مارگارت تاچر نخستین زنی بود که رهبر یک حزب سیاسی اصلی در دنیای غرب شد و تنها کسی بود که در سه دوره از انتخابات سراسری بریتانیا در قرن بیستم پیروز شد. نخست‌وزیری او طولانی‌ترین دوران در قرن بیستم بود و فرانسیس بکتِ تاریخ‌دان، او را بهترین نخست‌وزیر درجه یک از میان 20 نفر در این قرن می‌داند. در سال 2005، مفسر ارشد انگلیسی، چارلز مور، مقام بزرگترین زن انگلیسی را به او داد. اما این زن که بود و چگونه به این مقام دست یافت؟
مارگارت تاچر زنی است که تمام این القاب و جایگاه‌های سیاسی، به او تعلق دارد. به مارگارت تاچر، لقب “بانوی آهنین” در عرصه‌ی سیاست انگلیس را داده‌اند و سیاست او را تاچریسم نامیده‌اند. این مقاله از دانشگاه کسب و کار، به بررسی زندگی این بانوی قدرتمند و فعالیت‌های شخصی و سیاسی‌اش اختصاص دارد.
دوران کودکی و تحصیلات
تولد و خانواده
مارگارت تاچر، با نام کامل مارگارت هیلدا رابرتز، در تاریخ 13 اکتبر 1925 در گرانتهام، شهری کوچک و مهم در 150 کیلومتری شمال لندن به دنیا آمد. این شهر به دلیل مجاورت با جاده‌ی بزرگ شمالی، به عنوان شاهراه اصلی حمل‌ونقل شناخته می‌شود. خانواده‌ی او از طبقه‌ی متوسط و رو به پایین جامعه بودند، اما با اراده و سخت‌کوشی، به موفقیت‌های اجتماعی و اقتصادی دست یافتند.
تأثیر پدر و مادر
مارگارت از کودکی با پدرش، آلف رابرتز، که مردی کتاب‌خوان و فرهیخته بود، رابطه‌ای نزدیک داشت. او هر هفته کتاب‌های زیادی از کتابخانه برای پدرش می‌آورد و در دنیای فلسفه و سیاست غوطه‌ور می‌شد. او درباره‌ی مادرش می‌گفت:
“توانایی برنامه‌ریزی و ترکیب وظایف مختلف یک زندگی پویا را از مادرم به ارث بردم.”
پیشرفت تحصیلی
مارگارت در سنین پایین به سرعت پیشرفت کرد. او پیش از ورود به مدرسه، خواندن را آموخته و در هفده سالگی به دانشگاه راه یافت. همچنین، او پیانو می‌نواخت و در ده سالگی برنده‌ی جایزه حفظ شعر شد. سخنرانی‌های او در جمع‌های مختلف، مهارت‌های بلاغی‌اش را تقویت کرد و او را به دنیای عمومی‌سازی معرفی کرد.
علاقه‌مندی‌های مارگارت تاچر
مارگارت در دوران کودکی به پیاده‌روی‌های طولانی در حومه‌ی گرانتهام علاقه‌مند بود. او علاوه بر شعرخوانی و نواختن پیانو، تماشای فیلم و بازی‌های تخته‌ای را نیز دوست داشت. اگرچه ورزش به عنوان تفریحی همیشگی‌اش نبود، اما او در تیم هاکی نیز بازی می‌کرد. فضای زندگی خانواده‌اش به گونه‌ای بود که آنها همواره در حال فعالیت بودند و هیچ‌گاه برای تفریحات بی‌فایده وقت هدر نمی‌دادند.
این دوران کودکی و تربیت خانوادگی، به شکل‌گیری شخصیت قوی و اراده‌ی محکم مارگارت تاچر کمک کرد و او را به یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ سیاسی بریتانیا تبدیل ساخت.
