فیلم های روانشناسی تلفیقی از سرگرمی و یادگیری هستند. مدتهاست فیلم و سینما یکی از سرگرمیهای دنیای مدرن محسوب میشود و از آنجایی که برای هر ردهی سنی و هر سلیقهای، ژانرهای مختلفی درنظر گرفته شده است، مخاطبان زیادی دارد. بسیاری از ما علاقه داریم در پایان یک روز شلوغ کاری، با آرامش بنشینیم و فیلمی تماشا کنیم؛ ژانر این فیلم میتواند بنابر شرایط و روحیهی فعلی یا علاقهی همیشگی ما تعیین شود. یکی از جذابترین و معنادارترین ژانرها در صنعت سینما، فیلمهای روانشناسی هستند که موضوعات آنها بیشتر شامل احساسات درونی، عواطف، مشکلات شخصی و اجتماعی شخصیتهای آنهاست.
ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار، به بررسی فیلم های روانشناسی و تاثیرات آن در مخاطب خواهیم پرداخت و در ادامه چند مورد از برترینهای این ژانر در دنیا را به شما معرفی خواهیم کرد.
موضوعات روانشناسی در ادبیات و سینما
ژانر روانشناسی یکی از ژانرهای محبوب و مورد علاقهی نویسندگان و کارگردانهای دنیا است؛ چنان که تاکنون آثار متعدد و محبوبی در این زمینه تولید شده است و همچنان نیز مخاطبان خاص خودش را دارد. در این ژانر بیش از هرچیز با درونیات انسان و نحوهی مقابلهی او با مشکلات و مسائل زندگی، روبهرو میشویم.
یکی از نویسندگان مطرح در این حوزه فئودور داستایوسکی، نویسندهی روسی است؛ که در آثار خود به بررسی ویژگی روانی شخصیتها در مواجهه با مشکلات مختلفی مانند بیماری، قتل، فقر و… میپردازد. شهرت و طرفداران بسیار آثار این نویسنده بهخوبی نشان میدهد که ژانر روانشناسی تا چه اندازه در میان مردم محبوبیت دارد.
فیلم های روانشناسی چه فیلمهایی هستند؟
فیلم های روانشناسی بیش از هر چیز واقعگرا هستند؛ یعنی ما در آنها با واقعیات زندگی طرف هستیم. در این فیلمها ذهن و روان شخصیتها هدف قرار میگیرد و ما بهگونهای با صحبتها و افکار درونی افراد آشنا میشویم و علت برخی از رفتارهای او را تشخیص میدهیم.
ویژگی شخصیتهای فیلم های روانشناسی
شخصیتهای این ژانر طیف گستردهای دارند؛ این افراد میتوانند افرادی غمگین با مشکلاتشخصی، افراد موفق یا بیمارهایی با مشکلاتروان باشند. در برخی از فیلم های روانشناسی، افراد سختکوشی وجود دارند که هدف خاصی دارند، و ما تلاشها، شکستها و نهایتا ناکامی یا دستیابی آنها به اهداف را میبینیم. مشخص است که دیدن چنین فیلمهایی انگیزه و روحیهی ما برای دستیابی به موفقیت را افزایش میدهد. یا ممکن است برخی از آنها نحوهی مواجههی افراد با سوگ و اندوه را نمایش دهند و ما از این طریق، فرهنگ مواجهه با افراد سوگوار و داغدیده را یاد بگیریم.
تاثیرات فیلم های روانشناسی
فیلم های روانشناسی و همذاتپنداری مخاطب
از آنجایی که در فیلم های روانشناسی، ذهنیات و مسائلدرونی افراد نشان داده میشود، مخاطب میتواند در موارد متعددی با این افکار همذاتپنداری کند و خود را شبیه به این شخصیتها بیابد. مثلا در فیلمی روند مواجههی افراد با سوگ یا فقدان را میبینیم و اگر چنین تجربههایی داشته باشیم، در زمینههای مختلفی با آن همذاتپنداری میکنیم. این ویژگی باعث احساس آرامش و صمیمیت در ما میشود؛ چرا که درمییابیم چنین مسائلی در زندگی هر انسانی به همین شکل طی میشود و ما در احساسات و لحظات سخت و آسان خود تنها نیستیم.
