مسئول این اتفاق می‌تواند شخص دیگری باشد، خودتان باشید و یا طبیعت و خداوند را مسبب آن بدانید.
تاریخچه مطالعه اثرات سپاسگزاری
مسئله شکرگزاری موضوعی است که از گذشته‌های دور مورد توجه علما، فیلسوفان و شخصیت‌های دینی بوده است. تحقیقات و پژوهش‌ها در رابطه با قدردانی و شکرگزاری و اثرات آن از دهه 1950 آغاز شد. زمانی که روانشناسان و جامعه شناسان شروع به بررسی تأثیرات قدردانی بر افراد و گروه‌های مختلف کردند و تلاش کردند فواید آن را بر روح و روان افراد در جوامع بررسی کنند. از آن زمان و با آشکار شدن فواید این مسئله برای سلامت افراد، توجه به موضوع سپاسگزاری به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کرد.
نشانه‌های سپاسگزاری در افراد
حالا می‌خواهیم ببینیم که قدردانی واقعی چگونه است؟ چطور متوجه می‌شویم که در حال تجربه‌ی احساس قدردانی و سپاس هستیم؟ ابراز قدردانی و شکرگزاری بابت آنچه دارید اشکال مختلفی دارد و می‌تواند به روش‌های مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه می‌خواهیم برخی از انواع شکرگزاری و نشانه‌هایی که توسط یک فرد قدردان و سپاسگزار بروز می‌کند را بیان کنیم.
- چند لحظه وقت صرف کردن برای تفکر راجع به آنچه در زندگی خود دارید و بابت آن‌ها سپاسگزار و قدردان هستید. برای مثال بخشی از روز خود را به تفکر در مورد نعمت‌های زندگی و داشته‌هایی که به دست آورده‌اید بگذرانید و برای وجود آن‌ها قدردان باشید.
- توقف کردن برای مشاهده و شناخت زیبایی‌های شگفت‌انگیزی که در زندگی روزمره با آن‌ها روبرو می‌شوید.
- شکرگزار و سپاسگزار بودن برای نعمت سلامتی و عدم وجود بیماری.
- تشکر کردن از افرادی که تأثیرات بلند مدت و یا کوتاه مدت مثبت و مفیدی در زندگی شما داشته‌اند.
- انجام یک کار محبت آمیز و خوشحال کننده برای عزیزانتان در جهت نشان دادن میزان قدردان بودن شما و برای اینکه اطرافیان بدانند شما محبت آنان را می‌بینید و پاسخ می‌دهید.
- توجه کردن به چیزهای کوچک و نشانه‌های جزئی زندگی که باعث شادی و آرامش شما می‌شوند.
- استفاده از روش‌های مدیتیشن و ذهن آگاهی یا دعا و عبادات برای شکرگزاری.
در واقع می‌توان گفت که احساس قدردانی و سپاس اغلب یک حس ناخودآگاه است، که ما اصولاً در لحظه احساس می‌کنیم. می‌توان گفت که برخی از افراد به طور متوسط بسیار بیشتر از دیگران مستعد درگیر شدن به این احساس هستند و بیشتر آن را تجربه می‌کنند. با این حال اما کارشناسان بیان می‌کنند که سپاسگزاری احساسی است که ما با تمرین می‌توانیم آن را پرورش دهیم و به یک عادت در زندگی خود تبدیل کنیم.
میزان قدردان بودن خود را بسنجید
بر همگان واضح و مبرهن است که برخی از افراد نسبت به دیگران از احساس قدردانی بیشتری برخوردارند و انسان‌های قدردان و سپاسگزارتری هستند. حالا در ادامه چند سؤال آماده کردیم که با پاسخ به آن‌ها می‌توانید میزان تمایل خود به قدردانی را بسنجید.
- آیا احساس می‌کنید که در زندگی‌تان چیزهای بسیاری وجود دارد که می‌توانید بابت آن‌ها قدردان و سپاسگزار باشید؟
- اگر قرار باشد که فهرستی از همه‌ی جزئیات زندگی‌تان که بابت آن‌ها قدردان هستید تهیه کنید، به نظرتان این لیست چقدر طولانی خواهد بود؟
- وقتی به دنیای اطراف خود و کل جهان نگاه می‌کنید، آیا می‌توانید چیزهایی را بیابید که بابت آن‌ها شکرگزار و قدردان باشید؟ این موارد زیاد هستند یا زود به آخر لیست خود می‌رسید؟!
