بلوغ عاطفی یکی از انواع مهم بلوغ است که تاثیرات همه جانبه‌ای بر زندگی انسان دارد. فردی که به بلوغ عاطفی رسیده باشد مقاومت بیشتری در برابر مشکلات زندگی دارد و بهتر می‌تواند عواطف و احساسات خود را کنترل کند. در نتیجه روابط شخصی و اجتماعی خود را به خوبی مدیریت می‌کند و در امور زندگی خود به موفقیت بیشتری دست می‌یابد. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار چند نشانه‌ی رایج بلوغ عاطفی را شرح دادیم تا در شناخت آن به شما کمک کند.
علاوه بر این از راهکارهایی نوشتیم که موجب افزایش بلوغ عاطفی در دوران ازدواج و قبل از آن می‌شود. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
بلوغ و انواع آن
بلوغ از نظر لغوی به معنای رسیدن به رشد و کمال است. معمولا این واژه زمانی به کار می‌رود که یک دختر یا پسر نوجوان از نظر جسمانی بالغ شود و تغییرات فیزیولوژیکی خاصی در او صورت بگیرد. این نوع بلوغ حدودا از سن 10 سالگی آغاز می‌شود و گاهی تا سن 17 سالگی ادامه می‌یابد. بلوغ جسمانی از مهم‌ترین انواع بلوغ است که موجب رشد و تکامل فرد و گذر او از کودکی به جوانی می‌شود.
اگرچه این نوع بلوغ از نخستین مراحل رشد فرد محسوب می‌شود، انواع دیگری از بلوغ نیز وجود دارد که بیشتر بُعد معنوی و روحانی فرد را دربرمی‌گیرند. برخی از انواع آن شامل بلوغ اجتماعی، هیجانی، ذهنی و بلوغ عاطفی است. این موارد از بلوغ زمان خاصی ندارند و حتی ممکن است برای یک فرد تا پایان عمر او نیز شکل نگیرند.
منظور از بلوغ عاطفی چیست؟
بلوغ عاطفی زمانی رخ می‌دهد که فرد از نظر عاطفی به رشد و تکامل برسد. یعنی بتواند عواطف و احساسات خود را مدیریت کند و در مواقع بحرانی تصمیم‌های بهتری بگیرد. فردی که به بلوغ عاطفی رسیده باشد با خود و اطرافیانش سازگاری دارد و در روابط اجتماعی خود موفق‌تر است. علاوه بر این، از آنجا که با خودش در صلح است آرامش بیشتری را تجربه می‌کند و کمتر گرفتار بحران‌های روحی می‌شود.
زمان بلوغ عاطفی
برخلاف بلوغ جسمانی زمان خاصی برای شکل‌گیری بلوغ عاطفی وجود ندارد. ممکن است یک فرد در دهه بیست سالگی زندگی خود به این نوع از رشد و کمال برسد و فرد دیگری تا سن چهل سالگی هم، از نظر عاطفی به بلوغ نرسیده باشد. معیار اصلی شکل‌گیری این نوع بلوغ زندگی شخصی افراد و اتفاقاتی است که در طول عمر خود تجربه می‌کنند.
در حقیقت می‌توان چنین گفت که تجربه و یادگیری نقش زیادی در شکل‌گیری عواطف افراد دارد. به همین علت کسب تجارب بیشتر، در نهایت موجب شکل‌گیری بلوغ عاطفی در فرد می‌شود. روانشناسان عقیده دارند این نوع بلوغ را می‌توان با اقداماتی نظیر برقراری ارتباط با مردم، کتاب خواندن و صحبت از عواطف و احساسات پرورش داد.
اهمیت بلوغ عاطفی در زندگی
بلوغ عاطفی از اهمیت زیادی در زندگی برخوردار است؛ زیرا ارتباط مستقیمی با عواطف و احساسات افراد دارد. کسانی که از نظر عاطفی بالغ باشند درک صحیحی از احساسات خود و دیگران دارند. به همین علت می‌توانند عواطف خود را متناسب با موقعیت بروز دهند و ارتباطات شخصی و اجتماعی خود را بهبود ببخشند.
این نوع بلوغ خصوصا در زندگی زناشویی جایگاه بالایی دارد و موجب بهبود روابط زوجین می‌شود. زوج‌هایی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند، مشکلات خود را با صحبت کردن حل می‌کنند و با قهر و دعواهای نابه‌جا موجب تنش‌های روانی نمی‌شوند. در نتیجه زندگی پایدارتری خواهند داشت و کمتر به مسائل ناشی از بی‌توجهی یا نبود تفاهم دچار می‌شوند.
