بررسی علمی سپاسگزاری + 13 دلیل برای سپاسگزار بودن

به نظر شما سپاسگزاری تا چه مقدار می‌تواند بر روند زندگی ما و روحیاتمان اثرگذار باشد؟ آیا آخرین باری که برای چیزی احساس قدردانی کردید را به خاطر دارید؟ چرا این احساس به شما دست داد؟ چگونه قدردانی و سپاسگزاری خود را ابراز کردید؟

آیا شما به معجزه شکرگزاری اعتقاد دارید؟ این قدردانی و سپاس تا کنون چه اثراتی بر زندگی و آرامش درونی شما گذاشته است؟ ما در این مقاله از دانشگاه کسب و کار تصمیم داریم تا به بررسی مفهوم سپاسگزاری بپردازیم. اینکه سپاسگزاری به چه معناست؟ چرا ضروری است و دلایل اهمیت آن چیست؟ دلایل زیادی برای تمرین شکرگزاری وجود دارد، از جمله همه‌ی فوایدی که این عمل برای سلامت روان و رفاه کلی ما دارد. البته تمرین قدردانی برای افراد مختلف معانی متفاوتی دارد. برخی با یادداشت‌های روزانه آن را پیش می‌گیرند و برخی از نماز و عبادت برای رسیدن به آن بهره می‌گیرند. برای فراگیری این تمرینات و اطلاع از مزایای هر یک در جهت سپاسگزاری، ادامه مطلب را از دست ندهید.

سپاسگزاری چیست؟

سپاسگزاری و قدردانی از جمله واژه‌هایی هستند که ما از زمان کودکی خود با آن‌ها سر و کار داریم. درست زمانی در کودکی که از ما خواسته می‌شد تا وقتی که دیگران به ما هدیه‌ای می‌دهند یا در حق ما لطفی انجام می‌دهند از آن‌ها تشکر کنیم. در واقع قدردانی یک عرف و یک قانون اجتماعی است، که از دوران کودکی در وجود بسیاری از ما نهادینه شده است. می‌توان گفت که تشکر کردن از دیگران به یک آموخته ثابت در ذهن ما تبدیل شده است و در بسیاری از مواقع ما آن را به صورت خودکار به کار می‌گیریم. اما آیا تا به حال شده که برای چیزهای خوب کوچکی که به طور روزانه برایمان اتفاق می‌افتد قدردان باشیم؟ آیا واقعاً طریقه درست شکرگزار بودن را میدانیم؟

همه‌ی ما در سال‌های زندگی خود تعاریف مختلفی از قدردانی را شنیده‌ایم و آن را به طرق مختلفی اجرا کرده‌ایم. اما در واقع تجربه قدردانی و شکرگویی عمیق نیازمند تلاشی آگاهانه است. ما در بسیاری از اوقات بدون تفکر و تأمل در رابطه با لحظه‌ای که در آن هستیم اقدام به قدردانی می‌کنیم! قدردانی یک احساس آگاهانه و مثبت است که گاها به صورت محسوس و گاهی به صورت نامحسوس ابراز می‌شود.

این احساس مثبت که شامل تصدیق شخص دیگری یا اتفاقات زندگی ما می‌شود فواید روحی، روانی و جسمی بسیاری برای ما دارد. درست زمانی که با گرمی، احساسات مهربانانه و سایر اشکال سخاوتمندانه آن را ابراز می‌کنیم. می‌توان گفت که واژه قدردانی بسته به اینکه چگونه و در چه زمینه‌ای از آن استفاده می‌شود، می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. در واقع قدردانی یعنی درک این موضوع که اتفاق خوبی برای شما رخ داده است، حال مسئول این اتفاق می‌تواند شخص دیگری باشد، خودتان باشید و یا طبیعت و خداوند را مسبب آن بدانید.

تاریخچه مطالعه اثرات سپاسگزاری

مسئله شکرگزاری موضوعی است که از گذشته‌های دور مورد توجه علما، فیلسوفان و شخصیت‌های دینی بوده است. تحقیقات و پژوهش‌ها در رابطه با قدردانی و شکرگزاری و اثرات آن از دهه 1950 آغاز شد. زمانی که روانشناسان و جامعه شناسان شروع به بررسی تأثیرات قدردانی بر افراد و گروه‌های مختلف کردند و تلاش کردند فواید آن را بر روح و روان افراد در جوامع بررسی کنند. از آن زمان و با آشکار شدن فواید این مسئله برای سلامت افراد، توجه به موضوع سپاسگزاری به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کرد.