- آیا احساس می‌کنید که با بالاتر رفتن سنتان قدردان‌تر شده‌اید و چیزهای بیشتری برای قدردانی پیدا می‌کنید؟
- آیا لحظاتی در زندگی شما که در آن لحظات از دیگران تشکر و قدردانی می‌کنید زیاد اتفاق می‌افتد؟
- چقدر از افراد مختلف در زندگی خود تشکر و قدردانی می‌کنید؟
اگر پاسخ شما به تعداد زیادی از سؤالات بالا مثبت است، پس احتمالاً حس سپاسگزاری قوی و مثبتی دارید. اما اگر به بخش زیادی از این سؤالات یا همه‌ی آن‌ها پاسخ منفی داده‌اید، بهتر است تلاش کنید تا اقداماتی را در جهت ایجاد این عادت مثبت و تأثیرگذار در زندگی خود به کار بگیرید.
چند نکته برای توسعه حس سپاسگزاری
تمرینات و روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به افراد در جهت تقویت حس قدردانی و سپاسگزاری کمک کنند. با این تمرینات می‌توانید قدردانی را به یک عادت روزمره در وجود خود تبدیل کنید. در ادامه چند نکته در این رابطه را بیان می‌کنیم.
-
یک دفتر مخصوص شکرگزاری داشته باشید
در برنامه ریزی روزانه خود دقایقی را به این دفتر اختصاص دهید. هر روز چند دقیقه را صرف نوشتن در مورد چیزهایی کنید که بابت آن‌ها سپاسگزار و قدردان هستید. این فرایند طولانی یا پیچیده نیست و قرار نیست وقت زیادی از شما بگیرد. کافی است روزانه دو الی سه مورد از آن‌ها را بنویسید و بر قدردانی بابتشان تمرکز کنید. مطالعاتی که در این رابطه انجام شد نشان داده است که افرادی که هر روز سه نکته مثبت از زندگی خود را یادداشت می‌کردند، خستگی عاطفی و افسردگی در وجود آن‌ها کاهش پیدا کرد و توانستند میان کار و زندگی خود تعادل ببخشند و حس خوب خود را بهبود ببخشند.
-
تجربیات خود و روند بهبودتان را بررسی کنید
یکی دیگر از راه‌هایی که با استفاده از آن می‌توانید روحیه قدردانی خود را افزایش دهید، این است که موقعیت فعلی خود را با تجربیات ناموفق گذشته بررسی کنید. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا به سادگی نقاط قوت خود را شناسایی کنید و ببینید که چطور با کمک این نقاط مثبت توانسته‌اید از موقعیت‌های مختلف با موفقیت عبور کنید. همچنین به شما یادآوری می‌کند تا برای همه‌ی موفقیت‌ها و دستاوردهای خود شکرگزار و سپاسگزار باشید.
-
بر روی حواس پنجگانه خود تمرکز کنید
تلاش کنید تا بیشتر بر روی حواس خود تمرکز کنید. لحظاتی را با تمرکز بر آنچه می‌بینید، می‌شنوید، می‌چشید، لمس و احساس می‌کنید بگذرانید. این روند به شما کمک می‌کند تا به درک بهتر و درست‌تری از دنیای اطراف خود برسید و به معنای واقعی کلمه زنده بودن را درک کنید. تمرکز بر روی حواس و درک بهتر پدیده‌هایی که در اطرافتان مشاهده می‌کنید، شما را به فردی شکرگزار و سپاسگزارتر تبدیل خواهد کرد.
سپاسگزاری بیش از حد و مشکلات آن
شاید برای شما هم عجیب باشد، اما قدردانی بیش از اندازه برای کارهایی که در قبال شما انجام می‌شود به اندازه‌ای که می‌تواند مثبت و مفید باشد می‌تواند برای شما ایجاد مشکل نیز بکند. در واقع قدردانی به طور کلی مجموعه‌ای از مزایای گسترده تلقی می‌شود و معمولاً احساس خوب و مثبتی به ما القا می‌کند. اما شرایطی نیز وجود دارد که ممکن است با برخی جنبه‌های منفی آن درگیر شویم. برای مثال گاهی این حس قدردانی شما را دچار بدهکار و مدیون بودن می‌کند و این احساس تعهدی که شما در مقابل دیگران دارید به شما استرس وارد می‌کند و شما را به فردی مضطرب تبدیل می‌کند. در واقع نباید بگذاریم که این احساس قدردانی با فشار همراه شود؛ چرا که فشار در احساس سپاسگزاری می‌تواند منجر به بروز استرس شود در حالیکه انگیزه ما از این کار متفاوت است.