نشانه‌های بلوغ عاطفی
تا این بخش از مقاله‌ی دانشگاه کسب و کار با بلوغ عاطفی و اهمیت آن آشنا شدید. اگر فکر می‌کنید از نظر عاطفی به کمال رسیده‌اید یا دوست دارید بدانید چنین فردی چگونه رفتار می‌کند، خواندن این بخش را از دست ندهید. ما در این قسمت برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند را با یکدیگر بررسی می‌کنیم. این افراد معمولا چنین ویژگی‌هایی دارند:
1. ناراحتی و مشکلات خود را بیان می‌کنند
افرادی که از نظر عاطفی بالغ باشند، به راحتی می‌توانند ناراحتی خود را نسبت به حرف‌ها یا رفتارهای دیگران بیان کنند. این افراد به احساسات خود اهمیت می‌دهند به همین علت با سرپوش گذاشتن بر روی آن به خود آسیب نمی‌زنند. در نتیجه هرجا از چیزی ناراحت شوند یا با رفتار خاصی مشکل داشته باشند، آن را با رعایت احترام بیان می‌کنند یا با ترک فرد مقابل تلاش می‌کنند از عواطف خود حفاظت کنند.
2. می‌دانند چه می‌خواهند
فردی که از نظر روانی بالغ باشد می‌داند از خود یا ارتباط با دیگران چه انتظاری دارد. این فرد احساسات خود را به خوبی درک می‌کند و اهداف و خواسته‌های خود را می‌شناسد. به همین علت در جهت همان اهداف قدم برمی‌دارد. یک فرد بالغ می‌داند چه قصدی از ارتباط با دیگران دارد و از همان ابتدا آن را مشخص می‌کند. در نتیجه کمتر ضربه می‌بیند و موجب آسیب روحی به دیگران نیز نمی‌شود.
مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات متن موفقیت، مراقبه، جملات قصار و مهارت تصمیم گیری را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.
3. خود را دوست دارند
مهم‌ترین نتیجه بلوغ عاطفی در افراد احساس دوست داشتن نسبت به خود است. دوست داشتن خود تفاوت زیادی با خودخواهی دارد. فرد خودخواه فقط به منافع خودش فکر می‌کند و حتی حاضر است در حق دیگران ظلم کند تا خودش به موفقیت برسد. اما کسی که خودش را دوست داشته باشد، سعی می‌کند به خودش آسیب نزند و با دوری از آدم‌های سمی از عواطف و احساسات خود محافظت کند.
به همین علت می‌توان چنین گفت که یکی از نشانه‌های مهم بلوغ عاطفی در فرد، توجه به خود و دوری از موقعیت‌هایی است که موجب ضرر و زیان او می‌شود.
4. انتقاد پذیر هستند
افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده باشند انتقاد پذیر هستند. این افراد در مقابل انتقادهای دیگران خشمگین نمی‌شوند یا واکنش شدید نشان نمی‌دهند. بلکه تلاش می‌کنند انتقادها را بسنجند و اگر درست بود در جهت اصلاح خود گام بردارند. البته انتقاد پذیری به این معنا نیست که فرد تمام زندگی خود را بر مبنای حرف مردم قرار دهد. بلکه به این معناست که اگر خطایی داشت با گوشزد دیگران اصلاح کند یا حداقل جنبه شنیدن انتقاد را داشته باشد (حتی اگر قصد عمل کردن به آن را نداشته باشد)
5. راحت تصمیم می‌گیرند
از آنجا که فرد بالغ احساسات خود را می‌شناسد راحت‌تر از دیگران می‌توان تصمیم گیری کند. این فرد ممکن است دچار تردید شود اما اگر تصمیم به کاری بگیرد دیگر از آن پشیمان نمی‌شود. برخلاف افرادی که دائما تصمیم‌های خود را عوض می‌کنند و در بسیاری از مواقع نمی‌توانند حتی برای خرید یک وسیله کوچک نیز تصمیم بگیرند.
6. دیگران را قضاوت نمی‌کنند
فردی که به بلوغ عاطفی رسیده باشد، سعی می‌کند رفتارها و سخنان دیگران را درک کند. این فرد به این نتیجه رسیده که تمام مردم به یک سبک و شیوه مخصوص زندگی نمی‌کنند و تفاوت در افکار و عقاید موجب تفاوت در زندگی‌ها می‌شود. به همین علت دیگران را قضاوت نمی‌کند و تلاش می‌کند خود را در موقعیت اطرافیانش قرار دهد تا بهتر آن‌ها را درک کند.