همدردی
انسانها در ذات و وجود خود شباهتهای یکسانی دارند. شاید هر یک از افراد از لحاظ عقاید، افکار و سلیقه با دیگران متفاوت باشند؛ اما دارای احساسات مشترکی هستند. از این جهت هنگامیکه سریال یا فیلم های روانشناسی را میبینیم، این قابلیت در وجود ما بیش از گذشته خود را نمایش میدهد. ممکن است با مشکلات و مصیبتهای شخصیتها غمگین شویم، با موفقیت آنها شاد شویم و دغدغهها و مسائل آنها ذهن ما را مشغول کند. بنابراین یکی از تاثیرات فیلم های روانشناسی برانگیختن احساس همدردی در مخاطب است و سرچشمهی این قابلیت به ذات و روح مشترک انسانی برمیگردد.
به چالش کشیدن مخاطب
ممکن است گاهی در کتاب، فیلم یا سریالی، اتفاقی را مشاهده کنیم که ما را به تفکر در زندگی خود وادارد. فرض کنیم زندگی فردی را میبینیم که با بیماری افسردگی درگیر است و از طریق رفتارهای او به وجود این بیماری در خود پی میبریم. بنابراین یکی از تاثیرات فیلم های روانشناسی در بهچالشکشیدن مخاطب از طریق تفکر در افکار و اعمال خود و عبرتآموزی از مسائل متعدد در فیلم و سریالها است.
بالا بردن مهارت حل مسئله در زندگی
اگر فردی از نحوهی مقابلهی خود با مشکلات و موانع زندگی و چگونگی دستیابی به اهدافش با شما صحبت کند، چه تاثیری در شما خواهد گذاشت؟ آیا از تجربیات و شیوهی زندگی او درس میگیرید و در زندگی به کار میبرید؟
مسلما ما نیازمند تجربه و مشاهدهی شیوههای مختلف زندگی هستیم؛ هر چه تجربهی بیشتری داشته باشیم، موفقتر خواهیم بود. یکی از مزیتهای تماشای فیلم های روانشناسی همین بالابردن سطح تجربیات افراد در مواجهه با مسائل گوناگون است. این ویژگی بهمرور باعث تقویت مهارت حل مسئله شده و ما خواسته یا ناخواسته، از تجربیات و روشهایی که از فیلمها و کتابها آموختهایم، در زندگی عملی خود استفاده خواهیم کرد.
مواجهه با احساسات درونی
در فیلم های روانشناسی ،ما احساس میکنیم ذهن شخصیتها و حتی ذهن خود ما توسط یک روانشناس ماهر در حال خواندن است. گاهی خودمان را در وجود یکی از شخصیتها میبینیم و از اینطریق راحتتر میتوانیم به عمق وجود و احساسات درونی خود پی ببریم و با برتریها و نواقص آن روبهرو شویم.
مثلا ممکن است در سالهای گذشته طردشدگی یا شکست عشقی را چشیده باشید و تا مدتها احساسات خود را سرکوب کرده باشید؛ اما با دیدن اندوه شخصیتی در فیلم و سریال، سد درونی شما بشکند و به احساسات خود اجازهی بروز بدهید.
یادگیری؛ از فواید فیلم های روانشناسی
ما در تمام مراحل زندگی خود نیازمند یادگیری و افزایش علم و مهارت هستیم. عدهای تصور میکنند یادگیری تنها از طریق درس و دانشگاه صورت میگیرد، در صورتی که کتابها، فیلم، سریال و حتی صحبت با یک دوست میتواند تجربه و دانش ما را افزایش دهد. البته به شرطی که ورودیهای ذهن خود را کنترل کرده و با دقت و هوشمندی، کتاب، فیلم، سریال، موسیقی و… را انتخاب کنیم.