سپاسگزاری: شبه علم یا علم؟

در دنیای پرشتاب امروزی، گاه در میان انبوه دغدغه‌ها و چالش‌ها، فراموش می‌کنیم که برای داشته‌هایمان شکرگزار باشیم. اما سپاسگزاری، فراتر از یک عمل ساده، فواید علمی و اثبات‌شده‌ای دارد که می‌تواند زندگی ما را در ابعاد مختلف ارتقا دهد. روانشناسان، سپاسگزاری را به عنوان تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی و قدردانی از داشته‌ها تعریف می‌کنند. این عمل، با افزایش احساس خوشبختی، رضایت از زندگی و کاهش استرس و اضطراب همراه است. مارتین سلیگمن، روانشناس برجسته، در تحقیقات خود نشان داده است که سپاسگزاری، کلید “شادی اصیل” است. او معتقد است که شکرگزاری، به ما کمک می‌کند تا از “چرخه منفی” افکار و احساسات منفی رها شده و به سمت تجارب مثبت زندگی سوق پیدا کنیم.

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات طوفان فکری، فوبیا، کاریزماتیک و هوش تجاری را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

آزمایش سپاسگزاری واتکینز

یکی از مشهورترین آزمایش‌ها در زمینه روانشناسی سپاسگزاری، توسط پروفسور سونیا واتکینز انجام شده است. در این آزمایش، افراد به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند:

• گروه اول: هر روز 10 مورد از چیزهایی که بابت آنها شکرگزار بودند را لیست می‌کردند.
• گروه دوم: هر روز 10 مورد از چیزهایی که باعث ناراحتی آنها می‌شد را لیست می‌کردند.
• گروه سوم: هیچ فعالیتی انجام ندادند.

پس از 10 هفته، نتایج نشان داد که گروهی که لیست شکرگزاری می‌نوشتند، در مقایسه با دو گروه دیگر، به طور قابل توجهی شادتر و خوش‌بین‌تر بودند، و سطح استرس و اضطراب کمتری داشتند. با وجود شواهد علمی قوی، برخی افراد هنوز سپاسگزاری را به عنوان یک “شبه علم” یا “فلسفه خوش‌بینانه” تلقی می‌کنند. اما واقعیت این است که تحقیقات علمی متعددی، فواید روان‌شناختی و حتی فیزیولوژیکی سپاسگزاری را به اثبات رسانده‌اند.

برخی از فواید علمی سپاسگزاری:

• افزایش شادی و رضایت از زندگی
• کاهش استرس و اضطراب
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• بهبود کیفیت خواب
• افزایش تاب‌آوری در برابر مشکلات
• تقویت روابط اجتماعی

شکرگزاری، یک عمل ساده اما قدرتمند است که می‌تواند زندگی ما را در جهات مثبت و سازنده تغییر دهد. با شکرگزاری، می‌توانیم از داشته‌هایمان بیشتر لذت ببریم، شادتر و خوش‌بین‌تر باشیم و با چالش‌های زندگی با قدرت بیشتری روبرو شویم.

روانشناسان و نظریه‌های آنها در مورد شکرگزاری

• باربارا فردریکسون، روانشناس برجسته، معتقد است که شکرگزاری، یکی از 10 فضیلت اخلاقی اصلی است که می‌تواند به شکوفایی انسان کمک کند. او در تحقیقات خود نشان داده است که شکرگزاری، با افزایش شادی، رضایت از زندگی، خوش‌بینی و تاب‌آوری همراه است.
• مایکل مک‌کالو، روانشناس اجتماعی، نظریه‌ای به نام “سندرم شکرگزاری” ارائه می‌دهد. او معتقد است که شکرگزاری، باعث ایجاد یک چرخه مثبت در زندگی می‌شود. به این ترتیب که شکرگزاری، منجر به احساسات مثبت می‌شود، و این احساسات مثبت، به نوبه خود، انگیزه فرد را برای انجام کارهای مثبت و شکرگزاری بیشتر افزایش می‌دهند.

مثال‌های واقعی از جلسات روانشناسی درباره فواید سپاسگزاری:

• خانمی که پس از سپاسگزاری روزانه از سلامتی خود، متوجه علائم اولیه یک بیماری خطرناک می‌شود و به موقع برای درمان اقدام می‌کند.
• دانش‌آموزی که با تمرکز بر داشته‌های خود، اعتماد به نفس خود را افزایش می‌دهد و در امتحانات موفق می‌شود.
• زوجی که با شکرگزاری از یکدیگر، صمیمیت و عشق در روابط خود را تقویت می‌کنند.

معرفی روش‌های خلاقانه برای شکرگزاری:

• ایجاد آلبوم شکرگزاری و جمع‌آوری عکس‌ها و یادگاری‌هایی از چیزهایی که بابت آنها شکرگزار هستید.
• نوشتن نامه‌ای به کسی که از او سپاسگزار هستید و بیان احساسات خود.
• برگزاری جشن شکرگزاری و دعوت از دوستان و خانواده برای شکرگزاری مشترک.