ورود مارگارت تاچر به آکسفورد
در اوایل اکتبر 1943، مارگارت رابرتز، که کمتر از 18 سال داشت، به دانشگاه آکسفورد رفت تا در رشته شیمی تحصیل کند. این آغاز تحصیل همزمان با شروع جنگ جهانی دوم بود. در دانشگاه، او به گروه کُر باخ آکسفورد، گروه مطالعه‌ی متدیست و حزب محافظه‌کار دانشگاه پیوست. در سال چهارم تحصیل، او به عنوان دومین زن رئیس حزب دانشگاه انتخاب شد و به‌عنوان یک محافظه‌کار شناخته شد، در حالی که آکسفورد به شدت چپ‌گرا بود.
تأثیر آکسفورد بر زندگی مارگارت تاچر
اگرچه مارگارت در رشته شیمی تحصیل می‌کرد، اما علاقه واقعی او به سیاست بود. او در آکسفورد با افرادی آشنا شد که تأثیر زیادی بر زندگی‌اش گذاشتند، از جمله رابین دی، آزادی‌خواهی که بعداً یکی از اعضای اتاق قانون خانم تاچر شد. به عنوان رئیس حزب دانشگاه، او وقت زیادی را با رهبران حزب محافظه‌کار سپری کرد و از سال 1943 تا 1953 با نخبگان جوان ملاقات داشت. این تجربیات به او این امکان را داد تا منابع و آثار سیاسی متعددی را مطالعه کند و افکار سیاسی‌اش را عمیق‌تر و گسترده‌تر کند.
تحصیل در رشته حقوق
در دوران دانشگاه، علاقه‌مندی مارگارت به رشته حقوق نیز شکل گرفت. او در سال 1951 به‌عنوان کارشناس دادگستری فعالیت کرد و در سال 1954 از رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد و در آزمون وکالت ارشد قبول شد.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات میشل اوباما، شجاع الدین شفا و الیف شافاک را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
ازدواج و زندگی خانوادگی
پس از فارغ‌التحصیلی در رشته شیمی، مارگارت در یک کارخانه مواد غذایی مشغول به کار شد. در این کارخانه، با دنیس تاچر، بازرگان ثروتمند، آشنا شد و ازدواج کرد. از آن پس، نام خانوادگی‌اش از رابرتز به تاچر تغییر یافت و او دو فرزند دوقلو به نام‌های مارک و کارول به دنیا آورد.
مرگ و میراث مارگارت تاچر
مارگارت تاچر 15 سال رهبر حزب محافظه‌کار و 11 سال نخست‌وزیر بریتانیا بود. او در این دوران، سیاست‌های اقتصادی را به نفع ثروتمندان پیش برد که منجر به افزایش نرخ فقر و بیکاری شد. در 22 نوامبر 1990، او از سمت خود استعفا داد و با چشمی گریان از مقر نخست‌وزیری خارج شد.
سال‌های پایانی عمر او تحت‌تأثیر بیماری آلزایمر قرار گرفت و کمتر در محافل عمومی شرکت می‌کرد. او پس از چند سال تحمل بیماری، در 13 آوریل 2013 در سن 87 سالگی درگذشت و در مقبره‌ای در لندن به خاک سپرده شد. میراث او به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ سیاسی بریتانیا باقی مانده است.
حرفه و مناصب سیاسی مارگارت تاچر
از سال 1947 تا 1959، مارگارت رابرتز به عنوان یک شیمی‌دان محقق مشغول به کار بود و در این دوران دو بار برای کرسی پارلمان حزب محافظه‌کار مبارزه کرد. همچنین، او به عنوان وکیل‌مدافع مالیات فعالیت کرد و برای حزب محافظه‌کار مطالبی نوشت و سخنرانی کرد.