مثال دیگری که شاید در این مقال خالی از لطف نباشد، هنگامی است که شما بسیار بر قدردانی و احساس سپاس از شریک زندگی خود متمرکز هستید. این مسئله می‌تواند منجر به ایجاد حس مدیون بودن شما به طرف مقابلتان شود و در همین راستا شما اموری را برای رضایت طرف مقابل خود انجام دهید در حالی که خودتان از آن‌ها رضایت ندارید و ممکن است رفاه شما را به بر هم بزنند.
مزایای اثبات شده‌ی قدردانی و سپاسگزاری
تمرین منظم قدردانی و ابراز آن فواید بسیاری دارد، چه کوتاه مدت و چه بلند مدت. قدردانی را می‌توان یکی از بهترین راه‌ها برای بهزیستی روانی در نظر گرفت. روانشناسان و متخصصین این حوزه تحقیقات بسیاری را برای اثرات قدرشناسی انجام داده‌اند. متخصصین حوزه روان، قدرشناسی و سپاسگزاری را یکی از اصلی‌ترین محورهای روانشناسی مثبت گرا می‌دانند. در واقع می‌توان گفت که طبق شواهد جمع آوری شده افرادی که به طور آگاهانه نعمات و موهبات زندگی خود را می‌شمارند، شادتر از دیگران هستند و کمتر دچار افسردگی می‌شوند. در ادامه برخی از مهم‌ترین فواید شکرگزاری و قدردانی را بیان می‌کنیم:
-
قدردانی مسیر را برای روابط بیشتر باز می‌کند
بر اساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شدم شده است، حتی گفتن کلمه‌ی “متشکرم” به دیگران می‌تواند به ما کمک کند تا دوستان جدیدی پیدا کنیم و راه را برای ایجاد روابط جدید با انسان‌ها باز می‌کند. چرا که تشکر کردن از افراد جدیدی که به صورت روزمره ملاقات می‌کنیم باعث می‌شود تا افراد علاقه‌مند به ایجاد یک رابطه مداوم با شما شوند. بنابراین چه این تشکر و قدردانی از یک غریبه که در را برای شما نگاه داشته باشد و یا یک یادداشت قدردانی برای همکارتان که در پروژه به شما کمک کرده است، منجر به ایجاد فرصت‌های جدید در زندگی شما خواهد شد.
-
سپاسگزاری سلامت جسمی شما را بهبود می‌بخشد
مطالعات نشان می‌دهد که افراد سپاسگزار، شکرگزار و قدردان معمولاً کمتر از سایرین دچار درد و ناراحتی‌های جسمی می‌شوند و بیشتر از سایر افراد احساس سلامتی می‌کنند. شاید این مسئله جالب باشد؛ اما اصلا شگفت انگیز نیست چرا که افراد شکرگزار معمولاً بیشتر از دیگران به وجود خود، نعمت‌های وجودی خود و مهم‌ترین آن‌ها یعنی سلامتی توجه می‌کنند و به همین علت هم بیشتر مراقب سلامت جسم و روان خود هستند. برای مثال این افراد بیشتر ورزش می‌کنند، به احتمال زیادی آزمایشات و معاینات زیادی را در جهت سنجش سلامت خود انجام می‌دهد و به همین دلایل معمولاً بیشتر از سایرین عمر می‌کنند و جسم سالم‌تری دارند.
-
سپاسگزاری سلامت روانی شما را بهبود می‌بخشد
قدردانی و شکرگزاری می‌توانند بسیاری از احساسات مضر و سمی ما را کاهش دهند. احساساتی همچون حسادت، رنجش، ناامیدی، حسرت و پشیمانی که هر یک به نوعی می‌توانند به روان ما آسیب برسانند. طبق مطالعات بسیاری که در مورد رابطه میان قدردانی و رفاه عمومی حال افراد انجام شده است، مشخص شده است که شکرگزاری و قدردان بودن به طور مؤثری می‌تواند شادی را افزایش دهد و منجر به کاهش علائم افسردگی در افراد شود.