13 دلیل علمی برای سپاسگزار بودن

تمرین منظم قدردانی و ابراز آن فواید بسیاری دارد، چه کوتاه مدت و چه بلند مدت! قدردانی را می‌توان یکی از بهترین راه‌ها برای بهزیستی روانی در نظر گرفت. روانشناسان و متخصصین این حوزه تحقیقات بسیاری را برای اثرات قدرشناسی انجام داده‌اند. متخصصین حوزه روان، قدرشناسی و سپاسگزاری را یکی از اصلی‌ترین محورهای روانشناسی مثبت گرا می‌دانند. در واقع می‌توان گفت که طبق شواهد جمع آوری شده افرادی که به طور آگاهانه نعمات و موهبات زندگی خود را می‌شمارند، شادتر از دیگران هستند و کمتر دچار افسردگی می‌شوند. در ادامه برخی از مهم‌ترین فواید شکرگزاری و قدردانی را بیان می‌کنیم:

1. قدردانی مسیر را برای روابط بیشتر باز می‌کند

بر اساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شدم شده است، حتی گفتن کلمه‌ی “متشکرم” به دیگران می‌تواند به ما کمک کند تا دوستان جدیدی پیدا کنیم و راه را برای ایجاد روابط جدید با انسان‌ها باز می‌کند. چرا که تشکر کردن از افراد جدیدی که به صورت روزمره ملاقات می‌کنیم باعث می‌شود تا افراد علاقه‌مند به ایجاد یک رابطه مداوم با شما شوند. بنابراین چه این تشکر و قدردانی از یک غریبه که در را برای شما نگاه داشته باشد و یا یک یادداشت قدردانی برای همکارتان که در پروژه به شما کمک کرده است، منجر به ایجاد فرصت‌های جدید در زندگی شما خواهد شد.

2. سپاسگزاری سلامت جسمی شما را بهبود می‌بخشد

مطالعات نشان می‌دهد که افراد سپاسگزار، شکرگزار و قدردان معمولاً کمتر از سایرین دچار درد و ناراحتی‌های جسمی می‌شوند و بیشتر از سایر افراد احساس سلامتی می‌کنند. شاید این مسئله جالب باشد؛ اما اصلا شگفت انگیز نیست چرا که افراد شکرگزار معمولاً بیشتر از دیگران به وجود خود، نعمت‌های وجودی خود و مهم‌ترین آن‌ها یعنی سلامتی توجه می‌کنند و به همین علت هم بیشتر مراقب سلامت جسم و روان خود هستند. برای مثال این افراد بیشتر ورزش می‌کنند، به احتمال زیادی آزمایشات و معاینات زیادی را در جهت سنجش سلامت خود انجام می‌دهد و به همین دلایل معمولاً بیشتر از سایرین عمر می‌کنند و جسم سالم‌تری دارند.

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات قانون مورفی، هوش، افسردگی، انگیزشی کنکور و فن بیان قوی را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

3. سپاسگزاری سلامت روانی شما را بهبود می‌بخشد

قدردانی و شکرگزاری می‌توانند بسیاری از احساسات مضر و سمی ما را کاهش دهند. احساساتی همچون حسادت، رنجش، ناامیدی، حسرت و پشیمانی که هر یک به نوعی می‌توانند به روان ما آسیب برسانند. طبق مطالعات بسیاری که در مورد رابطه میان قدردانی و رفاه عمومی حال افراد انجام شده است، مشخص شده است که شکرگزاری و قدردان بودن به طور مؤثری می‌تواند شادی را افزایش دهد و منجر به کاهش علائم افسردگی در افراد شود.

4. قدردانی پرخاشگری را کاهش می‌دهد و منجر به افزایش حس همدلی می‌شود

بر طبق مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است، افراد سپاسگزار معمولاً بیشتر از سایرین تعاملات اجتماعی دارند، حتی در زمانی که دیگران با آن‌ها رفتار مهربانانه ندارند. شرکت کنندگان در این مطالعه که در مقیاس‌های قدردانی رتبه‌های بالاتری دریافت کرده بودند، حتی در صورتی که از دیگران بازخوردهای منفی دریافت می‌کردند، کمتر امکان داشت که این بازخوردها را تلافی کنند و یا با پرخاشگری پاسخ دهند. آن‌ها معمولاً تمایل کمتری به انتقام جویی و تلافی کردن دارند و احساس همدلی بیشتری را نسبت به سایر افراد تجربه می‌کنند.

5. افراد قدردان و سپاسگزار خواب بهتری دارند

یکی از عادات و تمریناتی که برای قدردانی و شکرگزاری پیشنهاد کردیم، نوشتن بود. اینکه همه مواردی که منجر به احساس سپاس و قدردانی در شما می‌شوند را به صورت روزانه در یک دفتر مخصوص یادداشت کنید و آن‌ها را به خودتان یادآوری کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد افرادی که این عمل را به صورت روزانه انجام می‌دهند، معمولاً خواب بهتری دارند. این افراد راحت‌تر از دیگران به خواب می‌روند و طولانی‌تر از دیگران می‌خوابند.

