آخرین باری که یک ایده‌ی خلاقانه داده‌اید را به یاد دارید؟ آیا فکر می‌کنید صاحب تفکر خلاق هستید؟ به نظر شما تفکر خلاقیت چیست و چگونه می‌توان این مهارت را در خود تقویت کرد؟
حتماً شما هم افرادی را می‌شناسید که همیشه راه حل‌های نو و خلاقانه برای مسائل مختلف پیشنهاد می‌کنند. آن‌ها همیشه می‌توانند ایده‌های جدید خلق کنند و به مسائل از دید متفاوت نگاه می‌کنند. صرف نظر از اینکه در ابعاد مختلف زندگی خود خلاقیت دارید یا خود را فردی خلاق میدانید، می‌توانید با به کار گیری راهکارها و تمریناتی تفکر خلاق را در خود پرورش دهید.
در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا تکنیک‌هایی را برای ایجاد تفکر خلاق بیان کنیم.
تفکر خلاق چیست؟
تفکر خلاق در واقع توانایی برخورد با مسائل و مشکلات با یک دید جدید و از منظری تازه است. معمولاً افرادی که از تفکر خلاقانه بهره برده‌اند طرز فکری غیر معمول دارند و اصولاً مانند عموم مردم به مسائل نگاه نمی‌کنند. تفکر خلاقانه به معنی تفکر خارج از چهارچوب‌های معمول، استفاده از تکنیک‌ها و راهکارهای نامعمول برای مسائل مختلف و ایجاد فضا برای ایده‌های جدید است.
برای اینکه به فردی با تفکرات خلاقانه تبدیل شوید، نیازی نیست که یک هنرمند باشید یا حتماً در زمینه امور خلاقانه فعالیت کنید. در واقع هر فردی با هر زمینه فعالیتی می‌تواند خلاقانه فکر کند. هنگامی‌که با خلاقیت به مسائل و موضوعات فکر و نگاه می‌کنید زندگی شخصی و حرفه‌ای شما غنی‌تر از قبل خواهد شد.
برای مثال داشتن تفکر خلاق در محیط کار می‌تواند به یافتن راه حل‌های بهتر کمک کند و در همین راستا می‌تواند منجر به بهبود روابط شما، توسعه شغلی یا بهبود شرایط کاری شما شود.
چرا تفکر خلاق برای ما مهم است؟
تفکر طبق اصول ثابت و الگوهای تکرار شونده همیشه ساده‌ترین راهی است که پیش روی ما قرار دارد. اصولاً تعداد کمی از افراد جسارت ریسک کردن و پرداختن به ایده‌های جدید و نوآوری را دارند. گیر افتادن در همان الگوهای فکری ثابت به خصوص در محیط‌های کاری یکی از آفات مهم در پیشرفت کسب و کارهاست. تفکر خلاق به ما کمک می‌کند تا بدانیم برای امور مختلف راهکارهای متفاوتی داریم و راه حل‌های زیادی برای هر مشکل وجود دارد. تنها کافی است از نگاه دیگری به موضوع نگاه کنیم. افکار خلاقانه به ما کمک می‌کند راه‌های نوآورانه را سریع‌تر بیابیم و نوآوری را به کار بگیریم.
اگر بتوانید نوع فکر خلاقانه را در ذهن خود پرورش دهید می‌توانید به یک حلال مشکل در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود تبدیل شوید. این مسئله مزایای بسیاری در زندگی شخصی و حرفه‌ای ما دارد. خلاقانه فکر کردن به ما کمک می‌کند تا داشته‌ها و مفروضات خود را به چالش بکشیم، به کشف جزئیات مختلف در خودمان و اطرافمان بپردازیم، تیز بین باشیم، تمرکز بالایی داشته باشیم و حتی خوشبین‌تر از دیگران به زندگی ادامه دهیم.
با این تکنیک‌ها تفکر خلاق را در خود پرورش دهید
در ادامه می‌خواهیم چند راهکار مهم برای تقویت تفکر خلاق بیان کنیم.