7. مسئولیت پذیر هستند
معمولا افراد دارای بلوغ عاطفی توانایی مسئولیت پذیری خوبی دارند. این افراد مسئولیت خطاها و اشتباهات خود را برعهده می‌گیرند و با دروغ گفتن یا تهمت زدن به دیگران تلاش نمی‌کنند از بار کارهای خود شانه خالی کنند. علاوه بر این، چنین افرادی به حرف‌هایی که می‌زنند پایبند هستند و معمولا به وعده‌ها و قول‌های خود عمل می‌کنند.
8. سپاسگزاری می‌کنند
توانایی شکرگزاری و سپاسگزاری از جمله مهارت‌های مهم زندگی است. فرد بالغ به راحتی می‌تواند از لطف و محبت دیگران سپاسگزاری کند و دچار غرور نشود. این فرد نه تنها لطف دیگران را درک می‌کند، در موارد متعددی تلاش می‌کند آن را جبران کند تا بزرگواری خود را نشان دهد. او همچنین از داشته‌های خود در زندگی خشنود است و به شکرگزاری از خالق خود می‌پردازد.
9. واکنش‌های شدید احساسی نشان نمی‌دهند
فردی که از جهت عاطفی بالغ باشد، به راحتی می‌تواند احساسات خود را مدیریت و کنترل کند. این افراد در موقعیت‌های مختلف واکنش شدید احساسی نشان نمی‌دهند. مثلا طی چند روز به شدت عاشق نمی‌شوند یا بی‌وفایی و خیانت نمی‌کنند. یا اگر از مسئله‌ای عصبانی شوند با پرخاشگری، فریاد یا زدن خود و دیگران واکنش نشان نمی‌دهند بلکه سعی می‌کنند خود را کنترل کنند و با آرامش به حل مسائل بپردازند.
10. تحت تاثیر رفتار و سخنان دیگران قرار نمی‌گیرند
فردی که به بلوغ عاطفی رسیده، به راحتی تحت تاثیر دیگران قرار نمی‌گیرد. این فرد توانایی تشخیص خوب و بد دارد و می‌تواند مصلحت زندگی خودش را تشخیص دهد. به همین علت با رفتارها یا حرفهای دیگران شخصیت خود را تغییر نمی‌دهد. این شخص به راحتی از کنایه‌ها و انتقادها ناراحت نمی‌شود و با بی‌توجهی به حرفهای ناراحت کننده‌ی دیگران راه درست خودش را ادامه می‌دهد.
11. واقع بین هستند
معمولا افراد بالغ از توانایی واقع‌گرایی برخوردار هستند. یعنی می‌توانند واقعیت زندگی و مسائل را همان‌طور که هست درک کنند و با خیال‌پردازی‌های بیجا دچار اشتباه نشوند. چنین افرادی معمولا در روابط اجتماعی یا عاطفی خود نیز خطا نمی‌کنند. زیرا تلاش می‌کنند فرد مقابل را با خطاها و اشتباهاتش بشناسند و با سرپوش گذاشتن بر آن خود را به دام خیالات واهی نیاندازند.
مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات رابطه عاطفی، خلاقیت چیست و تفکر خلاق را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.
12. نیازی به اثبات خود ندارند
فردی که به بلوغ عاطفی رسیده است، خود را با تمام کارها و اشتباهاتش دوست دارد. در نتیجه نیازی به تایید دیگران یا اثبات خود برای آن‌ها ندارد. یعنی دائما تلاش نمی‌کند کاری کند که دیگران او را دوست داشته باشند یا او را تایید کنند. به همین علت هرجا احساس کند احساسات و افکارش مورد تمسخر قرار می‌گیرد یا تحقیر می‌شود آنجا را ترک می‌کند یا آدم‌های سمی را از زندگی خودش حذف می‌کند.