6. قدردانی می‌تواند میزان عزت نفس را در وجود ما افزایش دهد

سپاسگزاری می‌تواند منجر به افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در افراد شود. قدردان بودن شما می‌تواند مقایسه‌های اجتماعی که معمولاً در ذهن ما شکل می‌گیرند و منجر به کاهش اعتماد به نفس ما می‌شوند را کاهش دهد. این دسته از افراد معمولاً به جای اینکه نسبت به افرادی که پول یا جایگاه اجتماعی بهتری دارند حسادت کنند و یا دچار حس عصبانیت شوند، از دستاوردهای آن‌ها قدردانی می‌کنند.

7. شکرگزار بودن سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می‌کند

تحقیقات نشان داده است که قدردانی به احساس رفاه کلی افراد کمک می‌کند. بر اساس یک بررسی در سال 2004 مشخص شد افرادی که دچار درجات بالای استرس هستند نمی‌توانند پاسخ خوبی به تهدیداتی که علیه بدن آن‌ها صورت می‌گیرند بدهند. اما افزایش رفاه روانی و ذهنی می‌تواند به بدن شما کمک کند تا به طور مؤثرتری با بیماری‌ها مبارزه کند.

تمرین قدردانی همچنین می‌تواند سایر جنبه‌های سلامت جسمانی ما را بهبود ببخشد. برای مثال این مسئله می‌تواند خطرات مرتبط با نارسایی قلبی را کاهش دهد.

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات تایپ های شخصیتی، مسئولیت اجتماعی و انگیزشی موفقیت را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

8. سپاسگزار بودن خوش بینی را در شما افزایش می‌دهد

طبق یک مطالعه انجام شده در سال 2019 نشان داده شد که داشتن یک شخصیت خوش‌بین می‌تواند مزایای بسیاری برای سلامت جسم و روح ما داشته باشد. اگر به صورت ذاتی فرد خوش‌بینی نیستید، انجام تمرینات قدردانی و شکرگزار بودن می‌تواند به شما کمک کند تا دیدگاه‌های خوش‌بینانه‌تری نسبت به جهان اطراف خود داشته باشید. جالب است بدانید در مطالعه‌ای که در سال 2003 انجام شد، نشان داده شد که فقط 10 هفته تمرین منظم شکرگزاری می‌تواند منجر به افزایش حس مثبت اندیشی و خوش‌بینی افراد نسبت به زندگی کنونی و آینده آن‌ها شود.

9. سپاسگزاری در زندگی شما اثرگذار است حتی اگر آن را به اشتراک نگذارید

یکی از موارد جالبی که در رابطه با قدردانی وجود دارد این است که حتی اگر شما این احساس خود را با دیگران به اشتراک نگذارید، باز هم می‌توانید از برخی فواید روحی و جسمی آن بهره‌مند شوید. در طی پژوهشی در این زمینه، به شرکت کنندگان محول شد تا نامه‌های قدردانی بنویسند؛ اما به آن‌ها گفته شد که نیازی نیست نامه‌های خود را برای گیرنده مورد نظر خود ارسال کنند. در واقع تنها 23 درصد از افراد نامه‌های خود را برای گیرنده‌های مورد نظر ارسال کردند. با این حال افرادی که نامه خود را نفرستاده بودند نیز از مزایای تجربه قدردانی بهره بردند. این مسئله نشان می‌دهد که مزایای سلامتی ناشی از نامه‌های قدردانی و تجربه شکرگزاری به انتقال این احساس به شخص دیگری وابسته نیست.

بنابراین اگر به فکر نوشتن یک نامه یا یک پیام قدردانی برای شخصی خاص هستید، اما مطمئن نیستید که می‌خواهید شخص مورد نظر نامه یا پیام شما را بخواند یا نه، ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتماً و در هر صورت این متن را بنویسید. چرا که صرف نوشتن یک متن قدردانی و تشکر به شما کمک می‌کند تا قدردانی از افراد مهم و اثرگذار زندگی‌تان را تمرین کنید و تمرکز خود را از احساسات و افکار منفی دور کنید.

10. حس کمک به دیگران را در شما تقویت می‌کند

معمولاً افراد قدردان و کسانی که شکرگزاری را سرلوحه زندگی خود قرار داده‌اند، بیشتر از دیگران روحیه کمک به هم نوعان و همیاری دارند. در موقعیت‌های مشابه این افراد با احتمال بیشتری به دیگران کمک می‌کنند حتی به غریبه‌ها. چرا که این احساس قدردانی منجر به ایجاد روحیه همیاری در آن‌ها می‌شود و احساس شکرگزاری آن‌ها نسبت به کائنات به سمت خودشان برمی‌گردد. پس آن‌ها دوست دارند علاوه بر اینکه از دیگران تشکر می‌کنند مورد قدردانی هم قرار بگیرند.