معرفی برترین فیلم های روانشناسی دنیا
چنانکه گفته شد ژانر روانشناسی از موضوعات محبوب برای نویسندگان، فیلمنامه نویسان و کارگردانها است. تاکنون فیلم های روانشناسی برتری در این ژانر ساخته شده است که ما در دانشگاه کسب و کار به معرفی تعدادی از آنها میپردازیم:
فیلم The Father 2020؛ نمایشی دلخراش از زوالعقل در میانسالی
فیلم پدر که یکی از فیلمهای روانشناسی در دو سال اخیر است توسط فلورین زلر ساخته شده است. درونمایهی این فیلم، نمایش احساسات یک فرد آلزایمری و نحوهی عملکرد فرزندان در برابر پیری والدین و بیماریهای پس از آن است. داستان این فیلم دربارهی آنتونی (با بازی آنتونی هاپکینز ) مرد مسن و تنهایی است که از کمکهای دخترش امتناع میکند؛ اما پس از مدتی نشانههای زوالعقل و آلزایمر در او مشخص میشود. او زن غریبهای را میبیند که ادعا میکند دختر اوست و حتی پس از مدتی از شناخت شخصیت خود نیز عاجز میشود.
او گاهی مبهوت و وحشتزده است و گاه احساس اندوه شدیدی از تنهایی و طردشدگی میکند. دنیای آنتونی روزبهروز در حال کوچکتر شدن است و او از این وضعیت رنج میبرد. اگر در زندگی شما فردی میانسال با بیماری آلزایمر وجود دارد، تماشای این فیلم کمک زیادی به شما در شناخت احساسات او خواهد کرد.
فیلم Split 2016؛ از فیلم های روانشناسی مطرح دربارهی اختلال چندشخصیتی
فیلم Split 2016 قسمتی از یک سه گانهی سینمایی است که به تنهایی و مستقل از بقیه نیز قابل مشاهده میباشد. اختلال چند هویتی، یکی از بیماریهای خطرناک در علم روانشناسی است. ماجرای این فیلم دربارهی مردی با 23 شخصیت مجزا و متفاوت از هم است. ما در این فیلم بهخوبی میتوانیم خطر وجود این افراد در جامعه را مشاهده کنیم.
در این فیلم، سه دختر بدون آنکه علت آن را بدانند، توسط مردی دزدیده میشوند. آنها به زودی متوجه میشوند این مرد دچار اختلال شخصیتی است و هربار با یک شخصیت جدید به سراغ آنها میآید. بیماری نقش اصلی و قابل پیشبینی نبودن حرکات بعدی او، باعث ایجاد تعلیق و دلهره در مخاطب میشود. این فیلم تا حد زیادی ویژگیهای بیمار چندهویتی را به ما نشان میدهد. اگر به ژانر روانشناسی و هیجانی علاقه دارید، ما دیدن این فیلم را به شما پیشنهاد میدهیم.
فیلم Money ball 2011؛ یک فیلم انگیزشی
این فیلم داستان زندگی مدیر یک تیم بیسبال را روایت میکند که در تلاش است تیم خود را از شکستها و مشکلاتمتعدد نجات دهد. او در این مسیر با چالشها و تغییرات زیادی روبهرو میشود. از آنجایی که این مدیر، بودجه و پول کمی برای پیشرفت تیم خود دارد، از فردی به نام پیتر براند کمک میگیرد تا با استفاده از ایده و روشهای جدید، بازدهی بیشتری داشته باشند. این فیلم راهکارهای خوبی برای تمام کارآفرینان و افرادی که به دنبال موفقیت در اهداف یا کسب و کار خود هستند ارائه میدهد. اگر کنجکاو هستید که نهایتا این فرد به موفقیت میرسد یا شکست میخورد، تماشای Money ball را در اولویت خود قرار دهید.