بلوغ احساسی و عاطفی در زوج‌ها
بلوغ عاطفی اهمیت زیادی در زندگی زناشویی دارد. براساس تحقیقات روانشناسان، زوج‌هایی که از نظر عاطفی بالغ هستند بهتر می‌توانند روابط خود را مدیریت کنند و با کمک یکدیگر از مشکلات و مسائل مختلف عبور کنند. اگر دوست دارید در زندگی زناشویی خود به این نوع بلوغ برسید، خواندن ویژگی زوج‌های بالغ به شما کمک می‌کند خطاهای خود را اصلاح کنید و کم‌کم به بلوغ عاطفی دست یابید. زن و شوهری که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند، معمولا چنین ویژگی‌هایی دارند:
با هم صحبت می‌کنند
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های زوج‌های بالغ صحبت کردن با یکدیگر است. زن و شوهری که بتوانند با هم صحبت کنند کمتر دچار سوءتفاهم می‌شوند و می‌توانند ناراحتی‌ها و احساسات خود را نسبت به یکدیگر بیان کنند. به همین علت می‌توانند در جهت بهبود روابط خود گام بردارند و زندگی شادتر و موفق‌تری بسازند.
شرایط یکدیگر را درک می‌کنند
زن و شوهر باید بتوانند شرایط و عواطف طرف مقابل خود را درک کنند. زوج‌هایی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند به راحتی از این توانایی برخوردار هستند. آن‌ها شریک عاطفی خود را سرزنش نمی‌کنند و با درک احساسات و مشکلات او تلاش می‌کنند خواسته‌های نابه‌جای خود را کاهش دهند. همین امر باعث می‌شود زندگی شادتری داشته باشند و کمتر دچار دعوا و درگیری شوند.
متعهد هستند
زوج‌های بالغ نسبت به یکدیگر احساس تعهد می‌کنند. به همین علت گرفتار خیانت در انواع مختلف آن نمی‌شوند و با وفاداری و اعتماد زندگی می‌کنند. اکثر افرادی که پس از ازدواج خیانت می‌کنند از نظر ذهنی و عاطفی به بلوغ نرسیده‌اند و نمی‌توانند معنای تعهد را درک کنند.
به یکدیگر اجازه تنها بودن می‌دهند
برخی از افراد تصور می‌کنند ازدواج به این معناست که هرگز شریک زندگی خود را تنها نگذاریم و در هر زمان و مکانی همراه او باشیم. اما حقیقت این است که احترام به تنهایی فرد و قرار دادن فرصتی برای تفریحات شخصی، یکی از نیازهای مهم زندگی پس از ازدواج است. زوج‌های بالغ به تنهایی یکدیگر احترام می‌گذارند و به هم اجازه می‌دهند ساعاتی از هفته را به تفریحات شخصی بپردازند یا حتی تنهایی به مهمانی و مسافرت بروند.
مشکلات را با یکدیگر حل می‌کنند
زوج‌هایی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند با یکدیگر به حل مسائل و مشکلات زندگی می‌پردازند. یعنی این طور نیست که یک نفر بار تمام مشکلات زندگی را برعهده بگیرد و فرد دیگر با آسایش و خیال راحت زندگی کند.
انتظارات بیجا ندارند
یکی از نشانه‌های مهم بلوغ عاطفی در زندگی زناشویی نداشتن انتظارات و توقعات بیجا و نادرست است. بسیاری از افراد پس از ازدواج توقع‌های نادرستی از همسر خود دارند و شرایط و موقعیت‌های او را درک نمی‌کنند. اما یک فرد بالغ تلاش می‌کنند شریک زندگی‌اش را درک کند و سطح توقعات خود را پایین بیاورد.
خواسته‌های خود را بیان می‌کنند
بسیاری از افراد توقع دارند همسرشان بتواند ذهن آن‌ها را بخواند و خواسته‌های ناگفته‌شان را برآورده کند. این یک انتظار بیجا و نادرست است. اگر زن و شوهر بتوانند از خواسته‌ها و مشکلات خود با یکدیگر صحبت کنند، بخش زیادی از دعواها و درگیری‌های آن‌ها حل خواهد شد.
پس اگر دوست دارید بلوغ عاطفی را در روابط خود محقق کنید، سعی کنید خواسته‌های خود را با شریک عاطفی زندگیتان در میان بگذارید.
دیگران را درگیر دعواهای خود نمی‌کنند
یکی از نادرست‌ترین اقداماتی که زوج‌های نابالغ انجام می‌دهند، دخالت دادن دیگران در دعواهای شخصی خود است. زوج‌های موفق زوج‌هایی هستند که خودشان به حل مسائل و مشکلات می‌پردازند و دعواهای خود را با دیگران به اشتراک نمی‌گذارند.