11. قدردانی شما را به فرد جذاب‌تری تبدیل می‌کند

سپاسگزاری و قدردانی از دیگران شما را به شخصیتی جذاب و مورد علاقه دیگران تبدیل می‌کند. احتمالاً در اطرافیان خود نیز شاهد این موضوع بوده‌اید. اصولاً افرادی که روحیه شکرگزاری قوی‌ای دارند و قدردان زحمات و اثرات مثبت دیگران در زندگی خود هستند، تایپ‌های شخصیتی دوست داشتنی‌تری هستند که دیگران به ایجاد ارتباط با آن‌ها علاقه نشان می‌دهند. پس اگر می‌خواهید به فردی جذاب و مورد علاقه اطرافیانتان تبدیل شوید، عادت به قدردانی و تشکر را در خود تقویت کنید.

12. شکرگزاری می‌تواند تفکر عمیق در شما را به وجود آورد

هنگامی که تصمیم بگیرید خصوصیت سپاسگزار بودن را در خودتان تقویت کنید، به همان نسبت نیز نسبت به پیرامون خود جزئی‌نگرتر خواهید شد. شما کم‌کم جزئیات مثبت را به خوبی می‌بینید و بابت آن‌ها سپاسگزار خواهید بود. پیشنهاد ما این است که برای تقویت کردن این خصلت در خود زمانی را اختصاص دهید و به تفکر عمیق بپردازید. به تمام چیزهایی که در زندگی خود دارید و بابت آن‌ها شکرگزار هستید را در یک فهرست یادداشت کنید. از کوچک‌ترین مسائل تا بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها، همه را به یاد بیاورید. به‌عنوان‌مثال حتی بیدار شدن و آغاز کردن یک روز جدید نیز می‌تواند عاملی برای سپاسگزاری باشد.

13. شما با شکرگزاری قدر نعمت‌های کوچک را بیشتر خواهید دانست!

شخصی که سپاسگزاری و قدردانی در شخصیت او نهادینه شده است همواره با تفکری عمیق به اطراف خود نگاه می‌کند تا جزئی‌ترین مسائلی که می‌تواند درباره آن‌ها شکرگزار باشد را پیدا کند. او در پس هر چیزی در زندگی‌اش به دنبال معنا می‌گردد و آن را به عنوان یک نعمت برای خود به شمار می‌آورد. بگذارید برای فهم بیشتر مثالی بزنم. فرض کنید شخصی برای شما هدیه کوچکی می‌خرد. شما می‌توانید با سپاسگزاری کردن بابت آن هدیه ارزش آن هدیه کوچک را چندین برابر کنید. علاوه بر این که آن فرد را بابت هدیه‌ای که به شما داده است خوشحال می‌کنید، خوشحالی خودتان نیز از دریافت آن هدیه بیشتر می‌شود.

فردی که همیشه قدردانی را تمرین می‌کند قدر زمان را هم بسیار می‌داند. این افراد معمولاً افراد مرتب و دقیقی هستند. چرا که آن‌ها به زمان نیز به عنوان یک نعمت برای شکرگزاری نگاه می‌کنند و همه تلاش خود را می‌کنند که از روزشان بهترین استفاده را ببرند. قلبی که سپاسگزاری را تمرین کرده است نسبت به محیط اطرافش نیز بسیار مهربان است. او هرگز به خود اجازه نمی‌دهد که به چیزی در طبیعت آسیب بزند! علت این موضوع این است که او زیبایی را در پس همه جزئیات در طبیعت و پیرامون خود پیدا می‌کند و قدردان آن‌ها خواهد بود. بهتر است قدردانی را از کودکی به فرزندانمان آموزش دهیم. این گونه آن‌ها در سنین بالاتر مهربانی بیشتری نسبت به گیاهان، حیوانات، افراد و یا محیط زیست خواهند داشت. در روش‌های تربیتی مناسب در کل جهان همیشه ویژگی سپاسگزار بودن دارای جایگاه مهمی می‌باشد.

نشانه‌های سپاسگزاری در افراد

حالا می‌خواهیم ببینیم که قدردانی واقعی چگونه است؟ چطور متوجه می‌شویم که در حال تجربه‌ی احساس قدردانی و سپاس هستیم؟ ابراز قدردانی و شکرگزاری بابت آنچه دارید اشکال مختلفی دارد و می‌تواند به روش‌های مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه می‌خواهیم برخی از انواع شکرگزاری و نشانه‌هایی که توسط یک فرد قدردان و سپاس‌گزار بروز می‌کند را بیان کنیم.