فیلم Extremely Loud & Incredibly Close 2011
فیلم به شدت بلند و بینهایت نزدیک، که از روی کتابی با همین نام ساخته شده است، از فیلمهای روانشناسی زیبایی است که متاسفانه در اندازهی خود دیده نشد. داستان این فیلم دربارهی اسکار شل، پسربچهای است که پدر خود را در حادثهی 11 سپتامبر 2001، که در یکی برجهای دوقلو بوده است، از دست میدهد.
اسکار که رابطهی صمیمی و نزدیکی با پدر خود داشته است، پس از این فقدان دچار خودآزاری، عذابوجدان و افسردگی میشود. این فیلم بهخوبی غم ناشیاز فقدان و مرگ را در وجود بازماندگان نمایش میدهد. از آنجا که این فیلم تا حدودی غمگین و ناراحتکننده است، اگر روحیهی حساسی دارید، تماشای آن را به شما پیشنهاد نمیکنیم.
فیلم coda 2021؛ خوانندهای در یک خانوادهی ناشنوا
خانوادهی چهار نفرهای را تصور کنید که سه نفر از آنها ناشنوا هستند و یکی از فرزندان آن شنوا است. او به موسیقی علاقهمند است و تصمیم میگیرد استعداد خود را پرورش دهد و خواننده شود. این موضوع فیلم coda، فیلم تحسینشده و برتر سال 2021 است. این فیلم قصد دارد دنیای مدرنی را نشان دهد که در آن کودکان مجبور نیستند از هنجارهای غلط و خواستههای والدین پیروی کنند و در این میان از اهداف و آرزوهای خود دست بکشند. Coda فیلمی است که امید و شادی را در وجودتان ایجاد میکند و در عین حال صحنههایی از آن قلبتان را میشکند.
کرهجنوبی و صنعت فیلم های روانشناسی
شاید برای عدهی زیادی از شما، صنعت فیلم و سریال کرهای، یادآور کلیشههای عشقی یا افسانههای اغراقآمیز نظیر جومونگ، امپراتور دریا و از این موارد باشد. جالب است بدانید صنعتسینمایی کره در دهههای اخیر پیشرفت قابل توجهی در زمینههای مختلف داشته است؛ دیگر از کلیشههای غیرواقعی و افسانه خبری نیست و در این میان ژانر روانشناسی و رئال، اهمیتزیادی یافته است.
سینمای کره در سالهای اخیر، در مواردی حتی از هالیوود هم پیشی گرفته و رکورد بازدید فیلم و سریالهای جهانی را شکسته است؛ مانند سریال بازیمرکب یا squid game که در سال 2021 در شبکه netflix پخش شد. مخاطبان زیاد این سریال و جوایز متعددی که برنده شد، نشانگر محبوبیت آن در میان مردم است. ما در دانشگاه کسب و کار سه مورد از برترین فیلم و سریالهای کرهای اخیر را معرفی کرده و تماشای آنها را به شما پیشنهاد میکنیم.
فیلم Oldboy 2003؛ فیلمی با مضمون انتقام و شناخت روان
داستان این فیلم دربارهی مردی است که توسط فردی ناشناس ربوده میشود و بهمدت 15 سال در یک مکان حبس میشود؛ بدون اینکه علت آن را بداند. سپس او را آزاد میکنند و به او مهلت میدهند طی 5 روز مسبب این اتفاق را بیابد و از او انتقام بگیرد.
این فیلم که حالت نمادین دارد، به انتقاد از نفوذ قدرتها در حریم شخصی افراد میپردازد و در عینحال دیدگاهی ساختارشکن نسبت به مسئلهی اخلاق و انتقام دارد. همچنین نشان میدهد که ما بهگونهای همیشه درگیر گذشتهی خود هستیم؛ بنابراین لازم است مراقب زمانحال خود باشیم تا در آینده، مجبور به تاوان دادن نباشیم. با تماشای این فیلم تلفیقی از دلهره و هیجان را تجربه خواهید کرد.