در 31 ژانویه 1949، در سن 23 سالگی، پس از سه دوره مصاحبه، به عنوان کاندیدای حزب محافظه‌کار در یک حوزه انتخاباتی کوچک معرفی شد. مارگارت تاچر در این دوران مناصب سیاسی مختلفی برعهده گرفت که در ادامه این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی آنها می‌پردازیم:
وزیر آموزش و پرورش
مارگارت تاچر در سال 1959 به نمایندگی مجلس انگلیس انتخاب شد و در سال 1970 به عنوان وزیر آموزش‌وپرورش در دولت ادوارد هیس منصوب گردید. یکی از جنجالی‌ترین سیاست‌های او در این دوران، لغو شیر رایگان برای کودکان 7 تا 11 ساله و افزایش قیمت وعده‌های غذایی مدارس بود.
این تصمیم منجر به تظاهرات و اعتراضات گسترده‌ای شد و او به عنوان “خانم تاچر شیر دزد” در رسانه‌ها شناخته شد. در این دوران، او همچنین پیشنهاداتی برای اصلاحات در اتحادیه‌های دانشجویی ارائه داد که شامل قانون عضویت اجباری در اتحادیه‌های کارگری بود.
رهبر حزب محافظه‌کار
در سال 1975، مارگارت تاچر به رهبری حزب محافظه‌کار انتخاب شد و تا 1979 در این منصب باقی ماند. این نخستین‌بار بود که یک زن، رهبری یک حزب سیاسی عمده در انگلستان را بر عهده می‌گرفت. او در این دوره به چند کشور سفر کرد، از جمله دیدار با محمدرضا شاه پهلوی در کاخ نیاوران تهران، که به یکی از نمادهای مهم حضور او در صحنه سیاسی و دیپلماتیک تبدیل شد.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات علی انصاری، دیل کارنگی، ولادیمیر ناباکوف و بابک فردوسی را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
سفرهای دوران رهبری حزب
تاچر در دوران رهبری حزب، به سفرهای خارجی متعددی رفت تا عقاید خود را گسترش دهد. او معتقد بود که صدای او در مجلس بریتانیا به اندازه کافی شنیده نمی‌شود و به همین دلیل، بدون وزیر امور خارجه‌اش به سفر می‌رفت. مهم‌ترین سفرهای او شامل دیدار با جیمی کارتر در آمریکا و دیدار با محمدرضا پهلوی در ایران بود.
نخست‌وزیری مارگارت تاچر
مارگارت تاچر در سوم مه 1979 با پیروزی حزب محافظه‌کار در انتخابات پارلمانی به سمت نخست‌وزیری انگلستان رسید. او در نهم ژوئن 1983 و 11 ژوئن 1987 برای بارهای دوم و سوم نیز در انتخابات پیروز شد. پس از کسب قدرت، او سیاست‌های خود را در مقابله با اتحادیه‌های کارگری و تقویت بازار آزاد آغاز کرد.
دیدگاه‌های سیاسی و اقتصادی او که به “تاچریسم” معروف شد، شامل کاهش دخالت دولت در امور اقتصادی، رهبری مقتدرانه، دشمنی با لیبرالیسم و اتحادیه‌های کارگری، خصوصی‌سازی و افزایش مالیات‌های غیرمستقیم بود.
این دوران از زندگی مارگارت تاچر، او را به یکی از تأثیرگذارترین و جنجالی‌ترین شخصیت‌های تاریخ سیاسی بریتانیا تبدیل کرد.
سیاست‌ها و تاثیرات تاچریسم
تا این بخش از مقاله دانشگاه کسب و کار با زندگینامه مارگارت تاچر و حرفه سیاسی او آشنا شدیم. در ادامه مهم‌ترین اقدامات سیاسی تاچر و تاثیرات آن را بررسی می‌کنیم.
1. کاهش رشد اقتصادی
سیاست‌هایی که تاچر جهت اشتغالزایی انجام داد، قانون کار و نرخ دستمزد را به نفع سرمایه‌گذاران تغییر داد. او سیستم مالیاتی را به نفع صاحبان سرمایه تصحیح کرد. این دو سیاست باعث افزایش اختلاف طبقاتی در بریتانیا شد. تاچر این اقدامات را با بهانه‌ی کاهش نرخ بیکاری توجیه می‌کرد؛ اما در سال 1986، نرخ بیکاری بیشتر شد و به اوج خود رسید.