• چند لحظه وقت صرف کردن برای تفکر راجع به آنچه در زندگی خود دارید و بابت آن‌ها سپاسگزار و قدردان هستید. برای مثال بخشی از روز خود را به تفکر در مورد نعمت‌های زندگی و داشته‌هایی که به دست آورده‌اید بگذرانید و برای وجود آن‌ها قدردان باشید.
• توقف کردن برای مشاهده و شناخت زیبایی‌های شگفت‌انگیزی که در زندگی روزمره با آن‌ها روبرو می‌شوید.
• شکرگزار و سپاس‌گزار بودن برای نعمت سلامتی و عدم وجود بیماری.
• تشکر کردن از افرادی که تأثیرات بلند مدت و یا کوتاه مدت مثبت و مفیدی در زندگی شما داشته‌اند.
• انجام یک کار محبت آمیز و خوشحال کننده برای عزیزانتان در جهت نشان دادن میزان قدردان بودن شما و برای اینکه اطرافیان بدانند شما محبت آنان را می‌بینید و پاسخ می‌دهید.
• توجه کردن به چیزهای کوچک و نشانه‌های جزئی زندگی که باعث شادی و آرامش شما می‌شوند.
• استفاده از روش‌های مدیتیشن و ذهن آگاهی یا دعا و عبادات برای شکرگزاری.

در واقع می‌توان گفت که احساس قدردانی و سپاس اغلب یک حس ناخودآگاه است، که ما اصولاً در لحظه احساس می‌کنیم. می‌توان گفت که برخی از افراد به طور متوسط بسیار بیشتر از دیگران مستعد درگیر شدن به این احساس هستند و بیشتر آن را تجربه می‌کنند. با این حال اما کارشناسان بیان می‌کنند که سپاسگزاری احساسی است که ما با تمرین می‌توانیم آن را پرورش دهیم و به یک عادت در زندگی خود تبدیل کنیم.

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات تقویت اراده، اثر مرکب، تست هوش و کنترل خشم را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

میزان قدردان بودن خود را بسنجید

بر همگان واضح و مبرهن است که برخی از افراد نسبت به دیگران از احساس قدردانی بیشتری برخوردارند و انسان‌های قدردان و سپاسگزارتری هستند. حالا در ادامه چند سؤال آماده کردیم که با پاسخ به آن‌ها می‌توانید میزان تمایل خود به قدردانی را بسنجید.

• آیا احساس می‌کنید که در زندگی‌تان چیزهای بسیاری وجود دارد که می‌توانید بابت آن‌ها قدردان و سپاسگزار باشید؟
• اگر قرار باشد که فهرستی از همه‌ی جزئیات زندگی‌تان که بابت آن‌ها قدردان هستید تهیه کنید، به نظرتان این لیست چقدر طولانی خواهد بود؟
• وقتی به دنیای اطراف خود و کل جهان نگاه می‌کنید، آیا می‌توانید چیزهایی را بیابید که بابت آن‌ها شکرگزار و قدردان باشید؟ این موارد زیاد هستند یا زود به آخر لیست خود می‌رسید؟!
• آیا احساس می‌کنید که با بالاتر رفتن سنتان قدردان‌تر شده‌اید و چیزهای بیشتری برای قدردانی پیدا می‌کنید؟
• آیا لحظاتی در زندگی شما که در آن لحظات از دیگران تشکر و قدردانی می‌کنید زیاد اتفاق می‌افتد؟
• چقدر از افراد مختلف در زندگی خود تشکر و قدردانی می‌کنید؟

اگر پاسخ شما به تعداد زیادی از سؤالات بالا مثبت است، پس احتمالاً حس سپاسگزاری قوی و مثبتی دارید. اما اگر به بخش زیادی از این سؤالات یا همه‌ی آن‌ها پاسخ منفی داده‌اید، بهتر است تلاش کنید تا اقداماتی را در جهت ایجاد این عادت مثبت و تأثیرگذار در زندگی خود به کار بگیرید.

چند نکته برای توسعه حس سپاسگزاری

تمرینات و روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به افراد در جهت تقویت حس قدردانی و سپاسگزاری کمک کنند. با این تمرینات می‌توانید قدردانی را به یک عادت روزمره در وجود خود تبدیل کنید. در ادامه چند نکته در این رابطه را بیان می‌کنیم.

1. یک دفتر مخصوص شکرگزاری داشته باشید

در برنامه‌ ریزی روزانه خود دقایقی را به این دفتر اختصاص دهید. هر روز چند دقیقه را صرف نوشتن در مورد چیزهایی کنید که بابت آن‌ها سپاسگزار و قدردان هستید. این فرایند طولانی یا پیچیده نیست و قرار نیست وقت زیادی از شما بگیرد. کافی است روزانه دو الی سه مورد از آن‌ها را بنویسید و بر قدردانی بابتشان تمرکز کنید. مطالعاتی که در این رابطه انجام شد نشان داده‌ است که افرادی که هر روز سه نکته مثبت از زندگی خود را یادداشت می‌کردند، خستگی عاطفی و افسردگی در وجود آن‌ها کاهش پیدا کرد و توانستند میان کار و زندگی خود تعادل ببخشند و حس خوب خود را بهبود ببخشند.