سریال Just between lovers 2017؛ از زیباترینهای ژانر روانشناسی
داستان این سریال دربارهی حادثهای در کرهجنوبی است که در آن یک مرکزخرید بهصورت ناگهانی فرو میریزد و عدهی زیادی از افرادی که در آن بودند کشته میشوند. ما در این سریال، داستان دو تن از بازماندگان این حادثه را میبینیم که چند روز بدون آب و غذا در زیر آوار محبوس بودند و در اثر این حادثه پدر و خواهر خود را از دست دادند. این سریال به خوبی احساس اندوه و عذاب وجدان ناشی از زنده ماندن و شوک ناشی از چنین حادثهای در سالهای زندگی افراد را نمایش میدهد. اگر به سریالهای آرام با دغدغههای اجتماعی همراه با نمایش مراحل سوگ و فقدان علاقه دارید، تماشای این سریال دوستداشتنی را به شما پیشنهاد میدهیم.
سریال My Liberation Diary 2022
سریال دفترچه خاطرات رهایی من که یکی از جدیدترین سریالهای پخششده در کرهجنوبی است، از همان روزهای نخست به محبوبیت زیادی رسید. داستان این سریال دربارهی دو خواهر و یک برادر است که در روستایی زندگی میکنند. آنها معنای زندگی خود را از دست داده و دچار پوچی شدهاند. ما در این سریال، با مسائل و مشکلات زندگی آنها در زمینهی شغل و مسائلمالی، رابطه با خانواده و دوستان و روابط عشقی آشنا شده و از این طریق با آنها همذات پنداری و همدردی میکنیم. اگر شما هم به تازگی دچار خستگی شدهاید، پیشنهاد میکنیم با تماشای این سریال آرامشبخش به خود و ذهنتان استراحت دهید.
ساخت فیلم های روانشناسی – انگیزشی
تا این بخش از مقاله با ویژگی فیلم های روانشناسی و تعدادی از نسخههای خوب آن آشنا شدیم. علاوه بر این، ما با فیلم های روانشناسی در قالب دیگری نیز روبهرو هستیم. امروزه افرادی در سراسر جهان وجود دارند که به آنها روانشناس مثبتنگر و انگیزشی گفته میشود. این افراد به ساخت نوع دیگری از فیلم های روانشناسی میپردازند که هدف آن ایجاد و تقویت انگیزه و تشویق به تلاش در مسیر اهداف میباشد.
افرادی نظیر؛ ریچل هالیس، نویسندهی کتاب خودت باش دختر، که یکی از زنان موفق در زمینهی نگارش کتاب و ساخت فیلم های روانشناسی – موفقیت میباشد. یا جول اوستین ملقب به کشیش خندهرو که سالانه میلیونها نفر از سراسر جهان به کلیپها و سخنرانیهای او با موضوعاتی نظیر امید، پیشرفت در کار، روشهای موفقیت و کارآفرینی گوش میدهند و طرفدار او هستند. شما با اندکی جستوجو در یوتیوب یا سایتهای مختلف، میتوانید به راحتی به این کلیپها دست پیدا کنید و از راهکارهای آن در زندگی استفاده کنید.
سخن پایانی
مقالهی ما در رابطه با فیلم های روانشناسی به پایان رسید. ما تلاش کردیم چند نمونه از بهترینهای این ژانر را برایتان گلچین کنیم، پس نبودن فیلم یا سریال خاصی در این مقاله، بهمعنای خوب نبودن آن نیست. از شما ممنونیم که تا پایان مقاله با ما همراه بودید. نظر شما دربارهی این مقاله چیست؟ آیا به تاثیرات فیلم های روانشناسی که در این مقاله ذکر کردیم، باور دارید؟ چند نمونه از فیلمهای محبوب خود در ژانر روانشناسی را با ما به اشتراک بگذارید.