در دهه شصت میلادی، رشد اقتصادی کشور در دولت رفاهی 3.14 درصد بود. این نرخ در دوران نخست‌وزیری تاچر، با وجود کشف و استخراج نفت از دریای شمال انگلستان، به 2.49 درصد رسید.
2. افزایش اختلاف طبقاتی
چنان که گفته شد، سیاست‌های اقتصادی تاچر اختلاف طبقاتی را افزایش داد و ضربه‌ی بزرگی به فقرا و طبقات فرودست جامعه زد. در دوران تاچر، بورژوازی اوج گرفت و حدود 9 درصد به ثروت ثروتمندان افزوده شد. طبقه‌ی کارگر انگلستان که روز‌به‌روز فقیرتر می‌شد، دست به اعتراض و اعتصابات مختلف می‌زد. یکی از این موارد، اعتصاب کارگران معدن بود که با سیاست و خشونت‌های مارگارت تاچر سرکوب شد. او علنا اعلام کرد:
حاکمیت قانون، باید بر اوباش غلبه کند” و اعتصاب خشونت‌بار کارگران را محکوم به ارعاب کرد و آن را تجمع غیرقانونی نامید.
3. تمرکز مارگارت تاچر بر بخش خصوصی
یکی از اقدامات تاچر در دوران طولانی نخست‌وزیری‌اش، خصوصی‌سازی گسترده و اجرای سیاست‌های نئولیبرالی بود. به جرات می‌توان گفت تمام دستاوردها و اصلاحاتی که در دوره‌های قبل برای طبقه کارگر به‌دست آمده بود، توسط مارگارت تاچر نابود شد. خدمات رفاهی و بهداشتی‌ای که دولت عهده‌دار تامین آنها بود، از وظایف دولت خط خورد. همچنین اکثر صنایع بزرگ بریتانیا به بخش خصوصی واگذار شد.
4. تغییر در قانون مالیات‌ها
سیاست‌های مالیاتی تاچر، ضربه دیگری بر اقتصاد بریتانیا وارد کرد. در دوران مارگارت تاچر، نسبت مالیات بر تولید ناخالص داخلی، حدود 4 درصد افزایش پیدا کرد. بالاترین نرخ مالیات که از ثروتمندان گرفته می‌شد، در دوران تاچر از 83 درصد به 40 درصد رسید. در مقابل، مالیات مصرف‌کنندگان و طبقات پایین، از 8 درصد به 15 درصد رسید.
5. دشمنی مارگارت تاچر با ایران
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، مارگارت تاچر موضع سختی گرفت. او در اولین اقدام، با پیشنهاد برخی از مقامات آمریکایی مبنی بر حمله‌ی نظامی به ایران موافقت کرد. سپس در فروردین 1359 به حمایت آمریکا در تحریم اقتصادی ایران پرداخت. با انتشار کتاب آیات شیطانی و حمایت تاچر از آن، روح‌الله خمینی در فتوایی، این نویسنده را شیطانی خواند و حکم اعدام او را صادر کرد. این واقعه تنش بزرگی در روابط ایران و انگلستان به وجود آورد و در سال 1368 روابط این دو کشور، کاملا قطع شد.