2. تجربیات خود و روند بهبودتان را بررسی کنید

یکی دیگر از راه‌هایی که با استفاده از آن می‌توانید روحیه قدردانی خود را افزایش دهید، این است که موقعیت فعلی خود را با تجربیات ناموفق گذشته بررسی کنید. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا به سادگی نقاط قوت خود را شناسایی کنید و ببینید که چطور با کمک این نقاط مثبت توانسته‌اید از موقعیت‌های مختلف با موفقیت عبور کنید. همچنین به شما یادآوری می‌کند تا برای همه‌ی موفقیت‌ها و دستاوردهای خود شکرگزار و سپاسگزار باشید.

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات خودشیفتگی، دوپامین و چگونه اعتماد به نفس داشته باشیم را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

3. بر روی حواس پنجگانه خود تمرکز کنید

تلاش کنید تا بیشتر بر روی حواس خود تمرکز کنید. لحظاتی را با تمرکز بر آنچه می‌بینید، می‌شنوید، می‌چشید، لمس و احساس می‌کنید بگذرانید. این روند به شما کمک می‌کند تا به درک بهتر و درست‌تری از دنیای اطراف خود برسید و به معنای واقعی کلمه زنده بودن را درک کنید. تمرکز بر روی حواس و درک بهتر پدیده‌هایی که در اطرافتان مشاهده می‌کنید، شما را به فردی شکرگزار و سپاسگزارتر تبدیل خواهد کرد.

سپاسگزاری بیش از حد و مشکلات آن

شاید برای شما هم عجیب باشد، اما قدردانی بیش از اندازه برای کارهایی که در قبال شما انجام می‌شود به اندازه‌ای که می‌تواند مثبت و مفید باشد می‌تواند برای شما ایجاد مشکل نیز بکند. در واقع قدردانی به طور کلی مجموعه‌ای از مزایای گسترده تلقی می‌شود و معمولاً احساس خوب و مثبتی به ما القا می‌کند. اما شرایطی نیز وجود دارد که ممکن است با برخی جنبه‌های منفی آن درگیر شویم. برای مثال گاهی این حس قدردانی شما را دچار بدهکار و مدیون بودن می‌کند و این احساس تعهدی که شما در مقابل دیگران دارید به شما استرس وارد می‌کند و شما را به فردی مضطرب تبدیل می‌کند. در واقع نباید بگذاریم که این احساس قدردانی با فشار همراه شود؛ چرا که فشار در احساس سپاسگزاری می‌تواند منجر به بروز استرس شود در حالیکه انگیزه ما از این کار متفاوت است.

مثال دیگری که شاید در این مقال خالی از لطف نباشد، هنگامی است که شما بسیار بر قدردانی و احساس سپاس از شریک زندگی خود متمرکز هستید. این مسئله می‌تواند منجر به ایجاد حس مدیون بودن شما به طرف مقابلتان شود و در همین راستا شما اموری را برای رضایت طرف مقابل خود انجام دهید در حالی که خودتان از آن‌ها رضایت ندارید و ممکن است رفاه شما را به بر هم بزنند.

چگونه به صورت درست سپاسگزاری کنیم؟

برای این که در زندگی آدم قدردانی باشید در قدم اول لازم است یاد بگیرید که چگونه از دیگران سپاسگزاری کنید. برای این که سپاسگزاری شما صادقانه باشد باید از راه‌های درست و مطمئنی آن را بیان کنید. هر چقدر صداقت در کلام شما بیشتر باشد، به همان نسبت تأثیر قدردانی شما نیز بر مخاطبتان بیشتر خواهد شد. در قسمت‌های بعدی در کنار هم یاد می‌گیریم که چگونه به صورت درست‌تر و صادقانه‌تری تشکر خود را ابراز کنیم. تا انتهای این مقاله همراه تیم دانشگاه کسب و کار باشید.

• در متن تشکر خود حتماً از کلمه من استفاده کنید!

زمانی که می‌خواهید قدردانی خود را به شخصی ابراز کنید، شما باید درباره احساسات خودتان حرف بزنید نه شخص دیگری! به همین خاطر در متن قدردانی خود از کلمه شما استفاده نکنید. به جای کلمه شما بر روی کلمه من تمرکز و تأکید کنید. باید به فردی که مخاطب شما است نشان دهید که چه احساسی نسبت به کاری که برایتان انجام داده است دارید. نه این که به او بگویید که او چه احساسی نسبت به شما دارد! برای درک بهتر بیایید مثالی را با هم بررسی کنیم. به‌عنوان‌مثال برای تشکر نگویید که شما فرد وقت شناسی هستید! به جای آن بگویید من بابت ویژگی وقت شناسی شما احساس خوبی دارم و از شما ممنونم. این گونه احساس بهتری را به مخاطب خود می‌دهید و باعث می‌شوید این کار را بیشتر تکرار کند.