-
قدردانی پرخاشگری را کاهش می‌دهد و منجر به افزایش حس همدلی می‌شود
بر طبق مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است، افراد سپاسگزار معمولاً بیشتر از سایرین تعاملات اجتماعی دارند، حتی در زمانی که دیگران با آن‌ها رفتار مهربانانه ندارند. شرکت کنندگان در این مطالعه که در مقیاس‌های قدردانی رتبه‌های بالاتری دریافت کرده بودند، حتی در صورتی که از دیگران بازخوردهای منفی دریافت می‌کردند، کمتر امکان داشت که این بازخوردها را تلافی کنند و یا با پرخاشگری پاسخ دهند. آن‌ها معمولاً تمایل کمتری به انتقام جویی و تلافی کردن دارند و احساس همدلی بیشتری را نسبت به سایر افراد تجربه می‌کنند.
-
افراد قدردان و سپاسگزار خواب بهتری دارند
یکی از عادات و تمریناتی که برای قدردانی و شکرگزاری پیشنهاد کردیم، نوشتن بود. اینکه همه مواردی که منجر به احساس سپاس و قدردانی در شما می‌شوند را به صورت روزانه در یک دفتر مخصوص یادداشت کنید و آن‌ها را به خودتان یادآوری کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد افرادی که این عمل را به صورت روزانه انجام می‌دهند، معمولاً خواب بهتری دارند. این افراد راحت‌تر از دیگران به خواب می‌روند و طولانی‌تر از دیگران می‌خوابند.
-
قدردانی می‌تواند میزان عزت نفس را در وجود ما افزایش دهد
سپاسگزاری می‌تواند منجر به افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در افراد شود. قدردان بودن شما می‌تواند مقایسه‌های اجتماعی که معمولاً در ذهن ما شکل می‌گیرند و منجر به کاهش اعتماد به نفس ما می‌شوند را کاهش دهد. این دسته از افراد معمولاً به جای اینکه نسبت به افرادی که پول یا جایگاه اجتماعی بهتری دارند حسادت کنند و یا دچار حس عصبانیت شوند، از دستاوردهای آن‌ها قدردانی می‌کنند.
-
شکرگزار بودن سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می‌کند
تحقیقات نشان داده است که قدردانی به احساس رفاه کلی افراد کمک می‌کند. بر اساس یک بررسی در سال 2004 مشخص شد افرادی که دچار درجات بالای استرس هستند نمی‌توانند پاسخ خوبی به تهدیداتی که علیه بدن آن‌ها صورت می‌گیرند بدهند. اما افزایش رفاه روانی و ذهنی می‌تواند به بدن شما کمک کند تا به طور مؤثرتری با بیماری‌ها مبارزه کند.
تمرین قدردانی همچنین می‌تواند سایر جنبه‌های سلامت جسمانی ما را بهبود ببخشد. برای مثال این مسئله می‌تواند خطرات مرتبط با نارسایی قلبی را کاهش دهد.
-
سپاسگزار بودن خوش بینی را در شما افزایش می‌دهد
طبق یک مطالعه انجام شده در سال 2019 نشان داده شد که داشتن یک شخصیت خوش‌بین می‌تواند مزایای بسیاری برای سلامت جسم و روح ما داشته باشد. اگر به صورت ذاتی فرد خوش‌بینی نیستید، انجام تمرینات قدردانی و شکرگزار بودن می‌تواند به شما کمک کند تا دیدگاه‌های خوش‌بینانه‌تری نسبت به جهان اطراف خود داشته باشید. جالب است بدانید در مطالعه‌ای که در سال 2003 انجام شد، نشان داده شد که فقط 10 هفته تمرین منظم شکرگزاری می‌تواند منجر به افزایش حس مثبت اندیشی و خوش‌بینی افراد نسبت به زندگی کنونی و آینده آن‌ها شود.