6. جنگ ایران و عراق
دولت تاچر در جریان حمله‌ی عراق به ایران، اعلام بی‌طرفی کرده بود؛ اما طبق اسنادی که از مرکز اسناد ملی انگلیس منتشر شده، این ادعا مردود است. دولت تاچر در سال‌های 1980 تا 1981، علاوه بر فروش سلاح‌های نظامی به عراق، پایگاه‌های نظامی دریایی و هوایی نیز ایجاد کرده بود. فهرست سلاح‌هایی که انگلستان به عراق فروخت، 81 نوع تجهیزات نظامی از جمله خودروهای نجات، تانک و رادار را شامل می‌شد.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات جی کی رولینگ، احمد شاملو، استیو جابز و پیر امیدیار را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
7. ارتباط دوستانه با آمریکا
مارگارت تاچر در سال‌های نخست‌وزیری، حامی سیاست‌های آمریکا در اروپا بود. او نزدیک‌ترین متحد رئیس‌جمهور ایالت متحده، رونالد ریگان بود. آنها در سیاست‌های جنگ و تحریم علیه ایران با یکدیگر هم‌دستی داشتند و حتی در ماجرای سرکوب کارگران معدن، با همفکری و مشورت به نتیجه‌ای واحد رسیدند. بسیاری از محققان، تاچر و ریگان را دو چهره‌ی کلیدی در افول کمونیسم می‌دانند.
8. سیاست‌های خارجی مارگارت تاچر
تاچر علاوه بر مشکلاتی که در بریتانیا و اقتصاد آن ایجاد کرد، در حقوق بشر و سیاست‌های خارجی نیز عملکرد خوبی نداشت. او یکی از حامیان آپارتاید در آفریقای جنوبی بود و نلسون ماندلا را تروریست می‌دانست.
همچنین از طرفداران آگوستو پینوشه، رهبر دیکتاتور شیلی بود که در دوران حکومتش، کشتار، دستگیری و اقدامات وحشیانه‌ی متعددی علیه مخالفانش انجام داد. یکی دیگر از اقدامات خارجی مارگارت تاچر، سرکوب اعضای ارتش آزادی‌خواه ایرلند بود.
تأثیر سیاست‌های اقتصادی مارگارت تاچر بر بریتانیا
مارگارت تاچر، نخست‌وزیر بریتانیا از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰، با اجرای سیاست‌های اقتصادی خود که به “تاچریسم” معروف شدند، تحولات عمده‌ای در اقتصاد این کشور به وجود آورد. این سیاست‌ها بر اساس اصول نئولیبرالیسم بنا شده و بر بازار آزاد، کاهش نقش دولت در اقتصاد و خصوصی‌سازی تأکید داشتند.
کاهش مالیات‌ها
یکی از نخستین و بارزترین اقدامات تاچر، کاهش نرخ‌های مالیاتی به منظور تشویق سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌وری اقتصادی بود. او بر این باور بود که مالیات‌های بالا انگیزه‌های کاری و سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. به همین دلیل، نرخ مالیات بر درآمد و شرکت‌ها به طور قابل توجهی کاهش یافت.
خصوصی‌سازی مارگارت تاچر
خصوصی‌سازی یکی دیگر از ارکان اصلی سیاست‌های اقتصادی تاچر بود. او معتقد بود که شرکت‌های دولتی معمولاً ناکارآمد هستند و واگذاری آنها به بخش خصوصی می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌های دولت منجر شود. در این راستا، شرکت‌های بزرگی مانند بریتیش گاز، بریتیش تلکام و بریتیش ایرلاینز به بخش خصوصی واگذار شدند.
اصلاحات بازار کار
تاچر همچنین به اصلاحات در بازار کار پرداخت و قدرت اتحادیه‌های کارگری را کاهش داد. او قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای اعتصاب‌ها وضع کرد که به کاهش تعارضات کارگری و افزایش انعطاف‌پذیری بازار کار منجر شد. این اقدامات به بهبود شرایط کسب‌وکار و جذب سرمایه‌گذاری کمک کردند.
تأثیرات کلی مارگارت تاچر
سیاست‌های اقتصادی تاچر تأثیرات عمیقی بر بریتانیا داشتند. از یک سو، رشد اقتصادی و افزایش بهره‌وری را به همراه داشتند، اما از سوی دیگر، نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی را تشدید کردند. نرخ بیکاری در دوران او به شدت افزایش یافت و بسیاری از جوامع صنعتی قدیمی دچار رکود شدند.