سؤالات هوشمندانه از خود بپرسید
همیشه از خودتان سؤالات خلاقانه بپرسید. ببینید چطور می‌توانید یک ایده را بهبود ببخشید. افراد خلاق و مبتکر افرادی هستند که در رابطه با مسائل پیرامونشان خوب فکر می‌کنند و سؤالات هوشمندانه می‌پرسند. برای مثال استیو جابز را می‌توان به عنوان یکی از افراد موفق با تفکر خلاق در نظر گرفت. به نظر شما استیو جایز چطور توانست اپل را به موفقیت برساند و جهانی کند؟ بله درست است همه چیز از یک سؤال ساده شروع شد. او یک گوشی تلفن همراه را برداشت و با نگاه دقیق به آن از خود پرسید که چطور می‌توانم آن را ارتقا بدهم؟
در واقع اگر بخواهیم به طور شفاف به این مسئله نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که هیچ دستورالعمل جهانی و کلی برای نوآوری و توسعه خلاق وجود ندارد. هر فردی با توجه به میزان مهارت، خلاقیت، توانایی تفکر متفاوت یا بسیاری مهارت‌ها و تکنیک‌های دیگر می‌تواند رویکرد خود را در نگاه به دنیای پیرامونش تغییر دهد.
پس سعی کنید در موقعیت‌های مختلف و در رابطه با وسایل و هر آنچه در اطرافتان وجود دارد سؤال بپرسید. اینکه من چطور می‌توانم این شی، سیستم، سازمان، دستگاه یا هر چیز دیگری را بهبود دهم؟ اگر تغییراتی در آن ایجاد کنم چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر بخواهم بیست سال دیگر از این شی همچنان استفاده کنم باید چه تغییراتی در آن ایجاد کنم؟
این‌ها تنها نمونه‌ای از سؤالاتی هستند که می‌توانند خلاقیت در تفکر را برای شما بهبود ببخشند. این دسته سؤالات به شما کمک می‌کنند تا متفاوت فکر کنید.
رؤیاپردازی شما را به فرد خلاقی تبدیل می‌کند
مسئله‌ی مهمی که در این بخش باید به آن اشاره کنیم این است که افرادی که دارای تفکری خلاق هستند، لزوماً از هوش هیجانی یا آی کیو بالایی برخوردار نیستند. در واقع به جرئت می‌توان گفت که رابطه‌ی معناداری میان این دو مسئله وجود ندارد. مسئله‌ی اصلی در تفکر خلاق این است که شما بتوانید قدرت رؤیاپردازی و خیال پردازی را در خود گسترش دهید. باید تمرین کنید تا به طور منظم رؤیا بپردازید، شاید به نظر بسیاری از ما این کار بسیار ساده و پیش پا افتاده به نظر برسد؛ اما در دنیای امروزی که ما را با انواع تکنولوژی‌ها محاصره کرده است و انواع ابزارهای حواس پرتی در اطراف ما وجود دارند، شاید دیگر بسیاری از ما مجال پرداختن به رؤیاهای شخصی خود را نیز نداشته باشیم.
بسیاری از ما این روزها تفکر خود را بر روی کارهای اصلی و مهممان متمرکز می‌کنیم و اگر زمانی هم برای استراحت داشته باشیم، آن را با گشت و گذار در انواع اپلیکیشن‌ها و سوشال مدیا می‌گذرانیم. عده‌ی کمی از ما قدرت ذهنی خود را صرف پردازش ایده و تصور رؤیاها می‌کنیم.
مهم نیست به چه کار و حرفه‌ای مشغول هستید، هر کاری که می‌کنید سعی کنید با استفاده از تکنیک شماره یک خود را با سؤالات مختلف به چالش بکشید و سپس پاسخ‌ها را با درگیر شدن در خیالات و تصورات پی گیری کنید.
وقتی را به تفکر خلاق منسجم اختصاص دهید
شاید برایتان جالب باشد که بدانید گوگل از کارمندان خود می‌خواهد که حداقل 20 درصد زمان خود را به تفکر خلاقانه اختصاص دهند. فرقی نمی‌کند به چه چیزی فکر می‌کنید، کافی است یک موضوع را انتخاب کنید و تمام خلاقیت خود را بر روی آن منسجم کنید. برای مثال به نزدیک‌ترین شی یا وسیله‌ای که در کنار شما قرار دارد نگاه کنید، حالا به این فکر کنید که این وسیله یک سال بعد چطور توسعه پیدا می‌کند یا چه تغییراتی ممکن است در آن ایجاد شود؟ بخشی از برنامه ریزی روزانه خود را به این کار اختصاص دهید و از نتایج بلند مدت آن بهره‌مند شوید.