-
سپاسگزاری در زندگی شما اثرگذار است حتی اگر آن را به اشتراک نگذارید
یکی از موارد جالبی که در رابطه با قدردانی وجود دارد این است که حتی اگر شما این احساس خود را با دیگران به اشتراک نگذارید، باز هم می‌توانید از برخی فواید روحی و جسمی آن بهره‌مند شوید. در طی پژوهشی در این زمینه، به شرکت کنندگان محول شد تا نامه‌های قدردانی بنویسند؛ اما به آن‌ها گفته شد که نیازی نیست نامه‌های خود را برای گیرنده مورد نظر خود ارسال کنند. در واقع تنها 23 درصد از افراد نامه‌های خود را برای گیرنده‌های مورد نظر ارسال کردند. با این حال افرادی که نامه خود را نفرستاده بودند نیز از مزایای تجربه قدردانی بهره بردند. این مسئله نشان می‌دهد که مزایای سلامتی ناشی از نامه‌های قدردانی و تجربه شکرگزاری به انتقال این احساس به شخص دیگری وابسته نیست.
بنابراین اگر به فکر نوشتن یک نامه یا یک پیام قدردانی برای شخصی خاص هستید، اما مطمئن نیستید که می‌خواهید شخص مورد نظر نامه یا پیام شما را بخواند یا نه، ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتماً و در هر صورت این متن را بنویسید. چرا که صرف نوشتن یک متن قدردانی و تشکر به شما کمک می‌کند تا قدردانی از افراد مهم و اثرگذار زندگی‌تان را تمرین کنید و تمرکز خود را از احساسات و افکار منفی دور کنید.
-
حس کمک به دیگران را در شما تقویت می‌کند
معمولاً افراد قدردان و کسانی که شکرگزاری را سرلوحه زنگی خود قرار داده‌اند، بیشتر از دیگران روحیه کمک به هم نوعان و همیاری دارند. در موقعیت‌های مشابه این افراد با احتمال بیشتری به دیگران کمک می‌کنند حتی به غریبه‌ها. چرا که این احساس قدردانی منجر به ایجاد روحیه همیاری در آن‌ها می‌شود و احساس شکرگزاری آن‌ها نسبت به کائنات به سمت خودشان برمی‌گردد. پس آن‌ها دوست دارند علاوه بر اینکه از دیگران تشکر می‌کنند مورد قدردانی هم قرار بگیرند.
-
قدردانی شما را به فرد جذاب‌تری تبدیل می‌کند
سپاسگزاری و قدردانی از دیگران شما را به شخصیتی جذاب و مورد علاقه دیگران تبدیل می‌کند. احتمالاً در اطرافیان خود نیز شاهد این موضوع بوده‌اید. اصولاً افرادی که روحیه شکرگزاری قوی‌ای دارند و قدردان زحمات و اثرات مثبت دیگران در زندگی خود هستند، تایپ‌های شخصیتی دوست داشتنی‌تری هستند که دیگران به ایجاد ارتباط با آن‌ها علاقه نشان می‌دهند. پس اگر می‌خواهید به فردی جذاب و مورد علاقه اطرافیانتان تبدیل شوید، عادت به قدردانی و تشکر را در خود تقویت کنید.
کلام پایانی
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی مزایای مهم قدرشناسی و شکرگزاری بر روان انسان پرداختیم. تمرین شکرگزاری و سپاسگزاری می‌تواند یک عادت روزانه مفید و اثرگذار بر سلامت جسمی و روحی شما باشد. شکرگزاری فواید بسیاری برای جنبه‌ها و ابعاد مختلف زندگی ما دارد. برای مثال یکی از مزایای اصلی قدردانی بهبود روابط ما و ارائه مسیرهای جدیدی برای ایجاد رابطه‌های نو است.
قدردانی می‌تواند اثرات مفیدی بر ابعاد جسمی و روحی ما داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد قدردان معمولاً از سلامت جسمی بهتری برخوردار هستند. همچنین کمتر از سایر افراد دچار بیماری‌های روحی از جمله افسردگی می‌شوند. برای شروع تمرینات قدردانی می‌تواند از یادداشت‌های روزانه شکرگزاری یا توجه به چیزهای کوچکی که به طور روزمره منجر به شادی شما می‌شوند شروع کنید.
به خاطر داشته باشید که اگر بتوانید این تمرینات را به طور متداوم و منظم در پیش بگیرید، می‌توانید اثرات مثبت آن را بر روی خود حس کنید. امیدواریم این مقاله از دانشگاه کسب و کار به شما کمک کند تا بتوانید این روند مؤثر را در زندگی خود پیش بگیرید. شما چه اثراتی از شکرگزاری را در زندگی خود حس کرده‌اید؟