فیلم بانوی آهنین
فیلمی از زندگی این بانوی سیاستمدار به کارگردانی فیلیدا لوید ساخته شد. این فیلم که با بازی مریل استریپ در نقش مارگارت تاچر ساخته‌شده، به بخش پایانی زندگی مارگارت تاچر می‌پردازد. فیلم بانوی آهنین در ژانویه 2012 در لندن اکران شد.
زندگینامه دیگر افراد موفق: اگر به مطالعه زندگینامه افراد موفق علاقه دارید توصیه می‌کنیم مقالات لوییز هی، دبی فورد، آبراهام مازلو و لویی پاستور را در رسانۀ دانشگاه کسب و کار بخوانید.
سخن پایانی
مارگارت تاچر از نخستین زنانی بود که به جایگاه برجسته‌ای در سیاست رسید. او در ابتدای فعالیتش بریتانیا را به قدرت و جایگاه بالایی رساند، با این حال سیاست‌های نادرستی داشت که اکثر آنها به ضرر طبقه‌ی پایین و فرودست جامعه بود. همین امر موجب شد که پس از مرگ او، تعدادی از مردم بریتانیا به خیابان‌ها آمده و با شعارهایی نظیر “شیر دزد” و”ساحره مرد“، مرگ او را جشن بگیرند.
دوران نخست وزیری او، طولانی‌ترین دوره در قرن بیستم بود. مارگارت تاچر زنی بود که به دلیل سیاست‌هایی که اعمال می‌کرد و قدرت و جاذبه‌ای که داشت، به ‘بانوی آهنین’ مشهور بود. نظر شما درباره زندگی مارگارت تاچر و سیاست‌های او چیست؟ این مقاله از دانشگاه کسب و کار تا چه حد اطلاعات شما در این زمینه را افزایش داد؟
منبع: Wikipedia
سوالات متداول
۱. تاچریسم چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
پاسخ: تاچریسم به سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی مارگارت تاچر اشاره دارد که بر بازار آزاد، کاهش دخالت دولت، خصوصی‌سازی و کاهش مالیات‌ها تأکید دارد.
۲. تأثیر سیاست‌های تاچر بر اقتصاد بریتانیا چه بود؟
پاسخ: سیاست‌های تاچر به رشد اقتصادی و افزایش بهره‌وری کمک کردند، اما همچنین نابرابری‌های اجتماعی را تشدید و نرخ بیکاری را بالا بردند.
۳. چگونه تاچر با اتحادیه‌های کارگری برخورد کرد؟
پاسخ: تاچر قدرت اتحادیه‌های کارگری را کاهش داد و قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای اعتصاب‌ها وضع کرد که منجر به کاهش نفوذ آنها و افزایش تنش‌های اجتماعی شد.
۴. آیا سیاست‌های تاچر تأثیرات مثبتی نیز داشتند؟
پاسخ: بله، کاهش مالیات‌ها و خصوصی‌سازی به جذب سرمایه‌گذاری و افزایش کارایی در برخی صنایع کمک کردند و به رشد اقتصادی منجر شدند.
۵. میراث مارگارت تاچر چگونه ثبت شده است؟
پاسخ: میراث تاچر به عنوان یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار تاریخ بریتانیا، شامل رویکرد نئولیبرالی و تأثیرات مثبت و منفی بر جامعه و اقتصاد است و هنوز هم موضوع بحث‌های سیاسی است.
سلام مهدیس جان
ممنون بابت مطلب کاملی که نوشتی و این بانوی بزرگ رو معرفی کردی
قسمت اعظم مطالب مغرضانه بود .ناچر تورم ،بیکاری واعصاب معدن چیان راکنترل کرد .او در فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نقش به سزایی داشت.همچنین برای صلح جهانی درقالب پیمانانش وگسترش موشک های اتمی بسیار کوشید .