این زمان می‌تواند نیم ساعت الی یک ساعت در طول روز یا بخشی از هفته‌ی شما باشد. در هر صورت این مسئله می‌تواند به طور مستقیم در پرورش تفکری خلاق در شما اثرگذار باشد.
از مطرح کردن ایده‌های خود نترسید
آیا شما هم با موقعیت‌هایی روبرو می‌شوید که پس از شنیدن خبر یک پیشرفت یا توسعه‌ی دستگاهی خاص می‌گویید: من هم قبلاً این ایده را داشتم؟! مثال ساده در این مورد زمانی است که شما در کلاس درس حضور دارید و مدرس سؤالی می‌پرسد، شما جواب سؤال را میدانید اما آن‌قدر مشکوک هستید و یا نمی‌توانید جواب خود را بیان کنید که فرد دیگری پاسخ سؤال را می‌گوید. آنگاه شما متوجه می‌شوید که ایده شما برای حل سؤال درست بوده است؛ اما شما توانایی ابراز وجود نداشته‌اید.
یکی از نقاط قوت بسیاری از کارآفرینان بزرگ جهان نیز در همین مسئله نهفته شده است. اینکه آن‌ها جرئت و توانایی توضیح ایده‌های خود را دارند و به خوبی می‌توانند آن‌ها را برای دیگران بیان کنند. مثال ساده این مسئله استیو جابز است که یکی از افراد قدر در توضیح ایده‌هایی است که برای بهبود ابزارها و تکنولوژی‌های مدرن امروزی به کار گرفته است. گاهی شما ایده‌ای فوق‌العاده دارید، اما نمی‌توانید آن را به درستی، به طور واضح، جذاب یا هیجان انگیز برای مخاطب بیان کنید. به همین دلیل است که باید این مهارت را تقویت کنید تا ایده‌هایتان شنیده شود و مورد توجه قرار بگیرد.
اصطلاحی در این مورد وجود دارد که بیان می‌کند: اگر نمی‌توانید ایده‌ی خود را در سه جمله بین کنید پس ایده‌ای ندارید!
کار تیمی و تقویت تفکر خلاق در شما
اگر به ایده پردازی‌های بزرگ نگاهی بیندازید متوجه خواهید شد که بسیاری از این ایده پردازها گروه‌های منسجم و خلاقی دارند که بسیاری از نوآوری‌هایشان را از همان طریق آغاز می‌کنند. حتی اگر بزرگ‌ترین مبتکر جهان باشید و خلاقانه‌ترین ایده‌ها را داشته باشید باز هم به افرادی در اطراف خود نیاز دارید تا به کمک آن‌ها بتوانید ایده‌های خود را پر و بال ببخشید و برای به ثمر رساندن آن‌ها جهش کنید.
در گروه سؤال ایجاد می‌شود، نوآوری افزایش می‌یابد، ایده‌های جدید مطرح می‌شود، شما در گروه‌ها می‌توانید چند فکر داشته باشید و طوفان فکری به راه بیندازید.
پس یکی از مراحل مهمی که در تقویت تفکر خلاقانه وجود دارد این است که بتوانید عضوی از یک تیم ارزشمند شوید و تعاملات خود را افزایش دهید.
کلام آخر
جهان اطراف ما به خصوص در سال‌های اخیر و در عصر حاضر به سرعت در حال رشد و تغییر است. پس نیاز است تا ما نیز با ایده‌های نو، نگاهی متفاوت و تفکری خلاق به استقبال این تغییرات برویم. شاید بتوان گفت تفکر خلاق و زاویه‌ی دیدی که ما برای حل مسائل داریم وابسته به برخی ویژگی‌های درونی ماست؛ اما اگر از خلاقیت پایینی نیز برخوردار هستید می‌توانید با کمی تمرین و به کار گیری برخی تکنیک‌های کاربردی، این ویژگی ارزشمند را در خود تقویت کنید. امیدواریم این مقاله از دانشگاه کسب و کار برای شما مفید واقع شده باشد. شما فرد خلاقی هستید؟ آخرین باری که یک ایده‌ی خلاقانه به کار گرفته‌اید را به خاطر دارید؟