راهکارهایی برای رسیدن به بلوغ عاطفی
اگر احساس می‌کنید از لحاظ عاطفی به تکامل نرسیده‌اید، لازم است اقداماتی انجام دهید تا سرعت بلوغ عاطفی خود را افزایش دهید. ما در این بخش از دانشگاه کسب و کار چند راهکار برای رسیدن به بلوغ عاطفی ذکر کرده‌ایم:
صحبت با خانواده و اطرافیان
صحبت کردن مهم‌ترین اقدامی است که می‌تواند به رشد عاطفی شما کمک کند؛ زیرا بلوغ عاطفی ارتباط مستقیمی با احساسات دارد. به همین علت فرد با صحبت از عواطف خود می‌تواند در جهت رشد و تقویت آن قدم بردارد.
بنابراین سعی کنید با خانواده، دوستان و همسر خود صحبت کنید و ناراحتی‌ها و مشکلات خود را با آن‌ها در میان بگذارید. این کار نه تنها موجب رشد عواطف شما می‌شود، به دیگران نیز کمک می‌کند شما را درک کنند و رفتار بهتری در پیش بگیرند.
مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات علائم کمبود اعتماد به نفس، جملات موفقیت و هوش عاطفی را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.
کسب تجربه از اتفاقات گذشته
فردی که از حوادث و اتفاقات گذشته زندگی‌اش درس بگیرد، به راحتی می‌تواند زمینه بلوغ عاطفی خود را فراهم کند. اکثر افراد در طی سال‌های زندگی خود اتفاقات متعددی را تجربه می‌کنند و با آدم‌های زیادی آشنا می‌شوند. درس گرفتن از این روابط و اتفاقات به انسان کمک می‌کند خطاهای گذشته خود را تکرار نکند و کم‌کم به پیشرفت و موفقیت فردی و اجتماعی دست یابد.
کتاب خواندن
کتاب خواندن خصوصا در حوزه داستان و رمان، شما را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که ممکن است هرگز در زندگی خود تجربه نکنید. شما با خواندن کتاب به جای شخصیت‌ها زندگی می‌کنید، تصمیم می‌گیرید و دچار خطا و اشتباه می‌شوید. در نتیجه تجربه کسب می‌کنید و به درک بهتری نسبت به زندگی دیگران دست می‌یابید.
به همین علت بسیاری از محققان عقیده دارند کتاب خواندن می‌تواند زمینه‌های رشد و تکامل عاطفی را در فرد ایجاد کند و موجب تقویت و افزایش آن در افراد شود. علاوه بر این، دیدن فیلم و سریا‌ل نیز می‌تواند چنین اثر مشابهی بر فرد بگذارد و درک و جهان‌بینی او را افزایش دهد.
تلاش برای درک دیگران
سعی کنید دیگران را درک کنید و با قرار دادن خود در جای آن‌ها همدلی خود را افزایش دهید. هرچقدر درک یک فرد نسبت به مردم جهان بیشتر شود، به همان میزان بلوغ عاطفی او نیز افزایش می‌یابد.
کمک گرفتن از مشاور
اگر نمی‌توانید عواطف و احساسات خود را کنترل کنید و روابط اجتماعی خود را مدیریت کنید، از یک مشاور کمک بگیرید. یک مشاور یا روان‌درمان خوب به شما کمک می‌کند از مشکلات درونی و خطاهای خود عبور کنید و به بلوغ ذهنی و احساسی دست یابید.
مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات مهارت آموزی و چگونه استرس را كاهش دهيم را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.
نتیجه‌گیری
بلوغ عاطفی یکی از انواع بلوغ در انسان است که با عواطف و احساسات او ارتباط دارد. این نوع از بلوغ نقش و اهمیت زیادی در روابط فردی و اجتماعی و حتی زندگی زناشویی دارد. زوج‌هایی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند زندگی شادتر و موفق‌تری دارند و بهتر می‌توانند از میان مسائل و مشکلات مختلف عبور کنند. ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی این نوع بلوغ پرداختیم و نشانه‌های وجود آن در افراد را ذکر کردیم. علاوه بر این از روش‌هایی نوشتیم که به افزایش بلوغ عاطفی در زندگی فردی و زناشویی کمک می‌کند.
نظر شما درباره‌ی بلوغ عاطفی چیست؟ فکر می‌کنید افرادی که به این نوع از کمال رسیده‌اند چه رفتارهای بارز دیگری دارند؟ نظرات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید.