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات سحرخیزی، آداب معاشرت، قانون پارکینسون و رزومه کاری را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

• در سپاسگزاری دقت را فراموش نکنید!

دقیق باشید! به این معنا که هنگام تشکر کردن از شخصی جملات گنگ و یا نامفهوم را به کار نبرید. هرگز از لحن بی‌ادبانه و یا گستاخانه استفاده نکنید. دقت کنید که دقیقاً از چه موضوعی می‌خواهید سپاسگزاری کنید. جالب نیست که برای تشکر از فردی به او بگویید: تو چقدر باحالی! بهتر است بگویید: من از مرتب بودن شما ممنونم.

• انتظاراتی که از فرد مقابل دارید را مشخص کنید!

ممکن است فردی برای برآورده کردن انتظارات شما در شرایط سختی قرار گیرد و یا لازم باشد برای برآورده کردن آن‌ها حتی بیش از توانش تلاش کند. تلاش‌های آن فرد را نادیده نگیرید و برای کاری که برای شما انجام داده است ارزش قائل شوید. به‌عنوان‌مثال به او بگویید می‌دانم برای درخواستی که از تو داشتم مهلت کمی در نظر گرفتم. این موضوع که تلاش زیادی انجام دادی تا کاری که می‌خواهم را در مهلت تعیین شده انجام دهی برای من خیلی با ارزش است و از تو ممنونم.

• زمانی که انتظار قدردانی ندارند از آن‌ها تشکر کنید!

مردم زمانی که وظیفه‌ای که برای آن‌ها تعیین شده است را به درستی انجام می‌دهند انتظار شنیدن تشکر را ندارند. اما شما می‌توانید با قدردانی کردن از آن‌ها احساس آن‌ها را بهتر کنید و روز آن‌ها را بسازید. در اکثر اوقات وظایفی که به درستی انجام داده نمی‌شوند نظر ما را بیشتر جلب می‌کند. این موضوع باید کاملاً برعکس باشد. به جای دیدن اشتباهات مردم کارهای درست آن‌ها را ببینید و از آن‌ها تشکر کنید. تصور کنید کارها چقدر وحشتناک پیش می‌رفت اگر آن‌ها را نداشتید.

• نتیجه را نیز برای افراد بازگو کنید

هنگامی که می‌خواهید از شخصی بابت کاری که در حق شما انجام داده است تشکر کنید، تنها درباره احساسی که در شما به وجود آورده است صحبت نکنید! نتیجه‌ای را که کارهای او در زندگی شما به وجود آورده است را نیز بازگو کنید. به او نشان دهید که چه نقش پررنگی در زندگی شما دارد. به‌عنوان‌مثال به او بگویید ممنونم که امروز برای من گل خریدی (احساس). این کار تو باعث شد که خانه‌ام زیباتر شود (نتیجه).

مقالات مرتبط در حوزه توسعه فردی: برای افزایش آگاهی خودتان در زمینه موفقیت و توسعه فردی توصیه می‌کنیم مقالات بلوغ عاطفی و بهترین فیلم های جهان را در رسانۀ دانشگاه کسب‌وکار مطالعه کنید.

کلام پایانی

در این مقاله از دانشگاه کسب و کار به بررسی مزایای مهم قدرشناسی و شکرگزاری بر روان انسان پرداختیم. تمرین شکرگزاری و سپاسگزاری می‌تواند یک عادت روزانه مفید و اثرگذار بر سلامت جسمی و روحی شما باشد. شکرگزاری فواید بسیاری برای جنبه‌ها و ابعاد مختلف زندگی ما دارد. برای مثال یکی از مزایای اصلی قدردانی بهبود روابط ما و ارائه مسیرهای جدیدی برای ایجاد رابطه‌های نو است.

قدردانی می‌تواند اثرات مفیدی بر ابعاد جسمی و روحی ما داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد قدردان معمولاً از سلامت جسمی بهتری برخوردار هستند. همچنین کمتر از سایر افراد دچار بیماری‌های روحی از جمله افسردگی می‌شوند. برای شروع تمرینات قدردانی می‌تواند از یادداشت‌های روزانه شکرگزاری یا توجه به چیزهای کوچکی که به طور روزمره منجر به شادی شما می‌شوند شروع کنید.

به خاطر داشته باشید که اگر بتوانید این تمرینات را به طور متداوم و منظم در پیش بگیرید، می‌توانید اثرات مثبت آن را بر روی خود حس کنید. امیدواریم این مقاله از دانشگاه کسب و کار به شما کمک کند تا بتوانید این روند مؤثر را در زندگی خود پیش بگیرید. شما چه اثراتی از شکرگزاری را در زندگی خود حس کرده‌اید؟